Willem V wacht op grote publiek
Wisselende kwaliteit bij
Dorine van Bourgondiën
De VVD spreekt.
Cultuur Kunst
Plat amusement 'Little Voice'
Culture: te
eenvormig
'Rotterdam
culturele
hoofdstad'
12 MAANDAG 14 FEBRUAR11994
chef annemiek ruygrok. 071 -356472. plv -chef jan rijsdam.071 -356472
-
Exposities Van den Berg en Slomp
regio In het gemeentehuis in Leiderdorp is werk te zien van de
Leidse Gerard van den Berg. Aan de Statendaalder 1 exposeert
de kunstenaar voor het eerst tekeningen naast schilderijen en li
nosneden. De tentoonstelling is tot 11 maart te bezichtigen tij
dens de openingsuren van het gemeentehuis. De Groningse
Margo Slomp exposeert in congrescentrum Leeuwenhorst in
Noordwijkerhoul Haar tekeningen en schilderijen zijn tot 10
maart te bezichtigen.
Met de K&O-bus naar danspremières
den haag In het AT&T Danstheater in Den Haag beleven op
donderdag 24 april choreografieën van Paul Lightfoot en Lionel
Hoche hun wereldpremière. Het Nederlands Danstheater 2
opent met 'A tire d'aile'. De Fransman Hoche neemt zijn publiek
hierin mee naar een mysterieuze wereld waar engelen ronddwa
len. Lightfoot baseerde zich voor zijn stuk 'Solitaire' op vier
composities van Johann Sebastian Bach. Musici van het Konink
lijk Conservatorium in Den Haag spelen de muziek. Op vrijdag
25 februari vertrekt een gratis K&O-bus naar het danstheater aan
het Spui. Toegangskaarten zijn tot 22 februari te koop bij het
Uitbureau van de volksuniversiteit aan de Oude Vest 45.
Acteur William Conrad overleden
los angeles De Amerikaanse acteur William Conrad, die in Ne
derland bekend werd door zijn rol in de televisieserie 'Cannon',
is vrijdag aan de gevolgen van een hartaanval in een ziekenhuis
in Los Angeles overleden. Conrad was 73 jaar. De karakteristiek
ogende, zwaarlijvige en met een sonoor stemgeluid sprekende
Conrad werd populair met zijn titelrol in de detective-serie
'Conrad'. In de rol van aanklager en voormalig politieman 'Fat
man' McCabe speelde hij van 1987 tot 1992 in de serie 'Jake and
the Fatman'. Buiten beeld leende hij zijn stem aan series als
'The Fugitive' en 'The Invaders'941.
Grootse veiling Nederlandse munten
amsterdam Op maandag 21 februari en dinsdag 22 februari
komt grootste particuliere muntenverzameling onder de hamer
bij de Nederlandse Muntenveiling aan het Rokin 60 in Amster
dam. De collectie weerspiegelt bijna 20 eeuwen vaderlandse
muntenmakerij: vanaf het begin van de jaartellinmg tot aan de
troonsbestijging van koningin Beatrix. Onder de hamer komt
onder meer het eerste papiergeld dat in Nederland werd ge
maakt. Het is een papieren stuiver die in 1574 in Leiden werd
gemaakt van op elkaar geplakt papier uit oude boeken.
Rushdie krijgt prijs niet
wenen De Oostenrijkse Staatsprijs voor Europese Literatuur is
begin vorig jaar toegekend aan de Britse schrijver Salman Rush
die. Uit veiligheidsoverwegingen is de prijs echter nooit aan
Rushdie uitgereikt. Dat heeft minister van onderwijs en kunsten
Rudolf Scholten gezegd. Hij zei dat Rushdie de prijs, 200.000
schilling (ruim 30.000 gulden) 'afhankelijk van de omstandighe
den' op een later tijdstip zal krijgen. Dat de schrijver de prijs toe
gekend heeft gekregen werd onthuld door,een Oostenrijkse
krant. De Oostenrijkse schrijversbond veroordeelde de handel
wijze van de regering en riep in herinnering dat de voormalige
president Kurt Waldheim Rushdie in 1989 veroordeelde.
