Athene onverbiddelijk
Niemand kan in conflict Bosnië meer om Moskou heen
Buitenland
'Van iemand houden is toch geen overtreding?'
'Bescherming van
burgers centraal'
Generaal durft oorlog te winnen
4Ü
,TERDAG 19 FEBRUARI 1994
Xrieken geven handelsembargo Macedonië ondanks druk EU niet op
Griekenland trekt zich niets aan van de druk die zijn
partners in de Europese Unie uitoefenen opdat Athene
liet handelsembargo tegen de voormalige Joegoslavische
republiek Macedonië opheft. De Griekse minister Panga-
jos (Europese zaken) verklaarde gisteren dat de blokkade
Tal duren totdat het buurland buigt voor de eisen van
Athene. Door het embargo is de olietoevoer naar jonge
Dalkanstaat voor het grootste deel afgesneden en zijn de
u /oedselimporten gehalveerd.
ATHENE-DEN HAAG Rtr-DPA-ANP
)e Griekse minister herhaalde
iet standpunt van Athene dat
Macedonië moet stoppen met
?ijn 'voortdurende en steeds er-
jere vijandige propaganda'.
Ook moet het zijn vlag wijzigen,
de expansionistische standpun
ten uit de grondwet schrappen
en mag het zich geen Macedo
nië meer noemen. Pas als Skop
je afziet van de naam Macedo
nië zal Athene ervan overtuigd
zijn dat het geen territoriale
aanspraken maakt op de gelijk
namige Griekse provincie.
Verder eist Griekenland dat
Skopje garanties geeft dat de
bestaande grenzen tussen de
twee landen ongewijzigd blij
ven. Pas dan zal Athene het em
bargo opheffen en weer deelne
men aan onderhandelingen van
de Verenigde Naties die een
einde moeten maken aan het
twee jaar slepende conflict.
Pangalos sprak na een ont
moeting met de Belgische mi
nister van buitenlandse zaken
Claes en de EU-commissaris
voor Europese zaken Van den
Broek. Op de vraag of hij onder
druk was komen te staan ant
woordde Pangalos: „Wat gaan
ze doen? Me uitpersen? Elk land
heeft het recht dergelijke maat
regelen te nemen als het vindt
dat het schade wordt toege
bracht door het kwaadaardige
optreden van een ander land."
Het ministerie van buiten
landse zaken in Den Haag ont
bood gisteren de tijdelijk zaak
gelastigde van Griekenland en
sprak zijn verontrusting uit over
het Griekse embargo tegen Ma
cedonië. Nederland meent dat
het Griekse optreden en nega
tieve invloed heeft op de stabili
teit in de regio. Dergelijke pro
testen kwamen er ook uit
Frankrijk en Duitsland.
Premier Papandreou kondigde
woensdag aan dat Griekenland
de haven Thessaloniki sluit voor
de doorvoer van goederen naar
Macedonië en deed bovendien
het consultaat in Skopje dicht.
Ondanks internationale protes
ten breidde Athene de blokkade
uit naar alle grensovergangen
met Macedonië.
Nadat Bulgarije als alternatief
het gebruik van de Zwarte-Zee-
haven Burgas had aangeboden,
koos Albanië gisteren eveneens
de zijde van Skopje en stelde
voor dat Macedonië gebruik
maakt van zijn havens en weg
verbindingen.
Brits Lagerhuis stemt over verlaging leeftijd homoseksualiteit
Het Britse Lagerhuis stemt maandag
over verlaging van de leeftijd waarop
jongens en mannen met mensen van het
eigen geslacht seks mogen hebben. Op
dit moment ligt die grens bij 21 jaar. Het
voorstel is om de leeftijd te verlagen tot
16 jaar dezelfde grens die voor hete
ro's geldt. Over meisjes is in de wet niets
geregeld. Het tijdstip van het debat kon
niet ongelegener komen voor de regering
van premier John Major, wiens campag
ne voor een 'terugkeer naar de traditio
nele waarden' in gruzelementen ligt na
een reeks seksschandalen.
