Rintje Ritsma: 'Falko is
verstandiger geworden'
Falko Zandstra: 'de benen
van Rintje zijn te dik'
a Olympische Winterspelen
I
Schaatsen
^ZATERDAG 12 FEBRUAR11994
NPA-VERSIAGGEVER
Sinds jaar en dag vormt het Zwitserse
kuuroord Davos voor de Nederlandse
schaatsers de laatste tussenstop op
weg naar sportieve roem. Uit de
symbiose van rust, training, zon en
berglucht ontstaat daar volgens
ingewijden het perfecte gevoel, dat
zich op het ijs vertaalt in topvorm. Zo
ook bij Falko Zandstra en Rintje
Ritsma. „Je rijdt een rondje en ineens
voel je: Dit is het, ik ben d'r." De
wereldkampioen en zijn Europese
troonopvolger zijn opgewarmd voor
het grootste prestigeduel uit hun
loopbaan. In Davos vonden de eerste
verbale schermutselingen plaats. De
rivalen Zandstra en Ritsma over
zichzelf, over de ander, over
vrienden, familie, emoties, schaatsen
en over de Olympische Spelen.
Zijn techniek komt allerminst over
een met de regels uit het Grote
Schaatsboek en zijn lichaamsbouw
doet niet vermoeden dat Zandstra
een krachtige topsporter is. Maar
hard gaat-ie wel. heel hard zelfs.
„Misschien ben ik een nieuwe Hei
den", zei Falko Zandstra (22) twee
jaar terug. De Europese en wereldti
tel staan reeds op zijn palmares en
hij is klaar om ook olympische pa
rels aan zijn kroon toe te voegen.
Klaar voor Hamar, derhalve. Favo
riete afstand: de 1500 meter.
- Ben je weieens jaloers op de benen
van Rintje?
„Hou op zeg, die zijn veel te dik. Ik
zou wel wat forsere kuiten willen,
maar het moet niet te gek worden.
Als ik met schaatsen gestopt bent,
ga ik wel aan krachtsport doen om
iets breder en gespierder te worden.
Ik ben ijdel, uiterlijk vind ik belang
rijk. Maar nu kan dat nog niet. Als ik
nu te breed word, vergroot dat de
luchtweerstand en ga ik minder
snel."
- Zijn jullie boezemvrienden?
„Ik heb maar een echte vriend en
da's mijn vader. En Auke Bonne van
der Heide, een jongen die ik al van
af de kleuterschool ken, is een goeie
vriend. Als ik thuis kom, is hij de
eerste die ik opzoek. Rintje en ik
kunnen het goed met elkaar vinden,
maar na de winter lopen we de deur
niet bij elkaar plat."
- Wat is Rintjes slechtste eigenschap?
„Zodra hij over surfen begint,
draaft-ie helemaal door. Hij luistert
dan totaal niet meer naar wat een
ander zegt."
- Wat is je grootste angst?
„Mijn vader en ik waren beiden
heel erg bang dat ik net als hij de
ziekte van Bechterew (verkalking
van de gewrichten, red) zou krijgen.
Toen ik achttien was, had ik heel
vaak last van mijn heupen en rug
pijn. Zo begon het bij hem ook. Vol
gens de artsen was het bij mij alleen
maar de groei. Maar nu nog steeds,
als ik ergens een beetje pijn heb, is
dat het eerste wat door mijn hoofd
schiet."
- Wanneer heb je voor het laatst ge
huild?
„De dag na het EK. Mijn vriendin
zou me woensdags naar het vlieg
veld brengen, maar op maandag
avond belde ze op dat ze ziek was.
En ja, ik ben sportman, de Olympi
sche Spelen komen eraan, dus kon
ik niet naar haar toe. Ik mag niet de
kans lopen dat ik ook ziek word.
Toen heb ik even vreselijk zitten
huilen. Ja, ik kan heel emotioneel
zijn. Ken je die film, the Champ,
daar kan ik helemaal kapot van zijn.
Komt waarschijnlijk omdat het om
die relatie vader-zoon gaat. Ik heb
ook zo'n sterke band met mijn va
der."
