Dringen
rond de
pret-vijver
Tl\ I
'Ruimteveren' naar Oostzee
Toerisme
Stilte na Disney-storm
REDACTIE ROB VAN OEN DOBBELSTEEN
ilSBERICHTEN
iroene vakantiebeurs
Vakantiebeurs van het Nivon (Neder-
Is Instituut voor Ontwikkeling en Na-
/riendenwerk), die zaterdag 19 fe-
iri wordt gehouden in de Deventer
louwburg, geldt als een bescheiden
•ne' variant van de Vakantiebeurs in
echt. Op de Nivon-beurs draait het
sluitend en alleen om alternatieve en
ieve vakanties. Er zijn dertig stands,
(i onder meer het Nivon zelf, Natuur-
inumenten. ENFB, Nederlandse Reis-
reniging. Stichting Zon en Vrijheid,
tuur Anders, een zeilschool en een vo-
werkgroep. Daarnaast worden diapre-
ïtaties over ecologisch verantwoorde
santies gegeven en vertoont de Open-
re Bibliotheek video's van diverse lan-
m. De GGD verschaft informatiemate-
ial over het voorkomen van ziektes rij
ps verre reizen. Op een groot adver-
litie-prikbord kunnen bezoekers bui-
hsportartikelen te koop aanbieden, vra-
p stellen, een reisgenoot zoeken, of ge-
pon hun eigen vakantie-ervaringen aan
(grote klok hangen. De toegang is gra-
L De Schouwburg staat aan het Grote
(rkhofin Deventer.
jeecn voor motorreizen
ie een motorvakantie in gedachten
left, zou ideeën kunnen opdoen op
jotor '94, van vrijdag 25 tot en met zon-
g27 februari in de Jaarbeurs van
(recht. Het thema van deze tiende edi-
jis 'Reizen en de motorfiets'. Alle soor-
h motorvakanties komen aan bod, van
stige ommetjes tot pittige of-the-road
jcursies. Ook is er volop landeninfor-
atie, zijn er modeshows en worden er
lichtingen verstrekt over bijvoorbeeld
^zekeringen. 1 Iet aantal exposanten
(draagt honderdvijftig. De organisato-
ji rekenen op minstens zestigduizend
(zoekers. Openingstijden: vrijdag 10-21
ir. zaterdagen zondag 10-18 uur. Toe-,
mgsprijs: vijftien gulden, kinderen tot
taalf jaar gratis.
o076-613949.
Sinus' blijft nog even
et actieschip Sirius van Greenpeace
jft langer afgemeerd liggen aan de stei-
rs van het Nederlands Scheepvaartmu-
um in Amsterdam. De belangstelling
or rondleidingen aan boord van het
lip is zo groot dat werd besloten daar-
ee tot oktober 1994 door te gaan. Al-
:n in de zomer zal de Sirius het anker
hten voor een tour van twee maanden
or Nederland maken. In groepen van
personen mogen bezoekers van het
heepvaartmuseum ieder half uur een
kje nemen in de machinekamer, hut
computerruimte. het ruim en de
imbuis. Het schip kreeg grote bekend-
:id door acties van Greenpeace tegen
zeehondenjacht en dumpingen van
lemisch en radio-actief afval. Het mu-
um aan het Kattenburgerplein 1 in
nsterdam is open van dinsdag tot en
et zaterdag van 10 tot 17 uur, op zon-
igvan 12 tot 17 uur.
tfo: 020-523 22 22.
j.eren golfen in vakantie
(olfvakanties zijn al sinds jaar en dag ge-
leengoed. Leren golfen op vakantie is
lindcr verbreid. De Dutch Golf Academy
nl daar iets aan doen. Op meerdere
laatsen in Europa en Noord-Afrika kun-
|en door beginnende golfers cursussen
torden gevolgd onder leiding van Ne-
brlands sprekende professionals. Er is
tcommodatie gehuurd in onder meer
lederland, Frankrijk, Gran Canaria, Mal-
Irca en Tunesië. De cursussen (vijf da-
en van drie uur) zijn er vanaf 550 gulden
Ier persoon.