De wetswijziging moet een einde maken
aan het feit dat Britse homoseksuele tie
ners de wet overtreden iedere keer dat ze
met iemand naar bed gaan. De parle
mentsleden mogen zonder partijdwang
stemmen. Maar de Britse parlementsle
den, wier seksuele praktijken nu door de
boulevardpers minutieus tegen het dag
licht worden gehouden, zouden er para
doxaal genoeg van kunnen terugschrikken
in de huidige emotionele atmosfeer een li
beraal standpunt in te nemen.
De om haar uitgesproken meningen be
kend staande voormalige minister van
volksgezondheid Edwina Currie. die de
stemming heeft aangekaart, zegt echter
dat het tijdstip juist is en stelt dat de over
heid niets heeft te zoeken in de slaapka
mers in het land.
„Onze persoonlijke moraliteit is onze ei
gen zaak", zei Currie, die de steun heeft
van de opposititionele Labourpartij en Li
beraaldemocraten maar nog veel weife»
lende Conservatieven over de streep moet
halen. Currie: „De leeftijd van 21 jaar is
belachelijk hoog. De wet stelt in de prak
tijk niets voor en maakt van jonge homo's
criminelen". Currie zegt dat de nieuwe
wet juist nu moet worden ingevoerd 'om
dat als er iets is waar mijn collega's vóór
moeten zijn, dit het recht op privacy is'.
Curries campagne wordt gesteund door
artsen, die zeggen dat verlaging van de
homoleeftijd hen zal helpen om aan jonge
homo's beter de gevaren van AIDS uit te
leggen. Tot nu toe mag er wegens het ver
bod op de scholen geen voorlichting over
homoseksualiteit worden gegeven.
Onder de Conservatieven zijn echter felle
tegenstanders. Ze zeggen dat teenagers
bedreigd zullen worden doorjagende ou
dere mannen. Afgevaardigde David Shaw
meende: „Ik wil niet dat oudere mannen
in de rij bij de scholen gaan staan". Maar
de 16-jarige Euan Sutherland zegt het te
genovergestelde. „We kunnen nu makke
lijk worden gechanteerd. Als we worden
lastiggevallen kunnen we niet naar de po
litie stappen" zei hij tegenover The Inde
pendent. „Mijn broer is 19 en hij kan zijn
vriendin meenemen om bij ons te slapen.
Dat is prachtig. Maar als ik iemand mee
neem overtreed ik de wet". Hij wil de
nieuwe wet: „Niemand mag toch kunnen
zeggen dat van iemand te willen houden
een overtreding is".
'Tijd voor boycot van Athene'
haarlem-leiden» Op de pagina 'Feiten en Meningen' is gisteren
Ij in het opinieverhaal 'Tijd voor boycot van Athene' in de voor-
f laatste alinea een storende fout geslopen door het wegvallen
I van het woord 'niet'. Voor de volledigheid volgt hier de juiste
weergave:
Hoe»moet de EU laten merken dat het embargo niet door de
beugel kan? Allereerst door Griekenland een ultimatum te stel
len. Als de boycot van Macedonië niet direct wordt stopgezet,
draait de EU de subsidiekraan dicht. Het geld dat op die manier
vrijkomt wordt gebruikt om Skopje uit het moeras te helpen. Er
kan een luchtbrug worden geopend waarmee Macedonië dat
midden in de winter nog maar voor veertien dagen brandstof
heeft wordt bevoorraad. Blijft Athene desondanks volharden
dan is er altijd nog de mogelijkheid van een economische boy
cot.
