inning prima hameren Hunyady bezorgt Oostenrijk primeur
I
Olympische Winterspelen
innamarie Thomas kan
Slechte generale voor Maagdeneilanden
Krook had ander
afscheid verwacht
Bewondering voor Koss kent geen grenzen
Regisseur Martijn Lindenberg brengt snelheid in het schaatsen
jNSDAG 22 FEBRUARI 1994
Niemann veinst vreugde over derde plaats op 1500 meter
lamarie Thomas begroet een nieuw persoonlijk record op de 1500
iter, goed voor de vijfde plaats. foto anp paul vreeker
2.05,18 waardoor ze als tiende
kon worden geklasseerd. „Ik
was wel zenuwachtig vandaag.
Ik wilde in de buurt van mijn PR
blijven (2.06,74). Dat is gelukt."
De laatste Nederlandse, Carla
Zijlstra, eindigde als 22ste, in
een tijd van 2.08,49. Wat haar
meer bezighoudt, is de vijf kilo
meter van vrijdag. „Ik kan me
voorstellen wat Niemann mee
maakt, ik ging op de drie kilo
meter kapot door de spanning.
Ik denk dat niet nog een keer
mee te maken."
Bondscoach Henk Gemser
vertoonde een glimlach na de
tijden van zijn trio. „Dit is goed
voor de winkel", zei hij. „Voor
de vijf kilometer heb ik Carla al
uit de favorietenrol gehaald. De
druk moet van de ketel. Want
volgens de huidige stand van
zaken lukt het haar niet. Tac
tisch gezien is dat een heel een
voudige'benadering. Als ze dat
nu gelooft."
injnamarie Thomas kan tevre-
zijn. De Friezin verbeterde
92 twee olympische schaatsda-
9n haar persoonlijk record.
legde ze de 1500 meter
(lin 2.03,70 en werd daardoor
jjfde. Dat was ook al het geval
Jde drie kilometer.
^Hoewel ik nauwelijks besef
18t ik op de Olympische Spelen
li, kunnen ze voor mij al niet
kapot." Thomas' tijd op
1500 meter stond op 2.05,10.
had hier veel meer stress
de hele dag. Dat valt
reuze mee. Sommigen zijn
3 gespannen. Niemann is net
h grote stressbal. Als ze zegt
o[ ze tevreden is met brons,
ze"
Tonny de Jong bleef vierhon-
5 jdste boven het wereldrecord
5 Sr junioren dat op naam staat
Svetlana Bazhanova
De Jong kwam uit op
Niemann stopt toch niet niet schaatsen
'es man uit Haniar naar begrafenis
pC^MARZes leden van de Nederlandse olympische ploeg wonen
e.ronderdag de begrafenis van Renske Vcllinga bijwonen. De
&haatsers Nico van der Vlies. Arie Loef, Falko Zandstra, sprint-
Wopke de Vegt en KNSB-arts Frans Noliet reizen dinsdag
/w oensdag naar Nederland. Martin Hersman is al afgereisd.
'r iet is de bedoeling dat de schaatsers na de begrafenis naar Ha-
r terugkeren. NOC'NSF wil dat de Nederlanders de winter-
Ien na afloop als groep verlaten. Vellinga, lid van de selectie
in Jong Oranje, kwam zaterdag door een auto-ongeluk om het
■gven. De 19-jarige Heerenveense maakte sinds vier jaar deel uit
rftn nationale kernploegen en was goed bevriend met een aantal
kjympische schaatsers.
Imar Gunda Niemann zet haar schaatsloopbaan voort. Dat
Raakte de 27-jarige Dyitse gisteren in Hamar bekend. Eerder dit
t:fizoen liet de drievoudige wereldkampioene weten haar carriè-
amet de Olympische Winterspelen in Noorwegen te besluiten.