- Heb je nog tijd om aan andere din
gen te denken dan schaatsen?
„Ik heb er wel tijd voor, maar ik
neem er geen tijd voor. Ik ben ge
lukkig zoals ik nu leef.
- Nog gedroomd vannacht?
„De laatste tijd droom ik steeds va
ker van de Olympische Spelen, echt
dromen ja. Dan zie ik mezelf achter
dat schavotje staan, je hoort die
muziek klinken, en dan wordt mijn
naam omgeroepen. Olympic
champion, Falko Zandstra!' En dan
wordt me de gouden medaille om
gehangen. Zo heb ik in de weken
voor het EK en WK ook altijd ge
droomd. En die dromen kwamen
uit."
- Wat is het laatste boek dat je gele
zen hebt?
„Ik heb een hele dikke pil bij me:
'Stress zonder stress'. Zelf heb ik er
geen last van, maar ik vind het wel
leuk om erover te lezen. Het zal wel
een paar maanden duren voor ik
dat uit heb, want ik ben absoluut
geen lezer. Zelfs door tijdschriften
kom ik niet heen, het is meer plaat
jes kijken."
- Ben jij schaatsgek?
„Helemaal. Er is niets mooiers dan
heel hard over het ijs te glijden en
nergens aan te denken. Nou ja, au
to's, daar ben ik ook gek van."
- Wat zou je veranderen als jij het bij
de KNSB voor het zeggen had?
„Ik zou er onmiddellijk voor zorgen,
dat we een derde sponsornaam op
ons pak zouden mogen. Wat zei
Rintje trouwens op die vraag?"
- Je bent sportman, maar ook een
sexsymbooi Je foto hangt boven het
bed van menig tienermeisje.
„Weet ik, soms sta ik er zelf ook van
te kijken. Er is een meisje, dat me
regelmatig opbelt, die een display
VROUWEN
39.10 Bonnie Blair
1.17.65 Christina Rothenburger
1.59.30 Karin Kania
4.10.80 Gunda Niemann
7.13.29 Gunda Niemann
35.76 Dan Jansen
van mij op haar kamer heeft. Op
ware grootte. Wat heb je daar nou
aan, heb ik haar een keer gevraagd.
'Dan heb ik je altijd dicht bij me',
zei ze."
- Zal je het missen, het beroemd zijn,
nadar je gestopt bent?
„Ik denk het wel. Ik heb altijd al ge
wild dat mensen me zouden her
kennen. Maakte me niet uit waar ik
beroemd mee zou worden, als ik
het maar werd. 's Zomers als ik er
gens op straat loop, hoor ik de men
sen wel fluisteren. Heerlijk is dat.
Dat mag toch?"
- Wat is het gekste spandoek wat je
ooit hebt zien hangen?
„Falko, kijk eens in mijn... En daar
achter stond een dikke zwarte punt
getekend. Dan vraag ik me wel af,
moet dat nou?"
- Hoe ziet het podium eruit na de
1500 meter in Hamar?
„Rintje, me myself and I, en Son-
dral, als-ie een goeie dag heeft.
Maar of dat ook de volgorde is, dat
mag je zelf bepalen.
- Van welke uitspraak die je ooit
hebt gedaan, heb je spijt?
„Toen ik nog in Jong Oranje zat,
heb ik een keer gezegd dat de jon
gens uit de kernploeg geld kregen
voor hun tv-interviews. Dat had ik
van Leen Pfrommer gehoord. Daar
na ging ik zelf ook geld vragen voor
tv-optredens. Dat was ontzettend
stom. Het bleek achteraf helemaal
niet waar. Een paar dagen nadat ik
het gezegd had. hing Ab Krook aan
de telefoon. 'Ben jij Falko Zandstra?'
vroeg-ie. 'Wil je nooit meer zulke
leugens over mijn jongens vertel
len.' Dat was mijn eerste kennisma
king met Krook. Ik was bang voor
die man toen ik in de kernploeg
kwam, en niet een beetje ook. Die
blik in zijn ogen, die heeft-ie soms
nog."
- Ben je gelovig?
„Ik hoop dat er leven is na de dood.