Expositie Van der Hulst in Mors
leiden In het bibliotheekfiliaal Morskwartier in Leiden is werk te
zien van W.G. van der Hulst. Decennia lang was deze kinderboe
kenschrijver zeer geliefd met titels als 'Rozemarijntje', 'Voetstap
jes in de sneeuw' en 'In de soete suikerbol'. Het materiaal is on
der meer afkomstig van zijn zoon. Saskia van der Knaap, die be
middelde bij het tot stand komen van de expositie, geeft morgen
om 10.00 uur een lezing over het werk van Van der Hulst in het
filiaal aan de Robijstraat 4. De tentoonstelling is tot 9 maart te
zien in het Morskwartier.
Musea Florence bijna opgeknapt
florence De restauratie van gebouwen in het Italiaanse Floren
ce die zwaar beschadigd raakten toen vorig jaar mei een auto
bom ontplofte, is komende zomer gereed. Dit hebben ge
meentefunctionarissen vrijdag gezegd. De wederopbouw van
gebouwen vlak bij de 400 jaar oude galerie Uffizi, waarvan de
westelijke vleugel zware schade opliep bij de bomontploffing die
aan vijf mensen het leven kostte, begint volgende week. Onder
de gebouwen die nog gerestaureerd moeten worden, is de bi
bliotheek van de Landbouwacademie van Florence. De Italiaan
se regering is van plan ruim 70 miljoen gulden te betalen voor
de restauratie van de gebouwen en van galerie Uffizi waarin zich
de mooiste collectie meesterwerken uit de Renaissance bevindt.
Oudste museum van Nederland in Den Haag weer open
Het is het oudste museum van ons land, maar tevens het
onbekendste. Opmerkelijk, want de Galerij Willem V aan
het Buitenhof in Den Haag put uit de rijke collectie top-
kunst van het Mauritshuis. Toch wisten tot nu toe slechts
weinigen de weg naar de nabij de Gevangenpoort liggen
de schilderijengalerij te vinden, de laatste tijd gemiddeld
nog geen 6000 mensen per jaar.
den haag koos van wees
Ben Broos, hoofdconservator
van het Mauritshuis en in die
hoedanigheid ook verantwoor
delijk voor de opstelling in de
galerij, heeft er niet echt een
verklaring voor. Of het zou
moeten zijn dat de gelden die
het Mauritshuis te besteden had
voor de nalatenschap van Wil
lem V voornamelijk in renovatie
en onderhoud van het pand zijn
gaan zitten, en niet in reclame.
,,De meeste mensen weten van
het bestaan van de galerij niet
af, zelfs de Hagenaars kennen
het niet. En als ze het al kennen,
dan nog laten ze het massaal af
weten. We moeten het echt
hebben van de toeristen. Voor
de toeristenindustrie ligt er nog
een schone taak."
Misschien dat Broos' wens nu
in vervulling gaat, want vorige
maand is de galerij na een in
grijpende renovatie en verfbeurt
heropend. Langer dan een jaar
is de galerij gesloten geweest: de
schilderijencollectie werd gedu
rende die tijd tentoongesteld in
de replica van Huis ten Bosch in
het Nagasaki Holland Village in
Japan. De leenvergoeding die
de Japanners betaalden werd
gebruikt voor de renovatie.
Hoe de collectie van Willem V
indertijd was samengesteld is
wel bekend, niet de opstelling
zoals die was ten tijde van de
opening. Ben Broos: ,,We weten
dat Willem V indertijd de hele
collectie Van Slingelandt over
nam. Van Slingelandt streefde
naar een topcollectie, maar liet
die nooit groter worden dan
veertig stukken. Het was eigen
lijk heel opmerkelijk dat Willem
hem na Van Slingelandts dood
kon overnemen, want die had
zijn vrouw gezegd dat hij moest
gaan naar de hoogstbiedende.
We vermoeden dat Willem dat
niet was en dat er wel enige
druk is uitgeoefend op de we
duwe Van Slingelandt om de
collectie aan de prins over te
doen."
Rembrandt
De toch al rijke collectie van
Willem V, die op zijn zestiende
al begon met verzamelen, werd
daarmee in 1768 in één klap
verrijkt met werken van onder
anderen Rembrandt, Anthonie
van Dijck en Rubens. De wer
ken werden opgeslagen in het
Binnenhofcomplex. In 1774 liet
Willem V er een aparte zaal voor
bouwen aan het Buitenhof, de
schilderijengalerij. Koning Wil
lem 1 droeg het bezit in 1815
over aan de staat, en in 1822
theater
RECENSIE WUNAND ZEILSTRA
'Little Voice' van Jim Cartwright. Verta
ling: Jules Deelder Regie: Jos Thie Spel.
