Handelsoorlog dreigt
tussen VS en Japan
Grote kans op hervatting burgeroorlog Somalië
Buitenland
-Japanse keizer Akihito
eert doden op Iwo Jima
Even rust in Kabul
Aan Italiaanse verkiezingen
doen in totaal 320 partijen mee
ftAANDAG 14 FEBRUAR11994
gemeen Nederlands Persbur
e Independent IPS «Inter F
>s Service RTR Reu
Eerste wandeling door Kanaaltunnel
n Folkestone» Met de atleten Daley Thompson en Kris Akabusi
/voorop zijn 118 wandelaars het afgelopen weekeinde door de
S" [Kanaaltunnel getrokken. De ongeveer 50 kilometer lange, onder-
aardse tocht, was bedoeld om geld in te zamelen voor goede
5j vdoelen in Groot-Brittannië.
Ambtstermijn president Chili verkort
Santiago» Het Chileense parlement heeft gisteren met 120 tegen
6 stemmen besloten de ambtstermijn van de president te ver-
(korten van acht naar zes jaar. De grondwetswijziging is direct
van kracht en geldt ook voor Eduardo Frei, die op 11 maart als
(president wordt beëdigd.
Frankrijk stelt uitreisvisa in
parus» De Franse regering heeft zaterdag bepaald dat bezoekers
a uit dertien landen uitreisvisa nodig hebben als zij Frankrijk wil-
86 'en verlaten. De maatregel geldt voor Afghanistan, Armenië,
[Azerbeidzjan, Georgië, Noord-Korea, Libanon, Libië, Iran, Irak,
(Jordanië, Syrië, Sudan en Jemen. In de jaren tachtig nam Frank
rijk een soortgelijke maatregel, bedoeld om het terrorisme te be-
jstriiden.
Soldaten schieten geldwisselaars dood
.nicosia» Iraakse militairen hebben onlangs in Bagdad twaalf ille-
Igale geldwisselaars doodgeschoten omdat zij de mannen verant-
■woordelijk hielden voor het waardeverlies van de Iraakse dinar.
IVolgens ooggetuigen voerden de soldaten een razzia uit in de
I wijk Al Harithijeh. Aanvankelijk vuurden zij in de lucht, maar
■daarna schoten ze de vluchtende geldwisselaars neer.
Indonesië eist AIDS-test
3 jakarta» Indonesië gaat AIDS-testen verplicht stellen voor bui-
tenlanders die in het land willen werken. Dat maakte het pers-
I bureau Antara gisteren bekend. Buitenlandse arbeiders moeten
I bij binnenkomst een verklaring overleggen waaruit blijkt dat zij
K niet seropositief zijn. Eenmaal in het land moeten zij zich perio
diek laten controleren.
35 Moordenaar wil Hitier worden genoemd
fort lauderdale De wegens een racistische moord veroordeelde
Donald Leroy Evans heeft een verzoek ingediend tijdens zijn
f aankomende proces als 'Hi Hitler' te worden aangesproken.
Evans, die reeds ter dood is veroordeeld wegens de moord op
een 10-jarig meisje, moet binnenkort terecht staan wegens de
moord op een prostituée. De rechtbank heeft nog geen besluit
genomen.
Doden bij aanslagen Istanbul
Istanbul» Bij een aanslag op een kantoor van de Turkse islami-
tisch-fundamentalistische Welzijnspartij in Istanbul is gisteren
een gewonde gevallen. Het was de derde aanslag op de Welzijns
partij in Istanbul van dit jaar en de tweede binnen twee dagen.
Zaterdag vielen bij een aanslag op een spoorwegstation in Istan
bul vijf doden. Die aanslag werd opgeëist door Koerdische strij
ders.
Ontslag voor duizend corrupte agenten
manilla Meer dan duizend Filipijnse agenten zijn wegens cor
ruptie, betrokkenheid bij misdrijven en luiheid ontslagen. Bijna
duizend justitie-ambtenaren gingen hen de afgelopen weken al
voor in de grote schoonmaakcampagne van president Ramos.
