:l)rugbestrijders Nigeria zijn grootste handelaren
Cultus rond Mexicaanse Marcos
Buitenland
Heldin van de armen en
vijand van de rijken
)ost-Europa vuilstoit van westerse industrielanden
NSDAG 22 FEBRUAR11994
ndee
gro8e"a kampt met een drugschandaal dat zijn weerga
fiteeft kent in de zo rijke Nigeriaanse geschiedenis van cor-
m nitieschandalen. Het Nationale Bureau voor Drugbe-
1 vjjjding (Ndlea) is ronduit berucht. Het werd in 1988 op-
aar°Pc^t om de toenemende drughandel te bestrijden,
arktlar het groeide uit tot een van de grootste drugbenden
Het n Nigeria.
^ps^TOYEOLORiontbraken twaalf zakjes. Ambte
naren van de Ndlea konden
geen verklaring geven voor de
verdwijning en zo gelastte een
furieuze onderzoeksrechter
Funmilayo Oni-Opakwu de ar
restatie van negen topambtena
ren van het bureau. Twee, on
der wie de huidige directeur
Bappa Jama'are. bleken in het
buitenland te verblijven, de an
dere zeven werden onmiddellijk
opgepakt.
Vorige week is de rechtszaak
begonnen. De negen moeten
zich verantwoorden voor de
verdwenen heroïne die een
waarde van 24 miljoen gulden
vertegenwoordigt. Volgens de
richtlijnen van het Ndlea krijgen
ambtenaren die zich bezig hou-
September vorig jaar wist de
I jea in de haven van Lagos
'£//|lag te leggen op een partij
t 248 kilo heroïne, de groot-
en njvangst die ooit op het Afri-
Uifnse continent was gedaan,
ollaij actie was het resultaat van
Ie pnenwerking met Britse en
?rdetise collega's. Het beschadig-
lernqirestige van het bureau werd
Rusfrdoor enigszins opgevijzeld.
Seviin februari zou de partij in
>en.openbaar, in aanwezigheid
I de pers worden verbrand.
__monstratief werden de zakjes
de stapel gegooid om in
rOfnd te worden gestoken,
ir bij 637 stokte de telling: er
mrnm
PERS-
SINAASAPPELEN
DOUWE EGBERTS
ROODMERK KOFFIE
De voorverpakte sni)-verse vleeswaren van Jac.Hermans komen
6 voortaan van Stegeman. Dat betekent voor u hoge kwaliteit van
Stegeman en de u al vertrouwde lage prijzen van Jac.Hermans.
Stegeman
Vers* Pak Kipfilet
zuurstofarm verpakt, ca. 100 gram
den met de handel in verdoven
de middelen tien jaar gevange
nisstraf.
..Tien jaar is veel te kort",
vindt de zakenman Akin Omo-
jola. „Die agenten die zijn be
trapt op het stelen van drugs
zijn veel gevaarlijker dan de
drugbaronnen."
Tijdens het bewind van Fula-
ni Kwajafa, de .voorganger van
de huidige directeur van de Nd
lea, werden negentig agenten
ontslagen, omdat ze te nauwe
contacten hadden gehad met
de drughandel. Ze verkochten
in beslaggenomen heroïne of
cocaïne, terwijl het witte poeder
dat met veel publiciteit in rook
opging in veel gevallen gewoon
meel was. aldus een in de ge
vangenis verblijvende ex-mede
werker van de Ndlea.
De negentig agenten werden
echter nooit vervolgd. Kwajafa
werd ontslagen omdat hij grote
onenigheid kreeg met de minis
ter van justitie. In een recent in
terview met het tijdschrift TelI
zegt Kwajafa: „Het is waar dat ik
Net als in Thailand (foto) verdwijnen ook in Nigeria in beslag genomen
verdovende middelen op de brandstapel. Maar niet nadat de Nigeriaan
se drugbestrijders een lucratieve hoeveelheid achterover hebben ge
drukt. FOTO EPA
onderzoeken niet in het ge- tie. Maar ik zou niet kunnen
wenste tempo en met de nodige zeggen of dat opzet was, of al-
efficiency kon afsluiten vanwe- leen maar het gevolg van bu-
ge het ingrijpen van ambtena- reaucratischerompslomp
ren van het ministerie van justi- Volgens het tijdschrift heeft
de Ndlea zich ontwikkeld van
een drugbestrijdings- tot een
drugverkoopbureau. ,.De huidi
ge verwording van het bureau is
van dien aard dat sommige
drughandelaren tegenwoordig
hun handel bij voorkeur betrek
ken uit de opslagplaatsen van
de Ndlea. Dat is veel goedkoper
en bovendien hoeven ze er niet
voor naar het buitenland te rei
zen, waardoor de pakkans aan
zienlijk wordt verkleind."