Ghana meldt 5.000 doden bij onlusten
accra» Ghana heeft gisteren gezegd dat het officiële dodental
van het twee weken durende etnische geweld in het noordoos-
ten van het land kan stijgen tot 5.000. Duizenden mensen sloe
gen op de vlucht en tientallen dorpen werden platgebrand toen
uit het buurland Togo afkomstige Konkomba's die zich in Gha-
I na hadden gevestigd inheemse bevolkingsgroepen aanvielen. De
regering stuurde deze week militairen naar het gebied om de
strijd te bedwingen.
1 Geen schuld Bulgarije bij aanslag paus
Sofia Bulgarije is op geen enkele wijze betrokken geweest bij
de aanslag op paus Johannes Paulus II, op 13 mei 1981 in Rome.
Dit stelt een speciale onderzoekscommissie van de Bulgaarse re
gering die is ingesteld na de val van het communistische regime.
De commissie heeft onbeperkt toegang gekregen tot de archie-
2 ven van de Bulgaarse geheime dienst en contra-spionage.
Bomschade na einde bestand Corsica
Toulouse Corsicaanse afscheidingsstrijders hebben gisteren
bommen laten ontploffen bij verscheidene overheidsgebouwen
in het zuiden van Frankrijk. Daarbij is schade aangericht maar
niemand liep letsel op. Het verboden Corsicaanse Nationale Be
vrijdingsfront (FLNC) had gisteren meegedeeld het sinds juni in
acht genomen bestand te beëindigen en de 'militaire operaties
tegen Frankrijk te hervatten'.
Begin verkiezingen Fiji
Sydney Op de Fiji-eilanden zijn gisteren de parlementsverkie
zingen begonnen. Die duren in verband met de omvang van de
archipel in de Stille Zuidzee een week. Premier Rabuka heeft be
loofd dat er over tien dagen een nieuwe regering van nationale
eenheid is. Maar het is zeer de vraag of in een klimaat van voort-
durende spanningen tussen de autochtone Fijiërs en de Indiërs,
de vorming van een dergelijke regering mogelijk zal zijn.
Aanslag op Sinn Fein-kantoor Belfast
Belfast Protestantse terroristen hebben gisteren in Belfast het
hoofdkantoor van de IRA-partij Sinn Fein beschoten. Drie arbei
ders die reparaties verrichtten aan het gebouw, liepen daarbij
ernstige verwondingen op. Het gebouw was een paar dagen ge
leden zwaar beschadigd bij een raketaanval. De verboden para
militaire groep Ulster Freedom Fighters eiste de verantwoorde
lijkheid op voor de beschieting.
Moldova belooft Gagaoezen autonomie
chisinau Gagaoezië een regio in het zuiden van Moldova
heeft besloten deel te nemen aan de landelijke parlementsver
kiezingen op 27 februari, op voorwaarde dat het zich mag af
scheiden wanneer Moldova zijn onafhankelijkheid opgeeft. De
Moldavische president Snegur heeft de regio autonomie beloofd
en tevens het recht zich af te scheiden als Moldova besluit tot
hereniging met Roemenië. Snegur heeft voorts de.Russische
minderheid op de linkeroever van de rivier Dnjestr een week
langer de tijd gegeven om aan de parlementsverkiezingen mee
te doen.
Akkoord Jemen
onder druk
door aanslag
sana afp
Twee kaderleden van de Jeme-
nitische partij het Algemene
Volkscongres (GPC) van presi
dent Saleh zijn afgelopen dins
dag niet ver van de hoofdstad
Sana vermoord. De GPC heeft
'beroepsmoordenaars die wer
ken voor een gewelddadige po
litieke beweging' verantwoorde
lijk gesteld voor de aanslag. De
ze komt net nu de GPC en de
zuidelijke Jemenitische Socialis
tische partij (YSP) van vice-pre
sident al-Beidh-Beidh op het
punt staan om morgen in de
Jordaanse hoofdstad Amman
een akkoord te tekenen waarbij
hun conflict wordt bijgelegd.