Winkeldak ingestort: vijf doden
tallinn In een buitenwijk van de Estse hoofdstad Tallinn zijn
zaterdag zeker vijf mensen omgekomen en tien gewond geraakt
toen het betonnen dak van een kruidenierswinkel instortte. Vol
gens de politie was de instorting te wijten aan fouten in de con
structie.
De Japanse keizer Akihito heeft
zaterdag eer betoond aan de
tienduizenden soldaten die in
de Tweede Wereldoorlog zijn
gevallen op het eiland Iwo Jima.
Akihito was de eerste keizer die
persoonlijk, samen metzijn
echtgenote Michiko, op het ei
land de 20.000 Japanners en
7.000 Amerikaanse mariniers
kwam herdenken die daar in
1945 zijn gesneuveld.
Sinds zijn aantreden in 1989
heeft Akihito gepoogd de won
den van de Tweede Wereldoor
log te helen. Zijn vader, wijlen
keizer Hirohito, was daartoe
wegens zijn eigen aandeel in de
Veiligheidsagent
Israël gedood bij
aanslag Harnas
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Een agent van de Shin Bet, de
Israëlische veiligheidsdienst, is
gisteren omgekomen bij een
aanslag op de Westelijke Jor-
daanoever. Twee collega's die
bij hem in de auto zaten, raak
ten gewond. De aanslag is opge
ëist door de islamitische ver
zetsbeweging Harnas.
De aanslag was goed voorbe
reid en in Israëlische militaire
kringen gaat men er van uit dat
de uitvoerders de Shin Bet
agenten kenden. Het vermoe
den bestaat dat het gaat om Pa
lestijnse collaborateurs, die zich
willen rehabiliteren.
In Israël is nogal wat op
schudding ontstaan over uitla
tingen van de secretaris-gene
raal van de partij Arbeid, Nissim
Zvili. Hij voorspelt dat er tegen
het jaar 2000 een Palestijnse
staat zal zijn en dat Syrië uitein
delijk de Golanhoogte zal terug
krijgen.
De meeste ministers delen
zijn mening, maar vrezen dat
dergelijke verklaringen Israëls
onderhandelingspositie met de
PLO en Syrië schaadt. De recht
se oppositie is van plan nog de
ze week een motie in te dienen
waarin staat dat er nooit
Palestijnse staat mag komen.
Oppositieleidster
Myanmar krijgt
bezoek uit VS
RANGOON AFP-DPA
De Myanmarese oppositieleid
ster en Nobelprijswinnares
Aung San Suu Kyi, die sinds
1989 onder huisarrest staat,
heeft vandaag voor het eerst
sinds jaren buitenlands bezoek
mogen ontvangen. Volgens dis
sidenten in de hoofdstad
Rangoon heeft zij een ontmoe
ting gehad met de Amerikaanse
parlementariër Bill Richardson.
Tot dusver kreeg zij incidenteel
alleen bezoek van haar Britse
echtgenoot en kinderen.
de 48-jarige Suu Kyi werd vijf
jaar geleden door de militaire
junta onder huisarrest geplaatst
nadat zij een campagne had ge
leid voor democratie. In 1990
won haar Nationale Liga voor
Democratie (NLD) de verkiezin
gen, maar de militairen weiger
den de macht over te dragen.
Opnieuw Britse
politicus weg
wegens sekszaak
LONDEN Rtr-AFP
De regering van de Britse pre
mier Major heeft gisteren een
nieuwe tegenslag te verduren
gekregen toen het Conservatie
ve parlementslid Hartley Booth,
tevens privésecretaris van on
derminister van buitenlandse
zaken Hogg, zijn ontslag aan
kondigde. Booth stapt op we
gens een buitenechtelijke rela
tie.
Booth was ex-premier That
cher als parlementslid opge
volgd voor het Londense kies
district Finchley. Booth, die ook
optreedt als lekenpredikant, zei
dat hij aftrad wegens een relatie
met een documentaliste van het
parlement, Emily Barr.
