Samen werken aan kwaliteit binnenstad
Ontwikkelaars en
gemeente azen op
het NEM-terrein
Leiden Regio
Ti KOOP
Kiezer is in de war
VERKIEZINGEN
Milieuraad kraakt
autoluwe binnenstad
ilNSDAG 15 FEBRUAR11994
Oud-wethouder Cees Waal pleit voor terugkeer tram in Leiden
n. Op verzoek van de redactie schreef Cees Waal onder-
a" staande bijdrage over de plannen voor de autoluwe
Waal was als PvdA-wethouder van Leiden
(1974-1984) verantwoordelijk voor het binnenstadsbe-
st~ leid en de grote animator van het verkeersbeleid. In die
tijd riepen zijn verkeersplannen veel negatieve reacties
op in de stad.
Van 1984 tot 1993 was hij burgemeester van Deven-
jter. Thans is hij voorzitter van het College van Bestuur
1 jvan de Hogeschool Rotterdam Omstreken. Hij is ver-
lid van de Monumentencommissie van de Raad
voor Cultuurbeheer en vice-voorzitter van de Commis-
en sie Personenvervoer van de Raad voor Verkeer en Wa-
is_ iterstaat. Waal is ereburger van Leiden.
CEES WAAL
i kleine tien jaar Deventer
ik sinds kort weer in Lei
den. Mij valt opnieuw op hoe
_rnooi, vitaal en gezellig de bin
nenstad van Leiden is. Leiden is
door de grote verscheidenheid
sen en activiteiten een
échte stad. Een bindend ele
ment tussen mensen in Leiden,
ongeacht hun herkomst, is dat
zij zich in Leiden thuis voelen,
gehecht zijn aan en trots zijn op
hun stad.
Vooral de binnenstad geeft Lei
eigen, uniek gezicht.
Leiden is typisch een Hollandse
stad. Zowel in Nederlands als in
Europees perspectief is de Leid-
binnenstad van een uitzon
derlijke ruimtelijke kwaliteit.
Hiermee kunnen Leidenaren
zich vereenzelvigen. Van het
Leidse stadsbestuur mogen wij
verwachten dat het opkomt
het behoud en versterking
de kwaliteiten van de bin
nenstad. Stadsbestuurders
moeten de kansen die zo'n mo
numentale, karakteristieke bin
nenstad biedt benutten. De mo
rn grachten en klein
schaligheid van de binnenstad
izijn geen problemen, maar kan-
Jsen-
V Naarmate een binnenstad
ook letterlijk aantrekkelijker is,
VR-is er een groter verkeerspro-
2(jbleem. Zo bezien zou men zich
2Qin Leiden zorgen moeten ma-
[9ken, indien er geen discussie
onnodig was over (auto-)verkeer
en parkeren in de binnenstad.
Als ik kennis neem van de hui
dige discussie over autoverkeer
"■m-de-Leidse binnenstad, is het
alsof jk niet ben weggeweest. De
.bezwaren tegen de voorstellen
tot beheersing en matiging van
hel autogebruik zijn nu niet we
zenlijk anders dan in mijn wet-
houderstijd bij de discussies
over het verkeerscirculatieplan
en verbetering van het verblijfs-
klimaat in de Breestraat. Het is
ook niet wezenlijk anders dan
bij mijn voorgangers, bijvoor
beeld bij het afsluiten voor au
toverkeer van de Haarlemmer
straat.
Rampspoed
Ook elders worden vergelijkbare
discussies gevoerd. Een voor
beeld: recentelijk stelden winke
liers in Zwolle dat door maatre
gelen van de gemeente men in
Deventer zou gaan winkelen:
het ergste wat men zich daar
kon voorstellen. In Deventer
klaagden winkeliers evenwel
over slechte bereikbaarheid,
waardoor men naar Apeldoorn
of andere plaatsen zou uitwij
ken. In feite gaat het om een al
gemeen verschijnsel, dat zich in
alle welvarende steden in de
wereld voordoet. Opvallend is,
dat nooit wordt geëvalueerd
waarom de voorspelde ramp
spoed zich niet heeft voorge
daan. Of zou het met bijvoor
beeld de Haarlemmerstraat echt
beter zijn gegaan als deze straat
niet voor autoverkeer was afge
sloten en geen sierverharding
had gehad
Bij het patroon van weerstand
tegen verandering van verkeers
situatie hoort ook het bepleiten
van uitstel van maatregelen, bij
voorbeeld omdat aan bepaalde
voorwaarden niet is voldaan.
