Weken van marteling en maanden van eenzame opsluiting
inlevert,krijgtuer
bii ons iets bii.
Top Turkije, Iran en Syrië over
de Koerden en verdeling water
Buitenland
Indiase politici mogen straks 300.000 keer gratis bellen
DINSDAG 8 FEBRUARI 1994
Het hartverscheurende en gruwelijke relaas van een jonge Algerijnse moslimactivist
werd hij opnieuw naar een stel
sel van ondergrondse martelka
mers gebracht. ..Ze beschuldig
den me ervan dat ik opruiende
preken had gehouden in de
moskee. Ze beschuldigden me
ervan dat ik tegen de regering
had gesproken. Toen werden er
andere mannen in de cel ge
bracht en werden we voor el-
kaars ogen gemarteld. Uit ande
re cellen klonk het gegil van
De laatste keer dat ik in het
hoofdkantoor van politie werd
gemarteld, gooiden ze mijn
handen achter mijn rug in de
handboeien, bonden mijn voe
ten samen en smakten mijn
hoofd tegen de vloer. Een van
de beulen sprong op mijn
hoofd. Mijn neus brak. Ik ver
loor mijn reukvermogen. Mijn
tanden vielen uit mijn mond.''
In Mohammeds bovengebit
ontbreken inderdaad veel tan
den. „Ze martelden me zo erg,
dat ik mijn broer aangaf als ie
mand die bij het verzet was be
trokken. Ze haalden hem en ik
zei dat ik had gelogen. Maar ze
braken zijn ribben. Mijn broer
huilde en zei tegen me: 'Moge
Allah je vergeven'."
Mohammeds weerstand was
gebroken. Hij ondertekende een
bekentenis dat hij medicijnen
en geld voor het verzet had ver
zameld. Later protesteerde hij
voor de rechter dat hij gedwon
gen was het document te teke
nen. ,,U moet begrijpen dat ik
mensen zag die aan de marte
lingen overleden. Ik werd ge
marteld in een cel waar man
nen aan handboeien aan het
plafond hingen. Door de marte
lingen waren ze verzwakt en ik
zag twee mannen hangen die
dood waren en de lichamen van
nog eens drie gevangenen die
waren gestorven terwijl ze met
een gasbrander werden be
werkt. Van een gevangene die
het wel had overleefd, hoorde ik
dat de ogen van de imam van
Boumerdes, Houmi Mohamed
Areski, werden uitgestoken ter
wijl hij nog leefde. Daarna lieten
ze hem in de martelkamer cre
peren. Later noemde de Alge
rijnse pers hem „een terrorist
die in een vuurgevecht met de
politie was doodgeschoten
Toegegeven, het zijn gevaarlijke
tijden, zowel voor de politie als
voor hun gevangenen. Het dag
blad El-Moudjahidopende net
nog met de kop: 'Zeven terroris
ten doodgeschoten in een vuur
gevecht met de politie'. Als dat
tenminste de ware toedracht is.
VERTALING. MARGREET HESLINGA
Sinds de Algerijnse regering mede onder druk van
het leger bijna twee jaar geleden de parlementsver
kiezingen annuleerde omdat die uit leken te lopen op
een klinkende overwinning voor het Islamitische Heils-
of Reddingsfront (FIS), voeren militante moslims en
veiligheidstroepen een verwoede strijd met elkaar. Het
leger en de veiligheidstroepen treden met harde hand
op tegen moslim-activisten, die op hun beurt talrijke
moordaanslagen hebben gepleegd. Robert Fisk sprak
in Algiers met een recent vrijgelaten FIS-aanhanger,
die vertelt over de wreedheden van de politie.
Ik zal hem Mohammed noe
men. Dat is de naam die hij
heeft gekozen. Iedereen die
heeft meegemaakt wat hem in
de afgelopen vier maanden is
overkomen, zou een schuil
naam gebruiken. Hij vertelt hoe
hij met water verdund bleek
middel moest drinken totdat hij
overgaf, hoe zijn voetzolen met
een elektrisch pistool werden
bewerkt en hoe zijn hoofd in
een rioolput werd ondergedom
peld totdat hij bijna stikte.
Toen een van zijn vrienden zelfs
na de martelingen weigerde te
praten, martelden ze zijn 55-ja-
rige moeder. „Ik zag hoe ze uit
de martelkamer werd wegge
dragen. Ze was naakt en zat on
der het bloed, maar ze keek ons
aan en zei: 'volhouden, jon
gens'."
