Voormalig huisarts wil
halsband topcrimineel
Kandidaat Miss Universe:
schoonheid met verstand
De kolenkachel: een kluisje met goud
Het Gesprek van de Dag
'Ongeluk
verbaast
me niet'
:nezende poëzie
Ter Veld
'terug in
politiek'
a: :tscore
s)
LEIDEN?
Roofs: tijdelijk dak boven het hoofd
j 18 FEBRUAR11994
jrouw in iedere haven en
lie wereld rondreizen. De
p van iedere avontuurlijk
Jtelde kerel. Maar als het
hat, gaat het ook goed
üe met regelmaat terugke-
b berichten als 'container
chip geslagen' bewijzen
Ie bent als bemanningslid
eleverd aan de kaptein. En
)t er hele slechte tussen
zegt de Leidse machi-
lans Quirijns. Vijf jaar lang
hij stormen getrotseerd op
rste oceanen,
dag was het weer zo ver.
iit de Bahama's afkomstig
Verloor op de Noordzee
ïdkisten. En wie herinnert
de gifzakjes, ook van een
jn de Noordzee afgesla-
niet meer? „Het is niet zo
nd dat er hier voor de kust
ongelukken gebeuren",
lans uit. En hij kan het we-
daar liefst vijf jaar van zijn
i heeft hij doorgebracht
•oord van schepen. Vol-
hem onderschatten veel
eins het kanaal. „Stel je
dat een schip van Parijs
Marseille moet varen. Daar
zó'h schip ongeveer een
•ver. Als het mooi weer is,
it een kapitein vaak aan
at zo blijft en neemt de
iheidseisen niet meer zo
in acht. Maar er is geen
erraderlijker dan de
dzee. Het weer slaat hier
ïn een minuut om. En als
ntainers dan niet goed
itten, kunnen ze zo over-
Leidse machinist:
boord slaan. Met alle gevolgen
van dien."
Bovendien, zegt hij, wordt er
vanuit de rederij veel druk uit
geoefend op een kapitein. „Het
bedrijf moet winst maken, dus
wil de rederij dat ieder schip
vooral veel containers vervoert.
Als de kapitein dan geen rugge-
graat toont en met een te volbe-
laden schip uitvaart, wordt het
heel gevaarlijk aan boord." Een
reis van Singapore naar Afrika
staat hem wat dat bedreft nog
vers in het geheugen. Het schip
was zo volgestouwd dat de
stuurlui vanaf de brug niets an
ders zagen dan de kisten. Wat er
vóór hen gebeurde konden ze
niet zien.
„Toen we in Singapore de ha
ven binnenliepen, waarschuw
de een loods de kapitein. Die
zei: Kapitein, met zo'n vracht
komt u hier nooit meer bin
nen." Daarna is het schip echter
nog met dezelfde vracht naar
Afrika vertrokken. „Toen we
daar aanmeerden, heb ik tegen
ui a day, keeps the doc-
- Vrij vertaald: Één ge-
rdag, zeg de dokter
«iedag! Dat wordt bin-
de slogan in de Britse
?n« eidszorg. Twee onder
zie yan de Bristol Universi-
n in een onderzoek uit-
t- A |dat het lezen van poë-
;en ssies kan genezen. Wie
o cht van Browning of
zich neemt, hoeft
P o -er aan de aspirine of
p I uilizers. Een enorme
n g voor de Britse ge-
-n dszorg, volgens A. Ma-
The British Medical
Kat ion.
ar jndt de Leidse dichter
jenegracht. „Je kunt
ressie niet genezen met
i. Daarvoor zijn medi-
odig. Maar misschien
n ze wel dat bij mensen
iikt zijn dat gevoel een
fordt weggenomen door
nvan gedichten. En dat
uurlijk weer wel. Net
duisteren naar muziek
ken naar een film je
tspanning kan bieden.
m poëzie anti-depressief
1 Kten, zou er geen dichter
ipressief zijn. Nou, je
in gedichten eens goed
lit zijn bakerpraatjes, net
praatjes als zou je door
nt en aan bloemen geen
he ainnen krijgen."
