Natuurlijk en flexibel wonen Leven en wonen Valentijnsdag: Geen keus voor Amerikanen Sensorlamp voor wand of plafond Tijd om te snoeien 'Eenvoud in plaats van gouden poten' DINSDAG 8 FEBRUARI 1994 Een paar jaar geleden konden we er rustig aan voorbij gaan. Valentijnsdag, 14 februa ri, een Amerikaanse 'uitvinding'. Maar hoe lang nog als je steeds meer Valentijnskaar- ten, -taarten, -boeketten en andere kleine geschenken in de winkels ziet verschijnen? Want je wilt best iemand die je aardig vindt eens extra verwennen. Maar wat blijfi er van dat gebaar over als de commercie de datum bepaalt? Kleine geschenken onder houden de vriendschap, altijd, daar hoeft hetgeen 14 februari voor te zijn. Henk Dam, die als correspondent voor ondermeer deze krant enkele jaren in de VS woonde, maakte het van nabij mee. Het Valentijnsfeest (14 februari) heeft Ame rika zo diep en fataal doordrongen, dat het een sociale plicht is om mee te doen. Niet mee doen staat zo ongeveer gelijk aan Kerst overslaan, of de verjaardag van je moeder vergeten. Valentijnsdag moet, of je nu wil of niet. Wie denkt dat Valentijnsdag vooral bedoeld is voor jongeren vergist zich dan ook. Va lentijnsdag is in Amerika voor iedereen. Mannen geven hun vrouwen wat. Vrouwen de dikbuiïdge en chagrijnige man met wie ze al 40 jaar getrouwd zijn. Er zijn speciale Valentijnskaarten voorvaders, moeders, zoons, dochters, vrienden, ooms, buren, schoonmoeders zelf. Verwording Het is verwording wat er in Amerika met Valentijnsdag is gebeurd, het is pure deca dentie. Want aanvankelijk had Valentijns dag alleen maar te maken met die zo ge voelige en kwetsbare periode in een men senleven waarin de hormonen vrij spel heb ben. Vanaf de 16de eeuw stuurden jongeren in landen als Engeland op 14 februari pa pieren kaartjes met harten, bloemen, duif jes en wat dies meer zij naar het bij voor keur geheime object van hun begeerte. Dat had niets met de heilige Valentijn te. maken, die in de 3de eeuw na Christus leef de en ofwel een priester-arts was, ofwel een bisschop (de historici zijn het daar niet he lemaal over eens), maar die in ieder be roepsmatig ver boven de wereldse liefde verheven was. Valentijnsdag gaat waarschijnlijk terug op het Romeinse vruchtbaarheidsfeest Luper- calia, dat op 15 februari werd gehouden. Valentijn heeft op 14 februari zijn heiligen dag, dus zijn naam werd er vermoedelijk op die manier .bij de haren bijgesleept. Commercie Maar terug naar Amerika. Het feit dat Va lentijnsdag er uitgroeide tot wat het nu is, is een absolute triomf van de Amerikaanse commercie, die de oorspronkelijke beteke nis van Valentijnsdag alsmaar verder oprek te. De manier waarop dat gebeurde was even eenvoudig als geniaal: de indruk werd gewekt dat iedereen die ook maar een beetje genegenheid voor iemand anders voelt, die 'iemand anders' ook een Valen- tijnsattentie zou moeten geven. En zo, al was het maar uit latente schuldge voelens, gaven steeds meer mensen elkaar iets met Valentijnsdag. Een klein maar veel zeggend feit in dezen is dat de 240 miljoen Amerikanen met Valentijnsdag ruim 900 miljoen kaarten versturen. Dat wil dus zeg gen dat iedere Amerikaan gemiddeld vier kaarten krijgt! Sympathiek En het zijn er eigenlijk nog aanzienlijk meer, want veel kaarten worden niet per post verzonden, maar persoonlijk ter hand gesteld. Dat gebeurt bijvoorbeeld op scho len. Op de kleuter- en basisscholen krijgt ie der kind van ieder ander kind in zijn klas een Valentijnskaart. Zo willen de scholen dat. Zij