Gentherapie is het toverwoord
Verkeer steeds onveiliger
Simons: nieuwe regering
beslist over Zestienhoven
Randstad
Stijging aantal faillissementen
We zien wel wie weg
Gestolen paard
weer boven water
VROOM DREESMANN
MAANDAG 14 FEBRUAR11994
Het aantal faillissementen in Zuid-Holland is het
afgelopen jaar met 40 procent gestegen, tegen 27
procent voor geheel Nederland. Dat heeft het
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bekend
gemaakt. In 1992 gingen in Nederland 5.045 on
dernemingen over de kop, in 1993 6.427.
Het aantal faillissementen is het hoogste sinds
1982, toen 8.644 bedrijven de poorten moesten
sluiten. Er waren grote regionale verschillen. In
Drente was de toename slechts 1 procent, maar in
Friesland gingen 44 procent meer bedrijven fail
liet.
Het grootste aantal faillissementen deed zich
volgens het CBS voor in de bouw- en produktie
sectoren, waar ongeveer 15 per duizend bed rij vel
failliet gingen. Die sectoren zijn erg gevoelig vod
schommelingen in de conjunctuur. In de trad
portwereld, die het ook moeilijk heeft, gingen 12
ondernemingen per 1.000 ten onder. Bij de h;
del en de horeca was dat 8,3 sluitingen per 1
bedrijven.
In de dienstensector, met uitzondering var
financiële wereld, kwamen de minste faillisi
menten voor. In de financiële dienstverlening gijl
gen ongeveer vijf bedrijven per 1.000 failliet. j
In Rijnland gingen in het laatste kwartaal van vd
rige jaar 21 bedrijven failliet. Dit jaar waren date
al 18, door alle bedrijfstakken heen.
Drie keer zo veel geld nodig voor beveiliging
De provincie Zuid-Holland moet vanaf 1997 drie
keer zo veel geld uitgeven aan verkeersveiligheid
wil het aantal doden en gewonden echt vermin
deren. In 1994 wordt drie miljoen aan verkeers
veiligheid gespendeerd, maar dit bedrag is niet
voldoende. De vermindering van het aantal onge
vallen met letsel (18 procent) wordt ruimschoots
teniet gedaan door de groei van het verkeer. Het
wordt dus onveiliger.
Gedeputeerde T. Jansen (verkeer en vervoer)
wil de provincie ertoe overhalen om vanaf 1997 9
miljoen gulden aan verkeersveiligheid uit te ge
ven. Het aantal letselongevallen neemt dan met
bijna een kwart af. Het aantal extra ongevallen als
gevolg van de groei van het verkeer is kleiner en
dus wordt het verkeer per saldo veiliger. Jansen
zegde verleden week tijdens een commissieverga
dering toe op heel korte termijn zijn collegae-ge-
deputeerden om extra geld te vragen. Voor dit
jaar al wil Jansen een verhoging van het beschik
bare budget zien te bereiken.
Het idee om extra geld uit te trekken voor
maatregelen om het verkeer veiliger te maken,
kan rekenen op een brede politieke steun. De
linkse fracties willen schrappen in uitgaven voor
wegen ten behoeve van de verbetering en aanleg
van fietspaden, de WD bepleit een beter onder
houd van de wegen om ongevallen te voorkomen.
Op de provinciale begroting is niet zo maar z
miljoen gulden te vinden om vanaf 1997 negen
plaats van drie miljoen gulden per jaar aan vt
keersveiligheid te kunnen spenderen. Jansen zl
het rijk om een subsidie uit het Infrafonds vrage
om de aanleg van een weg tussen Zoetermeer
Pijacker mee te betalen. Die weg staat nu op d
provinciale begroting en een rijksbijdrage z(
geld vrijmaken op die begroting.
Tekorten
Niet alleen voor maatregelen ten behoeve
verkeersveiligheid, zoals de aanleg van rotonde
of vrijliggende fietspaden, heeft Zuid-Holland
weinig geld. Ook voor het onderhoud van wege
en de aanleg van nieuwe (vaar-)wegen en fietspe
den is er te weinig geld beschikbaar. Voor de pe
riode van 1998 tot 2010 is elk jaar 3,6 miljoen gul
den voor onderhoud en aanleg van vaarwegei
7,5 miljoen voor fietspaden en 15 miljoen voc.
wegen beschikbaar.