Pleuni Touw, Vera Mann, Hugo Metsers,
Maja van den Broecke, Hans Breetveld en
Tim Meeuws. Gezien: 12/2, schouwburg
Leiden. Aldaar nog te zien: 27/4
'Rotterdamstalig' staat er in mi-
nilettertjes over 'Little Voice' in
de theateragenda van de
schouwburg te lezen. Niets te
veel gezegd, sterker nog: het
taalgebruik is Deelderiaans aan
gedikt. Jules Deelder op zijn
best kan grof geestig zijn, en in
zijn bewerking van dit Engelse
stuk heeft hij nadrukkelijk zijn
best gedaan.
'Little Voice' kun je omschrij
ven als volkstoneel moderne
stijl. Het gaat
van-dik-hout-zaagt-men-plan -
ken, en van een snufje senti
ment is dit stuk ook niet vies.
Dat 'Little Voice' over 'gewone
mensen' zou gaan, zoals in de
aankondigingen veelal wordt
beweerd, is dan ook pure flau
wekul. Er wordt terwille van de
wetten van het genre en van het
amusement stevig overdreven.
Uitgangspunt van het stuk is
een gespannen
moeder-dochter-relatie. Moe
der is een slettebak, dochter is
Overleden: Donald Judd (66)
Enkele weken geleden was hij nog de aanleiding tot een lichte
controverse tussen Rudi Fuchs van het Stedelijk Museum, die
een werk van hem aankocht, en een conservator van Boymans
van Beuningen, die de aankoop overbodig vond omdat het
Rotterdamse museum ook al zo'n werk zou hebben. Zaterdag
overleed hij in New York; de beeldhouwer en meubelmaker
Donald Judd (1928 Excelsior Spririgs, Missouri), de wellicht be-
langrijktse representant van de 'minimal art'.
Judd was een van de Amerikaanse kunstenaars die zich in het
begin van de jaren '60 manifesteerden met werk dat zo'n
beetje het tegendeel vormde van het toen zeer in zwang zijnde
abstract expressionisme van kunstenaars als Willem de Koon
ing en Jackson Pollock. Kenneth Noland, Frank Stella, Dan Fla
vin en Don Judd kregen de titel van 'minimale' kunstenaars
opgeplakt omdat ze werkten met minimale vormen en kleuren.
In 1962 stopte Donald Judd met schilderen om zich toe te leg
gen op het maken van objecten, die hij in het begin zeker niet
zag als beeldhouwkunst. Zijn vormentaal was eenvoudig en
beperkte zich tot driedimensionale geometrische vormen als
kubussen en open kisten van hout, plexiglas of metaal, die in
één beeld diverse malen herhaald werden, dikwijls beschilderd
in heldere kleuren en glad en glimmend afgewerkt. „Een of vier
blokken op een rij, een afzonderlijk ding of een serie ervan vor
men een lokale orde, gewoon een rangschikking, orde en niet
meer", zei Judd. Daardoor bezit het werk van Judd, wiens
kunst wel eens als 'puriteins' is omschreven, een zekere voor
spelbaarheid. Anders dan bijvoorbeeld Frank Stella bleef hij
zich beperken tot zijn 'minimale' vormen.
„Ik werk het liefst heel direct", zei Judd in 1969 in een inter
view met het tijdschrift Museumjournaal. „Ik laat alles weg dat
niet duidelijk is. Ik blijf zo dicht mogelijk bij mezelf en praat
niet over bezieling of geestkracht of dergelijke geheimzinnig
heden."
De eenvoudige vormen die Judd voor zijn beelden koos, heeft
critici ertoe gebracht zijn werk te vergelijken met dat van archi
tecten. Judd was het daarmee eens. Dat blijkt ook uit zijn pro
ject The Chinati Foundation in Texas, waar hij sinds 1971
werkte aan een permanente tentoonstelling van zijn werk en
dat van andere kunstenaars. Judd ontwierp zelf het meubilair
en voegde delen toe aan de al bestaande gebouwen.