ïou me ten goede, ik
tuurlijk niet hoe die
>P
Britse onderzoekers tot hun
conclusie zijn gekomen. Ik zou
dat onderzoek wel eens willen
zien. Je hebt overigens hier wel
een inrichting die werkt met
poëzietherapie, maar dat werkt
niet echt. Als je een depressie
hebt, lukt het lezen van poëzie
trouwens niet. Je bent dan niet
geconcentreerd genoeg. Nee,
onzin. Net zoiets als dat je van
kleien in een zak beter zou wor
den."
„Het zou fantastisch zijn als het
waar was", zegt de dichter An
ton Korteweg vanaf zijn direc
teurszetel in het respectabele
Letterkundig Museum. „Ik
vraag me alleen af hoe je zo'n
onderzoek aanpakt. Ik denk al
leen dat iemand die altijd naar
pillen grijpt niet ineens poëzie
gaat lezen. En daardoor wordt
het allemaal een beetje gratuit.
Wat? Is er ook een poëziethera
pie? Dat lijkt me krankzinnig. Ik
zou nog liever naar pillen grij
pen dan verplicht poëzie gaan
lezen. Ik kan er wel in komen
dat iemand als hij somber is
poëzie gaat lezen en dat hij, om
met Bloem te spreken, daarna
denkt: 'En dan, 't had zoveel er
ger kunnen zijn.' Ik kan me niet
indenken dat de dichters Shel
ley en Keats verlichting zouden
kunnen bieden. Dat waren toch
echt niet zulke vrolijke jon
gens."
CEES VAN HOORE
'Als ze dan vluchten, zijn ze gemakkelijk op te sporen
Gevangenissen al^duiventillen,
vluchtgevaarlijke mensonvrien-
delijke criminelen, oud-huisarts
A.M. van Dongen uit Nieuw-
veen heeft er schoon genoeg
van. Tijdens een WD-verkie-
zingsavond deze week in Leiden
bracht hij daarom terloops een
opmerkelijk idee naar voren:
rust de allergevaarlijkste crimi
nelen uit met een halsband
voorzien van een zendertje. Als
ze dan vluchten, zijn ze tenmin
ste gemakkelijk op te sporen. En
kunnen gevaarlijke misdadigers
dan ook niet gelijk worden vast
geketend aan een metalen bal,
zo zwaar dat ze hem net kun
nen dragen, vroeg Van Dongen
zich af.
In de zaal viel op dat moment
een diepe stilte. De suggestie
van Van Dongen was misschien
ietwat te rechts voor de WD'ers
in de zaal en op het podium.
Dat zijn ball and chain-idee wel
heel extreem is, ontkent Van
Dongen overigens. „In het fo
rum werd vooral over meer al
gemene zaken gepraat, over
versterking van het politie-ap-
paraat. Voor zo'n deel-onder-
werp was geen tijd", zegt hij. „Ik
heb het wel eens eerder naar
voren gebracht, in familiekring.
Mensen beginnen eerst te la
chen, maar als ze uitgelachen
zijn, zien ze vaak wel wat in het
idee."
Het is - zegt de voormalige
huisarts - niet mens-onvriende
lijk om gevaarlijke misdadigers
een metalen halsband om te
lassen. „Niet ingrijpend", oor
deelt hij. „Van zo'n band heb
ben ze toch geen last. Huidirri
taties? Dan doen ze hun shirt
maar onder de band. Waarom
zou het niet mogen? De men
sen, voor wie ik dit in gedachten
heb, hebben zelf ingegrepen in
mensenlevens."