Alleen al het onderhoud van de wegen kost 8,
miljoen gulden meer dan ervoor beschikbaar
Dit financieel probleem wordt Opgelost door al
leen die wegen op te knappen waarvoor het ecl
hoogstnoodzakelijk is. Tot nu toe werd veelal op
geknapt op grond van vaste schema's. Bovendie
probeert de provincie meer geld los te krijgen bi
het rijk en de gemeenten.
Ijskoude saneringen bij Fokker
SCHIPHOL ERIC JAN WETERINGS
Een koude sanering en een ijs
koude wind. Die dubbele ellen
de is voor de meeste Fokker
werknemers reden genoeg om
vanmorgen vroeg met een
stuurs gezicht snel de poort van
het bedrijfsterrein op Schiphol-
oost op te lopen, het hoofd weg
gedoken in de hoog opgezette
kraag. Kleumende cameraploe
gen en verslaggevers staan te
mopperen: net is bekend ge
worden dat 1900 arbeidsplaat
sen verloren gaan en de meeste
mensen lijken zich zich alleen
om de kou te bekommeren.
Een ongeveer 35-jarige man
('omschrijf me maar als techni
cus') is een van de weinigen die
wat wil zeggen. „Lullig is het
natuurlijk allemaal wel, maar
het is niet de eerste sanering die
we over ons heen krijgen. De
meeste mensen blijven er zo
langzamerhand onverschillig
onder. We zien wel wie weg
moet." Drie zinnen en de man
is direct de held van de dag.
Twee cameraploegen vechten
om zijn gunsten en gewillig ver
telt hij zijn verhaal nog een paar
keer.
De telefoniste in de portier
sloge ('ik heb gezellig veel aan
loop met die kou - iedereen
komt hier even ontdooien') is
vooral boos over de manier
waarop haar werkgever com
municeert. „Vind je het gek dat
de meeste mensen nauwelijks
reageren. Het slechte nieuws
was al lang bekend, wij horen
tegenwoordig alles via de
krant." De tegenwerping dat
een speculatief verhaal, zater
dagmorgen in een landelijk
ochtendblad, niet blijkt te klop
pen doet daar weinig aan af,
meent een passerende werkne
mer: „Waar rook is, is vuur."
De grote parkeerplaats aan de
achterzijde van het Fokker-ter
rein is nog voor ongeveer de
helft leeg. Door de snerpende
wind haast het personeel zich
naar een tweede, kleinere in
gang. Naast een port-au-cabin,
waarin een kleumende beveili
gingsman zijn tijd volbrengt ('ik
heb steenkoude tenen, r
verder gaat het wel') staat
rekje van kwestbaar ijzerdraai
te wiebelen in de wind.
Daaruit pakken de passantei
een exemplaar van de extra edi
tie van 'Het Trimvlak', het per
soneelsblad van Fokker. De di
rectie kondigt in het periodiel
haar wat zij noemt 'efficiecy
operatie' aan. De meeste me
sen hebben onderweg via
autoradio al gehoord hoe
vlag er bij hangt en nemen d
ook zwijgend een exemplaai
mee, zonder dat verder te bekij
ken.
„Een paar honderd m<
minder, wat maakt het allemaal
uit," moppert een mo
„Vroeg of laat zijn we allemaal
de lui." De peptalk die (tijdelijk
grote baas Van Duinen laat ho
ren in 'Het Trimvlak', maakt op
hem weinig indruk. „Die mar
do.et vast zijn best, maar ik hooi
al te lang hetzelfde verhaal. II
zal blij zijn als ik ovei
maanden mijn hypotheek nog
afkan lossen."
Een nieuw kabinet moet beslissen over een vlieg
veld bij Rotterdam. De PvdA-lijsttrekker bij de ge
meenteraadsverkiezingen in Rotterdam, staatsse
cretaris Simons, heeft dit in een interview gezegd.
Burgemeester Peper van Rotterdam wil dat zijn
stadsgenoten zich via een referendum uitspreken
of de Maasstad een vliegveld nodig heeft. Simons
verdedigt in Rotterdam het PvdA-programma
waarin staat dat het huidige vliegveld Zestienho
ven weg moet en er geen nieuwe luchthaven mag
komen. Recent stemde hij in het kabinet echter
voor een besluit om bij Rotterdam een beschei
den vliegveld te behouden: Zestienhoven of een
nieuwe luchthaven.