Oh ja, dat vind ik een hele gerust
stellende gedachte. Vroeger dacht ik
daar vaak over na: het idee dat je
dood gaat. er niets van je over blijft,
daar werd ik bijna hysterisch van.
Daar heb ik nachten wakker van ge
legen. Daar heb ik heel wat keren
met mijn vader over gepraat."
- Wat zou je doen met een miljoen?
„Een huis kopen en het mooi in
richten, want ik ben van plan bin
nenkort te gaan samenwonen. Die
sportwagen moet dan maar even
wachten, helaas."
- Wat hoop je over 25 jaar te doen?
„Gelukkig getrouwd te zijn en ge
zonde kinderen te hebben. Mis
schien dat ik dan wel als vertegen
woordiger in een tapijthandel werk.
Dat aanbod heb ik van een van mijn
sponsors, ik hoop wel dat ze zich er
aan houden. Van een garagebedrijf
heb ik een aanbod om later verko
per te worden."
Rintje Ritsma en Falko Zandstra in looppas langs de oevers van het Mosjameer in Hamar. foto sleo vogelzang
Met 93 kilo schoon aan de haak, bo-
eri venbenen met een omvang van 63
pf' centimeter en een lichaamslengte
8. van 1.92 m is hij de krachtmens van
de internationale schaatselite. Waar
j anderen in het fitnesshonk stoeien
met dik honderd kilo, legt hij 240 ki-
lo op de schouders. Op het ijs boe-
;u zemt hij sinds enkele maanden al
:er net zoveel ontzag in. „Ik kan Falko
13 stoppen", luidt de stelling van Rint-
je Ritsma (23). Kersvers Europees
ne kampioen en klaar voor Hamar.
Specialisme: de 1500 meter.
- Ben je weieens jaloers op de benen
van Falko?
„Nooit. Integendeel zelfs. Ik zou het
!niet echt leuk vinden als ze mij De
Spijker zouden noemen. Falko heeft
zelf ook weieens gezegd, dat-ie er
spuugzat van werd. En op zijn ta
lent hoef ik ook niet jaloers te zijn,
want ik heb net zoveel talent. Alleen
omdat ik een paar kilo zwaarder
ben, moet ik meer kracht in de
strijd gooien en daardoor lijkt het
I bij mij misschien wat meer op wer
ken. Maar da's een verkeerd beeld.
Ik ben helemaal geen trainings-
dier."
- Zijn jullie boezem vrienden
„Echte vrienden heb ik niet, ik heb
geen tijd om ze te maken. Falko en
ik weten wel veel van elkaar. Dingen
die zelfs onze ouders misschien niet
weten. Maar hij is geen boezem-
s_ vriend."
- Wat is zijn slechtste eigenschap?
„Toen ik hem net leerde kennen,
was-ie een jaar of zestien. Kon-ie
vreselijk klieren, het bloed onder je
nagels vandaan halen, toen was het
een heel vervelend jongetje. Dat is
d'r gelukkig uit. Heeft-ie zichzelf af
geleerd, hij is verstandiger gewor
den."
- Wat is je grootste angst?
„Een zware blessure, waardoor ik
niet meer zou kunnen schaatsen.
Die gedachte flitst af en toe wel
I eens door je heen. Wat Monique
8 Velzeboer is overkomen, vreselijk.
h Meestal denk je: 'Ach, dat zal mij
f niet gebeuren'. Maar je zal maar net
-i die ene zijn... Op zulke momenten
besef je wel dat sport toch maar
I heel onbelangrijk is. Gezond zijn,
normaal kunnen leven, dat is het
belangrijkste. Maar daar sta je maar
heel zelden bij stil."
- Wanneer heb je voor 't laatst ge
huild?
„Dat is zo lang geleden, dat ik het
i me niet eens meer herinner. Tijdens
het Wilhelmus bij het EK kreeg ik
even vochtige ogen, maai- huilen,
nee."
- Heb je nog tijd om over andere
dingen na te denken dan schaatsen?
