'Signaal voor katholieke kerk'
Kerk Samenleving
Kruis doet het goed in de mode
ZATERDAG 12 FEBRUAR11994
i=zy
REDACTIE* DICKV
UIT DE KERKBLADEN
Collecte
Met instemming citeert ir. J.
van der Graaf (algemeen se
cretaris van de Gereformeer
de Bond) in het blad De
Waarheidsvriend een
'lezenswaardig stukje' van
emeritus-predikant Barend
Koole. „Onlangs vroeg ik na
de kerkdienst in de consisto
riekamer om het collectezak
je, met het doel zelf ook wat
aan de collecte te geven",
schreef Koole in het orgaan
van de Bond van Nederland
se predikanten. „De collec-
tante keek wat verbaasd en
merkte op: 'Dominees geven
bijna nooit watIk schrok
daar wat van. Er zijn dus vrij
veel dominees, die vanaf de
kansel de collecten aankon
digen, hen misschien ook
aanbevelen en er zelf niets
aan geven. Collega's maken
zich zo ongeloofwaardig.
Ook ongeloofwaardig als zij
de naam hebben dat zij zo
goed kunnen preken. Ook
een dominee is toch een on
deelbaar wezen! Zijn optre
den op de kansel moet toch
in overeenstemming zijn met
zijn optreden in de consisto
riekamer! En laten zij vooral
niet zeggen dat zij het finan
cieel toch al zo moeilijk heb
ben met hun opgroeiende
kinderen en zo... Misschien
wanen zulke voorgangers
zich nog in de achttiende
eeuw toen adel en geestelijk
heid voor van alles vrijstel
ling hadden. In dat geval lo
pen zij met hun denken twee
eeuwen achter en zijn dan
niet alleen ongeloofwaardig
maar ook nog belachelijk. De
opmerking: 'Dominees geven
bijna nooit wat', is voor ons
allen beschamend", zo beluit
Koole.
Papieren paus (1)
De Katwijkse predikant B.H.
Weegink komt in 'Om de Ou
de Kerk' - het blad van de
hervormde gemeente in het
zeedorp - nog even terug op
de verkiezing van een nieuw
dagelijks bestuur van de her
vormde synode. Als preases
(voorzitter) werd de Friese
dominee W.B. Beekman be
noemd, met als assessoren
de predikanten Y.C de Groot
(Assen) en W.P. van der Aa
(Herwijnen). „Tevoren zijn
de kaarten geschudt", schrijft
Weegink, die als afgevaardig
de van de classis Katwijk de
vergadering bijwoonde. „In
het moderamen moet een
bonder en een vrouw, en het
beleid gewaarborgd." De
Katwijkse dominee wijst er
op dat de synode niet eerder
zo'n jong moderamen heeft
gehad. „Dertigers zijn het die
op eigentijdse wijze vertol
king moeten geven aan de
heilshistorie van God en de
mensen. Ze komen uil de ze-
siger jaren, de tijd dat
schraalhans keukenmeester
was en er aan 'het heilgeheirn
wordt aan Zijn vrinden naar
Zijn vreêverbond getoond'
(Psalm 25, berijmd) niet bar
veel werd gedaan. Als de va
deren onrijpe druiven eten,
worden de tanden der kinde
ren stomp, staat in de Bijbel.
En dan is het slecht kersen
eten, om het maar op z'n
Hollands te zeggen."
Papieren paus (2)
Weegink wil daarmee overi
gens geen kwalificatie van
bovengenoemde bestuurders
geven. „Ze zijn welwillende
mensen met oog en hart
voor het geestelijk leven. En
als we in de kerk uitgaan van
bekering, dan vallen er dage
lijks nog wonderen te ver
wachten onder het menselijk
geslacht. Nestor van het da
gelijks bestuur is thans hele
maal dr. K. Blei, de secreta
ris-generaal en 'papieren
paus' van de kerk. Hij kon
hun vader zijn, schreef een
journalist. De situatie tekent
zijn sterke positie."
FRANKFURTEPD
Het kruis is in de mode. In alle
vormen en kleuren wordt het
christelijk symbool als opsmuk
gebruikt: als hangketting, oorbel
of broche. Steeds meer mensen
willen het dragen, zo luidt ook
de conclusie van deelnemers
aan de beurs voor horloges en
sieraden Inhorgenta in Mün-
chen.