sturen de ouders enkele weken voor Valentijnsdag een briefje waarin alle namen van de klasgenoten van dochter of zoon staan, met de dringende aanbeveling aan zoon of dochter een kaartje voor al die kin deren mee te geven. Het uitgangspunt is daarbij wel sympathiek: voor deze methode is gekozen om te voor komen dat alle mooie en atletische kinde ren massa's kaarten krijgen, en alle dikke, roodharige en bebrilde pukkelkoningen niks. En dus komt iedere scholier iedere Va lentijnsdag weer met een dikke stapel kleu rige Valentijnskaarten thuis met eigentijdse thema's als Ninja Teenage Mutant Turtles, Barbie, of Belle en het Beest. Het zegt niets over de populariteit van het kind, net zo min als al die Valentijnspre- sentjes die volwassenen elkaar geven, ei genlijk nog iets zeggen. Je doet het omdat alle anderen het ook doen. Je koopt voor je vrouw die bos rozen a raison van 70 dollar per dozijn omdat je buurman dat ook doet, meer stelt het eigenlijk niet voor. Je kunt het zo samenvatten: hoe massaler de Ame rikanen Valentijnsdag zijn gaan vieren, hoe leger het symbool is geworden. TUIN Boeiende trends op meubelbeurs Keulen De infrarood-sensortechniek, waarbij beweging als schakelaar fungeert, wordt voornamelijk ter beveiliging buiten toegepast. Maar ook binnenshuis kun je er gemak van hebben. In elke wo ning zijn van die plaatsen waar niet zo vaak komt en waar maar even licht nodig is. In de meeste gevallen moet je dan tastender wijs naar de schakelaar zoeken. Voor die plekken is er nu een armatuur in wand- of plafond lamp uitvoering. Sober van ont werp maar in al zijn eenvoud decoratief. Sensorlampen in huis dienen ook de veiligheid. Kinderen die 's nachts even tussen de dekens vandaan moeten lopen nergens tegenaan als in het portaal of toilet het licht vanzelf aan gaat. De sensor registreert elke bewe ging in een straal van 360 gra den. De brandduur van de lamp kan worden ingesteld van 10 se conden tot 15 minuten. Met een eenvoudige schakeling kan ook voor permanent worden ge zorgd. Om onnodige inschakeling te voorkomen kan de reikwijdte van de sensor tussen 1 en 5 me ter worden ingesteld. De mon tage (c.q. vervanging van een gewone lamp door de sensor verlichting) is heel eenvoudig. De aramtuur van sensortech niek-specialist Steinel kost 199 gulden, inclusief twee energie zuinige PL-lampen. Meer informatie.: Hegema, Strijen, 018544444. Soms krijg ik wat van al dat snoeien. Is net het ene klaar, moet er weer de schaar gezet in een andere struik of boom. Net of het leuk is om in levend hout te snij den. In de natuur wordt niet gesnoeid, denk ik dan kwaad. Maar in de natuur is er niemand die op een klein oppervlak een maximum aan bloemen, vruchten en fraaie bladeren wil hebben. Dus toch maar weer de snoeischaar ter hand genomen. Met een beetje pijn in het hart, dat wel. Om te beginnen de echte zomerbloeiers: jasmijn, Buddlcya en Ceanothus, Tamarix en dergelijke: van de ze planten worden de oude takken flink teruggesnoeid. Ze bloeien immers alleen op jong hout, de jasmijn op de takken die vorig jaar gevormd werden, de Buddleya op de takken van dit seizoen. Verjongen dus. Dat geldt ook voor de cornus alba met de mooie rode takken. Alleen jonge takken zijn mooi rood. Naarmate ze ouder worden verdwijnt de fraaie kleur. Dus ook hier: verjongen. De voorjaarsbloeiers laten we even ongemoeid om van de fraaie bloemen te kunnen genieten en om ervan te plukken. Die krijgen een beurt na de bloei. Ook hier weer: zorg voor voldoende jong