„Ik heb het over misdadigers
die mensen neerknallen. En wat
is dan de schade van zo'n band
als je het vergelijkt met wat dit
soort mensen zelf gedaan heb
ben. Als je echt moedwillig,
voor je eigen gewin, mensen
om zeep helpt, moet daar toch
een straf tegenover staan. En
met zo'n halsband met zo'n
zendertje, in theorie volgens mij
goed mogelijk, is het moeilijker
om voorgoed te ontsnappen."
Maar hoe zit het dan met die
ball and chain? Dat is toch ei
genlijk iets wat je alleen in de
strips van Lucky Luke tegen
komt? „O. dat wist ik niet eens",
zegt Van Dongen. „Maar denk
er eens over na. Als je mensen
zo'n kogel laat meedragen, kun
nen ze ook moeilijker ontsnap
pen. En zo kun je ze gelijk ook
aan het werk zetten zonder dat
er heel erg veel toezicht nodig
is. Je kunt ze bijvoorbeeld die
gifzakjes op het strand laten op
ruimen. Lichamelijke arbeid
heeft een goede invloed. Het is
althans beter dan de hele dag in
een cel rondhangen."
Van Dongen, vroeger CDA maar
nu WD-lid geworden; „Vroeger
dacht ik er wel eens over dat het
goed zou zijn om topcriminelen
een zendertje te laten inslikken,
dat het in de maag blijft zitten.
Maar dat is toch wel heel ingrij
pend. Zo'n metalen band is vol
gens mij echter geen enkel pro
bleem."
'Lege huls komt niet eens door voorronde
Ze is mooi en ze is bijdehand en
ze hoopt dat straks heel Neder
land dat zo ziet. Wat heet, als
het aan Irene van der Laar ligt,
kijkt straks de hele wereld op
die manier tegen haar aan. De
eerste stap op weg naar die al
gehele (h)erkenning heeft de
import-Leidse intussen gezet.
Volgende maand vertegenwoor
digt ze de provincie Zuid-Hol
land tijdens de selectie van de
Nederlandse deelneemster aan
de Miss Universe verkiezing. Li
ve bij Veronica vanuit het Oran
jehotel aan de boulevard in
Noordwijk. De volgende stop is
dan Manilla op de Philippijnen.
Maar dat is voor later.
Geen trek
Eerst wil ze dringend een mis
verstand uit de wereld helpen.
Ze gaat niet op voor Miss World
en ze is op de voorhand even
min geïnteresseerd in een foto
sessie voor mannenblad Play
boy. „Bij Miss World gaat het
vooral om de buitenkant, de
schoonheidsaspecten. Dat is
niet wat ik wil. Bij Miss Univer
se daarentegen draait het om
Beauty and Brains, schoonheid
gekoppeld aan verstand. Het
gaat om de totaalpresentatie en
niet om een veredelde vleeskeu
ring. Daar heb ik namelijk geen
trek in".
Zo, dat standpunt is duidelijk.
De dame weet wat ze wil. „Juist,
en dat is ook de achterliggende
gedachte bij de Miss Universe
verkiezing. Natuurlijk, wil je
hier aan meedoen dan moet je
mooier zijn dan het buurmeisje,
voor zover je al over een stan
daard-ideaalbeeld kunt praten.
Maar als het louter een lege huls
is, kom je niet eens door de
voorronde heen. Klasse en stijl
zoeken ze. Je moet dus ook wat
te vertellen hebben."
Dialoog
Bijvoorbeeld over de situatie in
Bosnië? „Bijvoorbeeld ja. Is dit
soms een test? Nou, goed dan.
Geweld gebruiken leidt volgens
mij tot niets. Ik geloof in de dia
loog. Aan de andere kant moet
het doden van onschuldige
mensen daar ophouden. En
daarom sta ik er achter dat de
Verenigde Naties ingrijpen.
Maar een oplossing is het niet.
Over vrede moet je praten. Dat
kan je nooit afdwingen. Zo, en
dat straks allemaal in één zin.