De 'modepausen' willen ech
ter dat het kruis niet langer om
de hals wordt gedragen. Het
wordt, zo blijkt uit de nieuwe
collectie, nu gebruikt om de da
lende omzet in de sieraden- en
horlogebranche op te krikken.
„Het kruis is veelzijdig en past
bij elke mode", zegt expert Ma
rianne Brauer uit Pforzheim. Er
is iets voor elke beurs bij. Niet
alleen bij jeans, maar ook bij
een elegante avondjurk past het
kruis. Het moet opvallend van
kleur en bovenal groot zijn. In
plaats van een rechthoekig pro
testants kruis kiezen mode-ont
werpers nu voor bijzondere vor
men. Het materiaal speelt daar
bij geen rol. Zilver, goud en pla
tina worden gebruikt, maar ook
gewoon plastic.
De rooms-katholieke bis
schoppenconferentie in Duits
land heeft geen principiële be
zwaren tegen het gebruik van
het christelijk symbool in de
mode. Deze ontwikkeling is
toch niet tegen te houden, zegt
de woordvoerder. Wel betreurt
hij dat steeds vaker het respect
voor vreemde culturen ont
breekt. Hij verwijst naar de jurk
met Koranverzen die Karl La-
gerfeld had ontworpen.
Dominee Johannes Friedrich
uit Nümberg vindt het gebruik
van christelijke symbolen 'ui
terst problematisch'. Als ze al
leen maar als versiering worden
gebruikt, gaat de betekenis van
die symbolen verloren. Naar
zijn mening moet de kerk het
gesprek aan gaan met de men
sen die het kruis alleen als een
modegrap beschouwen.
Vandalisme op orgelgalerij
In de hervormde dorpskerk
van Nunspeet is een gedeelte
van de orgelgalerij gesloten
omdat nogal wat vernielingen
aan het interieur zijn aange
richt. Op de orgelgalerij zat
tijdens de diensten van de
hervormde gemeente een
tiental kerkgangers.
Het opzienbarende besluit
is genomen door de centrale
kerkeraad en de kerkvoogdij.
De voorzitter van de kerk
voogdij, T. van de Kamp, voelt
er niets voor om dieper op de
gebeurtenis in te gaan. Hij
vindt dat hier sprake is van
een interne aangelegenheid.
Feit blijft dat een kerkgebouw
voor een ieder toegankelijk
dient te zijn.
Koster H. Niebeek verwijst
weer door naar Van de Kamp.
„Ik krijg ook maar opdracht."
Hij is het wel eens met de
stelling dat het triest is dat
een gedeelte van de kerk door
vandalisme moet worden af
gesloten.
In 'Hervormd Nunspeet',
het kerkblad van de hervorm
de gemeente van Nunspeet,
wordt de kerkgangers tekst en
uitleg gegeven van de reden
van de sluiting. Daarin wordt
tevens de verwachting uitge
sproken dat de gemeente be
grip heeft voor de genomen
maatregel.
Theoloog belicht visie van Franciscus op de islam
Bijna twintig jaar lang was
dr. J. Hoeberichts docent
theologie aan het 'Christ
the King Seminary' in Ka
rachi, een miljoenenstad in
een islamitisch land. Op
een gegeven moment werd
hij bepaald bij teksten van
Franciscus van Assisi die
tot dan nauwelijks tot Hoe
berichts waren doorge
drongen. Uit die teksten
bleek dat Franciscus veel
toleranter stond tegenover
de moslims dan de kerk die
hij vertegenwoordigde.
ROERMOND BERT POL
Hoeberichts raakte zo gefasci
neerd door de houding van
Franciscus ten aanzien van de
moslims, dat hij een boek
schreef over deze heilige uit de
dertiende eeuw. Franciscus' le
ven inspireert ook nu nog tal
van mensen, niet in de laatste
plaats zijn 'echte' volgelingen,
monniken van de orde van
Franciscus, ook wel minder
broeders genoemd. „De visie
van Franciscus op de islam is
van grote betekenis voor de
kerk en gelovigen. Mijn boek is
een signaal in de richting van de
katholieke kerk. Wil je Francis
cus volgen, en hij is iemand die
toch een goede naam heeft bin
nen de kerk, dan zal je ook de
dialoog met de islam op een
heel andere manier moeten
aangaan", zegt Hoeberichts, die
filosofie en theologie studeerde
bij de Franciscanen in Neder
land en Rome.
