Zelf een Friese klok maken
Een Italiaans
stijlprieeltje
Vrije tijd
Zagen met veel
minder wrijving
^SèklJDAG 11 FEBRUAR11994
DOE-HET-ZELF
^NIEUWE CD'S
DINGEN
Niet alleen klinken alle stukken
zeer natuurlijk, de musici reage
ren ook positief op het publiek,
zodat de CD erg levendig over
komt. De muzikanten, die voor
al bekend zijn door hun vrijere
improvisatiewerk, spelen met
veel aandacht voor de melodie
structuur en met een heldere
ritmiek. Natuurlijk is er de nodi
ge vrijheid voor individuele ac
centen. Toch blijft de altijd vro
lijk, overzichtelijke en soms hu
moristische muziek te allen tij
de makkelijk te beluisteren.
Door dat evenwicht tussen die
elementen is dit hedendaagse
geïmproviseerde kamermuziek
waar het speelplezier vanaf
straalt.
Uri Caine Sphere Music
JMT/ Polygram.
Uri Caine is een jonge Ameri
kaanse pianist, die onder meer
in de band van Cornell Roches
ter en Gerald Veasley speelde.
De titel van zijn debuut-CD ver
wijst naar de tweede naam van
Thelonious Monk, maar on
danks de aanwezigheid van
twee van zijn composities valt
het met die invloed wel mee.
Caine blijkt een pianist te zijn
met een voorliefde voor krachti
ge, hoekige ritmes. Met de be
trouwbare en sonore Anthony
Cox op bas en de stevig slaande
Ralph Peterson vormt Caine
een hecht en kleurrijk trio waar
aan in enkele stukken bekende
solisten als Don Byron, Gary
Thomas en Graham Haynes zijn
toegevoegd. Vooral Don Byrons
fluïde klarinetspel geeft de CD
meerwaarde. Caine kan en doet
alles, zowel melodisch als har
monisch, wat van een beetje
moderne toetsenspeler ver
wacht kan worden en schrijft
ook nog goede composities Jel
ly, Mr. B.C.). Zeer geslaagd is
ook zij interpretatie van Monks
We See. Stevige en soms onrus
tige post-bop van een muzikant
die 'zich ongetwijfeld verder zal
ontwikkelen.
KV
KLASSIEK
T sjaikovski Ouverture 1812,
op. 49; Katsjatoerian Sabeldans
(SpartacüS), Adagio (Gayéneh);
Borodin Polovtser Dansen;
Glinka Ouverture Roeslan en
Loedmilla; Ljadov Baba-Yaga
op. 56, Kikimora, op. 63 Kirov
Orkest o.l.v. Valeri Gergjev
Philips
Vrijwel onopgemerkt streken
vorig jaar mei koor en orkest
'van het Petersburgse Marijinski
Theater neer in het Haarlemse
Concertgebouw om daar deze
CD te maken. Het waren ener
verende dagen, vooral doordat
het Russische ensemble aan het
slot van een lange tournee dui
delijk uitgeput raakte, maar
steeds opnieuw gebeurde er iets
opmerkelijks. Zodra Valeri
Gergjev, zelf ook merkbaar ver
moeid, zijn plaats had ingeno
men en de eerste noten ldon-
ken, hing er een sfeer van span
ning en saamhorigheid in de
lucht, waar een niet-Rus toch
altijd vreemd tegenaan kijkt.
Het is of Russen-onder-elkaar
andere mensen worden, en of al
wat Russisch is hen in gedach
ten terugvoert naar hun eigen
land. Waar of niet, een feit is dat
zelfs zo'n CD met Russische
evergreens een sfeer uitstraalt,
die ook door technisch betere
westerse orkesten niet kan wor
den opgeroepen. De bezieling
die Gergjev daarbij uitstraalde,
was echter onmiskenbaar en de
Rotterdammers mogen dolblij
zijn, dat zij hem voor de ko
mende jaren als chefdirigent
aan hun Rotterdams Philhar-
monisch Orkest hebben kunnen
verbinden.
Chopin volume 1 (Fantasie,
op. 49 Polonaise, op. 44 Scherzo
nr. 2, op. 32 div. walsen en noc
turnes) Jevgeni Kissin (piano)
RCA
Een andere Rus en een van de
grote pianotalenten van deze
tijd, die al vroeg de wereld aan
zijn voeten kreeg, is de 22-jarige
Jevgeni Kissin. Na zijn vorig jaar
in deze rubriek gesignaleerde
concert uit de Carnegie Hall
brengt RCA nu als 'CD van de
maand' een nieuwe opname uit
die zaal, tevens het eerste deel
van een Chopincyclus. Een
waagstuk, maar de uitvoeringen
staan als een huis, en wat nog
aan raffinement ontbreekt (ze
ker in de opname), wordt ge
compenseerd door de sfeer, de
spanning van een optreden met
publiek en de vitaliteit van de
interpretaties.
