Dan Jansen: Eind goed, al goed
peleknijpsters
unkeren naar
'Vader Zandstra
Olympische Winterspelen
fTERDAG 19 FEBRUARI 1994
.iiict aan een sterk sei
'■ïjdens het WK in Cal
^$4 deelneemsters is C
00
Htaftink loot jonge Zuidkoreaanse
^amar Christine Aaftink treft op de olympische 500 meter de
7jtuidkoreaanse Hee-Joo Chun. De enige Nederlandse deelneem-
glter start vanmiddag in de twaalfde rit in de binnenbaan. Chun
k achttien jaar. Haar beste tijd is 42,64 seconden. Aaftink. die
liet aan een sterk seizoen bezig is. bracht drie weken geleden
Calgary haar nationale record op 40,24. Van de
Chun op papier de zwakste.
rjict kan nog rapper op de kilometer
'Xamar Het wereldrecord van Dan Jansen (1.12,43) is eigenlijk
s3e derde tijd, die in de schaatsgeschiedenis op de 1000 meter
'nïerd gereden. Op 26 maart 1987 was zowel zijn landgenoot Nick
^Thometz (1.12,05) als de Rus Andrei Bachvalov (1.12,31) nog
jneller. De wedstrijd in Alma Ata, toen Sovjetunie, nu Kazach-
*stan. werd echter nooit door de internationale schaatsunie ISU
3 Jrkend. Bachvalov werd gisteren 22ste in 1.15,36. Thometz is te
genwoordig coach van de Amerikaanse vrouwenploeg. Hij hoopt
-jonnie Blair vanmiddag op de 500 meter naar olympisch goud
leiden.
wybren de boer
a-verslaggever
jn naam komt geen enkele
•r over hun lippen. „Als we
it doen, schenden we het ver-
nwen dat de patiënt in ons
ft en onze beroepsethiek."
itfjaar het proces willen ze graag
jleggen. Hoe zij keer op keer
knoop tussen de oren van Jo-
Jeknn Olav Koss ontwarren. De
ui|eldspraak van Bente-Marie
rj Heidi Ihlen. De zusjes die ge
uren werden in Bodö, net on-
£}r de poolcirkel en uitgroeiden
Ht de beroemdste zieleknijpers
!6Jn Noorwegen. „Als je een
J^gje gaat vissen, maar je vangt
—iets, is het dan een verspilde
°4g geweest?"
32„Stel, ik maak honderd op-
icrkingen tegen jou", vervolgt
[~tidi. „Daarvan zijn er 99 een
Jmpliment en één is een kriti-
riihe noot. Wat zou je dan ont-
Juden? Precies! Het is bij ie-
_jreen hetzelfde, iedereen is al-
btd bezig het 'slechte' in zich-
^llf te zien. Denk juist anders-
jBedoeld ze soms dat Koss
geen namen", zegt Ben-
■^larie, met 41 jaar de
idste.,,Als je al zo lang op weg
int naar een bepaald doel, zo
"lel van jezelf daarin hebt geïn-
isteerd hebt, kun je dan nog
fug? Als het doel in zicht is,
_fces dan trots dat je er bijna
^tnt. Er zijn maar weinigen die
>cèt de hele weg volhouden. Het
'sj menselijk om te zeggen: 'Als
ili straks geen succes heb, heb ik
Tjfaald', maar daarmee doe je
)(telf te kort. Zeg tegen jezelf
_kt je 'het beste in jezelf al
djaanden achtereen naar boven
J fcbt gebracht."
jdKoss was al jaren op weg naar
lympische Spelen vaïi 1994 in
jamar, maar het duiveltje in
r<|jn hoofd zei de laatste tijd
jeeds vaker dat hij de laatste
■^ie grote kampioenschappen
-et onderspit had gedolven,
■^as hij niet tweede geweest bij
*rt EK, het WK en weer bij het
||C? De denker die hij altijd al
Jas geweest, veranderde in een
jekeraar en uiteindelijk in een
jrijfelaar. Zelfs de lessen die de
jisjes Ihlen hem de afgelopen
)iJren bijgebracht hadden, dre-
uit zijn gedachten.
Twee 'spoedsessies', k'ort ge-
j4den, moesten eraan te passen
■iimen om hem mentaal weer
51) de been te brengen. „Om ie
mand zo te leren denken als wij,
ergt jaren. Wat je jezelf in twin-
p jaar hebt aangepraat, kun je
i.iet in een uurtje uitwissen",
<$gt Heidi Ihlen (39).
3 „Onze therapie is gebaseerd
ij) twee pijlers. Eerst vragen we
1J(' patiënt' naar zijn ervaringen
it het verleden, waarbij hij of
Jj zware stress heeft ervaren.