Eerder had Booth de berich
ten afgedaan als leugens. Maar
hij veranderde van mening toen
de media hem liefdesbrieven
voorlegden die aan Emily waren
geadresseerd. Booth ontkent
seksueel onbetamelijk gedrag,
maar erkent wel dat hij zich
door een 'fascinerend, sexy'
meisje heeft laten verleiden tot
kussen en knuffelen.
Major, wiens impopulaire
Conservatieve regering het de
laatste tijd zwaar te verduren
heeft als gevolg van de vele
seksschandalen, heeft het ont
slag van Booth onmiddellijk
aanvaard.
De Japanse keizer legt met zijn vrouw bloemen bij het monument waar
mee de slag om Iwo Jima wordt herdacht. foto reuter
(iwojima»apoorlogsgeschiedenis van Japan,
niet in staat.
Op Iwo Jima, 1.200 kilometer
ten zuidoosten van Tokyo, is
vanaf 19 februari 1945 een
maand lang fel gevochten. Aan
Amerikaanse zijde vielen naast
de 7.000 doden nog eens 18.000
gewonden. De inname van het
eiland was voor de Amerikanen
van cruciaal belang, om de Ja
panse verbindingen over zee te
kunnen blokkeren en om escor
tes te kunnen meesturen met
de B-29 bommenwerpers die
hun aanvallen richtten op het
Japanse hoofdeiland. Japan ca
pituleerde vijf maanden nadat
Iwff Jima was gevallen.
Overleg over opening Japanse markt op niets uitgelopen
De Verenigde Staten en Japan staan aan het begin van
een handelsoorlog. Na het mislukte overleg van afgelo
pen vrijdag tussen president Clinton en premier Hoso-
kawa zeiden regeringsfunctionarissen in Washington dat
de VS vergeldingsmaatregelen tegen Japanse produkten
zullen gaan nemen. Hosokawa verklaarde dat Japan zal
terugslaan met sancties tegen de VS.
washington hans de bruun
correspondent
Het overleg liep vast op de Ja
panse weigering om zijn markt
meer open te stellen voor Ame
rikaanse produkten. Clinton eis
te van de Japanse premier dat
hij zich zou vasüeggen op con
crete quota voor de invoer van
Amerikaanse goederen, vooral
auto's, medische apparatuur,
telecommmunicatie-apparaten
en verzekeringen. Maar Hoso
kawa wilde niet verder gaan dan
vage toezeggingen.
Hoe en wanneer een handels
oorlog begint, is nog onduide
lijk. Hosokawa zei zaterdag te
hopen dat zij zal kunnen wor
den afgewend, maar Clinton be
nadrukte dat de Amerikaanse
regering de komende week een
besluit zal nemen. Waarschijn
lijk wordt Japanse telefoonap-
paratuur als eerste de dupe.
Morgen namelijk loopt de ter
mijn af waarbinnen Japan zijn
markt volgens een uit 1989 da
terende afspraak voor Ameri
kaanse mobiele telefoons had
moeten openstellen. Dat is niet
gebeurd.
Hosokawa dreigde voor zijn
vertrek uit Washington echter
dat Japan de Amerikanen voor
de GATT, de Algemene Over
eenkomst inzake Handel en Ta
rieven, zal slepen als zij tot
sancties overgaan. Maar in
Washington is men daar niet zo
bang voor. Japan heeft de afge
lopen decennia al vaak met pro
cessen voor de GATT gedreigd,
maar dat nooit doorgezet. Vol
gens de Amerikanen omdat
Tokyo bang is dat de GATT zich
juist tegen Japan zal keren. De
gesloten Japanse markt is ook
voor andere landen al vele jaren
een grote ergernis.
Japanse vergeldingsmaatrege
len zullen vooral de Amerikaan
se bedrijven treffen die nu za
ken doen met Japan. .Sancties
zullen uiteindelijk de Ameri
kaanse industrie meer treffen
dan de Japanse'*, zei de Japanse
onderminister van buitenlandse
handel, Okamatsu, zaterdag.
Amerikaanse deskundigen wij
zen er echter op dat de yen na
het mislukte overleg in waarde
omhoog ging, en dat de Japan
ners zichzelf zo op den duur uit
de markt prijzen, omdat hun
produkten te duur worden.
