Figuurstudies in prentenkabinet Tekening Rembrandt te koop Foto-expositie schetst weinig verrassende beelden Iran Cultuur Kunst Zes echte 'Rembrandts' minder CHTERGROND NECENAS VRIJDAG 11 FEBRUAR11994 CHEF ANNEMIEK RUYGROK. C Schilder- en golfcursus in Noordwijk NOORDwuKOp Golf Centrum Noordwijk wordt zaterdag 26 fe bruari een schildercursus gegeven. Yvonne Burga, die in Sassen- heim de opleiding tekenen en aquarelleren volgde, zal de cursus verzorgen. Na de schildercursus is er de mogelijkheid om onder leiding van een gol(professional de eerste stappen van de golfsport te leren. Voor deelnemers die de sport al kennen, wordt een toernooi georganiseerd. Inschrijven kan bij Golfcen trum Noordwijk. Concert Bonnie Raitt in Utrecht utrecht De Califomische zangeres Bonnie Raitt geeft op 31 mei een eenmalig concert in muziekcentrum Vredenburg in Utrecht. Richard Thompson en zijn band zullen als speciale gast tijdens dit concert optreden. De kaartverkoop begint aanstaande zater dag bij de bekende voorverkoopadressen. Het concert op 31 mei begint om 20.15 uur en een kaartje kost 45 gulden. Galerie Zone exposeert in Antwerpen van 19 ti tentoonstelling Casa-Europea. De tentoonstelling geeft een beeld van de vrije vormgeving in Europa. Zeven Europese lan den zijn uitgenodigd om zich te presenteren. Galerie Zone zal onder meer meubels, klokken, lampen, luidsprekers en kerami sche objecten tentoonstellen. Casa-Europea is te bekijken in hal 3 van het Bouwcentrum te Antwerpen. De tentoonstelling is open op maandag, woensdag en vrijdag van 14.00 tot 18.00 uur, dinsdag en donderdag van 14.00 tot 22.00 uur en in het weekend van 10.00 tot 18.00 uur. Kaarten voor Appeltheater Den Haag den haag Voor de voorstelling 'De eenzame weg' op zaterdag 26 maart in het Appeltheater in Den Haag zijn kaartjes verkrijgbaar op het Uitbureau van K&O in Leiden. 'De eenzame weg' van schrijver Arthur Schnitzler speelt zich af in het Wenen van rond de eeuwwisseling en wordt uitgevoerd door toneelgroep De Ap pel. Voorafgaande aan de voorstelling is het mogelijk om vanaf 18.30 uur in het Appelcafé te eten, waarvoor ook bij K&O gere serveerd kan worden. Tot uiterlijk 1 maart zijn de kaarten te koop bij K&O aan de Oude Vest. Expositie cursisten Kunstschool lisse Cursisten van de afdeling experimenteel aquarel van de Nieuwe Kunstschool exposeren tot en met 26 maart in Lifestyle aan de Heereweg in Lisse. De thema's 'tulpen', 'geuren' en 'tuin beelden' zijn door de cursisten in eigen stijl uitgewerkt. Pieter Berkhout, beeldend kunstenaar en coördinator van de Nieuwe Kunstschool heeft gisteren de expositie geopend. Openingstij den: ma 13018 uur, di t/m vr 9-12.30 en 13.30-18 uur, do ook 19- 21 uur, za 9-17 uur. Violist Louis Kaufman (88) overleden los angeles De Amerikaanse violist Louis Kaufman, die concert meester was in de soundtrack van Gone with the Wind en als eerste Vivaldi's Vier Jaargetijden op de plaat zette, is woensdag op 88-jarige leeftijd overleden. Behalve van Gone with te Wind was Kaufman eerste violist in nog meer dan 400 andere film soundtracks. Ook maakte hij meer dan 125 langspeelplaten. Sopraan Jarmila Novotna overleden new york De uit Tsjechië afkomstige sopraan Jarmila Novotna is woensdag op 86-jarige leeftijd in New York overleden. Novot na vierde in de jaren veertig en vijftig grote successen bij de New Yorkse Metropolitan Opera. Op 17-jarige leeftijd debuteerde ze als operazangeres in Praag. Haar Amerikaansae debuut maakte ze in 1939 in San Francisco in 'Madame Butterfly'. Tijdens haar Newyorkse jaren, die tot 1956 duurden, zong ze 193 voorstellin gen in het Italiaans, Frans en Duits. Ook was ze regelmatig in de Europese operatheaters, waaronder