nfo: Alle ANVR-reisbureaus en reizen-
erkopende banken.
doorwegen het jaar door
Noorwegen 1994... het hele jaar door' is
Ie naam van de brochure die wordt uit-
jegeven door het Noors Nationaal Ver-
eersbureau. De veertig pagina's tellende
plder moet dienen als wegwijzer voor
en reis naar en een verblijf in Noorwe-
fen en biedt onder meer informatie over
Ie mogelijkheden van groen toerisme in
jat land. Verder een paar pagina's 'Noor
regen van A tot Z', Waarin antwoord
rordt gegeven op veel voorkomende vra-
jen van Noorwegengangers. Ook geeft de
trochure een overzicht van Nederlandse
n Belgische bedrijven, die reizen naar
foorwegen organiseren,
nfo: Noors Nationaal Verkeersbureau,
iaxen Weimarlaan 58, 1075 CE Amster-
lam, telefoon 020-671 00 61.
Het Archeon hoopt 650.000 be
zoekers per jaar aan de haak te
slaan: Walibi 350.000. De vraag
is waar die miljoen mensen vandaan moe
ten komen. Het aantal bezoekers aan pret
parken groeit al sinds 1987 nauwelijks
meer. De honderden miljoenen die de afge
lopen jaren in nieuwe mega-attracties zijn
gestoken, waren vooral nodig om het aantal
bezoekers te handhaven op ongeveer vijf
tien miljoen de dierenparken (7,5 mil
joen bezoekers) niet meegerekend.
Archeon en Aqualutra zijn zogeheten edu
catieve parken. Zij mikken op specifieke de
len van de markt en zullen er mogelijk in
slagen nieuwe groepen consumenten aan
de haak te slaan. Walibi Flevo daarentegen
is een traditioneel pretpark met een aantal
zogeheten thrill-rides, vaktaal voor specta
culaire achtbanen en dergelijke, waarin de
passagiers in strakzittende karretjes via vrije
val, loopings, kurketrekkers en andere
capriolen een adrenaline-kick krijgen. Met
dat pretpakket zal Walibi ongetwijfeld be
zoekers van de bestaande publiekstrekkers
afsnoepen.
Argusogen
Diverse attractieparken bezien de komst
van de Belgische concurrent daarom met
argusogen. „Mensen kunnen hun geld
maar één keer uitgeven. Met de komst van
Walibi wordt de spoeling voor ons dunner.
Dat is niet leuk, 'maar het is niet anders",
zegt D. Kreekel, directeur van Nederlands
oudste attractiepark, de Julianatoren in
Apeldoorn. Maar echt bang is hij niet. „De
entree die Walibi vraagt, is aanzienlijk ho
ger dan de onze."
De gang van zaken rond de overname
van het voormalige pret- speel- en doepark
Flevohof door Walibi is Kreekel een doom
in het oog. „Vroeger was de Flevohof een
concurrent, omdat het park met subsidies
kon draaien. Maar op het moment dat het
er allemaal niet meer uit kon, werd het park
voor een schijntje verkocht aan Belgen. Ik
kan u wel zeggen dat elke pretparkman in
Nederland dat met scheve ogen aanziet.
Jammer dat ik niet van tevoren heb gewe
ten voor welk bedrag de Flevohof van de
hand ging. Want ik garandeer je, dan was ik
aan de beurt geweest."
Grote broer Efteling reageert laconiek op
de wederopstanding in de Flevopolder.
Adjunct-directeur R. van Assendelft:
„Walibi Flevo afficheert zichzelf als een
zogenaamd ride-park, met enkele grote
attracties vooral voor jongeren. De Ef
teling biedt een pakket voor het hele
gezin. Dat kan een verblijfstijd van
zeven uur volledig vullen. Wij
wensen Walibi Flevo veel succes.