Het handelsoverschot van Ja
pan met de VS is 60 miljard dol
lar, en met de rest van de we
reld nog eens 90 miljard. Het
overgrote deel van dat over
schot komt voor rekening van
de autohandel.
'*""11
kabul» Een korte gevechtspauze wordt door inwoners van de Afghaanse hoofdstad Kabul aangegrepen om een veiliger heenkomen te zoeken. Op
de achtergrond de ooit zo majestueuze panden aan de Jadayi Maiwand-boulevard. De burgeroorlog heeft zijn sporen duidelijk nagelaten.
foto epa
Rechts boycot
Zuidafrikaanse
verkiezingen
KAAPSTAD P.v.NUUSENBURG
correspondent
Conservatieve blanke en zwarte
partijen zullen zo goed als zeker
de eerste democratische verkie
zingen in Zuid-Afrika boycot
ten. Deze partijen, verenigd in
de Vrijheidsalliantie, hebben
zich zaterdag niet in het verkie-
zingsregister ingeschreven. Na
de inschrijvingstermijn, die za
terdag afliep, wordt deelneming
praktisch onmogelijk.
De sleutelpartij in dit rechtse
monsterverbond, de Zulu-partij
Inkatha, besloot zaterdagmid
dag het advies van haar leider,
Buthelezi, te volgen. Buthelezi
wijst deelname aan de verkie
zingen af, zolang de regering en
het ANC de negen provincies
van het nieuwe Zuid-Afrika niet
meer autonomie willen geven.
De onderhandelingen hierover
zijn begin vorige week mislukt.
Donderdag had een andere
partij van de Vrijheidsalliantie,
het Afrikaner Volksfront (AVF),
al besloten de verkiezingen te
boycotten. Het Volksfront eist
een eigen staat voor de Afrika
ners, een eis die de regering en
het ANC hebben afgewezen.
Hoewel de vooruitzichten
somber zijn, 'wordt achter de
schermen verwoed geprobeerd
deze patstelling te doorbreken.
Kerkleiders en zakenlieden zijn
bezig met bemiddelingspogin
gen. De regering en het ANC
zijn bereid de inschrijvingster
mijn te verlengen om de Vrij
heidsalliantie nog een laatste
kans te geven.
Cubanen lopen
te hoop voor
visum voor VS
mexico-stad ap
De Cubaanse regering heeft
Amerikaanse functionarissen en
Cubaans-Amerikaanse banne
lingen gisteren verantwoordelijk
gesteld voor onrust bij de Ame
rikaanse vertegenwoordiging in
het land een dag eerder. De Cu
baanse politie moest de verte
genwoordiging in de hoofdstad
Havana zaterdag afzetten, na
dat zich daar meer dan 300 Cu
banen hadden verzameld. Zij
gingen er ten onrechte vanuit
dat zij daar een visum voor de
VS konden krijgen.
Volgens de Cubaanse rege
ring hadden 'contra-revolutio
naire groepen' in Miami en
Amerikaanse functionarissen
het gerucht verspreid dat de
vertegenwoordiging Ameri
kaanse visa uitreikte. Doel hier
van was 'een incident te schep
pen dat de al niet bestaande be
trekkingen tussen de twee lan
den zou kunnen schaden'. De
Cubaanse politie hield volgens
het nieuwsagentschap Prensa
Latina 82 mensen aan.
Record ondanks invoering districtenstelsel
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
Niet minder dan 320 partijen en
allianties zullen op 27 en 28
maart aan de Italiaanse parle
mentsverkiezingen deelnemen.
Het ministerie van binnenland
se zaken, waar namen en logo's
moeten worden geregistreerd,
heeft dit gisteren bekendge
maakt.