Geen wonder dat Mohammed
moet huilen wanneer hij zijn
verhaal vertelt. Zijn betraande
wangen glinsteren in het zachte
licht van het raam. Pas drie da
gen geleden is hij uit de Serkadji
gevangenis vrijgelaten. Een 19-
jarige jongen die praat als een
oude man. „Ik ben trots op me
zelf en ik dank God dat hij me
aan deze test heeft onderwor
pen." Maar wanneer hij praat,
kijkt hij angstig naar de grond,
of naar het koperen tafelblad
vóór hem. Als een geïntimideer
de gevangene. Als iemand die
het heeft opgegeven. Als ie
mand die zijn eigen broer heeft
verraden. En dat heeft hij ook
gedaan.
De Algerijnse minister van bin
nenlandse zaken, kolonel Salim
Saadi, zegt dat alle beschuldi
gingen van martelingen door de
politie worden onderzocht. Als
we Mohammed mogen geloven
en gezien zijn littekens, ont
brekende tanden en brandbla
ren spreekt hij de waarheid
heeft kolonel Saadi handenvol
werk. Veel mensen moeten ge
tuige zijn geweest van Moham
meds arrestatie. Op 10 oktober
van het vorig jaar stormden der
ALGERIJE
Hoofdstad: Algiers
Aantal inwoners: 26 miljoen
Oppervlakte: 2.460.000 km2
(Nederland 40.844)
Bevolkingsdichtheid: 10
(Nederland 368)
Talen: Arabisch, Frans, Berbers
tig gemaskerde politieagenten
om twee uur 's middags zijn
huis binnen. Hij werd geblind
doekt, in een politiebus gegooid
en afgevoerd naar de politie
school in Chateau Neuf. Weken
van marteling werden gevolgd
door maanden van eenzame
opsluiting in volstrekte duister-
Mohammed steekt zijn islami
tische gezindheid niet onder
stoelen of banken. Hij was pre
dikant in een moskee in Algiers,
studeerde aan de koranschool
en is vrijwel zeker (hoewel hij
dat niet met zoveel woorden
zegt) een aanhanger van het
FIS, dat na het annuleren van
de verkiezingen een geweldda
dige oppositie voert tegen de
Algerijnse regering. Maar niets
rechtvaardigt wat Mohammed
in Chateau Neuf is overkomen.
Hij werd een aantal trappen
naar beneden geleid naar een
cellenblok, zo'n vier verdiepin
Moslim-fundamentalisten worden door de Algerijnse autoriteiten hard angepakt. Hier worden twee aanhangers van het FIS gearresteerd door een agent van de oproerpolitie, foto epa
gen onder de grond. „De cellen
waren erg klein en ijzig koud. Er
zaten bloedspatten op de mu
ren en er waren felle lampen,
die me bijna verblindden. Ik
hoorde gegil uit andere ruimten
en besefte dat er martelkamers
waren. Ik werd een kamer bin
nengeleid waar gemaskerde po
litieagenten me opwachtten. Ze
kleedden me uit en vroegen me
waar de wapens werden ver
stopt. Ik zei dat ik het niet wist
en dat was de waarheid.
Ze brachten me naar een stenen
putdeksel in het midden van de
vloer. Ze schoven deze opzij en
het was een grote rioolput. Ze
dompelden mijn hoofd hierin
onder totdat ik bijna stikte in de
smurrie. Ik bleef ontkennen dat
ik iets over geweren wist. Toen
bonden ze me met dikke tou
wen aan een betonnen bank in
de hoek van de kamer. Ze kne
pen mijn neus dicht, zodat ik
mijn mond moest openen. Ver
volgens doopten ze een doek in
met water verdund bleekmiddel
en knepen de doek boven mijn
mond uit. Dit deden ze net zo
lang totdat mijn maag met
bleekwater was gevuld. Toen
trapten ze in mijn buik, zodat ik
moest overgeven.
Ze deden verschrikkelijke din
gen. Op een gegeven moment
lijmden ze mijn anus dicht zo
dat ik niet meer kon poepen.
Toen haalden ze een soort
pistool tevoorschijn. Ze hielden
het tegen mijn huid en ik kreeg
een zware elektrische schok. Dit
veroorzaakte tweede- en derde
graads verbrandingen en de
huid viel van mijn voet."