Maar ze zullen het niet makkelijk
krijgen."
Nederland krijgt er in één klap vier attractieparken bij
Woeste waterstroom
Walibi gaat de concurrentiestrijd
vol optimisme aan. Hoofd mar
keting Hubert-Jan Jansen van
Walibi (dat al zeven parken
heeft in België en Frankrijk):
„Walibi Flevo zal zich van
andere Nederlandse amuse
mentsparken onderschei
den door zijn thematische
opzet en een paar specta-
culaire attracties, die in
Nederland nog niet aan
wezig zijn. Ook zullen
sommige elementen van
de voormalige Flevohof worden benut, bij
voorbeeld enkele kassen."
Walibi Flevo krijgt drie themagebieden:
Frankrijk in het jaar 1900, een Amerikaans-
/Canadees gebied en een Mexicaans. Ver
der een evenemententerrein, 'openlucht
theater, antieke draaimolen en piratenboot.
Maar de belangrijkste troeven zijn drie
bloedstollende thrill-rides: de Suspended
Looping Coaster, die de bezoeker hangend
onder een achtbaan driemaal over de kop
laat gaan; de Rapid River, een boottochtje
over een woeste waterstroom met spelon
ken en watervallen; en de Flume Back,
waarin een uitgeholde boomstam vol pas
sagiers van een hoogte van 23 meter achter
uit in het diepe tuimelt.
Woelig water is er straks ook in overvloed
in Duinrell in Wassenaar. Het Tikibad
wordt er uitgebreid tot „het grootste over
dekte waterparadijs van Europa". Er wordt
tien miljoen gepompt in tien spetterende
attracties, waaronder enkele primeurs. In
de Space Bowls bijvoorbeeld glijden durfals
met grote snelheid van vijftien meter hoog
te in een trechter, maken een pirouette om
vervolgens in een opvangbadje te duiken.
De Fly Over zuigt zwemmers in een door
zichtige buis op. om ze zeven seconden la
ten in een badje uit te braken. Andere troe
ven zijn een 220 meter lange overdekte ri
vier, die gedeeltelijk ondergronds en boven
de ligweiden stroomt, de Canon Ball, Ja-
couzy, en een glazen dansvloer met lekkage,
waarop dansers zich op blote voeten kun
nen overgeven aan wet dancing.
Heel wat rustiger gaat het toe in archeo
logisch themapark Archeon in Alphen. Op
Nederland Attractieland krijgt er de komende maanden
in één klap vier nieuwe parken bij: het archeologisch
themapark Archeon in Alphen aan den Rijn, het
toeristisch-recreatief-educatief Otterpark Aqualutra in
Leeuwarden, het vernieuwde Tikibad van Duinrell en
Walibi Flevo (de omgebouwde Flevohof) in
Biddinghuizen. Dit kwartet investeert samen meer dan
130 miljoen gulden. Voor de consument betekent dit een
aantrekkelijke uitbreiding van het toch al gevarieerde
pret-aanbod. Maar voor de grote attractieparken wordt
zo langzamerhand dringen rond de vijver waarin zij
naar toeristen en dagjesmensen hengelen.
een terrein van zestig hectare is zeventig
miljoen gulden geïnvesteerd om het Neder
landse verleden vanaf de prehistorie tot le
ven te wekken. De huizen in het park zijn
reconstructies op ware grootte van gebou
wen die in Nederland zijn opgegraven. Ze
staan in de bijbehorende landschappen en
zijn allemaal bewoond. De bewoners oefe
nen allerlei ambachten uit of zijn bezig met
het bereiden van maaltijden en het bewer
ken van de akkers. Living history heet zo'n
rollenspel in het moderne jargon van mu
sea en attractieparken. Bezoekers kunnen
vragen stellen en ook zelf de handen uit de
mouwen steken: varen in een prehistori
sche boomstamkano, Romeinse scherven
opgraven, een bad nemen in een Romeins
badhuis of met een groep een hunnebed
bouwen. In het Archeon is het verleden ook
letterlijk te proeven: in een Romeinse her
berg en een klooster worden maaltijden be
reid volgens originele recepten met de oor
spronkelijke ingrediënten.