PK
JAZZ
Trio Clusone I'm an Indian Too
Ramboy/BVHaast.
i De tweede CD van het Trio
Clusone gaat verder op de al op
de eerste uitgave (Clusone 3) in-
geslagen weg. Michael Moore
(altsax en klarinetten), Ernst
t Reijseger (cello en stem) en Han
i. Bennink (slagwerk, piano, elek-
1 tronica enz.) spelen merendeels
compacte uitvoeringen van
stukken die met veel overleg
uitgekozen zijn (live-opnamen).
Een slippertje is zo gemaakt, zeker in de badkamer. En dat geldt niet alleen voor ouderen
of gehandicapten. Linido heeft badkameraccessoires ontwikkeld met verborgen veilig-
heidfunkties. Het handdoekenrek bijvoorbeeld is ook een stevige wandbeugel en aan de
glijstang van de douchekophouder kun je je goed vasthouden. Prijzen vanaf 53 gulden.
Meer informatie: tel. 0173695440.
;d]
^POP/POPULAIR
le'Marillion Brave EMI
'Misschien wel de grootste ver
frissing van het jaar, deze tiende
S plaat van het Britse Marillion.
De groep leek ten dode opge
schreven nadat het oppervlakki-
fj ge Holidays in Eden uit 1991, de
>n' tweede CD zonder de onmis-
,0Jbaar verklaarde zanger Fish, zo-
,eii Wel artistiek als commercieel
compleet mislukte. De nieuwe
a i koers die was ingezet met de
komst van zanger Steve Hog-
rith leidde naar een doodlo-
pende steeg. Veerkracht om het
roer weer om te gooien, leek er
N iliet te zijn.
j Maar Hogarth heeft Marillion
f toch gered. Onder zijn aanvoe-
n" ring is het gezelschap terugge-
2rï keerd naar af. De symforockers
3r" hebben het lef gehad om een
fieuse concept-CD te maken,
geschoeid op Pink Floyd-leest.
jij De rode draad van Brave, in fei-
te te een modem, onheilszwanger
l[ hoorspel, is het verhaal van een
f meisje dat volkomen verdwaasd
door de politie van een brug
an wordt afgehaald. Ze weigert te
vertellen wie ze is, wat ze wil en
l^' hoe ze op de brug verzeild is ge-
P' raakt. Hogarth hangt aan deze
:l§ Wel wat wankele kapstok een
inktzwarte diagnose van de
Westerse samenleving op, maar
an weet toch te overtuigen. Een
glansrol is ook weggelegd voor
Pi gitarist Steve Rothery. Hij zorgt
p! ïls het ware voor de ondertite-
jP ling van Rothery's zang. Brave is
a' een absolute mijlpaal in het ge-
a* rire. Misplaced Childhood, het
*j: magnum opus van Marillion
5 irièt Fish is overtroffen.
)d
al THè BtIcUI May Band Live at the
:n Brixton Academy EMI.
»h Citaat van voormalig Queen-gi-
et tarist Brian May: „Queen zon-
le der Freddie Mercury heeft geen
ai bestaansrecht." En dus werd de
.3 groep ontbonden en zette May
or zich aan een solo-carrière. Dat
;b resulteerde in een niet geheel
in geslaagd studio-album, Back tot
tn the light, waarop May zich zo
wel als gitaarvirtuoos als liedjes-
£- schrijver/zanger wilde manifes
ts teren. Als gitarist bleef hij moei-
ia teloos overeind, maar zingen
te had hij beter aan een ander
3- kunnen overlaten.
:Q Dat hij het nu al tijd vindt voor
s- een live-CD geeft te denken. Ze-
1 ker als hij daarop enkele oude
1 Queen-successen zet. May zet
i in feite zijn eigen citaat op z'n
I kop: zonder Queen kan hij zelf
i niet verder. Toch vormt Live
een feestelijk geheel, waaraan
Queen-liefhebbers zich geen
buil kunnen vallen. De badka-
mergalm waarin zijn zang is ge
dompeld en de twee zangeres
sen die telkens de laatste woor
den van een tekstregel herha-
1 len, moeten 's mans stempro
blemen verhullenGitaarfreaks
worden bediend met het weer
galoze Guitar extravagance, het
n beste nummer van de plaat. En
Ir nu maar hopen dat het gerucht
J" dat de heroprichting van Queen
d met George Michael als zanger
j' diet klopt.