Mohammed doet zijn blauwe
sandalen uit en laat zijn voeten
zien: na drie maanden zijn de
brandblaren van drie centime
ter doorsnede nog duidelijk
zichtbaar. Het bleke litteken
weefsel steekt scherp af tegen
de donkere huid.
„Ze dreigden mijn vrouw te ha
len en haar ook te martelen als
ik niet zou praten. Dit deden ze
ook bij andere gevangenen. Een
van hen was Sid Ahmed Shabla,
een jongeman uit Baraki. Ze
brachten zijn jonge vrouw naar
hem toe. Toen leidden ze haar
weg en martelden haar. Later
kwam hij te weten dat ze haar
hadden verkracht. Zo hebben ze
hem gebroken. Toen ik hem
zag, vertelde hij me dat ze aan
de martelingen was bezweken.
Toen brachten ze zijn moeder
en martelden en verkrachtten
haar voor zijn ogen. Later werd
Sid Ahmed Shabla door een
rechtbank ter dood veroor
deeld."
Na acht dagen in Chateau Neuf
werd Mohamed naar een poli
tiebureau in Madania gebracht
en vervolgens naar het hoofd
kantoor tegenover het Air Fran
ce kantoor in Amirouche. Hier
lestijnen, die vechten tegen een
buitenlandse bezetter. „Onze
steun aan de intifada strookt
met de VN-resoluties die Israël
verplichten zich terug te trek
ken uit de bezette gebieden in
Zuid-Libanon. Maar het Turkse
volk moet zelf beslissen over
zijn toekomst. Er is geen sprake
van dat we een organisatie steu
nen die de territoriale intergri-
teit van een vriendelijk Turkije
in gevaar brengt".
Met de woorden 'een vriende
lijk Turkije' legde de minister de
vinger op de zere plek. Al jaren
lang zijn de Syriërs hoogst ver
ontrust over het Turkse stuw-
dammenproject in hun levens
aders: de rivieren Tigris en Eu-
fraat. Dit is volgens de Turken
de reden dat Syrië de PKK
steunt. Uit Ankara klinkt het
steevast: we laten het hele jaar
door 500 kubieke meter per se
conde water doorstromen, wat
beter is dan vroeger toen het
buurland te kampen had met
droogten en overstromingen.
Syrië hoeft niet bang te zijn dat
we op een dag het water af zul
len sluiten, want zelfs als we dat
zouden willen, bestaat tech
nisch de mogelijkheid daartoe
niet. Shara in Istanbul: „Het is
niet de kwantiteit waar we be
zorgd over zijn, maar het gebrek
aan een degelijke overeenkomst
over het verdelen van het water,
gebaseerd op internationale
wetten".
Syrië vindt dat de twee rivieren
internationale wateren zijn om
dat ze over meerdere landen
stromen, Turkije vindt dat ze
Turks zijn. omdat ze op Turkse
bodem ontspringen. „Toen pre
sident Demirel vorig jaar ons
land bezocht, beloofde hij dat
een overeenkomst voor eind '93
rond zou zijn. Daar is niets van
terechtgekomen. Het ontbreken
van een dergelijk verdrag blijft
een bron van spanning. Ander
zijds zal een legitieme afspraak
de stabiliteit en de samenwer
king in de regio dienen", aldus
Shara.
Tijdelijk krijgt u bij de Ford Transit behalve ruimte (020-5409385). U krijgt dan een voordeelcheque
ook nog eens speelruimte. Want wie nu een Transit thuisgestuurd die u na aan-
koopt krijgt tweeduizend gulden cadeau! Wat u koop van uw Transit kunt ver-
moet doen? zilveren. Zeg daar als onder- Ford weet
Simpel U belt het Ford Fleet Communicatie Centrum nemer maar eens nee tegenwa* u beweegt.
NEW DELHI MAHESH UNIYAL
IPS
De Indiase democratie heeft de Spartaanse
opvattingen van de vader des vaderlands
Mahatma Gandhi al lang achter zich gela
ten. Parlementsleden die op zijn minst in
theorie Ghandi's ideeën over sociale recht
vaardigheid zouden moeten kennen en
voor wie diens visie op de morele plichten
van de leiders een leidraad zou moeten zijn,
behoren nu tot de meest verwende klasse in
India. Ze genieten extraatjes en privileges
waar de rest van de bevolking slechts van
kan dromen.