hout en verwijder oude takken. Nu de roosachtigen. Hoe gewone struikrozen gesnoeid worden, weet inmiddels elk kind. Tot op vier a vijf ogen, altijd op een oog dat naar buiten wijst. Heel een voudig. Moeilijker wordt het met klimrozen. Hiervan bloeien de jonge takken, die vorig jaar gevormd zijn, het mooist. Die krijgen een plaats langs muur of rek. Oude takken gaan ofwel helemaal weg, ofwel blijven ze behouden, maar dan met sterk ingekorte zijtakjes. Evenals op de afbeelding bij dit stukje kunnen we de lange jonge takken ook rond aanbinden. Dat staat bij zonder leuk en verhoogt de kans op veel bloemen. Door het buigen wordt de groei enigszins belemmerd en dus de bloei bevorderd. Wat geldt voor klimrozen geldt ook voor bramen met of zonder dorens. Jonge takken behouden, eventueel rondbuigen, oude takken verwijderen of op z'n minst de zijtakken inkorten. Denk eraan: de bramen moeten gesnoeid worden vóór de knoppen flink uitgelopen zijn. Dan worden het net kleine groene pluimpjes en die zijn gemakkelijk te beschadigen. Jammer, jammer want uit die pluimpjes groeien de bloemknoppen. De framboos vinden we ook in toenemende mate in achtertuinen omdat het een gemakkelijke plant is en omdat vers geplukte frambozen zo lekker zijn. Mogen we al radicaal aan het snoeien gaan bij roos en braam, bij de framboos gaan alle oude takken weg. Tot de grond toe afknippen. De jonge takken worden behou den, eventueel uitgedund, eventueel aangebonden. Mochten de frambozentakken erg lang zijn en staat de plant tegen een muur, dan kan ook de framboos rond gebogen worden. Ik heb het vorig jaar bij vrienden ge zien. Het was een fraai gezicht, iets om na te doen. Lezersvraag Nog wel vier vragen tegelijk van MEVROUW Z.H. FOK- KEMA-ZORN uit HAARLEM. Laat ik beginnen met vraag vier, de gemakkelijkste, die luidt: hoe komt het dat vogels zonder pijn op takken met doorns kunnen zit ten? Antwoord: weet ik niet. Dat is een vraag voor een vogelaar. Vraag twee: mag ik nu, s winters mijn composthoop af graven ofschoon er kikkers (geloof ik niet, die overwinte ren in water) salamanders en padden in zitten?Niet doen, zou ik adviseren. Geduldig wachten tot het 'kleinvee' de winter goed is doorgekomen. Compost kan heel goed later in het jaar de tuin in. Vraag drie gaat over slakkenvraat. Dat is toch zo ge makkelijk op milieuvriendelijke wijze op te lossen. Met recht gebruikt mevrouw Fokkema niet de giftige rom mel die daarvoor in de handel is. Ingegraven schaaltjes bier, gelijk met de grond, zijn er om slakken te vangen. Randen grof grind, dennenaalden, houtsnippers of an der ruig spul houdt slakken ver van het door ruigte om geven bloembed. Vraag vier: Dat is weer een hele moeilijke: waarom krij gen mijn chrysanten wel mooie bloemen maar dor loof? Tja, daar is niet zo heel gemakkelijk een antwoord op te geven. Komt er voldoende licht bij de bladeren? Wordt er niet teveel of wellicht te weining mest gebruikt? Pro beer het met goede compost zodra de takjes flink bo ven de grond komen. Is er sprake van te weinig water? Onwaarschijnlijk vorige zomer, toen was het nat, maar er zijn soms plekken in de tuin die om welke reden dan ook (wortels van grote bomen enzovoorts) droog zijn. Meer kan ik ook niet bedenken als oorzaak. Hopelijk gaat het dit jaar beter. Compost (als de padden op stap zijn) heeft in mijn tuin vaak wonderen verricht. We blijven aan de serievragen. Nu van de HEER J.W. PARIDON uit NOORDWIJK. Hoe kom ik aan een middel tegen meeldauw op mijn druif? \t\ de