WK
AM: A
hu ah
Hoepel
Sneller en gemakkelijker zagen. foto npa
's Werelds grootste zagenproducent Sand-
vik heeft weer iets nieuws: de 2600XT Low
Friction. De vertanding van dit zaagtype
(XT), een combinatie van om-en-om gezet
te en niet gezette tanden, voerde de fabri
kant al zo'n twee jaar geleden in. De onge
zette tanden zijn de snijders, de gezette,
buiten het zaagblad uitstekende tanden
fungeren als ruimers, deze voeren het zaag
sel af.
Je zaagt er zowel in langsrichting over dè*
nerf als dwars op de houtdraad (kops) snel
ler mee. Maar het grootste pluspunt voor de
doe-het-zelver is dat de 2600XT zaag met
aanzienlijk minder wrijving door het mate
riaal snijdt. Die vlotte, als een warm mes
door een pakje boter snijdende werking is
te danken aan de combinatie van de XT
vertanding en de stroeve, sterk slijtbesten-
dige coating van het zaagbladoppervlak.
Die werkt als schuurmiddel, waardoor een
gaaf-gladde zaagsnede ontstaat, ook bij
(kops) zagen van grofvezelig hout zoals vu
ren en grenen. De zetting van de tanden
geeft ook bij het zagen van geplastificeerd
plaatmateriaal, een gaaf resultaat.
Uiteraard is de zaag met hard-point vertan
ding uitgerust. De tandenrij v^n de Sandvik
2600XT wordt beschermd door een hoesje
van kunststof waarop pictografisch de nodi
ge gebruiksinformatie staat afgebeeld. De
zaag is in twee maten, 475 en 550 milimeter
lengte over de tandenrij gemeten te koop,
beide met zwarte low friction coating. Ver
tanding 9/10 pt per inch, het enige gegeven
dat bij de informatie van de fabrikant bleek
te ontbreken. De adviesprijzen zijn respec
tievelijk 61,85 en 64,95.
Een romantisch prieeltje.
Pittoreske bouwsels in de tuin worden in de
nieuwe, maar op oude stijlvormen geba
seerde ontwerpen steeds meer gewaar
deerd. Ook het klassieke prieeltje is weer te
rug. Op een regionale tuinbeurs lanceerde
een importeur twee prieeltjes, in een vorm
geving die Zuideuropees aandoet. Ze zijn
gemaakt van vlechtwerk metaal, dat door
een technische behandeling (poeder-
coating) afdoende tegen corrosie bestand is
gemaakt.
Het model Bologna heeft een ruitvormig
motief, met langs de dakpartij cirkelmotie
ven. Het rasterwerk van prieel Florence is in
krulvormen. Beide types zijn er in denne-
groen, crème-wit, purperrood en zwart. De
top van model Bologna (grondoppervlak
zeshoekig 240 centimeter) is van glas. Flo
rence, met een verhoogde opstap, meet 285
centimeter. Beide types hebben een totale
hoogte van 330 centimeter.
Opvallend bij Florence is de dakpartij van
koperbeslag, met daarop een ui-vormige
bekroning. Het koper krijgt op den duur
een lichtgroenige aanslag, zoals van oude
kerktorendaken. Dat past heel goed in een
tuinbeeld.
De prieeltjes, in een stijl die van vroegere
landhuizen langs o.a. de Vecht bekend is,
worden eeriyerd in de vorm van bouwpak
ketten, De prijzen liggen rond de 4000 gul
den, thuis bezorgd.
Meer informatie: MD Trade, Maasdam,
018565145.
Authentieke Friese klokken kunnen in drie groepen wor
den ingedeeld. De Staartklok is een grote klok, minimaal
125 cm hoog, geschikt voor hoge, royale kamers. Om ook
in kleinere ruimten, bijvoorbeeld in een kantoor, 'bij de
tijd' te zijn, kent de Friese staartklok ook een bescheidener
uitvoering: de kantoor- of notarisklok.
Het Schippertje is, zoals de naam al aanduidt, speciaal
ontworpen om dienst te doen op een schip. De
Friese klok heeft gewoonlijk een lange slinger
die aan de onderkant hangt. Door de schom
meling van het schip zou de klok het lopen sta
ken als hij in schuine stand komt. Het Schipper
tje heeft daarom een korte slinger, boven aan
de zijkant van het uurwerk, waardoor dit pro
bleem opgelost is.
De Stoelklok is een kast in de vorm van een
stoel, waar de Klok (wijzerplaat en uurwerk) los
op staat. De stoelklok is uitbundiger gedeco
reerd dan de Staartklok en het Schippertje.