Het Archeon biedt verder een 'tijdmachi
ne' in de vorm van een audio-visuele pre
sentatie. Die toont de geschiedenis van het
leven op aarde. Dinosaurussen en Neander-
talers trekken voorbij. Het Archeon prijst
zijn attracties aan als „serieus en intensief,
maar ook luchtig en vol pret". Het park
mikt op dagjesmensen, buitenlandse toeris
ten, schoolklassen en (amateur-)archeolo-
gen.
Ook het nieuwe Otterpark Aqualutra in
Leeuwarden bewijst dat leerzaam best leuk
kan zijn. De tien hectare grote attractie zet
zich door middel van voorlichting in voor
het behoud van het zoetwatermilieu in Ne
derland. Veel aandacht is er voor de bever,
ooievaar, bunzing en vooral de otter (in het
Latijn: Lutra Intra). Jaren geleden leefden er
in Nederland nog honderden exemplaren
in het wild. Maar milieuvervuiling, kanali
satie en verkeer eisten hun tol. In 1987 werd
de laatste in Nederland in het wild levende
otter doodgereden. De dieren die in Aqua
lutra rondspartelen, zijn afkomstig uit Bel
gië. Zwitserland en Duitsland. In het park
en expositiegebouw Otterland is te zien hoe
de dieren leven. Eén van de trekpleisters is
een glazen onderwatertunnel, waarin otters
een peepshow opvoeren. Aqualutra omvat
verder onder meer aquaria, een moerasge
bied, een veenafgraving en een wild stro
mende beek met forel, zalm en beekprik.
Otters vormen het
middelpunt in Aqua
lutra in Leeuwarden.
FOTO AQUALUTRA
SAKEELZINGA
Na de gigantische investeringen die de
Nederlandse pretparken zich vooral vlak
voor de komst van Euro Disney getroost
ten, lijken zij nu eventje pas op de plaats
te maken. Toch zijn het niet alleen de vier
nieuwkomers die voor nieuws zorgen. Een
greep uit het aanbod:
Het Autotron in Rosmalen krijgt de be
schikking over vierpersoons amfibievoer
tuigen. Daarmee kan een tochtje worden
gemaakt over het meer tussen het muse
um en het Huis van de Toekomst. Na de
opening van de mega-attractie Droom
vlucht, vorig jaar, doet de Eftelinghei
kalmpjes aan. Nieuw in Kaatsheuvel is al
leen een speeltuintje voor kinderen. Het
Land van Ooit in Drunen uil de doelgroep
vergroten. Het park richtte zich tot nu toe
vooral op kinderen tot 12 jaar, maar de
nieuwe attracties DaverendeDonderbal
een eenpersoons ijzeren frame dat van
een baan naar beneden rolt en de Ooit
5.000een futuristisch gevecht met
laserstralen en schilden zijn ook attrac
tief voor oudere kinderen. Eveneeens
nieuw is het optreden van een groep
Mexicaanse Totonaken-indianen. Boven
op een dertig meter hoge paal voeren zij
eenmaal per dag een zonnedans uit.
De Julianatoren krijgt een tweede simula
tor, waarmee twaalf bezoekers griezelig
realistisch de ruimtereis van het aardvar-
ken Muggo op de voet volgen. Bovendien
krijgt het 84 jaar oude park de beschikking
over twee nieuwe glijbanen, een 110 jaar
oude draaimolen, en een eigentijdse vari
ant op de cake-walk. Ponypark Slagharen
breidt uit met een waterspeeltuin. Nieuw
is tevens Wild West Cityper monorail
maken de bezoekers een tocht door een
goudzoekers-stadje uit 1863.