Vervolgens bootsen we we die
Tjtiiatie na. Als jij de patiënt
•n ik begin steeds agres-
tegen je te praten, geloof
dan nog dat ik je wil helpen?
je gaat twijfelen. Je komt in
Jn situatie waarbij je voor een
Tfuze staat: of je neemt-het te-
Xn me op, of je geeft je gewon-
len en klapt dicht."
„Als je tegen jezelf kunt blij
ven zeggen: dit is goed voor mij,
ze doen het om me te helpen,
dan toon je dus de stress aan te
kunnen. Je moet ons zien als
jouw supporters, onder alle om
standigheden. Als jij reageert op
wat wij doen en zeggen, dan
werk je mee aan het proces. Ei
genlijk ben je je eigen psycho
loog. Wij zijn slechts de tussen
schakel."
Die gedachte, zo erkennen ze,
vertaalt Koss nu naar de situatie
in het Vildngschip. „Je kunt die
tienduizend toeschouwers zien
als een kooi vol wilde beesten,
die je zullen verscheuren al jij
niet doet wat zij van je vragen.
Maar je kunt ze ook bekijken als
vrienden. Ze schreeuwen voor
je, ze willen je desnoods duwen,
dat is toch een geweldige ge
dachte. Daar moet je energie uit
putten."
Misschien moeten de Neder
landse schaatsers ook maar
eens bij haar op de sofa gaan
liggen, veronderstelt Bente-Ma
rie. „Of denken jullie Nederlan
ders soms dat je eerst gek moet
zijn, voor je naar een psycho
loog gaat." Zelfs de 'captains of
industry' van Oslo nemen bij
haar en haar zus op de bank
plaats. Zegt dat niet genoeg?
Heidi Ihlen: „Iedereen wil toch
het beste in zichzelf naar boven
halen."
Als ze hoort van de speciale
band die Falko Zandstra onder
houdt met zijn vader, spreekt ze
van magie. Een vader die beter
dan de coach weet welke kwali
teiten in zijn zoon schuil gaan,
die nota bene de eindtijden van
zijn zoon tot op enkele tienden
van seconden nauwkeurig weet
te voorspellen. „Waarom ma
ken ze niet beter gebruik van
die relatie", vraagt Bente-Marie.
„Waarom nodigt Krook de va
der van Falko niet uit in zijn be
geleidingsteam. Met die twee
zou je hele opzienbarende re
sultaten kunnen boeken. Wat
zou ik graag een keer met hen
werken."
En Heidi: „Vinden de Neder
landers. dat Zandstra gefaald
heeft, nu hij waarschijnlijk zon
der titel huiswaarts keert? Laat
hen dan eens aan het volgende
denken. Beeld jezelf in dat je op
een dag wilt gaan vissen, 's
Morgens in alle \Toegte sta je
op, de zon schijnt, de vogels
fluiten. De hele dag geniet je
van de natuur. Als je thuiskomt,
vraagt iemand aan je: 'Nog iets
gevangen?' Jij zegt nee'. Bete
kent dat dan ook, dat het een
verspilde dag is geweest?"
Is Koss met die gedachte aan
de Olympische Spelen begon
nen? De gezusters Ihlen zwij
gen. Sorry, foute vraagstelling.
Is dat de instelling waarmee de
Noorse schaatsers deze week
het ijs op zijn gegaan? „We zeg
gen niet dat je niet mag winnen.
We zeggen alleen dat je geen
gevangene moet zijn van je ei
gen ambities." Heet dat niet re
lativeren? „Nee. Wij leren je al
leen dat genieten langer kan
duren dan een dag. een uur of
een minuut."
Laatste olympische optreden levert geplaagde sprinter eerste plak op
Gelukkiger kan de Amerikaanse sprinter Dan Jansen niet zijn: met dochter Jane, de vlag van zijn land en de mooiste olympische medaille.
Zelfs de meest rumoerige Amerikaanse jour
nalisten hielden zich even stil. „Onze presi
dent?", vroeg Dan Jansen bijna ontroerd, toen
hem werd verteld dat Bill Clinton aan de lijn
hing. Ademloos volgden honderd verslagge
vers het geanimeerde gesprek. „Amerika is
trots op je", zei Clinton. Jansen kon het nau
welijks vatten. Net toen hij had opgehangen,
rinkelde het toestel opnieuw. Ditmaal was het
de First Lady, vanuit een vliegtuig. „Inder
daad, het moest er een keer van komen",
zuchtte Jansen in het oor van Hillary.
hamar renze lolkema
NPA-VERSLAGGEVER
De droom voor Jansen (28) is eindelijk uitgekomen.
Tot voor gistermiddag was het een afgrijselijke nacht
merrie. Hij droeg tot aan de olympische kilometer de
wereld op zijn schouders, maar na zijn fabuleuze we
reldrecord van 1.12,43 rolde de bol zo van zijn rug.