Het kan tot uitstel leiden van
beslissingen waarvan iedereen
eigenlijk wel weet dat zij geno
men moeten worden.
VAN AKEN WA AL
stadsontwikkelaars
tel: 071-145344
Plannen voor de binnenstad leiden altijd tot acties van winkeliers en be
woners. Hier wordt de Haarlemmerstraat (nog voor de afsluiting) te
koop aangeboden als de PvdA'ers Van Aken en Waal hun binnenstads-
beleid voortzetten. foto archief
Het is een klassieke taak van
gekozen stadsbestuurders om
keuzen te maken en helder te
zijn over de richting van het be
leid. Het gaat ook om een con
sistente uitvoering van beleid.
In geval van weerstanden, zoals
bij parkeer- en verkeersmaatre
gelen, vraagt dat politiek leider
schap en democratische coura
ge-
Politici mogen noodzakelijke
beslissingen die alleen zij kun
nen nemen, niet uit de weg
gaan. Daarnaast moeten zij
draagvlak voor hun beleid ont
wikkelen en ruimte geven voor
maatwerk en creativiteit bij na
dere uitwerking.
De huidige voorstellen voor
het verkeer in de Leidse binnen
stad zijn naar mijn mening be
langrijke en noodzakelijke stap
pen om het centrum nieuwe
impulsen en perspectieven te
geven. Er is ruimte om tot stra
tegische allianties te komen op
zeker een drietal punten. In de
eerste plaats dient uitvoerig
overleg met betrokkenen
(bewoners, winkeliers, onderne
mers) plaats te vinden. Niet al
leen de (gedetailleerde) uitvoe
ring van beleid verdient daarbij
aandacht, maar ook het beheer
van de betreffende openbare
ruimte. Samen met betrokke
nen kan de gemeente het pro
ces van verslonzing dat ik in de
Leidse binnenstad meen te
kunnen waarnemen, een halt
toeroepen. Overal blijkt dat
groot belang wordt gehecht aan
de drie V's van verkeer, veilig
heid en vuil (verloedering). Bij
het beheer van de openbare
ruimte zijn juist deze zaken aan
de orde. Burgers begrijpen niet,
waarom in een rijk land waar
mensen veel belasting betalen,
het beheer van de openbare
ruimten zo bedroevend is en
straten, plantsoenen en pleinen
er verwaarloosd bij liggen. Poli
tici moeten dat ook weer onbe
grijpelijk gaan vinden. De erva
ringen die zijn opgedaan met
buurt- en wijkbeheer laten zien
dat het beter kan. Het beheer
van openbare ruimten kan en
moet beter: de verkeersaspec-
ten mogen niet los van de vei
ligheid en adequaat onderhoud
worden bezien.
Beleid
In de tweede plaats kan de ge
meente samen met belangheb
benden een offensief promotie
beleid ontwikkelen. Geklaag en
gezeur over slechte bereikbaar
heid is - net zoals mopperen
over het slechte weer - mis
schien een leuke bezigheid aan
de borreltafel. Het heeft echter
geen wervingskracht; eerder
leidt het ertoe dat inderdaad
mensen de binnenstad gaan
mijden. Beter is het gezamenlijk
uit te dragen hoe goed je in de
Leidse binnenstad kunt komen
per fiets, met het openbaar ver
voer of met de auto. Aangege
ven moet worden waar wel kan
worden geparkeerd. De mede
werkers van parkeerbeheer
moeten primair gastvrouwen en
gastheren zijn; als zodanig her
kenbaar (dus niet lijkend op po
litie) en service-gericht: infor
matie geven over mogelijkhe
den van openbaar vervoer, fiet
sen, parkeren en voorkomen
dat mensen fout parkeren. Wie
als automobilist de Leidse bin
nenstad niet goed kent en zich
aan de regels wil houden, vindt
nu toch echt niet gemakkelijk
zijn weg.