De Nigeriaanse regering die
corruptiebestrijding hoog in
haar vaandel voert, heeft vorige
week een speciaal, zes man tel
lend, opsporingsteam ingesteld
onder leiding van een hoge le
gerofficier om het drugbestrij-
dingsbureau door te lichten.
Het 'harddrugopsporingsteam'
zal ook onderzoeken hoe het
m^t de capaciteiten van de
agenten is gesteld en of de Nd
lea in de huidige vorm wel in
staat is om de opdracht waar
voor het bureau is gesteld uit te
voeren.
„Het is op zijn minst ironisch
Zoo» de dehtstbijzi|rKJe
tec Hermans bel 02154-83333
*anbiedingen geldig t/m zaterdag
DEN HAAG THIEU VAESSEN
Linkse studenten in Mexico
hebben eindelijk posters van
Che Guevara van de muren ge
haald. Sinds nieuwsjaarsdag
hebben ze hun eigen held: 'sub
commandante' Marcos. Rond
de charismatische leider van de
splinternieuwe guerrillabewe
ging EZLN is in Mexico een wa
re cultus aan het ontstaan.
De studenten begroeten elkaar
tegenwoordig met een hand
voor hun neus; een imitatie van
de bivakmuts die Marcos bij
zijn publieke optredens draagt.
Militairen grappen dat ze mis
schien wel familie van hem zijn
en vrouwen zuchten diep als
het nieuwe 'sekssymbool' ter
sprake komt.
In spanning wachten al die
Mexicanen nu op het begin van
het vredesoverleg met de ver
zetsbeweging uit de provincie
Chiapas. Wellicht dat Marcos
dan zijn bivakmuts afdoet, en
Mexico wat meer komt te weten
over de verzetsleider. De rege
ring hoopt binnenkort met de
onderhandelingen te beginnen.
Het wachten is op het ja-woord
van de guerrillabeweging.
Op nieuwjaarsdag kwam Mar
cos uit het niets opdagen. Met
zo'n 2.000 Maya-rebellen bezet
te het Zapatistisch Nationaal
Bevrijdingsleger (EZLN) enkele
dagen lang zes steden en over
rompelde daarmee alle autori
teiten. Sindsdien heeft Marcos
naam gemaakt, onder meer met
een reeks verklaringen die
steeds weer opvielen door hun
humor, poëtische stijl en vast
beradenheid.
Marcos maakte zich vorige
week spreekwoordelijk onster
felijk tijdens zijn eerste lange in
terview op de televisie. Zonder
stemverheffing pleitte hij voor
landhervormingen, eerlijke ver
kiezingen en gerechtigheid voor
de inheemse bevolking. Dog
matisch marxistische retoriek
kwam niet over zijn lippen. De
strijd van het EZLN is volgens
hem in de eerste plaats een po
litieke, en niet een militaire.
De speculaties over de identiteit
van de verzetsleider zijn talrijk.
De een meent dat hij een pries
ter is, de ander houdt het op
een geflipte antropoloog. Weer
anderen menen dat Marcos een
gewezen journalist moet zijn,
gezien zijn vlotte omgang met
de media. Het vloeiende Engels
waarin Marcos journalisten te
woord staat, verraadt ook een
meer dan gemiddelde scholing.
Ondanks de bivakmuts Ver
spreidde de Mexicaanse rege
ring begin januari een signale
ment van haar tegenstander:
donkerblond, grote neus, groe
ne ogen en ongeveer een meter
zeventig lang. De vage om-
Indiaanse kinderen die het strijdtoneel in de Mexicaanse provincie Chiapas zijn ontvlucht.
schrijving resulteerde in een
tiental arrestaties, maar de éch
te Marcos bleef de wereld be
stoken met zijn brieven 'ergens
uit het oerwoud in het zuiden
van Mexico'.