De Dino-Sky-Pedaloeen monorail met
fietskarretjes in de vorm van dinosaurus
sen is de nieuwe troef van Avonturen-
park Hellendoorn. Ook begint Behind the
scenes tourseen dagje achter de scher
men. Het vorig jaar geopend Sea Life Cen
tre in Scheveningen wordt uitgebreid met
een groot rond roggen-aquarium. Het Na
tionaal Veenpark in het Drentse Barger-
Compascuüm verandert de naam in Aards
Paradijs. Tegelijkertijd wordt het park to
taal op z'n kop gezet. Zo wordt in samen
werking met de Rijksuniversiteit Gronin
gen een dorpje uit de Bronstijd nage
bouwd. De uitbreiding vormt een onder
deel van een 'zwerftocht door de tijd'.'Die
voert onder meer langs plaggenhutten uit
1850, een dorpje uit 1920 en Aart's Para
dijs, de voormalige topattractie van de
Floriade 1992.
j>e twee grote veerschepen Olau Brittannia en Olau Hol
findia, tot nu varend op de route Vlissingen-Sheerness,
ierhuizen naar de Oostzee. Ze verwisselen van plaats
[iet twee kleinere Oostzee-veerboten van zusterbedrijf
|T Line. Deze laatste maatschappij heeft de grotere
herschepen nodig vanwege het toegenomen passa-
jiersaanbod op de route Travemünde-Trelleborg. Olau
-ine in Vlissingen kan met de kleinere schepen, de Nils
lolgersson en de Peter Pan, winstgevender opereren.
Imdat het passagiersaanbod buiten het zomerseizoen
lanuit Nederland mager is. De schepen zullen van
laam verwisselen, zodat Olau met een Brittannia en
4en Hollandia blijft varen.
De grotere veerschepen kunnen 1.600 passagiers en 575
auto's vervoeren, terwijl de kleinere veerschepen aan
1.100 pasagiers en 535 auto's plaats bieden. Volgens di
recteur D. Hartmann van Olau zullen de passagiers
vanuit Vlissingen niets aan comfort missen. De ruilsche-
pen zijn net zo nieuw als de huidige; ze zijn alleen iets
Ideiner: 31.000 BRT tegenover 34.000 BRT. De hutten
zijn ruimer en comfortabeler. Hartmann: „Als je de
scheepsruimte door het aantal passagiers deelt, bieden
de nieuwe kleinere schepen per passagier zelfs meer
ruimte."
Volgens Hartmann volstaan de nieuwe schepen op de
route naar Sheerness omdat buiten het vakantieseizoen
het passagiersaanbod gering is. „We hoeven ons nu niet
Come-back Span je
zet stevig door
De come-back van Spanje als vakantie
land, die zich al eind vorig jaar afteken
de. zet stevig door. Dat blijkt uit de zo
juist gepubliceerde cijfers van de ANVR
/NIPO boekingsstatistiek, die gelden tot
en met 30 januari. Vergeleken met vorig
jaar scoort Spanje vooral goed bij de au
to- (+81 procent) en vliegvakanties
76 procent). Het lijkt erop dat het land
vooral veel vakantiegangers heeft weg
getrokken van Turkije (- 41 procent), dat
ernstig te lijden heeft van de aanslagen
van vorige zomer. Overigens moet wel
worden beseft dat er vorig jaar om
streeks deze tijd slecht werd geboekt.
Van records is geen sprake.
Het aantal vliegvakanties in totaal is tot
nu toe met 34 procent toegenomen; de
autovakanties met 12 procent. Busrei
zen (-4 procent) en treinreizen (-11
procent) zitten op verlies. De belangstel
ling voor verre bestemmingen 2 pro
cent) lijkt enigszins te. stagneren, maar
vliegreizen naar Griekenland 46 pro
cent) en Portugal 68 procent) lijken
net als Spanje weer op de weg terug.
Nieuw schip HAL
De Holland Amerika Lijn (HAL) heeft
opnieuw een cruise-schip besteld. Na de
Statendam (eind 1992), de Maasdam
(eind 1993) en de Rijndam (eerste vaart,
oktober 1994), moet de Italiaanse werf
Fincaniieri in het voorjaar van 1996 een
vierde HAL-boot gereed hebben. De
naam wordt Volendam of Vecndam.