Wantje moetje standpunten
kort en helder kunnen formule
ren." Ze lacht. Is het toevallig
dat prompt de zon doorbreekt?
Overal geweest
Het moge intussen duidelijk
zijn: Irené van der Laar is be
paald niet op haar mooie Bra
bantse mondje gevallen. Maar
nu terzake. Waarom doet ze ei
genlijk mee? Die zelfbevestiging
heeft dit 25-jarige fotomodel
van professie toch niet echt no
dig. Vertelde de ex-HAVO-scho-
liere niet al eerder dat ze in het
internationale wereldje van de
glitter en de glamour haar cent
jes ruimschoots verdient met
het poseren voor modebladen
als Cosmopolitan, Avenue, Elle,
Brigitte en Avantgarde? „Zeker,
ik heb absoluut niet te klagen
over een gebrek aan werk of
geld. Ik ben overal ter wereld
geweest en heb een naam op te
houden sinds het bekende mo
dellenbureau De Boekers in
Amsterdam mijn belangen be
hartigt. Maar er is nog een leven
na dit, per slot van rekening heb
je als fotomodel niet het eeuwi
ge leven, als je begrijpt wat ik
bedoel. Het meedoen aan een
verkiezing als deze kan een op
stapje betekenen."
Groot nut
Ze heeft haar zinnen namelijk
gezet, zo zegt ze, op een carrière
in de wereld van de showbizz of
de TV. „Wat dat betreft zijn de
ervaringen die ik nu op doe bij
Veronica van groot nut. We zijn,
met die twaalf geselecteerden,
al drie maanden bezig met trai
ningen. Gaan nu voor tien da
gen naar Curasao om opnamen
te maken. Sinds mijn zeventien
de sta ik voor de fotocamera.
Dat werk heeft geen geheimen
meer voor me. Maar ik heb in
middels aan den lijve onder
vonden dat een televisiecamera
een heel ander beeld van je
geeft. Dat is nieuw."
Hoe zit het tenslotte met de
mannenbladen? Veel te verber
gen voor de buitenwereld heeft
ze zo op het oog toch niet met
de bijna ideale maten van 60-
90-60. „Nee, ik ben geen fan.
Van mij hoeft dat echt niet. Mis
schien als een topfotograaf als
Herb Ritts de platen zou schie
ten, ging ik overstag. Die haalt
het mooiste uit een vrouw.
Maar laat maar even. Voorlopig
concentreer ik me op andere
zaken."
Van meer geestelijke aard.
AD VAN KAAM
Reacties en suggesties voor
"Gesprek van de Dag"
Telefoon 071-356444
of
Postbus 54,2300 AB
te Leiden
Bruikbare bps worden
beloond met een cadeaubon
van 25 gulden.
I1
Elske ter Veld keert, al is het
voorlopig nog maar voor een
paar uur. terug in de politiek.
De gewezen staatssecretaris
van sociale zaken doet dat in
eigen stad als ze op dinsdag
22 februari een debat leidt
tussen de lijsttrekkers en de
jongerenkandidaten van de
vier grote politieke partijen
Leiden. De slag tussen jong
en oud vindt plaats in het
Koetshuis. Op de rol staan
onderwerpen als sluitingstij
den, parkeerbeleid en woon
ruimte voor jongeren. Om
precies 20.00 uur geeft het
vroegere kopstuk van de
PvdA de eerste voorzet voor
open doel.
de kapitein gezegd dat ik van
boord zou gaan als we weer
zouden uitvaren met dezelfde
lading." Die verweerde zich
door te zeggen dat het mooi
weer was geweest, en er niets
mis was gegaan. „Eigenlijk is de
kapitein de enige die wat te zeg
gen heeft aan boord. Als die na
latig wordt, heb je poppetjes
aan het dansen."