de Weense Staatsopera. Ook aandacht voor Leids genootschap Ars Aemula Naturae Sommige van de tekengenootschappen, waaraan de ten toonstelling Figuurstudies 1700-1850 in het Rijkspren tenkabinet aandacht besteedt, bestaan nog steeds. Neem bijvoorbeeld het Leidse schilder- en tekengenootschap Ars Aemula Naturae of de Haagse Pulchri Studio. De ex positie is gewijd aan de 18e en 19e eeuw, toen deze ge nootschappen nog een plaats waren waar kunstenaars bijeenkwamen om te oefenen. Resultaten daarvan in de vorm van figuurstudies zijn op de tentoonstelling tot en met 1 mei te zien. amsterdam Figuurstudies in het Rijksmuseum: twee musici (1860) door David Bles (1821-1899). De grotere steden kenden elk een of meer tekengenootschap pen. Conservator Robert Jan te Rijdt heeft dan ook stad en land afgereisd om een zo breed mo gelijk beeld te kunnen geven. Hij ging niet alleen te rade bij andere musea, zoals Boymans- Van Beuningen en het Fries Museum, maar dook ook in ge meente-archieven. Het resultaat is een expositie van een kleine 150 tekeningen in verschillende materialen, zoals potlood, krijt en met penseel van kunstenaars als Jacob van Strij, Johan Daniël Koelman, Wouter van Troost wijk, Matthijs Maris en Jan Weissenbruch. In de 17e eeuw werden fi guurstudies nog gebruikt als proefschetsen voor figuren die op schilderijen moesten komen. Een eeuw later is het veel meer louter oefening geworden. Bij de tekengenootschappen verza melden zich zo'n twintig kun stenaars en een van hen ging model staan. Later, in de 19e eeuw, koos men voor meer vari atie. Modellen werden voor een gulden per avond ingehuurd. Er onstaan tekeningen van dienst meisjes. vissers, mannen met scharensliep, boeren met krui wagens. Op de tentoonstelling zijn vooral geklede modellen te zien. De naaktstudies uit die periode zijn volgens Te Rijdt minder in teressant, omdat ze te acade misch zijn. De naakten werden vooral in poses uit de klassieke oudheid weergegeven. Op de expositie wordt duidelijk ge maakt hoe de tekengenoot schappen elk hun eigen stijl ontwikkelden en voorkeur voor bepaalde materialen toonden, vaak omdat de voorkeur van de beste kunstenaar van het gezel schap werd gevolgd. Al eerder was in het Rijksmu seum een expositie over figuur studies te zien. Dat was in 1981 toen de 17e eeuw centraal stond. Figuurstudies 1700-1850 in het Rijksprentenkabinet, Hob- bemastraat 21, Amsterdam duurt tot 1 mei. Openingstij den: di t/m za 10-17 uur, zo 13-17 uur. recensie alice van schuppen Foto's uit Iran van Michiel de Ruiter Robbert Bodegraven Te zien t/m maart, maandag t/m zaterdag 10.00 t 22.00 uur, zondag 12 00 tot 22 00 ui Fotogalerie De Kleine Klup, Nieuwe Rijn Michiel de Ruiter en Robbert Bodegraven reisden in juni vo rig jaar naar Iran. Zij fotögra feerden in Teheran en in twee dorpjes, ongeveer 300 kilometer ten zuiden van de hoofdstad. De twee fotografen willen met hun foto's een genuanceerder beeld van het leven in Iran naar buiten brengen. Volgens De Ruiter en Bodegraven zijn de clichés die in het Westen over het land bestaan, slechts ge deeltelijk te bevestigen. Zij za gen namelijk ook een Iran waarin het godsdienstfanatisme gekritiseerd wordt en waar mensen de islamitische wetten negeren of zelfs provoceren. Ongeveer twintig zwart-wit foto's hangen in Fotogalerie De Kleine Klup. De foto's laten voornamelijk straatbeelden zien. Er spreekt armoede uit. De uitdrukkingen op de gezichten van de mensen zijn tekenend. Het verweerde gezicht van een oude vrouw, de grijns van drie oude mannetjes, de moedeloze blik in de ogen van een man aan de keukentafel en de som bere blik van de vrouwen met zwarte omslagdoek, die het hoofd gebogen houden. De foto's