In de derde plaats is een stra
tegische alliantie nodig voor een
structurele verbetering van het
openbaar vervoer. Bij de fiets-
voorzieningen in Leiden is het
gelukt fundamentele verbete
ringen tot stand te brengen. Bij
het openbaar vervoer is dat ei
genlijk niet het geval.
Toch zijn er goede, creatieve
en realiseerbare ideeën. Ik denk
hierbij aan de ontwikkeling van
een sneltramsysteem in de Rijn
en Bollenstreek, aansluitend op
andere tramsystemen (zoals het
Haagse). De invoering (of beter:
herinvoering) van een tramsys
teem is zowel voor ontwikkeling
van nieuwe bouwlocaties als
voor de oude binnenstad van
belang. Ik ben er zeker van dat
er een groot draagvlak te vinden
is bij de bevolking, openbaar
vervoerbedrijven als de NZH, de
Kamer van Koophandel, bedrij
ven, ondernemers enzovoorts
voor nieuwe (snel)tramverbin-
dingen. Het stadsbestuur kan
als 'regisseur' optreden om een
tramnet voor Leiden en omstre
ken op de Haagse agenda te
krijgen.
Minder kostbaar
In Nederland is de laatste tien
tallen jaren schandalig weinig
geïnvesteerd in nieuwe voorzie
ningen van het openbaar ver
voer. De compactheid van ons
land - zeker van de Randstad -
maakt dergelijke voorzieningen
bij ons minder kostbaar dan in
andere landen. Er is niet aan te
ontkomen. Zelfs is Los Angeles -
de stad die zich altijd leek aan
te passen aan de particuliere
personenauto - worden metro
voorzieningen uitgebreid. Er
zijn al trajecten van een lengte
van bijvoorbeeld Leiden-
Dordrecht die een sterke passa-
giersgroei doormaken. Een eer
ste traject van een tramsysteem
in en rond Leiden zou in ieder
geval van het station door de
Breestaat moeten lopen.
Een dergelijk tramsysteem
gaat de beslissingsmacht van de
Leidse gemeenteraad te boven.
Leidse politici kunnen echter
een rol vervullen bij het beplei
ten en organiseren van een eer
ste begin van zo'n systeem: te
beginnen in Leiden. Naarmate
meer Leidenaren hebben deel
genomen aan de verkiezingen
van 2 maart zullen de raadsle
den zich beter gesteund weten
door de bevolking bij het be
pleiten van nieuwe voorzienin
gen voor het openbaar
Een reden temeer om te
stemmen.
L
WWi
LEIDEN AAD RIETVELD
Zowel de gemeente als project
ontwikkelaar Poly-Projects aast
op het terrein dat vrijkomt als
staalbedrijf NEM de produktie-
afdeling in Leiden sluit. Wet
houder T. van Rij (PvdA/volks
huisvesting) vindt het terrein
uiterst geschikt voor het tweede
Leidse verzorgingshuis. Maar
hij schat de kansen dat Leiden
het terrein kan verwerven ui
terst laag. Makelaar Romeyn uit
Lisse, betrokken in Poly-Pro-
jects, zou op het terrein aan de
Trekvliet graag huizen bouwen.
Aan de andere kant van het wa
ter, op het HCG-terrein, bouwt
Romeyn al 59 dure eengezins
woningen. „Met het NEM-ter
rein erbij zouden we een mooie
tweelingwijk kunnen bouwen."
Maar dat Poly-Projects het ter
rein heeft gekocht, zoals wet
houder Van Rij meent, ontkent
Romeyn. „Was het maar waar
zeg! We hebben wel wat voor
zichtige, aftastende gesprekken
gehad, maar tot een transactie
is het nog niet gekomen." De
makelaar uit Lisse heeft al wel
gehoord waarom de gemeente
vrijwel zeker achter het net vist
bij de 'race' om het NEM-ter
rein. „Ze heeft gewoon veel te
weinig geboden; een belachelijk
laag bod gedaan." Van Rij ont
kent dat het ooit zover gekomen
is. „Wij hebben nog nooit een
bod gedaan."
De NEM ontkent ook dat er al
een koop zou zijn gesloten. „Wij
hebben behoefte aan uitbrei-
ding van onze kantoorruimte
hier", vertelt woordvoerster L.