allereerste plaats: goed snoeien, zodat er niet teveel blad is en vooral ook luchten in de kas voorkomt meeldauw. Deze schimmel houdt van warmte en vocht. Verder: probeer aan zwa velhoudende stenen te komen om deze in te graven rond de wortels. Prima voorbehoedmiddel. Anders ge regeld stuiven met stuifzwavel, verkrijgbaar in speciaal zaken. De kiwi die niet wil dragen is wellicht te weinig ge snoeid. Hij draagt alleen op hout dat vorig jaar is ge vormd. Dus volgende winter flink wat oude takken weg. Nu, dit jaar, bij eventuele bloei zelf bestuiven. Het stuif meel van de mannelijke bloemen met een penseeltje op de stempels van de vrouwelijke bloem aanbrengen. Dan komen er vast wel vruchten. De perzik en de nectarine in de kas hadden eigenlijk ook al in september gesnoeid moeten worden. Buiten bomen van deze pitvruchten worden meteen na de oogst gesnoeid om loodglansbesmetting te voorkomen. Verder bij de snoei: zuigers wegsnoeien, zorgen voor voldoende licht en ruimte en vooral jonge takken in ere houden. Deze bomen dragen ook alleen op hout dat vorig jaar is gevormd. Veelal wordt al midzomer ge snoeid, dan worden de jonge twijgen op vier bladeren ingekort en de twijgen die zich dan weer vormen ook op vier bladeren. Dit geldt vooral voor de twijgen op lei bomen en ik veronderstel dat het in de kas om leibo men gaat. Mocht het te moeilijk lijken: haal er dan eens een vakman bij goed snoeien is van groot belang. Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de natuur een vraag op? Greet Buchner zal proberen voor u het antwoord te vinden. De vraag kunt u opsturen naar Damiate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WONEN. Zeegras was, tot in de jaren '60, het aanbevolen, natuur lijke materiaal voor babymatrasjes. Moderne produkten hebben het zeegras verdreven, maar het zou best eens kunnen dat we binnenkort weer teruggrijpen op die vul ling. Op de Internationale Meubelbeurs in Keulen waren zeegrasachtige luchtjes op vele plaatsen te bespeuren. Geen wonder, want allerlei grassen en gewassen zijn herontdekt als materiaal voor het maken van vullingen en zelfs voor de fabricage van meubelen. Er waren fauteuils met een kuip van bananebladeren. Aan de sterkte hiervan hoeft niet te worden getwijfeld, want op de Filipijnen worden deze blade ren al eeuwen toegepast in de woningbouw, men maakt er zelfs bruggen van. Voor de vulling van kussens gebruikt men allerlei stro-achti- ge materialen, heidebloesems en krokuspollen. De bekledings- toffen zijn vaak geverfd met na tuurlijke kleurstoffen. Deze trend zien we niet alleen bij kleine, vooruitstrevende jonge meubelontwerpers en ambach telijke bedrijfjes, maar ook bij grote en gerenommeerde on dernemingen. Terug naar de natuur is het motto. Maar ook terug naar het eigen nest. Cocooning en huiselijke knusheid is nog steeds een trend die meubelontwerpers in spireert. Ze maken daarvoor knusse, koesterende banken, sofa's en relaxfauteuils, meestal met voetenbankje. Waardevol Op vele fronten is er aandacht voor hergebruik van materialen. Zo ontwierp Jan Armgard een fauteuil met geïntegreerde bij zettafel, gemaakt van oud pa pier. Je mag dan in Nederland geen cent krijgen voor je verza melde kranten, in Duitsland be schouwt men oud papier duide lijk als een waardevolle grond stof. Ze spreken daar dan ook niet van afval, maar over Wert- stoff. Bij diverse keukenexposanten in Keulen werd gekoketteerd met de onderkast, waarin drie kunststof containers voor oud papier, glas en blik. De contai