1 „Nauwelijks. Die paar keer dat je 's
winters thuis komt, lees je de krant
en kijk je wel tv, maar het echte
nieuws gaat aan je voorbij. Opko
mend racisme, die toestanden in
Bosnië, ik weet dat het gebeurt,
maar het staat te ver van me af. Je
kan je er niet te veel mee bezig hou
den, dat gaat ten koste van je
sport."
- Noggedroomd vannacht?
„Ja, maar niet over schaatsen. Heel
af en toe droom ik over schaatsen.
Maar het gaat nooit over winnen of
zo. Ik droom soms dat ik aan het rij
den ben en dat ik maar niet bij de
finish kom. Net zolang tot er een
i soort paniek uitbreekt. En op dat
moment word ik wakker."
- Wat is het laatste boek, dat je gele
zen hebt?
„Ik ben nu bezig in 'De horizon zeilt
I mee'. Een boek over iemand die de
wereld rond zeilt. Gekregen van
mijn buurman, omdat ik zo'n wa
tersportfreak ben. Al ben ik niet
zo'n boekenwurm. Die hele serie
van De Kameleon heb ik gelezen,
O
0 ingang atleten
Q ingang publiek
0 kleedkamers
Q restaurant
O lift
Het vikingschip in Hamar
De Olympisch'e schaatspiste
in Hamar is gebouwd als een
omgekeerd vikingschip. Het
dak wordt ondersteund door
een serie houten spanten. In
de constructie zijn 30.000
bomen verwerkt, waarvan
alleen al 1000 in het centrale
spant dat 104 meter lang is.
vooruit, ik eerste, Falko tweede,
Söndral derde. Ik vrees dat Falko
een andere volgorde in zijn hoofd
heeft."
- Van welke uitspraak die je ooit
hebt gedaan, heb je spijt?
„Twee jaar terug tijdens die doping-
affaire met Karsten, zei ik iets wat
op het randje was. Wat weet ik niet
meer, maar ik was zo boos, dat ik
even uit m'n slof schoot. Gebeurt
me zelden. Voor ik antwoord geef,
denk ik altijd wel even na. Ik flap er
nooit zomaar iets uit. Ik probeer
goed over te komen in de media. Ik
wil dat de mensen toch een beetje
een aardig beeld van me krijgen."
- Ben je gelovig?
„Boven is iets, maar wat... Ik heb
wel eens iets gelezen over mensen
die een 'bijna-dood-ervaring' heb
ben gehad. Dat is me altijd bijgeble
ven. Er zou best wel eens meer kun
nen zijn, dan wij weten. Ik vind het
ook wel een fijne gedachte, dat niet
alles zomaar voorbij is na je dood."
- Wat zou je doen meteen miljoen?
„Vastzetten. Een mooi huis kopen
misschien, in ieder geval geen dure
auto. Ik heb geen vijftigduizend gul
den over voor een auto. Daar moet
je Falko voor hebben. Die geeft een
ton uit aan een auto, wat zeg ik,
minstens, hij wil er nog wel een dik
ke lening voor afsluiten zelfs."
- Wat hoop je over 25 jaar te doen
„Ik wil graag een sportzaak begin
nen. Nog mooier zou zijn om een
jachthaven te beheren. Maar dat
kost geld, hè. Misschien dat ik door
mijn naam straks een voorsprong
heb op anderen, dat probeer ik in
ieder geval wel."
- Van Falko staat op Thialf een
standbeeldje. Wanneer word jij in
brons vereeuwigd?
„Na dit seizoen hoop ik."
- Wie staat er na Hamar in het rijtje
Hjalmar Andersen, Ard Schenk, Eric
Heiden?
„Daar zijn drie kandidaten voor:
Falko, Koss en ik, maar de kans dat
een van ons drie keer goud wint,
lijkt me heel klein."
- Welke afstand wint Falko zeker
niet in Hamar?
„Misschien wint-ie er wel geeneen."