In 1958 vertrok hij naar Pakis
tan met de gedachte, zoals hij
zelf zegt, om de moslims in
contact te brengen met de
'waarheid van het christen
dom'. Dit missionaire gegeven
was bij Franciscus veel minder
sterk aanwezig, hoewel Hoebe
richts aan de andere kant heel
goed beseft dat er in de moslim-
Dr. J. Hoeberichts: „Monotheïstische godsdiensten verstaan elkaar slecht."
wereld ook krachten zijn die op
fanatieke wijze andersdenken
den tot de islam willen bekeren.
„Dat komt omdat monotheïsti
sche godsdiensten elkaar heel
slecht verstaan."
De 64-jarige Hoeberichts vol
tooide na zijn terugkeer uit
Pakistan een studie-opdracht
aan het Franciskaans Studie
centrum in Utrecht, die uit
mondde in het boek 'Franciscus
en de islam', uitgegeven door
Van Gorcum in Assen, en ge
schreven, hoe kan het ook an
ders, vanuit katholiek perspec
tief.
Kruisvaarders
In de dertiende eeuw, toen de
(vijfde) Kruistocht door de
(rooms-katholieke) kerk werd
georganiseerd en kruisvaarders
gewapend en wel optrokken
naar het Heilige Land met het
doel om de Saracenen (mos
lims) te verjagen, ging Francis
cus in 1219 naar de sultan van
Damiate in de Nijldelta. „Hij
deed dat zonder wapens, ge
weldloos, wat in schril contrast
stond met de bedoelingen van
de kruisvaarders. Daaruit blijkt
al heel duidelijk dat Franciscus
een heel andere visie had. Hij
ging zonder machtsvertoon en
wilde vrede brengen, dat was
zijn ideaal", zegt de in Roer
mond wonende Hoeberichts.
Franciscus keerde na zijn be
zoek aan de sultan van Damiate
terug naar zijn vaderland Italië,
waar hij adviseerde om als
'broeder naar de Saracenen' te
gaan. Ook twistgesprekken over
de 'waarheid van het christen
dom' moesten worden verme
den. Hij legde de nadruk op res
pect, bescheidenheid en onder
danigheid.
De houding van Franciscus
ten aanzien van de islam een
voorbeeld is voor gelovigen en
kerk, stelt Hoeberichts nog eens
duidelijk. „Franciscus heeft ons
duidelijk gemaakt dat er met de
moslims valt te praten, maar je
moet ze wel geweldloos bena
deren."
Medische ethiek in christelijk perspectief
De gangbare medische ethiek is volgens 'prolife-hoog-
leraar' dr. J. Douma minder tolerant dan zij op het eer
ste gezicht lijkt. „Hoe gemeend is het respect voor een
ander wanneer beweerd wordt dat het geen zin heeft
voor mensen, die bepaalde overtuigingen als heilig
zien, aan het maatschappelijk debat deel te nemen?"
Douma vroeg zich dit af in zijn rede bij de aanvaar
ding van het ambt van bijzonder hoogleraar voor chris
telijke medische ethiek aan de Vrije Universiteit. De
vestiging van deze 'prolife-leerstoel' van het Linde
boom Instituut heeft aan de VU voor enig tumult ge
zorgd.
Ondanks bezwaren van de universiteitsraad, de facul
teitsraad medicijnen en het bestuur van het VU-zieken-
huis tegen de orthodoxe standpunten van het Linde
boom Instituut stemde de Vereniging voor Christelijk
Onderwijs, het hoogste bestuursorgaan van de VU, in
met de leerstoel. Binnen een pluriforme universiteit
BOEKBESPREKING
moet ook dit geluid gehoord kunnen worden, zo was de
gedachte.