Erfurtse eindigde als derde op de 1500 meter, vorige week
ISljvam ze tijdens de drie kilometer ten val. Desondanks geldt
1 ^iemann als favoriete voor de vijf kilometer, de afstand waarop
J houdster van het wereldrecord is. De Olympische Winterspe-
zal Niemann niet meer meemaken. „Nee, Nagano (1998) is
_l4ver. Dan hoop ik twee kinderen te hebben."
14
j/merikaanse journalisten op wachtlijst
-^mar» Het Amerikaanse Olympisch Comité (USOC) heeft zes-
journalisten op een wachtlijst geplaatst voor het kunstrijden
jorgen in het Amphi Theatre in Hamar. Het USOC kon slechts
dertig kaarten bemachtigen voor het technisch programma van
vrouwen. De overstelpende aandacht van de Amerikaanse
Jedia wordt veroorzaakt door de affaire tussen Nancy Kerrigan
Tonya Harding. De USOC hanteerde bij het verdelen van de
ykets cle volgende normen; frequent bijwonen van het kunstrij-
1?n. regionaal belang en het regelmatig volgen van Olympische
Wintersporten.
ikivereniging kiest voor jonge sporten
,ifhaa/imfp jarenlang was het beleid van de Nederlandse Ski
freniging (NSV) hoofdzakelijk afgestemd op het alpine skiën
i skilopen. Daarin is verandering gekomen. De NSV legt voor
t komende jaren, met het oog op de Olympische Winterspelen
In 1998 in Nagano, de prioriteit bij het freestyle skiën en het
kri Jowboarden. ..Het alpine skiën laten we niet vallen. Met die tak
jan we ook door, maar iets geleidelijker", liet directeur Van
Ihaveren weten. „Freestyle skiën en snowboarden staan bo-
inaan. Het zijn twee vrij jonge takken van de skisport. We zijn
[n van de eerste bonden ter wereld die snowboarders opgeno-
ten hebben. Met Thedo Remmelink hebben we een goede in
Emese Hunyady moet wel
haast op haar moeder lij
ken. Toen de schaatsster
vorige week donderdag na
de zilveren drie-kilometer-
race trachtte haar ma te
bereiken, was de lijn voort
durend bezet. „Volgens mij
belde ze uit pure vreugde
met heel Boedapest. Er wo
nen daar twee miljoen
mensen, ik denk dat ze een
miljoen van hen kent."
Emese Hunyady ondernam
na de 1500 meter niet eens
een poging Hongarije te
bellen. „Nu ik goud heb,
zal de hele stad haar wel
bellen."
hamar renze lolkema
npa-verslaggever
Ook Hunyady maakt snel vrien
den. Haar vrolijke karakter trekt
een hoop gezellige mensen aan.
Hunyady houdt van gezellige
momenten. „Als ik blij ben. uil
ik dat laten zien. Als ik bedroefd
ben, probeer ik mezelf op te
vrolijken door weer gezellig te
zijn. Of ik een clown ben? Nee,
ik ben echt zo."
Na de zege van de 27 jaar ge
leden in Hongarije geboren
Oostenrijkse (2.02,19), wist het
sfeervolle Vikingskipet in Ha
mar het bijna zeker: er zou nog
een show komen. Als warming
up voor de dansjes die Nancy
Kerrigan, Tonya Harding, Kate-
rina Witt en vooral Surya Bona-
ly later deze week op het
kunstijs van Hamar zullen uit
voeren, liet Hunyady alvast zien
hoe sierlijk schaatsen kan zijn.
Met haar spontane pirouettes
en overige kunstzinnige uitin
gen, beroemd geworden in
Heerenveen toen ze daar vorig
de Oostenrijkse vindt haar Duitse concurrente 'voorgeprogrammeerd'.
se ouders. Emese had haar zin
jaar Europees kampioen werd,
bedankte Hunyady Noorwegen
gisteren voor een onvergetelijke
anderhalve kilometer.