Tien jaar lang vocht Jansen voor olympische erken
ning. Hij speurde in Sarajevo. Calgary en Albertville
tevergeefs naar goud. Pas in het ijskoude Hamar werd
hij warmer. Na zijn dramatische val op de 500 meter
vond hij in zijn laatste olympische race toch wat hij zo
lang had gezocht.
Toen het eremetaal eenmaal om zijn schouders
hing, maakte Jansen een dankbaar gebaar naar boven.
De Amerikaanse hymne Stars and Stripes' klonk hem
nimmer zo emotioneel in de oren als deze middag in
Noorwegen. Er vloeiden welgemeende tranen. Noor
wegen jankte mee, uit pure blijdschap. „Een gouden
medaille voor mij leek een wens van heel de wereld
zei Jansen. „Het Noorse publiek en vooral ook het Ne
derlandse hebben me altijd gesteund. Maar om eerlijk
te zijn, ik deed het vandaag voor mezelf." Peter Muel
ler, jansens coach: „God heeft eindelijk ook aan ons
gedacht.".
Naast goud verdient Jansen ook een Oscar. Zijn
jacht op olympisch goud heeft veel weg van een mee
slepende film, die gisteren een happy end kreeg. Ame-
rikaanser kan het niet. Het drama van zijn zuster Jane,
die deze week exact zes jaar geleden overleed aan leu
kemie, stond daarin centraal. Zij stierf op het moment
dat Jansen aan de startstreep van de Spelen in Calgary
verscheen. Jansen kon dat niet aan. Hij viel daardoor
twee keer. op de 500 en 1000 meter.
Zijn revanche in Albertville liep uit op een fiasco, 's
Werelds beste sprinter kon in Frankrijk niet eens wor
den beloond met een medaille. De Amerikaanse me
dia waren toen weer een triest verhaal rijker.
Ook de afgelopen week was het smullen voor de
pulppers. Jansen faalde opnieuw op zijn sterkste af
stand. Maar op de duizend meter was het eindelijk
raak. „De 'sage Jane' is nu afgesloten", merkte Robin
Jansen na de triomftocht van haar echtgenoot op.
„Die begon in 1988. We wilden er hier in Hamar een
einde aan maken. Dat is nu gelukt."
„Ik ben niet langer bedroefd om Jane", voegde Dan
Jansen er aan toe. „Ik weet dat ze bij me is. We heb
ben nu een nieuwe Jane, en die zal een hoop aan
dacht vragen." De negen maanden jonge dochter,
vernoemd naar Dans zus, kreeg tijdens de persconfe
rentie een fles een warme melk.
Het wereldrecord ten spijt schaatste Jansen gister
middag geen perfecte race. In de voorlaatste Docht
leek hij, net als maandag, weg te slippen. Maar hij
herstelde de balans razendsnel. Mueller: „Ik heb als
coach na die afschuwelijke 500 meter een beroerde
week gehad, net als Dan. Niet geslapen, nauwelijks
gegeten. Hoe hij het allemaal verwerkt heeft? Dan is
een vechter, altijd. Sommige jongens kunnen dat, hij
is één van hen. Hij heeft vandaag de wereld laten zien
dat hij wel degelijk onder extreme dnik een winnaar
kan zijn. Toen hij het ijs op ging, heb ik alleen maar
gezegd 'vermaak jezelf. Ook al had hij brons gewon
nen. dan nog zou ik tevreden zijn geweest. Een me
daille, ter herinnering aan alles, dat had hij toch wel
verdiend?"
Gadegeslagen door onder andere prins Willem
Alexander, de Noorse koning Harald V. zijn ouders,
schoonouders en kunstrijdster Nancy Kerrigan be
zweek Jansen ditmaal niet. „Ik heb het de laatste drie
dagen mentaal verschrikkelijk moeilijk gehad. Die 500
meter was een grote schok voor me. Ik weet niet
waarom ik nu wel heb gewonnen. Nerveus was ik niet.
maar dat was ik maandag ook niet."
Gezeten naast de dolgelukkige Jansen keck Igor
Zhelezovksy beteuterd voor zien uit. Acht jaar lang
was hij de heerser op de 1000 meter, gisteren moest
hij de koning van 500 meter voor zich laten gaan. Zhe
lezovksy (VVit-Rusland) won zilver in 1.12,72, zijn
voormalige landgenoot Sergey Klevchenka pakte
brons (1.12,82). Zhelezovksy's verhaal heeft duidelijke
raakvlakken met dat van Jansen. Ook de 30-jarige reus
wacht nog steeds op goud. „Het wordt na vandaag
hoog tijd om te stoppen merkte hij teleurgesteld op.