Gerritsen. „We hebben al heel
lang een aantal mensen in por-
tocabins werken. We hebben
een aantal projectontwikkelaars
gevraagd de mogelijkheden van
nieuwbouw op het vrijkomende
terrein te bekijken. Daarna zal
er een stuk grond overblijven,
maar daarover worden pas be
sluiten genomen als onze eigen
behoefte aan uitbreiding duide
lijk is."
De Leidse politicoloog prof. dr. G. Irwin: „Mensen kunnen hun
keus niet bepalen: D66 zal daarvan profiteren."
foto henk bouwman
We weten niet meer waar het
om gaat in de politiek. De
partijen doen ook niks om het
ons duidelijk te maken. Waar
zijn de tijden van 'Laat Lub
bers zijn karwei afmaken' -
CDA - of 'stem op de minis
ter-president' - PvdA-voor-
man Den Uyl destijds - geble
ven? Toen wisten we nog
waar het om ging.
Nu is alles anders: Lubbers
vertrekt, het CDA laat zijn ou
dere kiezers vallen met de
aangekondigde bevriezing
van de AOW en de PvdA ver
liest de sociaal-zwakkere kie
zers door de uitkeringen aan
te pakken. Gevolg: we stem
men dit jaar D66 - immers
'een redelijk alternatief - op
positiepartij WD of we gaan
helemaal niet naar het stem
hokje. Een ding is duidelijk:
het aantal twijfelaars is groot.
„De kiezer is in de war. Nie
mand is laaiend enthousiast
over dit kabinet van CDA en
PvdA. Lubbers, de charisma
tisch leider van het CDA ver
trekt en PvdA'er Kok heeft wel
laten zien dat hij een degelijk
financieel beleid kan voeren,
maar verliest daarmee het
vertrouwen van de sociaal
zwakkeren. Dan zijn de oppo
sitiepartijen D66 en de WD
een serieus alternatief. Zij zul
len als overwinnaars uit de
strijd komen."
Prof. dr. G. Irwin, politicoloog
aan de Rijksuniversiteit van
Leiden, houdt zich bezig met
het kiezersgedrag in Neder
land: hij tracht te achterhalen
waarom mensen op een be
paalde partij stemmen. Anno
1994 valt het niet mee je keus
te bepalen, stelt hij vast.
„Vroeger stemden mensen
overeenkomstig hun geloof of
hun sociale milieu: dat waren
de 'zuilen'. Maar vandaag de
dag is het kerkbezoek afgeno
men en wordt de niet-kerke-
lijke sociale middenklasse
steeds groter. Die midden
klasse weet niet goed waar ze
op moet stemmen."
Het is volgens Irwin niet zo
dat de partijen steeds meer
op elkaar gaan lijken en de
kiezer om die reden in de war
is. „Probleem is dat de sa
menleving verandert en de
partijen ook. Het wordt inge- -
wikkelder. Vroeger stond de
PvdA voor de arbeidende
klasse: dat was duidelijk. Nu
staat de partij ook voor een
schoon milieu. Het gevolg is
dat er onderling onenigheid is
wat vliegveld Zestienhoven
betreft. Op zich is dat geen
ramp. maar de kiezer weet
het niet meer. Men verwacht
dat partijen homogeen zijn."
Irwin gelooft ook niet dat de
interesse in de politiek af
neemt. „Het lijkt er veel meer
op dat mensen hun keus niet
kunnen bepalen. En aange
zien niemand echt een hekel
heeft aan D66. zal deze partij
van deze situatie profiteren.
Voor veel mensen is D66 echt
'een redelijk alternatief, zoals
de slogan heel treffend ver
woordde begin jaren tachtig.
De partij is vaak de tweede
keus en wint als mensen on
tevreden zijn over de 'eigen'
partij."
„Voor het eerst in de geschie
denis dreigt bij deze verkie
zingen een hele nieuwe situa
tie te ontstaan waarin D66 en
niet meer het CDA het straks
voor het zeggen heeft. D66
kan samen met PvdA en de
WD gaan regeren. Of, zoals
WD-leider Bolkestein on
langs grijnzend opmerkte:
WD en D66 worden samen
zo groot dat ze de meerder
heid vormen en CDA en PvdA
niet meer nodig hebben."