In het dagblad Trouw zegt Simons dat een
nieuw college van B en W in Rotterdam en een
nieuw kabinet knopen moeten doorhakken. Zelf
heeft hij geen 'fanatieke' opvattingen over Zes
tienhoven. Als PvdA-lijsttrekker wil hij Zestienho
ven weg hebben, „wat er vervolgens moet gebeu
ren, hangt ervan af', aldus Simons. Als Rotterdam
een aansluiting krijgt op de hogesnelheidslijn is er
geen nieuw vliegveld nodig. „Bovendien, Rotter
dam heeft het niet alleen voor het zeggen. Er zijn
ook nationale afwegingen. Uiteindelijk speelt het
kabinet een beslissende rol".
Burgemeester Peper wil in Rotterdam een refe
rendum organiseren over een vliegveld bij de
stad. Het zou echter alleen bindend mogen zijn
als meer dan 40 procent van de Rotterdammers
stemt. Peper wil zijn plan morgen in het college
van B en W op tafel leggen. De PvdA-fractie in de
gemeenteraad van Rotterdam is tegen, zo heeft
fractieleider Aubert te kennen gegeven.
CDA-fractieleider Brinkman heeft de schuld
voor de impasse rond het vliegveld inmiddels bij
de PvdA neergelegd. Volgens hem was er binnen
de PvdA onvoldoende draagvlak voor een besluit
dat economie en werkgelegenheid zou dienen:
een nieuw vliegveld bij Rotterdam.
Een van de twee gestolen
paarden van de familie De
Wit uit Nieuwe Wetering is
weer terecht. De politie van
Dronten heeft tijdens een
paardenconcours in die
plaats een 38-jarige man uit
het Friese Tijnje aangehou
den. Deze man nam met het
dier deel aan het indoor
spring concours in Dronten.
Het paard werd echter her
kend door een andere deelne-
Na aanhouding is dé man
overgedragen aan de politie
van het district Rijn en Braas-
sem. De man ontkende be
trokken te zijn bij de diefstal
in juli 1993 uit een weiland
aan de Hofdijklaan in Oud
Ade. Hij is het afgelopen
weekeinde weer op vrije voe
ten gesteld met een proces
verbaal vanwege heling. Hij
zou het paard hebben ge
kocht voor een prijs ver bene
den de marktwaarde, aldus de
politie.
Het paard is overgebracht
naar de politiemanege in het
Gelderse Hulshorst. De offi
cier van justitie moet oorde
len of en wanneer de viervoe
ter weer wordt teruggebracht
naar familie De Wit. De poli
tie is het andere paard dat te
gelijkertijd uit het weiland in
Oud Ade werd gestolen nog
niet op het spoor.
Leidse onderzoekers: nieuwe ontwikkeling in kankerbestrijding
LEIDEN CAROLINE VAN OVERBEEKE
Eigen lichaamscellen die een
kwaadaardige tumor te lijf gaan
en uiteindelijk vernietigen. Dat
zou mooi zijn. De huidige the
rapieën voor kankerpatiënten
wegsnijden, bestralen of een
chemo therapie zijn belas
tend en niet altijd doeltreffend.
Volgens de Leidse wetenschap
pers prof. dr. F. Cleton, dr. P.
Schrier en dr. S. Osanto is nu
weer een stap gezet op het lan
ge pad naar de uiteindelijke ge
nezing van kanker. Het tover
woord is wederom: gentherapie.
Dit is een veelbelovende
nieuwe techniek waarbij be
paalde erfelijke eigenschappen
in een cel worden veranderd. In
dit geval wordt een bepaald gen
in het laboratorium in kanker
cellen ingebracht; deze veran
derde cellen worden bij kanker
patiënten ingespoten. Door
toedoen van het gen in de cel
wordt deze cel vervolgens door
het afweerssysteem herkend en
actief bestreden. Gevolg: de tu
mor verdwijnt. „Proeven met
patiënten die huidkanker heb
ben, tonen aan dat sommige tu
moren inderdaad verdwijnen.