Douma (62), hoogleraar aan de Theologische Univer
siteit van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt en
voorzitter van de Vereniging ter Bescherming van het
Ongeboren Kind (VBOK), zette in zijn oratie nog eens
zijn plaats temidden van andere ethici uiteen. Anders
dan bijvoorbeeld de gereformeerde ethicus dr. H.M.
Kuitert moet hij niets hebben van de nadruk op de au-
Tal van patiënten zijn zo autonoom niet, betoogde
hij. „De patiënt is door zijn ziekte juist sterk afhankelijk
geworden. Hij kan denken dat hij autonoom over de
medische ethiek heerst, terwijl hij in werkelijkheid eer
der door die bijna autonoom doorhollende techniek
beheerst wordt. En wat beginnen we met de autonomie
van het individu, zodra wagen van de verdeling van
medische goederen aan de orde komen?"
Een andere grief is dat de 'dominante medische
ethiek' nauwelijks meer ruimte laat voor wezenlijke
vragen over leven en dood. Na de maatschappelijke
aanvaarding van abortus en euthanasie kan er nog
slechts gediscussieerd worden over zorgvuldigheids
eisen en kan 'het ethisch gesprek niet maar naar de
diepte afsteken'. Douma en andere tegenstanders 'wil
len graag ethici blijven en geen juristen worden, die na
gaan of de procedures correct verlopen'.
Douma rekent zichzelf tot de kritische tegenstroming
die de medische ethiek nadrukkelijk beoefent vanuit
christelijk perspectief. „Ik beweer zeker niet dat men
overal de naam van God bij moet noemen. Ik besef dat
het gevaarlijk is over God te spreken, maar het is ook
gevaarlijk om over God te zwijgen."
Plaats en taak van de medische ethiek in christelijk perspectief
dr. J. Douma. - Kampen Van den Berg, 1993. - 31 p. ISBN 90-
6651-169-9. Prijs10,00 gulden.
HET WEER
Vorst en oostenwind
Maar liefst tien weken achtereen
hebben westelijke stromingen bo
ven het Atlantisch-Europese ge
bied overheerst. We hebben er een
zachte en natte winter aan te dan
ken en er leek maar geen einde te
komen aan de stroom van depres
sies, die op ons werden afgevuurd.
De lagedrukkern, die donderdag
via de Noordzee naar Midden-Euro
pa trok, verzorgde het zo vertrouw
de weer van de laatste maanden.
Een gure noordwestenwind leverde
buien van de Noordzee af bij een
nog immer bovenmodale tempera
tuur van 7 graden. De neerslag
bleef beperkt tot 4 millimeter in
Haarlem, verder zuidelijk in de re
gio werd slechts 1 a 2 millimeter
opgevangen. Bij lèrland regende
het inmiddels door toedoen van
een volgende storing, maar deze
zal ons niet meer bereiken.
De hogedrukblokkade, die al enige
tijd boven Skandinavië in opbouw
was, nadert haar voltooiing. Dat be
tekent dat het hek op slot gaat voor
de Atlantische depressies. De ver
schillende computermodellen wil
den de laatste tijd nogal eens uit
eenlopen, maar gisteren waren ze
het roerend eens: Het gaat winte-
i metz
gook.
Het koude hogedrukcentrum bovér
NW-Rusland (1045 millibar) krijgt
nu de alleenheerschappij. Vandaag
is het al merkbaar kouder bij ons, i
maar de zwakke wind en de perio-
den met zon zorgen nog voor een i
vriendelijke sfeer. Inmiddels zijn P
bitterkoude oostenwinden tot het
oosten van Duitsland gevorderd.
Deze lucht begint zijn tocht naar
het westen met een temperatuur 1
van minus 20 graden in de buurt
van Moskou en bereikt ons morgen.
gelukkig in een wat gematigde
vorm. De wind trekt al wat aan; er 1 c
komen wolkenvelden met hooguit
een vlokje motsneeuw. Zondag
wordt het grimmiger. Het blijft ook -
tijdens de middaguren waarschijn
lijk vriezen en de oostenwind -
neemt toe tot vrij krachtig.