Het bevreemdt Irwin dat ie
dereen ervan lijkt uit te gaan
dat CDA-voorman E. Brink
man de nieuwe minister-pre
sident wordt. „Waarom kan
Van Mierlo of Kok geen mi -
nister-president worden? I let
is helemaal geen wet dat de
grootste partij de minister
president levert. Als D66 en
PvdA samen de grootste wor
den, kan ik me voorstellen dat
zij die plek willen opvullen.
Maar je hoort ze er niet over.
Dat is jammer, want het zou
wel aansprekender zijn voor
de kiezer."
Dit is de tweede aflevering in
de serie wetenschappers
over de verkiezingen
NAGERECHT
Koud
De ijzige oostenwind had giste
ren vrij spel in het kantonge
recht, een eeuwenoud tochtig
pand aan het Rapenburg. De
ijswind had ook zijn weerslag
op het bezoek aan de politie
rechter, want na uren wachten
had zich nog geen enkele ver
dachte gemeld. En was politie
rechter mevrouw Timmermans
eigenlijk alleen bezig om men
sen bij verstek te veroordelen.
„Ik vind er weinig aan zo",
sprak Timmermans, nota bene
president van de Haagse recht
bank, maar nog bescheiden ge
noeg om ook in Leiden voor het
1 eerst wat recht te komen spre-
ken.
I De politierechter vond wat af-
leiding in het onderricht van
een giechelende klas school
meisjes, die bij het kantonge
recht op bezoek waren. Toch
verschenen er verdachten.
Weliswaar niet voor al te spec
taculaire delicten, maar er vie
len nu mensen van vlees en
bloed te veroordelen. Op de
voor Timmermans zo kenmer
kende belerende toon.
„U hebt een fiets voor een zacht
prijsje gekocht die later gestolen
bleek te zijn. Had u niet kunnen
raden dat dat wel eens geen zui-
vere koffie zou kunnen zijn?",
sprak de politierechter streng
tot een 30-jarige Alphense ver
dachte. Een jeugdige dief bood
de fiets beneden in de hal van
het flatgebouw waar de vrouw
woont te koop aan. Een popu
laire mountainbike, voor slechts
150 gulden. En door af te din
gen wist de verdachte de prijs
zelfs tot 100 gulden terug te
brengen. De fiets gaf ze aan
haar dochter, die het allemadl
wel vreemd vond. Toch trok ze
er met de opzichtige rood-witte
klimfiets op uit. Totdat ze de ei
genaar van de fiets tegenkwam.
„Ik heb zelf niets gestolen", ver
zekerde de verdachte de rech
ter. „Dat moest er nog bijko
men. Maar bij ons bestaat er
een uitdrukking: de heler is er
ger dan de steler. Als niemand
gestolen goed zou kopen zou
diefstal weinig zin hebben", al
dus Timmermans.
De Alphense vertelde de fiets in
goed vertrouwen te hebben ge
kocht. „Toen ik een nieuwe fiets
voor mijn dochter bestelde bij
postorderbedrijf Wehkamp be
sefte ik pas hoe duur die zijn.
Maar dit was een oude fiets en
ik heb er verder niet bij nage
dacht."
Timmermans stelde dat de fiets
niet zo oud was. „Er had bij u
een lampje moeten gaan knip
peren en een belletje moeten
rinkelen over zo'n koopje." De
officier van justitie was het met
haar eens en eiste 500 gulden
boete; heling wordt tegenwoor
dig zwaar aangepakt. De politie
rechter legde die boete ook op,
ondanks het verweer van de Al
phense dat ze al 100 gulden was
kwijtgeraakt aan het gestolen
goed. Omdat ze vrijwel bij
standsmoeder is mag ze de boe
te in termijnen betalen. „Op af
betaling, net zoals bij Weh
kamp", legde Timmermans uit.