De twee partijen zijn het
sinds de zomer van het afgelo
pen jaar oneens over het be
stuur van de republiek Jemen,
die in 1990 ontstond uit het sa
mengaan van Noord en Zuid.
De onenigheid ging gepaard
met een golf van politieke
moorden.
Zwitsers vinden
slachtoffers
Cessna-ongeluk
frieprichshafen ap
Uit het Bodenmeer in Zwitser
land zijn gisteren de lichamen
gehaald van twee inzittenden
van een ruim drie weken gele
den verongelukte Cessna. Het
gaat om een Berlijnse zaken
man en zijn Tsjechische tolk.
De zoektocht naar de andere
drie personen die zich aan
boord van het toestel bevonden
wordt voortgezet.
Het vliegtuigje stortte neer op
weg van Praag naar Zwitser
land. Volgens berichten bevon
den zich gesmokkelde radioac
tieve materialen aan boord. Er
werd echter geen spoor van ra
dioactiviteit gevonden.
Toen de Cessna naar boven
werd gehaald werden er geen li
chamen gevonden. Omdat het
erop leek dat het toestel een
keurige buiklanding op het wa
ter had gemaakt kwamen er
speculaties op gang dat de inzit
tenden hadden weten te ontko
men.
De Russische minister Gratsjov
(defensie) zat er gisteravond
voor de Russische tv-camera's
als een goudhaantje bij. „Ik
heb het de NAVO steeds ge
zegd. De beslissing om bom
bardementen op Bosnië uit te
voeren was een verkeerde", zei
hij. „Die bombardementen
zullen niet doorgaan".
Gratsjov was er als de kippen bij
om te scoren nu Moskou einde
lijk weer eens een diplomatiek
succes wist te behalen. Donder
dag kwamen Moskou's speciale
Joegoslavië-afgezantVitali
Tsjoerkin en de leider van de
Bosnische Serviërs Karadzic
overeen dat de Serviërs hun
zware geschut rond de Bosni
sche hoofdstad zouden terug
trekken.
Daarmee werd de bodem weg
geslagen onder het NAVO-be-
sluit om de Servische stellingen
te bombarderen als het geschut
niet voor zondagnacht één uur
zou worden weggehaald. En
Gratsjov eiste gisteravond, zon
der dat expliciet te zeggen, de
eer voor zich op.
Westerse regeringen niet in
de laatste plaats de landen die
in hun hart tegen bombarde-
mentsvluchten waren hou
den het erop 'dat ze blij moeten
zijn' met de diplomatieke coup
van Rusland. Dit, zo heet het, is
het soort betrokkenheid van de
supermogendheden dat nodig
is om een vredesakkoord in
Bosnië van de grond te krijgen.
Eerder deze maand slaagde
West-Europa er in de Verenigde
Staten over te halen hun in
vloed bij de Bosnische moslims
aan te wenden om te komen tot
een vredesakkoord. Nu Moskou
de Serviërs onder druk zet, zo
wordt gezegd, kunnen de frac
ties er misschien tqe worden
gedwongen een punt te zetten
achter de 22 maanden oude
oorlog, al zal dat misschien niet
onmiddellijk gebeuren.
De nieuwe situatie, waarin de
Het einde van de oorlog is nog lang niet in zicht, maar het door de NAVO afgedwongen staakt-het-vuren geeft de kinderen van Sarajevo na bijna twee jaar van geweld weer de gelegen
heid veilig op straat te spelen. 'Sleetje' rijden met een voertuig van de Verenigde Naties is een geliefd tijdverdrijf. foto reuter olec popov
dreiging van luchtaanvallen af
neemt, leidt er intussen toe dat
het Westen bij het streven naar
een eindoplossing van nu af aan
alleen nog maar in krachtige sa
menwerking met Moskou kan
hopen een aanvaardbaar ak
koord te bereiken. En ironisch
genoeg blijken in deze nieuwe
situatie ineens twee westerse
doelstellingen in één klap met
elkaar verstrengeld te zijn ge
raakt.