Begin volgende week is de vorstpe- I
riode volwassen geworden met s
volop matige vorst in de nacht (-5 j
tot-10 graden) en maxima van ca.
-2 graden. De aangevoerde lucht is j
gevriesdroogd en de zon zal wel de
overhand hebben. Een echte conti;
nentale koudegolf dus en daar zul
len de uitgelopen crocusjes het wel 1
moeilijk mee krijgen en uiteraard
de mensen, die het voorjaar al in I
hun gedachten hadden. I
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
maandag.
Noorwegen:
In de kustgebieden wol
kenvelden. Verder landin
waarts meer opklaringen,
vooral in de bergen. De
hier en daar langs de
grens met Zweden. In Lil-
lehammer is het de ko
mende dagen twee dagen
rustig weer. Of de zon
schijnt tijdens de ope
ningsceremonie is onze
ker. Verse sneeuw wordt
dagtemperatuur schom
melt er rond -6 graden.
Zowel wolkenvelden als
opklaringen. In het zui
den, langs de Oostzee
kust, nu en dan wat
gend droog. Middagtemperaturen in de
zuidelijke helft van -4 tot -8 graden, za
terdag in het noorden nog ruim onder de
-10 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Overgang naar kouder weer. Zaterdag
nog vrij veel wolkenvelden, vooral in Ier
land en Schotland, zondag meer kans
op zon. Op de meeste plaatsen droog.
Maxima dalend tot rond +3 graden op
zondag, maar langs de Schotse westkust
en m Ierland hoger.
België en Luxemburg:
Perioden met zon, vooral in het oosten
ook kans op wolkenvelden. Droog. Met
name zondag koud, als gevolg van lichte
vorst overdag gecombineerd met een
stevige oostenwind.
Zaterdag flink wat zon, zondag vanuit
het westen meer wolken. Droog. Maxima
van 14 graden langs de westkust tot
Zaterdag droog en eerst af en toe zon,
zondag bewolkt en enige tijd regen. Mid-
dagtemperatuur zaterdag ongeveer 19
graden, zondag iets lager.
Spanje;
Flink wat zon. Langs de noordkust, ten
zuiden van de Pyreneeën en aan de Cos
ta Dorada en
en kans op
stranden rond Benidorm en verder zuid
waarts ongeveer 19 graden, in de omge
ving van Barcelona beduidend lager.
Canarische Eilanden:
zonnig. In de loop van zondag vanuit het
westen geleidelijk meer bewolking.
Maxima ongeveer 22 graden.
Zuid-Frankrijk:
Aan de Cöte d'Azur zaterdag overwe
gend droog en geregeld zon. Verder
meest bewolkt en langs de westkust
plaatselijk regen. Zaterdagmiddag tem
peraturen op de meeste plaatsen nog
boven de 10 graden, zondag fors lager.
Nabij de Pyreneeën regen, boven de
1500 meter sneeuw. Zondag daalt de
sneeuwgrens tot circa 1000 meter. In
de Franse Alpen wolkenvelden en zon
dag plaatselijk sneeuw. De temperatuur
op 2000 meter zakt er dan tot onder -10
graden.
Mallorca en Ibiza:
Overgang naar wisselvalliger weer met
vooral op zondag wolken en enkele re
gen- of onweersbuien. Middagtempera-
tuur ongeveer 16 graden.
Italië:
Half tot zwaar bewolkt: Zaterdag in de
zuidelijke helft, en zondag ook elders,
kans op buiige regen, misschien met on
weer. Maxima in het noorden en langs
de oostkust meest tussen 3 en 8 graden,
12 graden. In de Alpen en
Dolomieten eerst zon, zondag r
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
WEERRAPPORTEN
ZONDAG 13 FEBRUARI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.58 Zon onder 17.46
Maan op 08.30 Maan onder21.26:
Waterstanden Katwijk
Hoog water 04.59 17.09
Laag water 00.35 13.06
MAANDAG 14 FEBRUARI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 07.56 Zon onder 17.47
Maan op 08.49 Maan onder22.32;
Waterstanden Katwijk
Hoog water 05.38 17.50
Laag water 01.07 13.49
Weerrapporten 11 februari 19 uur:
Boedapest regen
nno6 21 13 0.0 j