Slechte voorlichting
voor tropenreizigers
Slechts twaalf procent van reizigers naar
tropische en subtropische vakantiebe
stemmingen kreeg in 1993 van hel reis
bureau informatie over gezondheids
aspecten. Een op de vier kreeg boven
dien het verkeerde advies. Met name
veel Tunesië-gangers gingen onbe
schermd op reis. Een woordvoerder van
'Tropenzorg', dat deze informatie ba
seert op een onderzoek van het NIPO.
verbaast zich over de cijfers omdat de
reisbureau's wel degelijk beschikken
over de noodzakelijke gegevens. Het Al
gemeen Nederlands Verbond van Reis
organisaties (ANVR) heeft een speciaal
tropen-informatiepakket ontwikkeld,
maar het gebruik hiervan blijkt niet op
timaal te zijn.
Overigens bleek uit de NIPO-cnqucte
dat een kwart van alle reizigers naar ver
afgelegen bestemmingen ziek werd.
Naast diarree waren er veel meldingen
van griep en verkoudheid (door de air
conditioning). De zieken waren gemid
deld na 3,3 dagen weer opgeknapt.
Geen naakt
in Camodja
De regering van Cambodja heeft naakt
en toplessdansen verboden. Het minis
terie van toerisme verklaarde dat een
onbekend aantal nachtclubs, karaoke
bars en massagesalons in de hoofdstad
Phnom Penh jonge toplessdanseressen
en naaktdanscressen laat optreden om
klanten te trekken. „Die ontwikkeling
heeft de waardigheid en de nationale
traditie van het land bedorven", aldus
het ministerie. Bedrijven die het verbod
dat eind januari van kracht is geworden
overtreden, kunnen worden geconfis
queerd of gesloten.
Volgens regeringsmedewerkers is vooral
de anderhalf jaar lange aanwezigheid
van de VN-missie er de oorzaak van dat
er duizenden prostituees naar de hoofd
stad zijn gekomen. De nieuwe regering,
die vorig jaar geinstallecrd werd, heeft
beloofd alles in het werk te zullen stellen
om prostitutie in te dammen om te
voorkomen dat Cambodja een tweede
lustoord voor sekstoerisme wordt, naast
het huurland Thailand.
uit te putten in pogingen om zoveel mogelijk passagiers
aan boord te halen."
Een enorm verschil met de grotere schepen is dat de
kleinere schepen slechts 85 in plaats van 200 beman
ningsleden hebben, waardoor een grote kostenbespa
ring kan worden doorgevoerd. Hartmann: „Doordat alle
hutten op één dek zijn geconcentreerd en de voorzie
ningen zoals restaurants ook, zijn de schepen veel effi
ciënter schoon te maken en te bedienen. De schoon
maakploegen zullen niet zoals nu voortdurend aan
boord zijn. Het schoonmaken gebeurt dadelijk met een
ploeg vanaf de wal."
Het Steen, een van de meest bezochte at
tracties in Antwerpen.
FOTO INFORMATIE DIENST STAD ANTWERPEN
België populair
vakantie-land
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor
de Statistiek blijkt dat België de zesde
plaats bezet op de Nederlandse 'hitpara
de' van buitenlandse vakantiebestem
mingen. Wat echter de korte vakanties
betreft, staat het land bovenaan de lijst,
vóór Duitsland en Frankrijk. Het popu
lairst zijn de Ardennen, gevolgd door
Antwerpen en Brussel. In de nieuwe
brochures. Vlaanderen Vakantieland en
Verblijf in de Ardennen, biedt België
honderden arrangementen in steden en
dorpen aan. De brochures zijn gratis te
verkrijgen bij alle ANWB kantoren.
Info: Belgisch Verkeersbureau, tel. 020
- 624 59 53.