In Hongarije kon Hunyady
zichzelf niet zijn, bedacht ze in
1985. Ze knoopte vervolgens op
zakelijke gronden een liefdesre
latie met Thomas Nemeth aan,
een Oostenrijker met Hongaar-
nen gezet op het buurland, toen
nog een gastvrije natie. Het plan
slaagde. Eenmaal in Wenen
werd het huwelijk ontbonden
en stond Hunyady op vrije voe
ten. In het vrije westen bond ze
daar ook weer schaatsen onder.
Sindsdien komt ze uit voor Oos
tenrijk. Het land behaalde giste
ren voor het eerst in de geschie
denis een gouden medaille op
een olympisch schaatsnummer.
Toch verlangt Hunyady in alle
hevigheid terug naar haar va
derland. Daar zou ze eventueel
grootgrondbezitster kunnen
worden. In 1956, toen de Rus
sen met harde hand Hongarije
omvormden tot een communis
tische heilstaat, werd Hu-
nyady's grootvader bestolen van
al zijn land. „Hij was hereboer.
totdat de staat ingreep." Nu ook
Hongarije weer op eigen benen
staat, wordt de familie in de ge
legenheid gesteld obligaties te
kopen om zich de oorspronke
lijke grond weer eigen te ma
ken. „Mijn broer doet dat", ver
telde Hunyady onlangs. „Maar
hij is een beginneling en dat is
levensgevaarlijk. Hongarije
wordt beheerst door gedeser
teerde Russische militairen die
in Hongarije zijn gebleven. Die
melken nu iedereen uit. Maf
fia."
De gouden herinnering van
Hunyady aan Hamar betekende
tegelijkertijd een nog groter dra
ma voor Gunda Niemann. De
Duitse topper dacht eeuwige
roem te kunnen te verwerven.
Dat is tot dusver zwaar tegenge
vallen. Op de drie kilometer
maakte ze een tuimeling, giste
ren stelde ze zwaar teleur. Nie
mann moest zelfs de onbeken
de Russin Svetlana Fedotkina
voor zich dulden. „Maar ik ben
met brons heel erg blij", loog ze.
Niemann wilde beslist geen
parallel trekken met 1988. toen
haar landgenote Karin Kania
onverslaanbaar werd geacht.
Van Gennip sloeg toen drie keer
toe. „Ik voel me nog steeds in
vorm. De drie kilometer was
een kleine schok, meer niet. Een
olympische medaille is toch
mooi. De tranen op het podi
um. waren tranen van geluk.
Niet van verdriet."
Hunyady maakte er zich niet
meer druk om. Ze had haar vij
and verslagen en alleen dat al
stemde tot tevredenheid.„Ik
kom uit Hongarije, ben tempe
ramentvol. Zij komt uit de DDR.
zij is voorgeprogrammeerd."
Niemann beschouwt ze als een
dopingvraagstuk. „Ook als ik
het stellige vermoeden heb. dat
anderen pakken, motiveert mij
dat alleen maar Ik dank daar
vooral mijn coach Marek Sta-
nuch voor. Hij leerde me de be
tekenis van topsport en redde
mijn carrière. Voor een groot
deel is dit ook zijn medaille."
'Volslagen verrast door Koss'
hamar covert wisse
Nog
Schutten
hundereossen Vol verbazing kijkt een official naar de bobslee van het team van de Maagdeneilanden. Drie bemanningsleden hebben een plaatsje
gevonden in de slee, maar de vierde heeft de bob gemist. Gelukkig voor de achterblijver betrof het hier slechts een training. foto lpa
hamar govert wisse
Eric Heiden werd veertien jaar
geleden olympisch kampioen
op de tien kilometer in een tijd
van 14.28,13. 'Fenomenaal', zo
meende de schaatswereld. Jo-
hann Olav Koss reed afgelopen
zondag bijna een minuut snel
ler dan de Amerikaan. Heiden
zat er, als CBS-verslaggever, bij
in het Vikingschip en keek er
naar. „Koss had mij op bijna
twee rondjes gereden."