die in Teheran ge maakt zijn, zijn makkelijk te on derscheiden van de foto's van de twee dorpen. Vrouwen in zwarte kledij, diep weggedoken in hun omslagdoek karakterise ren het stadsbeeld. De vrouwen in de dorpen dragen daarente gen lichte en gedecoreerde kle ding en dragen hun omslagdoek wat verder naar achteren. Op vallend is, dat op bijna de helft van de foto's afbeeldingen van Khomeiny te zien zijn. Voorna melijk op de foto's die gemaakt zijn in Teheran, maar ook op fo to's uit de dorpen. Twee sterk uitvergrote foto's naast elkaar geven duidelijk de tegenstelling weer tussen stad en dorp. Op de ene is een grote grauwe muur te zien, met daar op foto's van Khomeiny. Een vrouw, gehuld in een zwarte omslagdoek, loopt met gebogen hoofd voorbij. Ze lijkt gebukt te gaan onder de afbeelding op de muur. Op de andere foto staan drie oude mannen die glimla chend in de camera kijken. Hoewel de straat op de achter grond nagenoeg leeg is, geeft de foto een veel opgewekter beeld. De fotografen zijn erin ge slaagd een sprekend beeld van schetsen. On danks de vaak geposeerde foto's krijgt de toeschouwer een rea listische indruk van het alle daagse leven in Iran. De foto's i prachtig portret mensen in hun omgeving, ir zijn niet echt verrassend. Ze bevestigen het beeld dat be kend is van televisie. Dat men sen het godsdienstfanatisme bekritiseren en de islamitische wetten negeren of zelfs provo ceren, is niet uit de foto's af te leiden. washington Het aantal echte 'Rembrandts'- wordt steeds kleiner. Tot vorige week bezat de National Gallery of Art in Washington nog 17 werken van de schilder, nu zijn het er nog maar elf. D„e curato ren van het vooraanstaande museum hebben besloten dat zes van de aan Rembrandt van Rijn toegeschreven doeken in hun collectie niet of in elk geval niet alleen door hem gemaakt zijn. Drie van de zes werken zijn volgens curator Arthur Wheelock zeker niet door Rem brandt gemaakt, maar door leerlingen uit diens werkplaats. De drie andere zijn waarschijn lijk wel door Rembrandt begon nen, maar door anderen afge maakt. Ook in Nederland en in musea in andere landen zijn de laatste jaren al tientallen wer- De drie doeken in Washing ton die zeker niet van Rem brandts hand zijn, zijn een zelf portret uit 1650 (dat nu dus 'Portret van Rembrandt' zal worden genoemd), 'Vrouw die een anjer vasthoudt' (uit 1656) en 'Jozef, die door Potifars vrouw wordt beschuldigd' (uit 1655). De drie die ten dele door Rembrandt zijn gemaakt zijn de 'Oude vrouw met boek' (1637), 'De Apostel Paulus' (1657) en 'De Turk' (1635), die door de National Gallery is herdoopt in 'Man in Oosters kostuum'. Volgens Arthur Wheelock is dat laatste doek waarschijnlijk Op Europese kunstbeurs in Maastricht Een tekening van Rembrandt met vier studies van mannen- hoofden is één van de topstuk ken van The European Fine Art Fair (TEFAF) in Maastricht. De Parijse kunsthandelaar Bob Ha- boldt biedt de Rembrandt aan voor een bedrag van meer dan één miljoen gulden. Ruim 160 antiquairs, kunst handelaren en galeriehouders presenteren van 12 t/m 20 maart hun topstukken in het Maastrichtse MECC. Zo zijn er werken van Jan Steen, Ruisdael, Rubens en Jacob Jordaens, maar ook van Mondriaan. TEFAF heeft zelf een tentoon stelling samengesteld met zestig topstukken uit de Hermitage in St. Petersburg. Een groot deel van die kunststukken komt voor het eerst buiten Rusland. De di recteur van de Hermitage, dr. Piotrovski, zal de kunstbeurs in Maastricht openen. De tekening van Rembrandt is waarschijnlijk in 1635/36 ge maakt. Vermoedelijk was zij niet zozeer bedoeld als voorstu die voor een bepaald werk, maar veel meer om later nog eens te gebruiken. De tekening heeft ooit