Het feit dat de gewapende op
stand beperkt is gebleven tot de
provincie Chiapas, is volgens
Marcos niet verrassend. „We
hadden niet verwacht dat men
sen opeens hun keukenmes
grijpen en de eerste de beste
politieagent aanvallen". De
boodschap is dat er iets mis is
in Mexico, en die lijkt wel dege
lijk aan te slaan. Boze Mexica
nen die vorige week zo'n tien
steden vreedzaam bezetten,
droegen hun actie op aan de
Zapatisten.
De populariteit van de
'subcommandante' spruit mede
voort uit teleurstelling over de
prestaties van 's lands leiders.
„Zijn succes illustreert de belab
berde staat van de politieke par
tijen", zegt een commentator in
Mexico-Stad. De Mexic aanse
regering heeft dat ook begre
pen. In een poging de schade te
beperken, hebben de autoritei
ten een reeks sociale hervor
mingen toegezegd.
Ondanks de economische libe
ralisering en het terugdraaien
van de landhervorming be
schouwde de regeringspartij
PRI zich tot voor kort nog altijd
als erfgenaam van de Mexicaan
se revolutie. Het is de vraag of
die pretentie is vol te houden
nu de guerrillabeweging zich
heeft vernoemd naar Emiliano
Zapata, de legendarische boe
renleider die aan de basis stond
van de Mexicaanse revolutie.
Marcos heeft de regering niet
alleen beroofd van haar rust,
maar ook van een symbool.
dat een bureau, dat de drug
handel moet bestrijden, of nog
beter helemaal elimineren, zo
^eer in de greep van corruptie is
gekomen dat het de handel in
harddrugs enorm heeft bevor
derd". verklaarde de tweede
man van Nigeria, generaal Ola-
dipo Diya.
„Het recente schandaal rond
de Ndlea, de verdwijning van
twaalf zakjes heroïne uit een
hoeveelheid van 649 zakjes die
vorig jaar werden onderschept
van drugkoning Joe Brown Aku-
bueze, geeft onmiskenbaar aan
hoe sterk de corruptie is toege
nomen en hoe de effectiviteit
van het anti-drugbeleid wordt
ondergraven", aldus Diva.
De Nigerianen geven de voor
malige leider, generaal Ibrahim
Babangida. die het bureau op
richtte, de schuld van corruptie
schandalen rond de Ndlea. Tij
dens Babangida's acht jaar du
rende bewind nam de drughan
del sterk in omvang toe Vol
gens de geruchten waren ook
hoge militairen bij deze handel
nauw betrokken. Adunola Beek
ly. die voor zijn pensionering bij
de sociale dienst werkte, tekent
aan: „Hoewel het bewind van
generaal Muhammadu Buhari
geen drugbestrijdingsbureau
opzette, bestond bij niemand
twijfel over de doortastendheid
van de regering (1983-1985) om
de drughandel in de samenle
ving uit te roeien
De regering van Buhari, die in
1985 door generaal Babangida
opzij werd gezet, had de
doodstraf ingesteld voor drug
handelaren. Tijdens diens rege
ring werden drie personen ver
oordeeld en vervolgens geëxe
cuteerd. Nigeria is de laatste ja
ren een belangrijke markt en
doorvoerhaven geworden voor
cocaïne uit Iatijns Amerika en
heroïne uit Zuidoost-Azië. l.e-
den van de Nigeriaanse drug-
maffia hebben bovendien nau
we contacten met het Colom
biaanse drugkartel van Cali.
Indiase bandietenkoningin op vrije voeten
NEW DELHI TIM MCGIRK
THE INDEPENDENT
De Chambal-rivier in India
wordt ook wel de 'rivier van
de wraak' genoemd De
stroom kronkelt zich door een
doolhof van ravijnen die al
eeuwenlang door rovers wor
den bewoond. Veel Indiërs
vrezen dat de Chambal weer
rood zal kleuren van het
bloed nu de beruchtste vrou
welijke struikrover van India,
Phoolan Devi, za
terdag uit de ge-
vangenis is vrijge
laten.