De Amerikaanse 'golden
wonderboy' van Lake Placid - in
Noorwegen nog steeds immens
populair - kwam de afgelopen
dagen onder de indruk van de
Noorse kampioen. „Koss heeft
de afgelopen jaren keihard ge
traind en dat heeft zich nu uit
betaald. Dat hij won verraste
me niet, wel de manier waarop.
Terwijl anderen in de laatste
rondjes op de vijf en tien kilo
meter kapot gingen, ramde
Koss door. Iemand, die zo diep
kan gaan, moet mentaal wel
heel sterk zijn. De Nederlanders
vielen me tegen. Die hebben
waarschijnlijk te vroeg gepiekt",
aldus Heiden, die tegenwoordig
als dokter is gehuisvest in Sa
cramento en bij de wielerploeg
van Motorola (ploegleider: Hen-
nie Kuiper) hand- en spandien
sten verricht als arts.
De Noorse ex-stayer Geir
Karlstad, die na de Spelen van
Albertvïlle vanwege een rug
blessure moest stoppen met
zijn sport en de schaatsbeelden
tegenwoordig voor de Noorse
televisie van commentaar voor
ziet, was ook vol bewondering
voor zijn vriend en voormalige
ploeggenoot. „Ik dacht wel, dat
hij zou gaan winnen, maar in
deze tijd, nee. Ik ging er steeds
vanuit, dat 13.30 pas mogelijk
was over een jaar of tien. Ik
hoorde van de andere Noorse
rjders, dat Koss tot vlak voor de
Spelen problemen had. Die
heeft hij overwonnen. Tech
nisch reed hij nu perfect",
meent Karlstad. De Noor denkt,
dat het wereldrecord op de tien
kilometer wel even stand houdt.
„Maar hoe lang weet ik uiter
aard niet. Als de ontwikkelingen
rond de nieuwe schaatsen en
pakken zich doorzetten heb je
kans, dat ze er sneller onder
duiken dan je denkt. Dat Koss
een minuut sneller was dan
Heiden zegt me overigens wei
nig. Heiden reed op een buiten
baan. Koss indoor. Dat scheelt
een slok op een borrel. Boven
dien kun je in mijn ogen ver
schillende generaties schaatsers
niet met elkaar vergelijken."
en maandje doorbijten,
dan zit het karwei
er voor Ab Krook
na zes seizoenen
op. De coach van
de Nederlandse all
round-ploeg kijkt
eind maart terug
op een succevolle
periode. Vijf Europese titels,
twee wereldkampioenschappen
- misschien drie - en de gouden
plak van Veldkamp. De gouden
handdruk ontbreekt evenwel hij
het afscheid van de I.oosdrech-
ter. De Noorse baas van het
schaatsen besliste anders. Dat
doet pijn.
Krook zal de komende tijd
ongetwijfeld nog wel eens lig
gen te woelen in zijn bed. Had
hij niet dit moeten doen in de
aanloop naar de Winterspelen,
had hij niet dat? Bij het opma
ken van de eerste balans kan hij
niet één, twee, drie ontdekken
of hij fouten heeft gemaakt.
„Nee. maar wie gaat er aan
het begin van een seizoen
vanuit, dat je 13.30 moet rijden
om goud te pakken. Niemand,
zelfs de Noren niet. Dat valt niet
te plannen. Je kunt nu mis
schien zeggen 'als ik dit had ge
daan, hadden wij ook 13.30 ge
reden'. Maar ik weet niet wat
dat dan had moeten zijn. Spor
tief gezien ben ik niet teleurge
steld, want verliezen van zo'n
superieure rijder is geen schan
de. Maar emotioneel heb ik het
er moeilijk mee. Ik kan wel zeg
gen, dat ik tevreden en het ac
cepteer, maar dat is een lulver-
haaL"
amar govert wisse
Jartijn Lindenberg is, waar het puur
ijn vakgebied betreft, een tevreden
bens in Hamar. De NOS-regisseur is
voor de recht-
Ireekse TV-beelden vanuit het Vi-
Ingschip, die naar ruim dertig lan
en worden doorgeseind,
eft De vijftien camera's in het Vi-
nil^ngschip snorren en er is enthou-
gesïtsme over de nieuwste technische
icblefjes. Daardoor heeft de wereldbe-
r deDlking zowaar nog het idee, dat het
Johlaie bochtjes rijden in Noorwegen
irerfts flitsends is.