ners hebben een praktische handgreep waardoor ze gemak kelijk uit de kast kunnen wor den genomen en vervoerd, bij voorbeeld naar de glasbak. Kleuren Rondlopend over de beurs zag je vooral tere en lichte kleuren, voorjaarstin ten. Allerlei lichten de nuances groen, rood, geel en lichtbruin. Bij de bekledings- stoffen zijn blauw en aubergine enigszins op de terugtocht. In leer ziet men wel veel zachte blauwschakeringen en allerlei lila tot paarse tinten, zoals se ringen. Naast leer deed Alcantara zich duidelijk gelden. Zelfs fa brikanten die uitsluitend echt leer toepassen brengen nu wel een of meer modellen in dit ge makkelijk te onderhouden ma teriaal. Er was een groot aanbod in massief hout. Een echte trendy houtsoort is elzehout, op de voet gevolgd door esdoorn, ber ken en beuken. Het duurdere kersehout is er zowel in massie ve uitvoering als in fineer, voor al voor woon- en slaapkamer meubelen. En hier en daar in de keuken. In woon- en slaapkamer wordt een spaarzaam gebruik gemaakt van kleuren. Als men voor kleur kiest, dan is dat meestal als accent in combina tie met hout of zwarte lak. Hugo Timmermans, winnaar zilveren Binnenhuis Design Prijs 1994 Het basismateriaal voor dit ont werp van Jan Armgard is oud pa pier. foto npa bestaat uit losse componenten (voor koken, voorbereiden, spoelen) die soms op rolletjes lopen en gemakkelijk te ver plaatsen zijn. Begonnen met een aantal elementen op een eenkamerappartement kan bij verhuizing naar een grotere wo ning de keuken eenvoudig wor den meegenomen en uitge breid. Er zijn keukentafels en/of werkbladen die kunnen draaien om een centrale as, daardoor multifunctioneel inzetbaar zijn en van diverse kanten bereik baar. Eenpersoons Op velerlei gebied is er aan dacht voor eenpersoonshuis houdens. Er zijn minikeukens die als kasten zijn uitgevoerd. Ze vragen weinig ruimte en zijn gemaldcelijk te verplaatsen. Ook zagen we compacte blokopstel- lingen die later kunnen worden uitgebouwd. Voor de woon/slaapruimte is er uiteraard een keur van bed- banken. Daarbij kan een deel van de zitting zó worden ge draaid dat voor luie buisavon den een comfortabele sofa ont staat. Een vooraanstaande fa brikant van kastbedden (die weinig ruimte innemen en een fraai woonbeeld opleveren) brengt een eenpersoons op- klapper van 110 cm in plaats van de standaard 90 cm. Geen ruimte voor een tweepersoons bed, dan heb je toch een twijfe laar, voor het geval dat... Na Jan des Bouvrie, Gerard van den Berg, Arnold Merckx en Rob Eckhardt, is het dit jaar de beurt aan Hugo Timmermans om de Zilveren Binnenhuis Design Prijs in ont vangst te nemen. Timmermans is een jonge meubelontwerper, winnaar van de Prijs voor jonge ontwerpers 1992, van de Prijs voor het beste Nederlandse meubelontwerp 1993 en nu ook van de Zilveren Binnenhuis Design Prijs 1994. Niet gek voor iemand die nog maar kort geleden afstudeerde aan de Academie voor Industriële Vormgeving Eindhoven (AIVE). Het geheim? „Ik kies voor eenvoud in plaats van gouden poten," zegt hij zelf. Zijn werk is te zien op de Na tionale Woonmanifestatie Binnenhuis '94, die tot en met 13 februari wordt gehouden in her Rotterdamse Ahoy'-complex. Eenvoud Timmermans houdt van een bepaalde een voud. Dat blijkt al uit zijn werkruimte. Een kale, stoere fabriekshal, waar een paar straalkacheltjes hevig hun best doen om nog enige warmte in de hoge ruimte te stu wen. Hij deelt de ruimte met de eveneens jonge ontwerper Piet Hein Eek, die afgelo pen jaar in Utrecht de Prijs voor