Werk van Donald Judd was vorig jaar nog te zien in het Rotter
damse Boymans. En in december en januari in het Stedelijk in
Amsterdam naar aanleiding van het feit dat hem de Sikkens-
prijs 1993 was toegekend vanwege zijn 'radicale en voorbeeldi
ge bijdrage op het gebied van de kunst, architectuur en meu
belmakerij'. In het Stedelijk had hij in 1967 zijn eerste Neder
landse expositie. Ook het Kröller-Müller Museum, het Haags
Gemeentemuseum en het Van Abbe Museum bezitten werk
van Don Judd.
Donald Judd, een van de belangrijkste na-oorlogse kunstenaars, over
leed zaterdag. archieffoto anp
Het is passen en meten om de schilderijen in de Galerij Prins Willem V, geheel overeenkomstig de toen heer
sende opvattingen, strak tegen elkaar te hangen.
werd het beheer overgenomen
door het Koninklijk Kabinet van
Schilderijen het Mauritshuis.
Het bijzondere van de galerij
is dat, geheel overeenkomstig
de toen heersende opvattingen,
de schilderijen strak tegen el
kaar aanhangen, zonder enige
tussenruimte. Ben Broos: „Niet
de kwaliteit van het werk of de
voorstelling bepaalde hoe de
werken kwamen te hangen,
maar hun afmeting en hun lijst.
Alles moest passen, als in een
puzzel. Daarbij werd uitgegaan
van een groot werk in het mid
den, waarna langzaam naar
steeds kleinere schilderijen
werd toegewerkt.
De expositie kent ongeveer
vijftig werken die ook in de oor
spronkelijke collectie te zien
waren. De rest van de in totaal
150 werken komt uit het Mau
ritshuis. het Rijksmuseum in
Amsterdam en van de Rijks
dienst voor Beeldende Kunst
(RBK). Onder de schilderijen
bevinden zich werken van Lie-
vens, Jan Steen, Ferdinand Bol
en Paulus Potter. Een Rem
brandt werd vanwege de min-
een bange, grijze muis. Het stil
le meisje, dat pesterig
'Schreeuwlelijk' wordt ge
noemd, vlucht vaak naar haar
kamertje om bij de oude platen
verzameling van haar overleden
vader weg te dromen. Op den
duur blijkt ze al die platen per
fect te kunnen imiteren. Eén
van de patjakkerige vriendjes
van ma ruikt het grote geld, als
hij bij toeval de
soundmix-talenten van
Schreeuwlelijk ontdekt. Moeder
doet volop mee uit angst om
haar vriendje te verliezen.
'Little Voice' biedt plat amu
sement. Van enige diepgang is
absoluut geen sprake. Deze pro-
duktie moet het vooral hebben
van de platte volkstaal uit Rot
terdam-Zuid en van het aan
scherpen van de tegenstelling
tussen moeder en dochter. En
kele onverwachte theatereffec
ten doen de rest. De gehele
'cast' gaat er hartstochtelijk te
genaan. Vera Mann kan vocaal
schitteren, wanneer ze als
Schreeuwlelijk haar imitaties
ten beste moet geven. Pleuni
Touw, gehuld in ultra-strakke
kleding om 'tiet en kont' (in
Deelder-taal) te accentueren,
speelt vol overgave de dellerige
moeder. Dat 'Little Voice' dus al
met al ruim voldoende amu
seert, valt niet te ontkennen.
foto cees zorn/npa
dere klimaatbeheersing in de
galerij teruggebracht naar het
Mauritshuis.
Het Mauritshuis streeft voor
de Galerij Willem V naar een
minimum-aantal bezoekers van
tienduizend per jaar. Jaarlijks
passeren zo'n 130.000 mensen
de kassa's van het Mauritshuis,
die daarmee ook het recht ver
werven van een bezoekje aan de
op een steenworp afstand lig
gende galerij. Met dat poten
tieel moet het mogelijk zijn de
galerij af te helpen van die grote
onbekendheid, zo meent Broos.
Edvard Munchs
'De Schreeuw'
in Oslo gestolen
Twee dieven hebben zater
dagochtend het schilderij 'De
Schreeuw' van Edvard
Munch ontvreemd uit het
Nationaal Kunstmuseum in
Oslo. De dieven waren via
een ladder door een raam
van het museum naar bin
nengeklommen.