De wijzerplaten van Friese klokken zijn be
schilderd met typisch Friese taferelen, die vaak ontleend
zijn aan de woonstreek van de eigenaar. Bovenop de klok
hoort een geborduurd kleedje, behalve op de Stoelklok. De
loop- en slagwerken lopen via een katrol over één gewicht.
De klok heeft dus slechts één ketting voor twee functies.
Kenmerkend voor de Friese klok is het wekkersysteem,
waarbij op het juiste uur onder helder belgerinkel, een ge
wicht omlaag zakt, terwijl een ander, kleiner gewichtje
klem loopt zodat de ketting niet kan ontsporen.
Zelf maken
Het is voor een (wel handige) knutselaar/hobbyist moge
lijk om zo'n Friese klok zelf te bouwen. Het bijzondere van
een zelf gemaakte stijlklok is dat je er iets van jezelf in kunt
leggen. Bovendien ben je natuurlijk stukken goedkoper uit
dan met een gekocht exemplaar. Er zijn drie verschillende
mogelijkheden.
1. Een compleet zelfbouwpakket kopen, waarin alle be
nodigde onderdelen zitten, zowel het hout voor kast en or
namenten als het uurwerk. Een zeer uitgebrei
de en gedegen bouwbeschrijving geeft aan
hoe je te werk moet gaan.
2. De kast zelf maken aan de hand van een
werktekening. Uurwerk en ornamenten koop
je er (kant en klaar) bij.
3. De kast èn het uurwerk zelf maken. Daar
voor is een bouwpakket nodig voor het mon
teren van het uurwerk, ook weer volgens een
uitgebreide handleiding. Alle benodigde orna
menten, uurwerkonderdelen en een (al dan
niet beschilderde) wijzerplaat zijn los te koop.
Voor degenen die mogelijkheid 2 kiezen (de
kast zelf maken) nog een aardige tip tot besluit: gebruik
daarvoor bij voorkeur antiekhout, dat uit afgedankte oude
ledikanten, kasten, tafels, enz. gehaald kan worden. Op
rommelmarkten zijn die dingen vaak tegen heel redelijke
prijzen te koop. Het voordeel van dit oude hout is dat het
helemaal uitgewerkt is en veelal een fraaie tekening heeft.
Het verleent de zelf gemaakte klók dan ook een extra di
mensie. Wie weet verkrijgt het bouwsel daardoor later zelfs
nog de status van een waardevol en begeerd familie-erf
stuk.
Meer informatie: Hobby Klok in Heemstede, 023291950.
Gebruik bij
voorkeur
antiek hout
Veranderen
De ontwerpers van het Swatch design-lab in Milaan hebben de nieuwe collec
tie The Art of Changing genoemd. Een horloge voor elke stemming voor elke
stijl. Heel apart is het model Vierundzwanzig. De wijzerplaat van dit model is
ingedeeld in 24 uren (1); Kamas Ultra is de naam van het Oosters-erotisch ge
tinte uurwerkje (2) en de Italiaanse architect Paolo Portoghesi is de ontwerper
van Agathos (3). Een Swatch-horloge koop vanaf 85 gulden.
Meer informatie: tel. 043252550.
Hopelijk is het een grapje, maar zeker weet
je het nooit met de dames en heren mode
makers. Voor je het in de gaten hebt draag
je weer een hoepelrok. Voorlopig was dit
exemplaar alleen nog maar te zien op een
lingerieshow in Parijs. foto reuter.
Druppelaar
Nostalgie
Niet zozeer om wat er in zit, maar door de verpakking valt deze badserie van
4711 op. De antieke etiketten geven een heel hedendaags produkt een apart
sfeertje. De badlijn bestaat uit bodylotion, een douchegel en twee deodo
rantsprays. De produkten zijn PH-neutraal; de verpakking is recyclebaar. Prijs
van de produkten, die rond april te koop zullen zijn: 9,50.
Meer informatie: tel. 043252550.
De Friese stoelklok, te koop als bouw
pakket.
Een aloude methode om de
planten tijdens de vakantie wa
ter te geven is ze met katoenen
draadjes vanuit een watervoor
raad te besijpelen. Het principe
van dit systeem vertaalde Gar-
dena in een automatisch ge
stuurd programma. Deze zich
zelf besturende gieter put voor
elke plant via slangetjes (drup
pelverdelers) uit een 9 liter be-
reservoir. De ene plant
heeft genoeg aan enkele drup
peltjes per dag, de andere is
dorstiger. Dat kun je heel een
voudig regelen door ze naar
hun eigen behoefte met een of
verdelers met doorvoer-
capaciteiten van 15,30 of 60
milliliter per uitgang aan te
sluiten.