Maar de volksvertegenwoordigers zijn toe
aan een extra stimulans om hun taken naar
behoren uit te voeren. Een parlementaire
commissie is in december met een pakket
maatregelen gekomen om de parlementsle
den de voorzieningen te geven waarop ze
recht menen te hebben. Tijderis de komen
de begrotingsbesprekingen zal het voorstel
in het parlement worden besproken.
Zo stelde de commissie voor dat de 800
parlementariërs het recht moeten hebben
om jaarlijks 300.000 kosteloze telefoontjes
te maken. Nu mogen de volksvertegen
woordigers slechts 50.000 keer per jaar gra
tis bellen. Daarnaast eist de commissie gra
tis levering van water en licht en de moge
lijkheid om met een 'zachte' lening een au
to te kopen. Als ze liever vliegen, kunnen ze
nu al 28 keer per jaar gratis een vliegtuig
nemen. Maar voor alle extra vluchten ziet
de commissie graag dat de staat hen tege
moet komt voor een deel van de reiskosten.
Niet alle parlementsleden staan te jui
chen over het voorstel. De minderheid van
twee communistische partijen vindt dat het
voorstel de kloof tussen volksvertegenwoor
digers en de bevolking alleen maar groter
maakt. „We vervreemden ons totaal van het
volk als we zo'n comfortabel leven gaan lei
den", waarschuwde een van de linkse par
lementsleden.
ISTANBUL JESSICA LUTZ
CORRESPONDENT
De ministers van buitenlandse
zaken van Turkije, Syrië en Iran
hebben Irak opgeroepen het
embargo tegen de Koerden in
het noorden van dat land op te
heffen. Ze deden dit afgelopen
weekeinde op een bijeenkomst
in Istanbul. Het is voor het eerst
dat de drie landen zich achter
de Noordiraakse Koerden scha
ren.
Sinds de Koerden na afloop van
de Golfoorlog in opstand kwa
men tegen het regime van Sad
dam Hussein hebben ze, net als
de shi'ieten in het zuiden, niet
alleen te lijden onder het VN-
embargo, maar ook van steeds
strengere restricties van Bag
dad.
In juli heeft Bagdad de elektrici
teit in Noord-Irak afgesloten.
Dankzij de bescherming van
een geallieerde luchtmacht die
gestationeerd is op de Turkse
basis Ingirlik hebben de Koer
den sinds anderhalf jaar een
zelfbestuur op kunnen richten.
Dit neemt echter steeds meer
de vorm aan van een geschei
den staat.
De drie landen willen de op
richting van een onafhankelijke
Koerdische staat in Noord-Irak
voorkomen. Dat zou namelijk
de Koerden in hun eigen land
maar op verkeerde ideeen bren
gen. Na de NAVO-top in Brussel
vorige maand deden sterke ge
ruchten de ronde dat het Wes
ten een dergelijk initiatief juist
zou ondersteunen.
De ministers van Turkije, Iran
en Syrië kwamen voor de vijfde
maal bijeen en benadrukten
nogmaals dat ze de territoriale
integriteit van Irak respecteren.
De oproep aan Bagdad om de
restricties 'tegen de Iraakse bur
gers in het noorden' op te hef
fen, was dan ook in het belang
hiervan. De Syrische minister
Tarik al-Shara zei dat ook de
Koerdische leiders hem verze
kerd hadden dat ze niet streven
naar de opdeling van Irak.
De tweedaagse top werd gedo-
Het lot van de Iraakse Koerden op de foto aan de Turks-lraakse grens
onder bewaking van Turkse militairen kwam ter sprake tijdens een
conferentie in Istanbul. archieffoto afp nabil ismail
mineerd door de problemen
tussen Turkije en Syrië onder
ling. Syrië weigerde eerder deel
te nemen aan het overleg, maar
de Amerikaanse president Clin
ton zou zijn invloed aangewend
hebben om het Syrische stand
punt te verzachten. Hoezeer
minister Shara dit ook ontken
de, hij kon zijn gehoor er niet
van overtuigen dat zijn land de
in Turkije illegale Koerdische
Arbeiderspartij PKK niet steunt.
PKK-leider Abdullah öcalan
werd door journalisten regel
matig bezocht in zijn hoofd
kwartier in Damascus en tot vo
rig jaar had de organisatie trai
ningskampen in de Bekaa-vallei
in Libaonn. Shara zei echter dat
zijn land onderscheid maakt
tussen terroristen die de soeve
reiniteit van een land bedreigen
en vrijheidsstrijders zoals de Pa-