Het gaat om een record: bij
de verkiezingen van 1992 stre
den nog 247 partijen en coali
ties om de gunst van de Itali
aanse stemmer. De hoop dat
met het nieuwe districtenstelsel
dat immers coalitievorming
in de hand werkt het aantal
partijen zou afnemen, is in rook
De grootste partijen zijn er,
met veel pijn en moeite, in ge
slaagd drie blokken te vormen:
de ex-communistische PDS
strijdt samen met zeven links-
progressieve partijen: de vroe
gere christendemocratische
partij (nu PPI) vormt met het
pact van de ex-christen-demo-
craat en hervormer Segni het
centrum, terwijl rechts bestaat
uit Hup Italië van mediamag
naat Berlusconi, Lega Nord, de
neo-fascistische MSI en enkele
splinterpartijen. Omdat Lega
Nord en MSI elkaar eigenlijk
uitsluiten, is Berlusconi in
Noord-Italië met de Lega en in
het centrum en het zuiden met
de MSI lijstverbindingen aange
gaan.
Dat het vertrouwen in de Ita
liaanse politiek niet groot is, be
wijst een onderzoek dat in Na
pels werd uitgevoerd onder jon
geren tot 29 jaar. Slechts 13,7
procent verwacht van de politici
iets positiefs. Het meeste ver
trouwen heeft de Napolitaanse
jeugd in de magistratuur, de fa
milie, de politie en, op ruime af
stand, de kerk. Het oordeel over
de Napolitaanse maffia veroor
zaakte nogal wat opschudding.
Een op de zeven ondervraagden
(14,6 procent) blijkt redelijk tot
veel vertrouwen in de camorra
te hebben.
Het kan wel wat minder met
de ware-liefde-chocolaatjes
Het is steeds meer een finan
ciële en mentale druk gewor
den, en daarom moet het in
het Japanse boerendorp Ina-
gawa maar eens afgelopen zijn
met het obligate chocolaatjes
geven op Valentijnsdag.
Die dag (14 februari) zijn het
traditioneel de Japanse vrou
wen die de mannen cadeau
tjes geven: de giri-choco, of
'ware-liefde-chocolaatjes'. Dit
gebaar kan een vrouw die veel
mannelijke collega's heeft veel
geld kosten, vooral als de geef
ster niet wil onderdoen voor
andere vrouwen op het werk.
De goedkoopste chocolaa
tjes kosten ongeveer 5,50 gul
den in de Tokyose warenhui
zen en een luxe-doos met 30
truffels gaat voor ruim 90 gul
den van de hand. Daarbij ja
gen de geefsters de mannen
ook op kosten, want een
maand later moeten zij op
'Witte Dag' op hun beurt met
cadeautjes over de brug ko
men, waarbij natuurlijk niet
voor de vrouwen kan worden
ondergedaan.
Om een einde te maken aan
deze cadeautjeswedloop riep
burgemeester Ichizo Miya-
higashi van Inagawa op tot
'zelfbeperking bij het geven
van Valentijnsdag-chocolaa-
tjes'. Het aardige gebaar is vol
gens de burgemeester verwor
den tot een plichtsbetrachting
die personeelsleden 'hindert'
bij het uitoefenen van hun
werkzaamheden.
DEN HAAG-MOGADISHU ANP-Rtr-DPA
Hulpverleners en commandanten van
de VN-vredesmacht hopen dat een
herleving van de burgeroorlog in So
malië uitblijft. Maar de clanstrijd die
de afgelopen dagen in de zuidelijke
havenstad Kismayu is opgeleefd, en al
aan zo'n zestig mensen het leven heeft
gekost, doet het ergste vrezen.
Zeker als de grootste Somalische vecht
jas, Mohamed Farah Aideed, binnen
kort weer vrij spel krijgt. De aanwezig
heid van westerse troepen had de oor
logsbaron tot enige terughoudendheid
gedwongen. Maar de Amerikanen en de
Europese blauwhelmen verlaten het
Afrikaanse land eind volgende maand.
Bovendien dreigen fundamentalistische
moslims zich in de machtsstrijd te gaan
mengen. Omdat zij mede profiteren
van het machtsvacuüm dat is ontstaan
na de Amerikaanse invasie in december
1992, maakt hun opkomst het echec
van de operatie Restore Hope (Herstel
Hoop) compleet.
Volgens waarnemers is nog maar wei
nig nodig om het sombere scenario
voor Somalië werkelijkheid te laten
worden. ,,Als Aideed zich direct in de
strijd in Kismayu gaat mengen, is de
burgeroorlog een feit", aldus een hoge
militair van de VN-macht gisteren.