het Neder landse klassieke meubel in de wacht sleep te. Ze hebben beiden hun eigen bedrijf met eigen personeel, maar maken gezamenlijk gebruik van de machines. De kasten van beide ontwerpers staan opgesteld in één en dezelfde ruimte in de oude hal. Links de meubels van Piet Hein Eek, rechts die van Hugo Timmermans: een enkele stoel en een handjevol kasten, die stuk voor stuk op een ongebruikelijke ma nier zijn afgewerkt met als pronkstuk de vo rig jaar bekroonde sinaasappelkast Poespas Zijn ontwerpen zijn ontstaan vanuit de techniek. Hij houdt namelijk niet van poes- De kuip van deze stoel is gevloch ten van bananebladeren. foto npa Deze keukentafel draait om een as. Aan de as zijn ronde draagmanden opgehangen, waar je vanaf de tafel èn de werkplek bij kunt. foto npa Aanmerkelijk kleuriger gaat het er in de keuken toe. Je ziet uit diverse contrasterende kleuren samengestelde composities van houten laden. Deuren in spre kende kleuren worden afgewis seld met fronten van blank hout of met een kunststof houtdecor. In ons land is houtdecor nooit zo goed aangeslagen als bij on ze oosterburen. Wij kiezen meestal voor echt hout of voor kunststof dat ook als zodanig herkenbaar is. Daarin komt lahgzaam maar zeker een ken tering. En geen wonder ook, als je ziet hoe fraai dergelijke hout decors er tegenwoordig uitzien: niet van echt te onderscheiden. Vooral omdat de moderne fa bricagemethoden nu een veel willekeuriger dessinering van het houtnerfmotief mogelijk maken. Flexibiliteit Natuurlijk zijn ze er nog, de uit strakke, gesloten kastenwanden opgebouwde keukens. Maar de trend gaat sterk in de richting van openheid en flexibiliteit. In Keulen zag je bij vrijwel elke ex posant deuren van mat- of fi guurglas, vaak ingeraamd in metaal en opgenomen tussen houten of kunststof fronten. Door het interieur te verlichten ontstaat via de glasdeuren een zacht schijnsel en een aange naam sfeerbeeld in de keuken. De keuken van morgen is een toonbeeld van flexibiliteit. Hij pas. Wat op de tekentafel wordt bedacht, moet redelijk makkelijk uit te voeren zijn. Ook daarom mogen de nietjes die hij ge bruikt om het hout vast te spijkeren wat hem betreft gerust gezien worden. Het spij kerpistool is trouvyens een van zijn inspira tiebronnen. „Er is een hoop gepriegel op de markt," zegt de ontwerper. Het overtuigt me alle maal niet. Het is niet goed genoeg. Boven dien is het bijna altijd een variatie op iets wat er al lang is." Toch is ook de vorm van zijn kasten, zo geeft hij toe, een variant op een oeroud the ma. Paneelkasten hebben zich immers al jaren geleden bewezen: „Ik citeer ermee, gebruik als het beeldend middel. Maar ik ga er geen gouden poten onder zetten om de aandacht te trekken. Wat tijdlozer, ja dat is het streven." Timmermans maakt prototypes van meubelen. Op deze manier heeft hij vorig jaar ingeschreven op de Binnenhuis-prijs vraag. Om te zien of er reacties op zouden komen. Dat is dus gelukt. Hij is nu ruim een jaar bezig met zijn be drijfje in het Brabantse Geldrop. Hij ont werpt grotendeels kasten. Timmermans: „Een kast is een mooi ding. Daarmee kun je een verhaal vertellen. Een stoel is ook wel mooi, maar die is zo verdomd moeilijk te maken voor een redelijke prijs. De stoel waarmee ik had ingeschreven voor de Prijs voor jonge ontwerpers, is wel onderschei den, maar blijkt bijvoorbeeld niet te produ ceren voor een redelijke prijs." Hugo Timmermans voor zijn bekroonde sinaasappelkast.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 8