Heer
Het waren geen heren in het
verkeer, een 31-jarige Leidenaar
en zijn opponent die elkaar op
de provinciale weg bij Leiden in
de haren vlogen. De Leidenaar
werd gehinderd door een agres
sieve automobilist, die met veel
lichtgeknipper, gëkleef aan de
bumper trachtte zijn voorgan
ger in te halen. Maar die was
zelf ook net bezig met een an
dere auto in te halen. De Leide
naar stopte, zijn tegenstander
ook. Er onstond een woorden
wisseling, waarbij een ruit van
de auto sneuvelde. Het slachtof
fer zou ook aan zijn schouder
en kin gewond zijn
De Leidenaar gaf toe dat hij i
beheerst had gehandeld. „Maar
van mishandeling is geen spra
ke. Die man maakte me wit
heet. Eerst dat rijgedrag, vervol
gens begon hij te spugen en
gooide hij de deur van zijn auto
tegen mij aan. Toen verloor ik
mijn zelfbeheersing. Zover ik
weet heb ik alleen de autoruit
geraakt. Ik ben geen karatespe-
cialist of zoiets, die mensen met
een trap op de kin kan treffen."
De Leidenaar had inmiddels de
schade aan de auto vergoed. De
officier van justitie achtte mis
handeling niet bewezen. Er was
ook geen doktersverklaring over
verwondingen. Wel eiste ze 600
gulden boete. „Dit soort ver
keersgedrag en het spelen van
eigen rechter pakken we streng
aan." Politierechter Timmer
mans was het met haar eens en
legde de boete conform de eis
op. „U komt goed mee weg,
want gevangenisstraf is al geen
uitzondering meer bij dit soort
delicten."
VRUETUD
LEIDEN AAD RIETVELD
In het plan voor de autoluwe
binnenstad wordt te weinig
aandacht geschonken aan het
openbaar vervoer en de fiets.
Die twee vervoermiddelen moe
ten het de consument mogelijk
maken zijn auto te laten staan,
vindt de Leidse Milieuraad
(LMR). Maar in het plan dat
wethouder J. Walenkamp van
avond door de gemeenteraad
probeert te loodsen zijn het
openbaar vervoer en de fiets in
een 'bijrol gedrukt', vindt de
LMR.
De raad is zwaar teleurgesteld
in het verkeers- en parkeerplan
van Walenkamp. Dat zal geen
enkele bijdrage leveren aan het
terugdringen van het autover
keer. „Van een oplossing voor
de milieubelasting in Leiden ten
gevolge van het autoverkeer zal
geen sprake zijn", schrijft LMR-
van Lint in een
brief aan de gemeenteraad.
Het uitbreiden van de par
keervoorzieningen werkt vol
gens Van Lint ook al niet mee
aan het terugdringen van de
'automobiliteit'. De bouw van
een parkeergarage aan de
Boom markt vindt de LMR in
consequent. „Een garage in het
centrum maakt het beleid onge
loofwaardig. Wij wijzen *dit plan
met beslistheid van de hand",
schrijft de voorzitter.
De doelen van de autoluwe
binnenstad - terugdringen van
het autoverkeer en daarmee bij
dragen aan een schoner milieu -
zijn door de gemeenteraad zelf
vastgesteld, aldus Van Lint. „De
LMR rekent erop dat de raad die
doelen serieus neemt." Volgens
de LMR wordt de binnenstad
pas aantrekkelijk en goed be
reikbaar voor bus en fiets als het
aantal auto's er drastisch wordt
teruggedrongen.
Ruilbeurs
Postzegels, munten, prentbrief
kaarten, suikerzakjes en siga
renbandjes kunnen worden ge
ruild op vrijdag 18 februari.
Tussen 19 en 22 uur kunnen
verzamelaars terecht in buurt
huis Het Spoortje aan de Bem-
hardkade.
Basblokfluit
De streekmuziekschool in Lei
den geeft vanaf 16 maart een
cursus basblokfluit. Voor 45 gul
den kunnen mensen die ouder
dan dertien jaar zijn, fluiten aan
het Rapenburg. Tel.: 071-
141041.
Pottenbakken
In buurthuis Vogelvlucht/Wes
terkwartier kunnen 55-plussers
vanaf 12 maart een cursus pot
tenbakken volgen. Op woensda
gen tussen 10 en 12 uur in
buurthuis Westerkwartier leren
zij voor dertig gulden in twaalf
lessen de kunst. Tel.: 071-
313648.