1000 m:
1500 m:
5000 m:
1.12.54 Kevin Scott
1.51.60 Rintje Ritsma
6.35.40 Johann Olav Koss
VROUWEN
500 m:
1000 m:
1500 m:
3000 m:
5000 m:
MANNEN
500 m:
1000 m:
1500 m:
5000 m:
10.000 m:
40.24
1.21.20
2.00.68
4.11.94
7.14.13
36.76
1.13.10
1.51.60
6.39.40
13.46.34
Christine Aaftink
Christine Aaftink
Yvonne van Gennip
Yvonne van Gennip
Yvonne van Gennip
Jan Ykema
Gerard van Velde
Rintje Ritsma
Bart Veldkamp
Bart Veldkamp
- Er staat een bronzen beeldje van
jou op Thialf. Wat doet je dat?
„Daar ben ik heel erg trots op. Thi
alf is het stadion waar ik het schaat
sen geleerd heb, ik heb er rpijn hele
leven tegenover gewoond, het is een
deel van mijn leven. Ik sta ook re
gelmatig even naar het beeldje te
kijken, het lijkt sprekend."
- Wie staat er na Hamar in het rijtje
Hjalmar Andersen. Ard Schenk, Eric
Heiden?
„Ik hoop ik. Eén olympische titel is
genoeg, maar ik kan er ook drie
winnen. Mijn vader heeft al gezegd:
'Je wint in ieder geval een gouden
medaille'. Dat doet me wel iets,
mijn vader heeft vaak gelijk."
- Welke afstand wint Rintje zeker
niet in Hamar?
„De tien kilometer."
maar daarna ben ik gestopt."
- Ben jij schaatsgek?
„Het is mooi, maar ik ben geen
freak. Watersport, daar ben ik wel
gek van. Als we op reis zijn, zit mijn
tas vol met de laatste surfblaadjes
en de laatste nummers van de wa
terkampioen. Ik ken bijna alle
plankmerken en typen. De maten,
gewichten, het materiaal, de eigen
schappen van de bodem, 's Zomers
op mijn plankje op het IJsselmeer,
dat geeft bijna net zo'n kick als een
wereldrecord rijden. Als ik net zo
goed zou kunnen surfen als schaat
sen, was de keus niet moeilijk."
- Wat zou je veranderen als jij het bij
de KNSB voor het zeggen had?
„Dan zou Ard Schenk in ieder geval
in het bestuur komen. Die weet hoe
topsporters denken en hij durft be
slissingen te nemen. Nu zitten er
mensen die denken dat zij belang
rijker zijn dan de schaatsers. We
proberen wel met die mensen te
praten, maar ze ontwijken ons."
- je bent sportman, maar ook een
sexsymbooi. Je foto hangt boven het
bed van menig tienermeisje.
„Ja en dat geeft een heel prettig ge
voel. Op straat en in het stadion
merk ik ook wel hoe ze naar me kij
ken. Ze willen iets aan me vragen,
maar durven het niet. Zelf had ik
posters van Hilbert van der Duim
en Hein Vergeer op mijn kamer.
Hilbert zag ik wel eens in Heeren
veen, maar ik begon al te bibberen
als-ie in mijn buurt kwam."
- Zal je het missen, het beroemd zijn,
nadat je gestopt bent?
„Geen moment. Tijdens de huldi
ging na het EK in Lemmer moest ik
vluchten door een achterdeur, zo
veel mensen kwamen op me af. Ik
heb het gezien in Leeuwarden, waar
ze Falko een keer bijna onder de
voet liepen. Beroemd zijn is wel gei
nig, maar vaak ook een beetje eng."
- Wat is het gekste spandoek dat je
ooit hebt zien hangen?
„In Heerenveen bij het EK stond
een keer: 'Rintje van jou wil ik een
kindje'. Dat was lachen. Toen ik die
meisjes aankeek, sloegen ze van
schrik de handen voor de ogen."
van oplevering: 1992
Grootste lengte: 250 meter
Grootste breedte: 110 meter
Kosten: ca. 70 miljoen gulden
Jaarlijkse exploitatiekosten: ca. 2 miljoen gulden
Hoogte boven de zeespiegel: 125 meter
Hoogste punt boven de ijsvloer: 36 meter
Toeschouwerscapaciteit tijdens de Spelen: 10.500 (2000 zitplaatsen)
- Hoe ziet het podium eruit na de
1500 meter in Hamar?
„Falko en ik staan er zeker op. Nou