Het principe werkt dus. Maar
van volledige genezing is geen
sprake, daarvoor zijn helaas nog
jaren van onderzoek nodig", al
dus prof. Cleton.
De onderzoekers van de afde
ling 'klinische oncologie' van
het Academisch Ziekenhuis Lei
den (AZL) testen een methode
waarbij de eigen afweercellen
de kwaadaardige tumors in het
lijf moeten 'opeten'. Met geneti
sche methoden zijn in het labo
ratorium tumorcellen gemaakt
die een bepaalde eigenschap
hebben. Deze genetisch veran
derde tumorcel wordt ingespo
ten bij de patiënt: het afweer
systeem herkent de cel en gaat
actief de oorspronkelijke tumor
te lijf. Het gezwel wordt door
het geactiveerde afweersysteem
gedood.
Dr. Schrier: „We hebben dit
principe inmiddels uitgepro
beerd bij ongeveer 20 patiënten
met melanoom, pigmentcel-
kanker van de huid. Bij een
klein aantal patiënten vonden
we een opzienbarend resultaat
na inspuiting met de door ons
geprepareerde kankercellen:
sommige tumoren verdwenen
voor een deel of helemaal. Het
afweersysteem was de kwaad
aardige cellen te lijf gegaan.
Probleem is bij kanker dat ons
afweersysteem vaak niks kan
uitrichten omdat de kankercel
len onvoldoende worden her
kend. nu gebeurde dat dus wel.
Hoewel niet alle gezwellen ver
dwenen en de patiënten niet
zijn genezen, zijn we toch dol
blij met het resultaat van de
proef."
De 'proefpatiënten' die met
de techniek zijn behandeld die
in Leiden door Schrier en Osan
to werd ontwikkeld, hebben een
vergevorderd stadium van huid
kanker. Omdat andere behan
delingen bij hen hebben ge
faald, is toestemming gegege-
ven voor de proef met genthera
pie. Cleton: „We zouden de
techniek moeten verfijnen en
ook moeten uitproberen bij pa
tiënten bij wie de huidkanker
nog niet ongeneeslijk is. Je kunt
dan het resultaat op langere ter
mijn bestuderen. De methode is
echter nog onvoldoende ont
wikkeld om het nu al op deze
groep patiënten te mogen toe
passen." Vooralsnog beperken
de onderzoekers zich tot proe
ven met huidkanker en niercel-
kanker. „Dat heeft te maken
met het feit dat het lichaam te
gen deze kankersoorten afweer -
stoffen maakt, bij andere kan
kersoorten is dat nog niet aan
getoond. Maar uiteindelijk ho
pen we die wel te vinden zodat
we aanknopingspunten hebben
om ook hier met gentherapie
iets te kunnen uitrichten." De
AZL-onderzoekers werken sa
men met de Leidse prof. D. Va-
lerio, de pionier op het terrein
van gentherapie. Schrier: „Vale-
rio richt zich meer op geneti
sche veranderingen van het
beenmerg, de basis van ons
bloedsysteem. Hij probeert ka
potte cellen te repareren, terwijl
wij alleen afweercellen willen
activeren. Samen bekijken we
op welke manier een veranderd
gen het best in het lichaam kan
worden gebracht."
Dr. P. Schrier werkt in het AZL aan een nieuwe methode voor de bestrijding van kanker: „Proeven met gene
tisch verandere tumorcellen gaven gunstig resultaat." foto loek zuyderduin
V&D IS ELKE ZATERDAG TOT 18.00 UUR GEOPEND.
Bank 'Marino'. Romantische, pitrieten 2V2-zits
bank. Inclusief 2 losse kussentjes
in gestreept dessin. 1 OOO
1-599? 1^77,-
Sony Walkman WM-EX23. Met dubbele Mega
Bass, bandsoortschakelaar en Anti-Rolling mecha
nisme. Inclusief riemclip en rQ
hoofdtelefoon. JtëT-
Classics blazer. Enkele of dubbele rij knopen. In de
kleuren marine, zand, rood en groen. Maten: 38-48.
Regenjas. Met ruitvoering en
binnenzak. 100% katoen
twill. In de kleuren groen,
zand en rood.
Maten: O O
36-44. T49T-