De financiële druk op rederijen
is ook terug te vinden in het feit
dat ze steeds vaker goedkope
bemanningsleden uit het verre
Oosten aannemèn. En dat komt
de veiligheid niet ten goede. Als
de bemanning de taal van de
kapitein en de stuurlui niet
spreekt, kunnen die in geval van
nood niet duidelijk maken wat
er moet gebeuren. „Het gevolg
is dat de kapitein het bijltje erbij
neerlegt, de reis afmaakt en zich
nergens meer druk overmaakt."
Eenmaal op zee is het meestal
te laat om een ongeluk te ver
mijden. „Als een schip in een
storm terecht komt en contai
ners gaan schuiven kan de be
maning wel gaan kijken wat er
aan de hand is. Maar een bewe
gende kist van enkele tonnen,
houd je toch niet meer tegen.
Het enige wat de kapitein dan
kan doen is langzamer gaan va
ren. Maar dat doet hij lang niet
altijd." Een ernstige vervuiling
kan het gevolg zijn.
Wie zich wil onderscheiden van
de grauwe massa moet opval
len. En dat valt wis en waarach
tig niet mee op de overvolle
prikborden van de vele univer
sitaire gebouwen in Leiden,
waarop van alles wordt aange
boden, gevraagd of aangepre
zen. Maar de stichting Roofs
heeft daar wat op gevonden.
Met een serie opmerkelijke pos
ters attendeert dit bemidde
lingsbureau de leden van de
universitaire gemeenschap op
haar doelstelling, te weten het
tijdelijk in onderhuur brengen
van kamers voor buitenlandse
studenten. Wie zelf voor pak
weg een maand tot een half jaar
voor stage op pad is of om an
dere reden afwezig, kan via
Roofs zijn kamer voor die tijd
aan een buitenlandse student
kwijt.
Roofs, dat kantoor houdt aan de
Kaiserstraat, krijgt volgens een
woordvoerster van de stichting
positieve reacties op de posters.
Tot nu toe zijn er vier verschil
lende biljetten op de borden
verschenen. Telkens terugke
rend element op de poster is het
lot dat een buitenlandse stu
dent wacht in geval hij geen ka
mer in Leiden kan bemachti
gen. Overleven in een telefoon
cel, een krot, een verlaten goe
derenwagon of liggen onder de
brug bij Annie's Verjaardag. Van
die beelden. Heel opvallend.
Maar dat is de bedoeling.
AD VAN KAAM
pu
"e aal gesproken wijst het
£e lf, maar wie straks in
and maart boodschap-
v Det in de supermarkt,
joede kans daar
at n een rondleiding te
ï.Nietdatdegroot-
5 - rs in den lande bang
'e it de klant opeens niet
zou weten waar hij de
VÉ ken of toiletrollen moet
a n, maar dit in het kader
k landelijke actie 'Letop
ts )e rondleidingen wor-
èrzorgd door gediplo-
le diëtisten.
rhet idee zit de Neder-
c eHartstichting. Die wil,
•li kader van de bestrij-
-1 'an hart- en vaatziek-
K e consument wijzen op
0 tgehalte in voedings-
o ilen. De diëtisten zullen
informatie geven over
J< ns volstrekt onleesbare
tf ten die iets zeggen over
h tgehalte van een pro-
r<
if
600 supermarkten in
inde doen mee aan de
to die loopt van 7 tot en
n 10 maart. Daarbij zijn
r andere Albert Heyn,
3 Cl000, Edah, Coöp en
nar. Per supermarkt zul-
vee rondleidingen wor-
jegeven waarvoor be-
tellenden zich tevoren
len aanmelden.
ctie wordt verder omlijst
een publiciteitscampag-
aaraan bijvoorbeeld ook
heken en drogisten mee-
Zij verstrekken zoge
nde vetformulieren
op men kan invullen
er op een dag is gegeten,
izending ontvangt men
eigen vetscore plus ad-
thuis.