Dat de krijgsheer, die zijn basis ten zui
den van de hoofdstad Mogadishu heeft,
zich alles veroorlooft om zijn machts
positie te versterken, is inmiddels wel
gebleken. Vorig jaar deinsde hij zelfs
niet terug voor een directe confrontatie
met de VN-vredesmacht. Amerikaanse
militairen werden doelwit van de ter
reur van de oorlogsbaron. Dat was voor
president Clinton aanleiding aan te
kondigen dat de Amerikanen eind
maart Somalië zullen verlaten. Onge
acht de gevolgen.
Volgens waarnemers zijn alle partijen
momenteel bezig allianties te sluiten
om de controle over Kismayu te krijgen.
De Somalische havenstad is de poort
naar het vruchtbare zuiden en van
groot strategisch belang. Ook in de bur
geroorlog in 1991, die leidde tot de val
van president Mohamed Siad Barre,
speelde zij een centrale rol. Amerikaan
se en Belgische paratroepen wisten
toen pas enkele maanden na hun
komst de rust in Kismayu terug te bren
gen.
Maar inmiddels hebben de Belgen So
malië verlaten en denken de Amerika
nen slechts aan het moment waarop
ook zij het Afrikaanse wespennest kun
nen ontvluchten. Kismayu wordt mo
menteel gecontroleerd door Indiase en
Zimbabwaanse infanteristen. Hun
commandanten hebben laten weten
slechts te zullen optreden als de militai
ren zelf of de VN-hulpkonvooien wor
den aangevallen. In de huidige machts
strijd willen zij zich absoluut niet men
gen.
Voor kolonel Jess, Aideeds belangrijkste
bondgenoot, voldoende reden een
groot offensief op te zetten om Kismayu
te heroveren. Donderdag opende hij de
aanval en de manschappen van de riva
liserende generaal 'Morgan' moesten
overhaast Bulo Xaaji, 80 kilometer ten
zuidwesten van Kismayu, verlaten.
'Morgan' nam echter wraak door in Kis
mayu duizenden burgers, die etnisch
verwant zijn met Jess, uit de havenstad
te verjagen.
Volgens betrouwbare bronnen houdt
'Morgan' zich momenteel op in Bosas- n
so, een havenstad in het noordwesten
van Somalië. Hij zou steun zoeken bij
Mohamed Ibrahim Egal, president van
de niet-erkende republiek Somaliland.
Maar hij kan ook naar Bosasso zijn ge
gaan om de fundamentalistische mos
lims voor zich te winnen. De stad is na
melijk de basis van de fundamentalisti
sche beweging die het land wil inrich
ten als Iran of Sudan.
Waarnemers sluiten riiet uit dat de fun
damentalisten zich gaan mengen in de
clanstrijd. Zij worden al verantwoorde
lijk gehouden voor aanslagen, de afge
lopen weken, op kantoren van hulpor
ganisaties. Aideed reageert furieus op
de nieuwe concurrentie. Hij zei onmid
dellijk naar de wapens te zullen grijpen
als de fundamentalisten zijn positie be
dreigen.
'Polen verkocht
Sovjet-wapens
aan de VS'
WASHINGTON AP
Polen verkocht in de jaren tach
tig geavanceerde Sovjet-wapens
aan de VS. Dat meldt de Ameri
kaanse krant Washington Post
vandaag. De krant beroept zich
op bronnen bij de regering en
de inlichtingendienst CIA.
In totaal zouden de VS tussen
de 150 en 200 miljoen dollar
hebben neergeteld voor Sovjet
wapensystemen. De verkopen
zouden zijn goedgekeurd door
de Poolse regering, die destijds
harde deviezen nodig had.
Volgens de krant kwamen de
VS op die manier .in het bezit
van luchtafweersystemen, ra
dar, helikopters, torpedo's,
tanks en artillerie. Om geen arg
waan te wekken bij Moskou zou
de Poolse regering hebben ge
zegd dat de wapens werden ge
ëxporteerd naar Sovjet-bondge
noten in het Midden-Oosten.