Hoewel de politie luttele
minuten na het afgaan van
het alarm ter plekke was, wa
ren de daders al gevlogen.
'De Schreeuw'(1893) geldt als
één van de meest typerende
werken van Munch (1863-
1944), wiens werk wordt ge
kenmerkt door pessimisme
en wanhoop.
Munch, naast schilder ook
tekenaar, etser, lithograaf,
houtsnijder en beeldhouwer,
wordt beschouwd als een
van de belangrijkste Noorse
kunstenaars. Alf Bues, de di
recteur van het eveneens in
Oslo gevestigde Munchmu-
seum, is 'De Schreeuw' te be
roemd om door de dieven
verkocht te kunnen worden.
beeldende kunst
recensie roos van put
Expositie 'Dwalen', houten en bronzen
objecten, acrylschilderijen en fotosene 'Ei
gen stad' van Dorine van Bourgondiën. Te
zien t/m 27/2. Do, za. en zo. 13.00-
17.00 uur en op afspraak. Galerie De Ro
de Cirkel, Zoeterwoudse Singel 7a, Leiden,
071-120567.
Dorien van Bourgondiën is ge
boren en getogen in Haarlem,
haar eerste tentoonstelling heeft
plaats gevonden in 1991 (Apel
doorn), daarna heeft zij aan ver
schillende groepsexposities
deelgenomen. Haar eerste solo
tentoonstelling in De Rode Cir
kel toont het oeuvre van deze
nog vrij jonge kunstenares (ge
boren 1963). Van Bourgondiën
exposeert acrylschilderijen, ob
jecten in brons en hout en een
fotoserie onder de titel 'eigen
stad'. Het uitgangspunt voor
haar werken is het thema 'oude
steden en het dwalen' daarin.
Het architectonisch gegeven
zoals bijvoorbeeld de opbouw
van gevels en de lijnen en vlak
ken die je ziet in oude steden,
zijn soms direct terug te vinden
in haar werk. Daarnaast spreekt
uit enkele werken die typische
sfeer die je ervaart als je (op va
kantie bent en) je neus achterna
loopt in een onbekende stad.
Haar 'huisjes' van brons
(bruin of turkoois gepatineerd)
geven bijvoorbeeld een idee van
een gevel in een vervallen stad.
Elementen zoals trappetjes,
scheve balken en piepkleine
deurtjes brengt zij aan op een
rechthoekig vlak van klein for
maat. Met een paar gegevens
creëert Van Bourgondiën die ty
pische (pittoresque) sfeer. Het
materiaal brons geeft aan de
vorm visueel nog een extra di
mensie; het lijken zware, oude
gevels te zijn die ieder moment
kunnen verzakken of instorten.
In haar beeldhouwwerken
(wandobjecten) met als titel
pleinen, slaagt zij er veel minder
in om de vormen of de sfeer van
de thematiek op te roepen. Het
materiaal is blank hout. Deze
werken spreken weinig tot de
verbeelding. Met abstracte vor
men (op elkaar geplakt) maakt
de kunstenares een figuratief
beeld. Je herkent de vormen en
lijnen van een plein er wel in.
Maar het lijkt alsof ze met blok
ken heeft gespeeld; net zolang
schuiven totdat het werkelijk op
iets lijkt.
In haar acrylschilderijen is zij
nu eens sterk, dan weer valt zij
terug in herhaling. De composi
tie is veelal dezelfde, zwarte
strepen die door elkaar lopen.
Hierdoor ontstaan vlakken en
de ruimte in de vlakken heeft
een gele, rode of blauwe kleur.
Van Bourgondiën beperkt zich
hier tot enkele vormthema's
met een heldere compositie. Zij
blijft hier wat betreft onder
werp, inhoud en stijl hangen in
het beginstadium. De werken
zijn veel eerder studies dan zelf
standige schilderijen.
Met twee andere werken,
acrylschilderijen in bruintinten,
laat zij weer zien dat zij haar
thematiek ook op het platte vlak
sterk naar voren kan laten ko
men. De sfeer sluit direct aan
bij de thematiek. Het samenspel
van lijnen, vormen en vlakken
sturen je associaties in de rich
ting van de geheimzinnige oude
steden.