Toen Phoolan
Devi en haar ben
de in het begin
van de jaren tach
tig actief waren,
werden rijke
grootgrondbezit
ters ontvoerd,
dorpen geplunderd en vracht
wagens op belangrijke verbin
dingswegen in het gebied be
roofd. Ze kreeg de bijnaam
'bandietenkoningin' en werd
al snel een legende. Zo zou ze
knap en bevallig zijn. 1.80
meter lang en bloedrood haar
hebben. Poppen van een be
koorlijke Phoolan Devi in ka
ki-uniform met een patroon
gordel om de schouder en
een geweer op de rug ver
kochten goed en sommige In
diërs aanbaden haar zelfs als
een reïncarnatie van Kali, de
godin van de vernietiging.
Net als Robin Hood werd ze
door de armen bemind en
door de rijken gevreesd. Ze
schuimde het land af, meestal
te paard, en eiste genoegdoe
ning van rijke landeigenaren
die volgens haar hun pachters
uitbuitten en vertrapten.
Toen de 24-jarige Devi zich
op 10 februari 1983 ten over
staan van een 7.000 koppige
menigte van nieuwsgierigen
aan de politie overgaf, moes
ten de Indiërs tot hun teleur
stelling constateren dat de
bandietenkoningin een gezet
te. donkere, vervaarlijk fron
sende vrouw was die wel een
wasbeurt kon gebruiken.
Jarenlang hadden duizen
den politieagenten gepro
beerd haar te pakken, maar ze
wist steeds te ontkomen. De
vi's voorwaarden voor haar
uiteindelijke overgave waren
opmerkelijk: ze wilde in de
zelfde cel zitten als haar man
nelijke bendeleden en ze eiste
dat de staat haar arme familie
(compleet met geit en koe)
een nieuw stuk land zou ge
ven en dat haar broers een
Robin Hood
van India de
schrik van de
landeigenaren
baan kregen bij de politie.
Devi werd geboren als
dochter van een arme boer
die door een landeigenaar
van een hogere kaste van zijn
land werd gegooid. Op 11 -ja
rige leeftijd werd ze in ruil
voor een koe uitgehuwelijkt
aan een man, die haar sloeg
en ten slotte verliet. Ze werd
gekidnapt door bandieten die
haar eerst wilden vermoor
den. maar toen besloten om
haar in leven te houden voor
seks en omdat ze
goed kon koken.
Ze leefde langer
dan de meeste
bandieten in de
Chambal-ravij
nen omdat ze
slim was en al
snel leerde mee
dogenlooste zijn.
In de gevangenis
was ze rustig, re
delijk en stelde geen hoge ei
sen. Ze leerde er lezen en
schrijven en maakte zich de
kunst van het breien meester.
Hoewel haar na haar overga
ve zeventig strafbare feiten
ten laste werden gelegd,
waaronder moord. roof. af
persing en ontvoering, heeft
de staat na ruim elf jaar alle
aanklachten ingetrokken. Vol
gens het ministerie van justi
tie heeft ze genoeg geboet.
Toen Devi zaterdag als vrije
vrouw de rechtbank verliet,
zag ze er zwak en ziek uit.
Dokters zeggen dat ze moet
worden geopereerd om een
tumor te verwijderen. Devi
wil de rest van haar leven
graag aan de oevers van de
Chambal-rivier doorbrengen,
mediterend en heilige liede
ren zingend. Maar daarvoor
heeft ze te veel vijanden,
vooral onder de hoge kaste
van de Thakurs, de landeige
naren. die haar willen doden
Bij haar vrijlating heeft Devi
een politiclijfwacht meege
kregen om haar tegen moord
aanslagen te beschermen.
Van de lagere kasten heeft
Phoolan Devi niets te vrezen.
Zij beschouwen haar als een
heldin, een vrouw die kwaad
werd aangedaan maar die het
lef had terug te vechten tegen
de heersende klassen. Ver
schillende politici hebben al
aangekondigd haar voor hun
zaak te willen winnen om zo
onder de arme bevolking
stemmen te winnen. Op de
vraag wat ze nu gaat doen.
antwoordde Devi: »ods wil".
VERTALING MARGREET HESLINGA
fenswachten langs het voor-
ilige IJzeren Gordijn hebben
tinds enige tijd een nieuwe
P7~r3kbij gekregen: vrachtwagens
L-LlJitroleren op chemisch afval
J vanuit het Westen naar
3 et-Europa, Rusland en Oek-
1 he wordt gesmokkeld om
Sir illegaal te worden ge-
nipt. Daar moet dan wel har-
- .valuta voor op tafel worden
egd.