toebehoord aan de erfgenamen van de Haarlemse bankier Franz Koenigs. In 1957 werd zij bij Sotheby's in Londen geveild. Volgens een woordvoerster van de Parijse kunsthandelaar behoort de tekening niet tot de collectie die Franz Koenigs (1881-1941) kort voor het uit breken van de Tweede Wereld oorlog aan de Rotterdarfïse ha venbaron mr. D.G van Beunin gen verkocht. Die collectie werd Deze tekening van Rembrandt - vie Fine Art Fair in Maastricht, die van in de oorlog aan de Duitsers verkocht en later door het Rode Leger meegenomen. Pas vorig jaar werd officieel bevestigd dat de Koenigscollectie zich in het Poesjkinmuseum in Moskou bevindt. Inmiddels tracht de Rijksdienst Beeldende Kunst de collectie weer naar Nederland te krijgen. De internationale kunstbeurs, die vorig jaar rond de 40.000 be zoekers trok, is onderverdeeld in zeven categorieën, >y r studies van mannenhoofden - is e 12 t/m 20 maart wordt gehouden. der tekeningen, antiek, 20e eeuwse kunst, boeken/ma nuscripten/landkaarten en ju welen. Niet in de verkoop, maar wel interessant is een peervormige diamant van twintig karaat, die Donald Trump voor Maria Maples liet maken voor hun hu welijksfeest in december 1993 in New York. Het sieraad werd in één week gemaakt en heeft een waarde van 2,5 miljoen dol lar. afgemaakt door Rembrandts leerling Govert Flinck. De on derste helft is volgens Wheelock door Rembrandt geschilderd, de bovenste door iemand anders, „maar wel een zeer getalenteer de artiest". Wheelock zei er niet aan te twijfelen dat Rembrandt een deel van dit werk gemaakt heeft. De 'Oude vrouw boek' is volgens de curator hei gemeenschappelijke werk var Rembrandt en mogelijk Ferdi nand Bol. Nederland niet op Berlinale Met de vertoning van Little Buddha begon gisteravond in Berlijn de 44ste editie van de Berliner Filmfestspiele, de eer ste van de drie grote Europese festivals op de filmkalender. De keuze om met Bertolucci's film te openen mag opmerkelijk ge noemd worden: Little Buddha is immers al bijna overal in Euro pa te zien. Maar het selectiebe leid van Berlijn is altijd al on doorgrondelijk geweest, politie ke criteria zijn vaak belangrijker dan filmische. Vanaf vandaag komen in Ber lijn de echte internationale en wereldpremières aan bod. De opmerkelijkste films buiten competitie zijn 'Tichie Stranicy' van Aleksander Sokoerov, 'Re mains of the Day' van James Ivory en 'Shadowlands' van Ri chard Attenborough. In tegenstelling tot vorig jaar, toen Frans Weisz met 'Op afbe taling' acte de présence gaf, is Nederland in vrijwel alle onder delen afwezig. Alleen de korte film One Way Ticket to Oblivion van Colette Bothof is toegelaten tot de Panoramasectie. door: Jan Rijsdam Politiek moet beslissen over Lakenhal Tijdens TEFAF vindt in het congrescentrum van het MECC een vakbeurs plaats over het be heer en behoud van kunstvoor werpen. de beurs, getiteld Art Collecting Protecting, duurt van 15 tot en met 18 maart. Er zijn ook lezingen over het res taureren, conserveren en docu menteren van kunst. De Neder landse Museumvereniging, en het Centraal Laboratorium wer ken mee aan de beurs. Kunst midden in Leiden. G-A-L-E-R-l-E In plaats van een kans voor open doel te benutten en de kunst (uitbreiding Lakenhal) tot een verkiezings-item te maken, besloot Koek namelijk tot een reeks omtrekkende bewegingen, onderdelen van het verhaal te ontkennen, af te zwakken, en, wat politici altijd doen om hun zwakheden te verbergen, het stuk als emotioneel te bestempelen (met andere woorden: niet 100% betrouwbaar). Meest wonderlijk was wel dat de wethouder, in een poging de feiten over de slechte werkomstandigheden in het museum te ontkrachten, verklaarde dat in het stadhuis wel meer