Omdat Van Bourgondiën zo
veel vormen en materialen van
zo verschillende zeggingskracht
laat zien, krijg je de indruk dat
de kunstenares binnen haar
thematiek nog zoekende is.
RECENSIE HANS KEUZERS
ConcerfcCulture en Steven Wright the
Right Vibe. Gezien: 12/2. LVC, Leiden.
Steven Wright en zijn Right Vibe
krijgt als voorprogramma zater
dag in het LVC minder dan een
half uur om zich te bewijzen.
Die kans grijpt hij met beide
handen aan. Niet alleen schrijft
de Jamaicaan lekkere goed in
het gehoor liggende nummers
en bezit hij een krachtige en
vooral soepele stem maar voor
al onderscheidt hij zich als gita
rist. De pakkende glasheldere
gitaarlijnen van Wright, met na
me tijdens de single 'Internatio
nal change', waren om in te lijs
ten.
De groep Culture draait met
de nodige ups and downs al
zo'n kleine twintig jaar mee aan
de reggaetop. Dat leverde een
twintigtal albums op en een fors
aantal hitsingles. Spil van de
groep is de zanger Joseph Hill.
Hij tekent voor het meeste ma
teriaal en zijn omgang met het
publiek is nog steeds erg ge
makkelijk. Zijn stem heeft nog
niet aan kracht ingebonden
maar de harmonyvocals, vroe
ger het sterke punt van Culture,
blijven jammer genoeg teveel
op de achtergrond. De groep
speelt een dwarsdoorsnede van
hun eigen werk met soms hier
en daar wat aandacht voor
nieuw materiaal. Culture heeft
geen enkele moeite om het pu
bliek te bespelen, maar de
nummers klinken veel te een
vormig om meer dan een uur te
boeien.
Alleen het subtiele percussie-
werk van de ritmesectie Shanti
and Swaby is goed voor de
broodnodige afwisseling.
ROTTERDAM ANP
Rotterdam moet over enkele ja
ren culturele hoofdstad van Eu
ropa worden. De PvdA-voor-
mannen bij de komende ge
meenteraadsverkiezingen in
Rotterdam, Simons en Kom
brink, lanceerden dit idee giste
ren tijdens een kunstbijeen
komst in de Maasstad. De Rot
terdamse PvdA-wethouder voor
kunstzaken, De Rijk, heeft zich
achter het idee gesteld.
Simons en Kombrink zeiden
dat er in Rotterdam op cultureel
gebied al veel tot stand is ge
bracht. Maar er zijn volgens hen
„nieuwe uitdagingen" nodig
om Rotterdam een belangrijke
culturele rol in Europa te laten
spelen.
Presentje voor
boekenkopers
AMSTERDAM ANP
Iedereen die vandaag een boek
koopt of leent krijgt als pre
sentje een ansichtkaart met
daarop een gedicht van l.uce-
bert. Het gedicht is een ode aan
de schrijver Salman Rushdie.
Met de kaart tekenen Neder
landse schrijvers, uitgevers,
boekverkopers en openbare bi
bliotheken protest aan tegen
het doodvonnis dat ayatollah
Khomeini vandaag precies vijf
jaar geleden afkondigde over
Rushdie, de schrijver van de ro
man 'De Duivelsverzen'.
Het gedicht dat Lucebert spe
ciaal voor deze gelegenheid
schreef luidt als volgt: In de
schaduw van de grote Idee of
grote God! staan kleine maar ve
nijnige fanaten/ die het ringelo
ren niet kunnen laten./ oh Vrij
heid hun haat moeten wij uit
uw naam haten/ zo dat zij de
Geest geven aan wie die toebe
hoort/aan allen die Waarheid
vinden door het vrije Woord.
Dc WD staat ccn doordacht cn doortastend optreden voor. Een
beleid dat voorziet in concrete en duidelijke oplossingen. Een aan
pak waar ook uw gemeente bij gebaat is. Wie kunnen dc speerpun
ten beter toelichten dan dc WD beleidmakers zelf? Wees erbij!
Kom dinsdagavond 15 februari
naar Stadsgehoorzaal, Breestraat
60, Leiden. Aanvang 19.45 uur.
(Einde 22.00 uur).
Wbtdeze
gemeente
nodig
heeft.