I hun zoektocht naar nieuwe
5 tomensbronnen hebben cri-
1 hele organisaties het chemi-
2 Ie afval ontdektzegt Ri-
3 3rd Benda. een Oostenrijkse
D iitiefunctionaris. „Degeorga-
3 eerde misdaad heeft een ter-
n gevonden waar zonder al te
3 ïl risico miljoenen winst kan
5 (ïden gemaakt."
D orde criminelen zijn er wel-
D I
licht niet veel risico's aan ver
bonden. maar voor de bevol
king in Oost-Europa, die in de
buurt van illegale of slecht be
heerde stortplaatsen met giftig
westers afval wonen, zijn de ge
varen enorm groot.
Branka Juvanovic van de Oos
tenrijkse Nieuwe Groene Partij
geeft een voorbeeld. Zo werden
400.000 ton overjarige bestrij
dingsmiddelen uit Duitsland in
vaten naar Albanië vervoerd.
Boeren die niet wisten wat in de
vaten zat. hebben de vaten ver
volgens leeggestort in een ra
vijn. Plotseling begonnen zich
onder kinderen vergiftigingsge-
vallen en huidziekten voor te
doen.
Volgens Rosemarie Pexa van
Greenpeace Oostenrijk is het
moeilijk een overzicht te krijgen
van de werkelijke omvang van
het probleem: „De meeste han
del in chemisch afval is ille
gaal." De Europese Unie produ
ceert jaarlijks 2 miljard ton af
val. Onder druk van milieuorga
nisaties zijn westerse regeringen
gedwongen strenge wetten voor
afvalverwerldng op te stellen.
Tegenwoordig kost het verwer
ken van een ton huishoudelijk
afval in Duitsland ongeveer 175
dollar. Het opruimen van be
strijdingsmiddelen kan oplopen
tot 6.500 dollar per ton.
Daarom zijn veel landen op
zoek gegaan naar goedkopere
alternatieven. Zij zijn bereid het
afval in hènden te geven van
Oosteuropese firma's die bereid
zijn om voor een fractie van de
kosten het vuile werk op te
knappen. Deze firma's, waarvan
in veel gevallen alleen het post
busnummer bekend is. funge
ren als bemiddelaars. Ze nemen
het afval over, hetgeen vaak be
tekent dat het gewoon ergens
op het land wordt gestort.
De 24 meest ontwikkelde lan
den in de Organisatie voor Eco
nomische Samenwerking en
Ontwikkeling (OESO) produce
ren 98 procent van 's werelds
chemisch afval. Duitsland is de
grootste exporteur, maar Green
peace heeft een lijst van firma's
uit België. Frankrijk. Finland.
Italië, Oostenrijk. VS en Zwitser
land die het afval naar Oost
europese landen vervoeren.
Het internationale recht biedt
maar weinig houvast. De Con
ventie van Bazel over gevaarlij
ke afvalstoffen, die sinds medio
1992 van kracht is', verbiedt het
dumpen van afval in het Zuid
poolgebied, maar over export
naar andere gebieden is de con
ventie tamelijk vaag.
De EU-regelingen over het Toe
zicht en de Controle over Ver
voer van Afvalstoffen die in mei
van dit jaar van kracht zullen
worden, verbieden de export
van afval naar de 69 ACP-staten,
de voormalige Europese koloni
ën in Afrika, het Caribisch Ge
bied en in de Stille Oceaan.
I'exa: „Het probleem van deze
EU-regeling is dat de Oost
europese landen niet onder de
categorieontwikkelingslanden
vallen. Westerse landen zouden
de export naar de Derde Wereld
kunnen stopppen, maar die
naar Oost-Europa gewoon
doorzetten
De volgende maand komen de
landen die de Conventie van
Bazel hebben ondertekend in
Genève bijeen om wijzigingen
te bespreken. Een aantal wes
terse landen steunt een verbod
op de export van afval naar ont
wikkelingslanden. Greenpeace
echter eist dat een allesomvat
tend verbod op grensoverschrij
dend afvaltransport moet wor
den afgekondigd.
Ook in België wordt illegaal gevaarlijk afval gedumpt. Op de foto de vuilstortplaats waar enkele jaren gele
den gescheurde plastic zakken met asbestvezels werden aangetroffen.