voo Lindenberg wordt minder vrolijk,
vonls het schaatsen zelf ter sprake
s Obmt. Zijn kritiek op de bobo's is bij-
?ve<nd. „De schaatswereld Iaat nu een
ildtftorme kans liggen om zijn produkt
te verkopen. De beelden gaan naar
meer dan dertig landen. Na de Win
terspelen hebben ze geen behoefte
meer aan schaatsen. Het duurt dus
vier jaar voor de wereld er weer naar
kijkt. In de tussentijd besteden alleen
Noorwegen en Nederland live aan
dacht aan het schaatsen. De rest
moet er niets van hebben. Geloof
me. over tien jaar bestaat schaatsen
niet meer in deze vorm."
Het stemt de Nederlandse TV-baas
in Hamar droevig, dat de Internatio
nale Schaats Unie horende doof en
ziende blind is. „Ik heb ze al zo vaak
gezegd, wat er moet gebeuren, maar
die stoffige types luisteren niet. Weet
je met wie ik ondanks het leeftijds
verschil perfect kan samenwerken.
Met de 150-jarige Jan Charisius
(KNSB- en ISU-bestuurslid, red.).
Maar hij botst ook op een muur.
Charisius snapt het, de rest van de
ISU niet. Waarmee ik niet wil zeggen,
dat alle oude mensen wegmoeten uit
een organisatie. Jk vind alleen wel,
dat oude mensen moeten worden
bijgestaan door jonge mensen. He
laas is dat ze niet aan het verstand te
brengen."
Volgens Lindenberg moet de span
ning tijdens het schaatsen naar een
climax groeien. Op het laatst dus de
sterkste rijders tegen elkaar. Boven
dien hoeft wat hem betreft het deel
nemersveld niet zo groot te zijn als
nu. „Alsjeblieft niet. Nu heb je zes
spannende ritten en dan is de win
naar al bekend. Daarna gaat het als
een nachtkaars uit. Dan is het. met
uitzondering van de tien kilometer,
nog anderhalfuur doorklooien. Maak
er een goede competitie van. Die
dertig landen, die het nu uitzenden,
pakken de beelden van die eerste rit
ten en zeggen dan 'au revoir'. Alleen
Noorwegen en Nederland gaan ten
behoeve van die fanaten, die mee
schrijven, tot het einde door met de
reportage. De ISU is overal op tegen,
niets kan worden veranderd. Weet je
wat ze belangrijk vinden? Dat een
Pool opeens zesde wordt. Is toch niet
interessant? Wel voor die man. maar
niet voor de sport."
De Noorse organisatoren hebben
diverse TV-regisseurs uit landen,
waar een bepaalde tak van sport po
pulair is, gevraagd hun specialiteit
onder hun hoede te nemen. Een En
gelsman regisseert het bobsleeën,
een Zwitser de afdaling, een Fin de
biathlon en Lindenberg is als inwo
ner van schaatsnatie Nederland ge
vraagd voor de Vikingschip-coverage.
CBS verzorgt overigens zelf de Ame
rikaanse uitzendingen. In het verle
den had Lindenberg de olympische
regie in handen van het wielrennen
in Ixjs Angeles, Seoul en Barcelona
en het schaatsen in Calgary. „Boven
dien deed ik in Barcelona voor de
Spanjaarden ook de marathons en
het snelwandelen", aldus Linden
berg, die ook geen onbekende is in
de formule-1 - wereld.