Afkomstig uit Brabant woont topmodel Irene van der Laar sinds een half jaar in Leiden. Eind maart doet ze
namens Zuid-Holland mee aan de Miss Universe verkiezing. foto loekzuyderduin
tijd leuk om het vuur hoog op te
laten laaien en dan snel te laten
afkoelen zodat je sintels kreeg."
De man van mevrouw M. Ver
hoog uit Katwijk heeft altijd in
de kolenkachels en brandstof
fen gezeten. Mevrouw Verhoog
stookt zelf ook nog kolen. „Ik
vind het een heerlijke warmte.
Als ik bij mijn kinderen op be
zoek ben en ik die verwarming
zie staan met zijn witte, magere,
ribbetjes, denk ik. nee. dat hoef
ik niet. En je krijgt er een rood
hoofd en koude voeten van. Als
je een kolenkachel stookt, is het
op de grond altijd heerlijk
warm. We gebruiken nu antra
ciet in zakjes. Vroeger ging je
een kitje kolen scheppen. Ik
maak mijn haard aan met
houtskool en een beetje spiri
tus. Dat hoef je maar een of
twee keer per jaar te doen. Ik
zou mijn haard niet willen mis
sen. Vroeger, bij mijn ouders
thuis, hadden we in de huiska
mer een potkachel en achter, in
de deftige kamer, stond een ge-
emailleerde kachel. Je hebt met
zo'n kachel toch meer contact
als met een verwarming. Ie
voelt er altijd even aan. En als
het koud is geweest, ga je je
handen erbij staan warmen. Dat
doe je bij een verwarming niet
gauw."
CEES VAN HOORE
Je brüle tout l'hiver, sans atten-
dre. Ik brand de hele winter
door, zonder op te houden.
Hoeveel mensen zullen deze
spreuk, die je in de jaren vijftig
op elk potkacheltje kon zien
staan, nog in hun hart meedra
gen? Wat was het soms gezellig
bij die ouderwetse kolenkachel.
's Morgens met je moeder en
vader in de stoelen eromheen,
terwijl het vuur achter het mica
ruitje hoog oplaaide. En je moe
der die dan met de asla de trap
afging om de as over de beijzel
de stoep uit te strooien, zodat
het wat minder glad werd.
Meneer Verbergen uit Alphen
aan den Rijn kan zich die tijd
nog goed herinneren. „Maar ja,
als zo'n kolenhaard of potka
chel moest worden vervangen,
tilde je je een breuk. Zo'n haard
woog bijna zo zwaar als een
piano en na het tillen had je van
die rode moeten in je handen.
Maar gezellig was het wel. Die
kachel was net een kluisje met
goud. Mijn ouders hadden thuis
een potkacheltje en daar kon je
zelfs brood op roosteren. En we
spuugden er als kinderen soms
op, zodat het lekker siste. Ik zie
nog die twee mannetjes staan
op dat merkje van Etna. Het
had iets vertrouwds. Nu heb ik
zelf ook centrale verwarming.
Maar dat leeft niet, hè, ja af en
toe hoor je een tik of een naar
De Katwijkse mevrouw Verhoog bij haar kolenkachel. „Het is een heerlijke warmte en je hebt een veel beter
contact dan met een centrale verwarming." foto henk bouwman
gesuis. Maar ja, je hebt natuur
lijk geen last meer van koolmo-
noxyde, kolendamp, zoals wij
dat noemden. Elke winter las je
wel in de krant dat mensen
nietsvermoedend voorgoed wa
ren ingeslapen bij die kolenka
chel."
Jan de Nie van het gelijknamige
Leidse verwarmingsbedrijf
noemt kolenwarmte „een leuke
warmte." „Het was gezellig, ja.
Maar die gietijzeren haarden
wogen loodzwaar. Je had het
klassieke model en het ronde.
Wij hebben het wel meege
maakt dat de monteurs tien tot
twaalf kachels op een dag
moesten plaatsen en dan kon
den ze gelijk bij de mensen blij
ven meeëten. Ikzeif vond het al