Want als het beëindigen van de
oorlog in Bosnië één zaak is
waar het Westen naar streeft,
dan geldt dat evenzeer voor het
versterken van de positie van de
Russische president Boris Jeltsin
tegenover diens nationalistische
tegenstanders aan het thuis-
Bommen op Bosnië zou van alle
westerse Verbale steun voor
economische hervormingen en
democratische ontwikkelingen
in Rusland zelf een lachertje
maken. Het zou een publieke
opinie, die dagelijks door de Or
thodoxe Kerk, de nationalisti
sche en communistische oppo
sitie en de media op de Slavi
sche banden met Servië wordt
gewezen, volstrekt duidelijk
maken dat Rusland door het
Westen niet serieus wordt geno
men.
Dreigend was al geroepen dat
NAVO-bommen die op Serviërs
zouden worden afgeworpen,
gelijkstaan aan bommen op
Rusland zelf. Bovendien zou het
Jeltsin beroven van de steun
van zijn machtigste steunpilaar,
het leger. Dat lijkt nu met het
Russisch-Servische ééntweetje
te zijn voorkomen.
Het bereiken van beide doel
stellingen in één keer is een
aanlokkelijk idee. Als Moskou in
ruil daarvoor eens een keer een
forse diplomatieke overwinning
boekt, zo zei een diplomaat,
dan is dat misschien geen al te
hoge prijs.
Nederlandse
blauwhelmen
dinsdag weg
den haag» anp
De eerste groep infanteristen
van het 1 le luchtmobiele batal
jon vertrekt dinsdag vanaf
Schiphol naar Bosnië. De 263
militairen van het Nederlandse
VN-bataljon komen dezelfde
dag aan in de Kroatische haven
stad Split, vanwaar ze doorrei
zen naar Oost-Bosnië.
De „blauwhelmen" maken
deel uit van een groep van ruim
1200 Nederlandse militairen die
naar Bosnië wordt uitgezonden.
Het zogenoemde Dutchbat, dat
onder leiding staat van batal
jonscommandant luitenant -ko
lonel Vermeulen, moet in Oost
Bosnië Srebrenica en Ze pa be
schermen.
Denemarken
arresteert
kampbewaker
kopenhagen Rtr
Een Bosnische moslim-vluphte
ling die in Denemarken is aan
gehouden op verdenking van
oorlogsmisdaden, is door voor
malige Kroatische gevangenen
herkend als 'een van de wreed
ste kampbewakers'. De man,
die wordt beschuldigd van
moord en gewelddaden, wordt
op last van de rechtbank vier
weken in voorarrest gehouden.
Hij werd donderdag voorgeleid
in Roskilde.
PORTRET: SIR MICHAEL ROSE
Generaal Van Baal kijkt naar toekomst
den haag wim coenraadts
anp
Niet zwelgen in het verleden,
maar alle kansen aangrijpen
om een betere toekomst tot
stand te brengen. „Je moet
Serviërs, Kroaten en moslims
zover zien te Jcrijgen dat ze er
aan gaan denken hoe verder
met elkaar samen te leven".
Met dit devies wil de Neder
landse brigade-generaal Ad
van Baal zich het komende
halfjaar inzetten voor een op
lossing van de oorlog in Bos-
nië-Hcrcegovina.
Van Baal vertrekt komende
week naar het VN-hoofdkwar-
tier in Kiseljak om zijn werk
zaamheden als chef-staf van de
VN-vredesmacht (Unprofor) op
te pakken. Hij wordt in zijn
nieuwe functie de rechterhand
van VN-commandant Rose, die
zich de afgelopen weken heeft
gemanifesteerd als iemand die
zich niet in de hoek laat zetten.