In Hamar maakt de NOS-man ge
bruik van allerlei technische foefjes
(camera onder het dak, langs één
kant op rails meerijdende camera
camera op een kraan) die het schaat
sen verlevendigen en er snelheid in
brengen. Hij is er content over. „Ik
denk wel, dat wat we nu hebben,
goed is. Meer moeten we niet intro
duceren. Met trucs kun je de boel be
hoorlijk opkrikken, maar je moet op
passen, dat het geen circus wordt. De
sport moet blijven bestaan."
Er komt dus geen cameraatje op
het hoofd van een schaatser, waar
door je. net als tegenwoordig in een
autorace, voor de buis het gevoel
krijgt, dat je meerijdt. „Die beelden
zouden te schokkerig zijn. Dan word
je thuis doodmisselijk in je stoel. We
hebben het eens geprobeerd met een
camera om de middel van een
schaatser. Daar werd je stapelgek
De Oranje-coach had veel
verwacht, maar niet zo'n over
heersing van Koss. „Ik ben niet
de enige. Ik heb met Koss' pri-
vé-trainer Sletten gesproken.
Die heeft me zondag verteld,
dat hijzelf ook volslagen verrast
is door Koss. Dat Koss zo'n ge
weldig niveau en zo'n piek heeft
kunnen bereiken, is meer een
toevalstreffer. Rainer Mund kon
vroeger op de halve seconde
voorspellen, wat zijn DDR-mei-
den in een bepaalde wedstrijd
gingen rijden. Dat kwam dan
uit ook. Geen Noors plan voor
zag erin, dat Koss deze dingen
zou laten zien. Koss had in 1991
al een hoog niveau bereikt,
maar vergeleken bij nu was het
toen maar een spelletje. Hij is
een paar jaar wat minder ge
weest en komt nu drie niveaus
sterker terug. Daarop kun je
niet anticiperen."
Uit Nederland komen inmid
dels de eerste dopinggeruchten
overwaaien naar Noorwegen.
Krook doet ze af als borrelpraat.
„Dat krijg je altijd, als iemand er
onverwacht boven uitsteekt.
Dan gaat men op zoek naar ver
klaringen en roept al snel ie
mand. dat er doping in het spel
is. Ik doe daar niet aan mee."
De Nederlandse schaatspres-
taties zijn op de grote toernooi
en altijd van betere kwaliteit
dan op cle Olympische Spelen.
Krook: „Bij ons wordt het klas
sement swerk nu eenmaal hoger
gewaardeerd dan in andere lan
den. Als Bonnie Blair wereld
kampioene wordt, staat er een
stukje in een Amerikaanse
krant. Pakt ze goud. dan staan
de hele VS op hun kop. Bij ons
is de waardering voor beide
mag nooit ontstaan.
Wat er in de toekomst moet
gebeuren? Krook wil daar niet al
te veel over kwijt; dat is aan zijn
nog onbekende opvolger. Zoals
hij ook zwijgt, als hem gevraagd
wordt naar zijn toekomstplan
nen.
Krook zal, wellicht als coach
van de Nederlandse vrouwen,
Zandstra, Ritsma, Veldkamp
nauw blijven volgen. Dat Falko
Zandstra ondanks een matig
seizoen (derde op het EK en een
bronzen plak) blijft meetellen, is
voor Krook één ding wat zeker
is. „Ik denk. dat het goed is, dat
hij dit meemaakt. Mentaal heeft
hij het best lastig gehad dit jaar.
Hij was de grote man in de win
ter van 1993. En dan komt in
eens Rintje even voorbij. Zand
stra is niet meer, zoals vorig
jaar, de absolute topfavoriet.
Die rol is hem afgenomen. Uit
eindelijk gaat dat voor hem po
sitief uitpakken."