Jansen vindt het nu ook welletjes. „Ik denk dat ik over
vier jaar te oud ben, om deze titel te verdedigen",
grijnsde hij.
Schutun
Schreuder
schrapt
sponsornaam
hamar covert wisse
|E^| Het heeft een haar-
tje gescheeld of Ar
jan Schreuder had
gisteren niet mogen
meedoen aan de
olympische duizend
meter. De Noordhollander
kreeg enkele seconden voor ziin
rit te horen, dat hij niet mocht
starten, als hij de Aegon-recla-
me op zijn muts niet zou ver
wijderen. Snel werd de naam
met een zwarte sticker bedekt,
waarna Schreuder zich alsnog
aan de streep mocht melden.
Aangezien het IOC strengere
reclameregels hanteert dan de
ISU reden de Nederlanders al
met een kleiner sponsor-logo
dan normaal. Na het bestude
ren van de schaatsbeelden, be
sloot het uitvoerend comité van
het IOC gistermorgen, dat de
Oranje-rijders helemaal niet
meer met de sponsornaam op
de muts mochten schaatsen.
Dit om de officiële olympische
sponsors niet in de wielen te rij
den
Gerard van Velde kwam ech
ter toch in actie met de recla
me-sticker boven de ogen.
Daarop ging er van het IOC in
Lillehammer een fax naar het
Vikingschip in Hamar. dat elke
Nederlander, die de nieuwe re
gel zou overtreden, een startver
bod zou krijgen opgelegd. Van
der Vlies reed. toen de fax net
werd uitgezonden. maar
Schreuder was wel bijna het
haasje geweest.
Het IOC heeft bepaald, dat al
le namen van bedrijven, die
geen sportkleding maken, moe
ten worden verwijderd van de
pakken. Alleen merknamen als
bijvoorbeeld Adidas en Asics
zijn toegestaan. Ook schoenen-
fabrikant Reebok valt onder de
maatregel.
Ron Mulder, lid van de spon
sorcommissie van de KNSB,
was gisteren woedend. „Dat
zo'n official het aandurft om
een schaatser vlak voor zijn
wedstrijd tenig te roepen, dat is
toch belachelijk. Het IOC is gek
geworden. Kijk eens naar wat
die skiërs allemaal op hun mou
wen hebben staan. Maar ja, die
sport is commercieel interes
santer dan het schaatsen."
Verkoudheid
Loef maakt
De Vegt ziek
haaaar govert wisse
Arie Loef werd gistermiddag
22tte op dr 1000 mem 1 >p MJ
na drie seconden van Dan Jan
sen en dik een tel achter zijn
persoonlijk record. „Ik was
snotverkouden", excuseerde de
F.indhovenaar zich. Sprintcoach
Wopke de Vegt. geconfronteerd
met die verklaring, liep rood
aan van woede.
„Onzin. Als je verkouden
bent. heeft dat geen invloed op
de 1000 meter. Ie bent in ruim
een minuut weer binnen. Waar
zeur je dan over? Ixiefs moeder
is Friezin en elke geboren Fries
is zijn hele leven verkouden.
Dat kan geen kwaad. Hier is het
laatste woord nog niet over ge
sproken. Je kunt altijd wel
smoezen verzinnen en ouwe
hoeren. Pijn hoort bij de kilo
meter. Arie heeft in de zomer te
weinig getraind. Maar door de
afmoede op sprintgebied in Ne
derland weet hij, dat hij toch in
de ploeg koipt. Dat is het tries
te.'
Gerard van Velde toonde zich
met zijn negende plaats tevre
den. „Ik had de pech, dat ik de
laatste buitenbocht had. Dat
kostte tijd." Ook de vijftiende
plaats van Van der Vlies kon er
in de ogen van de coach mee
door. Arjan .Schreuder (24ste)
daarentegen bakte er weinig
van. Voor de teleurstellende Ne
derlandse sprinters zit het
olympisch karwei er op. Van
Velde: „Ik ga nu lekker dingen
doen, die ik anders nooit mag.
Even uit de band springen."
Torvill en Dean
schieten te kort
haaaar rtr
De olympische kampioenen
van 1984 Jayne Torvill en
Christopher Dean moeten nog
het één en ander goedmaken
willen ze hun opzienbarende
terugkeer bekroond zien met
olympisch goud. Gisteravond
zette de jury het Britse paar bij
de verplichte dansen op de der
de plaats achter de Russische
combinaties Oesova/Zjoelin en
Gritsjoek/Platov die de eerste
plaats delen.
De twee onderdelen van gis
teren, de Starlight waltz en de
Blues, waren goed voor elk 10
procent van het totaal. Morgen
volgt de rumba die voor 30 pro
cent telt. De beslissing valt
maandag in de vrije kür.