werkruimtes zijn die de toets van de Arbeidsomstandighedenwet niet kunnen doorstaan. En het was toch zo eenvoudig voor de wethouder om de kwestie juist naar zich toe te trekken. Te zeggen: zie hier, het zoveelste bewijs dat het stedelijk museum ernstig wordt belemmerd in haar functioneren. Het wordt tijd dat de politiek een positief besluit neemt over de hoogstnoodzakelijke nieuwe vleugel! Als de zaak op scherp wordt gezet blijkt de PvdA-wethouder echter te bang om haar partij, die de uitbreiding van de Lakenhal als enige grote partij niet hoog op de agenda heeft staan, voor de voeten te lopen. Een krachtige bijval voor de museumdirecteur bleef dus uit. Koek loopt, als het er op aan komt, keurig in de pas van haar partij die De Lakenhal tot sluitpost van het gemeentelijk beleid heeft gemaakt. De vraag is dan ook gerechtvaardigd of, na de verkiezingen, de portefeuille kunst en cultuur Cultuurwethouder Koek werd afgelopen week in verlegenheid gebracht door publikaties over museum De Lakenhal. Het nijpende ruimtegebrek, slechte werkomstandigheden, de schrale financiële situatie en het personeelsgebrek werden onomwonden aan de kaak gesteld in een nota van museumdirecteur Bolten. De inventarisatie van de janboel kwam juist op het moment dat de wethouder, een maand voor de raadsverkiezingen, aan haar zegetocht was begonnen. Na de presentatie van het plan Stadsgehoorzaal en het fiat voor de restauratie van de voorgevel van het museum kwamen de verhalen over de beroerde omstandigheden waarin De Lakenhal verkeert Koek wel heel slecht uit Althans, dat was de wending die de wethouder er zelf aan nog wel langer in goede handen is bij deze bestuurder en deze partij. Een andere vraag die voortvloeit uit de notitie Bolten is de plaats die de oude kunst inneemt in het museum. Zoals het er nu uitziet komt de gewenste nieuwbouw ten goede aan uitbreiding van de historische afdeling, wisselende exposities, publieks- en personeelsruimtes. Herschikking binnen de bestaande museummuren zal met name de modeme kunst soelaas bieden. Om meer oude kunst te kunnen tonen moeten de schilderijen nog een beetje dichter bij elkaar komen te hangen of schotten in de schilderijenzalen worden geplaatst. Zoveel is wel duidelijk. Een sluimerend conflict tussen de afdelingen oude en moderne kunst ligt hiermee voor het eerst duidelijk op tafel. De conservator oude kunst wijst op d^ uitkomsten van een onderzoek waaruit blijkt dat zowel Nederlandse als buitenlandse bezoekers de oude kunst en stijlkamers het meest waarderen. De presentatie van moderne kunst, van na 1950, wordt door het merendeel van de bezoekers zelfs niet nodig geacht. De collectie 16de kunst, de fraaiste van land, dat is de kurk waa» het op drijft. De conservator meent dat die kant i het de toekomstplannen tekort wordt gedaan en pleit daarom voor meer ruimte ten behoeve van de oude kunst. Museumdirecteur Bolten is voorstander van een Lakenhal waarin bezoekers een doorgaande lijn kunnen aanschouwen. Met de moderne kunst plaatst het museum zich, in haar ogen, ook in het heden en draagt het bij aan de ontwikkeling van het artistieke leven in Leiden. Uit het eerder genoemde onderzoek blijkt dat de modeme kunst in het museum alleen zal worden begrepen als de gewenste 'tijdas' langs een zeer duidelijke, chronologische lijn wordt ontwikkeld. Het is aan de directeur Lakenhal de verschillende presentaties zo goed mogelijk met elkaar in verband en balans te brengen. Maar eerst behoort de politiek de vraag te beantwoorden of men de komende jaren in zo'n stedelijk museum wil investeren. Duidelijk is wel dat men er dan niet met een paar miljoen vanaf komt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 9