De Nederlandse generaal (47)
is zeer te spreken over de opvat
tingen van Rose. „Hij vindt dat
Unprofor weer terug moet naar
zijn oorspronkelijke taken. Zo
moeten de bedreigde gebieden
werkelijk worden beveiligd. De
bescherming van de burgers
dient daarbij centraal te staan.
Voorts moet alles in het werk
worden gesteld om de hulpkon
vooien op de plaats van be
stemming te laten arriveren."
De Nederlandse brigade-generaal
Ad van Baal. foto»npa
De aanstaande chef-staf be
klemtoont dat hij hoopt dat het
niet tot luchtaanvallen komt.
„Het ultimatum is pas werkelijk
effectief als het tot onderhande
lingen leidt. Unprofor kan na
melijk geen einde aan de oorlog
in Bosnië maken. Dat moeten
de strijdende partijen doen."
De overlevering wil dat Michael
Rose ten tijde van de Falklan-
doorlog op zijn dooie gemak
vierhonderd meter door de vij
andelijke linies wandelde. Dat
was zijn praktische, maar on
conventionele oplossing, nadat
zijn helikopter de afgesproken
ontmoetingsplaats met Argen
tijnse onderhandelaars had ge
mist.
Net aangekomen in Sarajevo als
nieuwe Britse commandant van
de VN Vredesmacht in Bosnië-
Hercegovina bevestigde Rose
vorige maand zijn reputatie van
onverschrokkenheid. Rustig
maakte hij een wandeling over
de beruchte „sluipschuttersal-
lee", waar zijn voorgangers zich
alleen in pantserwagens durf
den te verplaatsen.
De beslissing of de NAVO zijn
vliegtuigen op Servische stellin
gen zal afsturen, is grotendeels
in handen van de 54-jarige ge
neraal. Die zware verantwoor
delijkheid heeft de Britten niet
aan het twijfelen gebracht. Zij
zijn ervan overtuigd dat Rose
gaat slagen in de stad waar ach
tereenvolgens de generaals Mc-
Kenzie, Morillon en Brique-
mont hun Waterloo vonden.
Met zijn koelbloedigheid en
voorkeur voor creatieve oplos
singen is hij de juiste man op de
juiste plaats. „Hij is gewend om
te gaan met bandieten en tuig.
Als de gangsters die Bosnië ter
roriseren, denken dat hij een
zacht eitje is, staat hun nog een
verrassing te wachten", schreef
de krant Today. Andere journa-
Sir Michael Rose staat de pers te woord, foto reuter milos cvetkovic
listen herinneren zich hoe hij
zijn troepen leidde onder het
motto „wie waagt, die wint".
Direct bij zijn aantreden kon
digde Rose aan dat hij een har
de lijn zal volgen. En daarmee
boekte hij ook direct succes: de
Serviërs ontruimden een weg
blokkade nadat de Britse gene
raal had gedreigd zijn bulldo
zers in te zetten. Aldus liet hij
zich niet weerhouden door het
voorschrift dat de VN-troepen
alleen geweld mogen gebruiken
uit zelfverdediging.
De lijn van standvastigheid trok
hij afgelopen week door. Toen
verzekerde Rose de Serviërs en
de moslims dat zij hufi zware
wapens, die ze onder toezicht
van de VN hebben gesteld, on
der geen beding terugkrijgen.
„Ze zouden geweld moeten ge
bruiken." De strategie van Rose
lijkt met duidelijke uitspraken
het geschonden imago te her
stellen van de VN-vredesmacht.
Rose kan bogen op ruime oor
logservaring, onder meer in
Noord-Ierland. Als comman
dant van de 22e divisie van de
Special Air Service (SAS) had hij
een belangrijk aandeel in de
Britse overwinning in de oorlog
om de Falklandeilanden. Lan
delijke bekendheid had hij al in
1980 gekregen toen de SAS on
der zijn leiding de bezette
Iraanse ambassade in Londen
heroverde.
den haag thieu vaessen
anp