Economie Beurs
Beleggersleed
MAANDAG 7 FEBRUARI 1994
ECONOMISCH KORT
DE NETTOWINST VAN Colga
te-Palmolive (VS) is vorig jaar
met 11 procent gestegen tot 122
miljoen dollar. De omzet groei
de met 4 procent tot 1,8 miljard
dollar.
PRATT AND WHITNEY heeft
een order van 400 miljoen dol
lar gekregen voor de levering
van motoren voor door Japan
Airlines bestelde vliegtuigen van
het type Boeing 777. Pratt and
Whitney (VS) won daarmee van
de eveneens Amerikaanse con
current General Electric en Rol
ls-Royce.
HET BEDRIJFSRESULTAAT
van het adviesbureau Twijnstra
Gudde is vorig jaar gestegen van
3,4 miljoen tot 6,3 miljoen gul
den. De omzet nam met 9 pro
cent toe tot ruim 90 miljoen
gulden. Voor 1994 wordt een
beperkte groei verwacht.
DUITSLAND HEEFT Lorenz
Schomerus, onderhandelaar bij
de GATT, naar voren geschoven
als kandidaat voor de post van
secretaris-generaal van de OE
SO. De ambtstermijn van OE-
SO-topman Jean-Claude Paye
loopt in september af. Andere
kandidaten zijn Brit Nigel
Lawson, de Canadees Donald
Johnston en Paye zelf.
HET DUITSE KABINET is ak
koord gegaan met privatisering
van de Duitse PTT. Deutsche
Telekom, Deutsche Postdienst
en Deutsche Postbank worden
aparte bedrijven. Tot en met
BEURSEFFECTEN
1995 zullen ze nog in handen
van de staat blijven. In 1996 zal
Bonn een deel van Telekom aan
de man te brengen.
FIAT HEEFT MET tachtig van
zijn toeleveranciers een over
eenkomst gesloten waarbij de
laatste zich verplichten de prijs
van hun onderdelen al voor het
begin van de produktie vast te
leggen. Fiat heeft 520 toeleve
ranciers, waarvan 130 ongeveer
90 procent van de onderdelen
leveren die het concern ge
bruikt.
DE AUTOPRODUKTIE in
Frankrijk is vorig jaar met 14,8
procent gekelderd van 3,33 mil
joen tot ongeveer 2,84 miljoen
stuks. Ook de export liet een
flinke terugval zien. Er gingen
met bijna 1,82 miljoen 12,7 pro
cent minder auto's naar het
buitenland.
IBM NEDERLAND HEEFT het
belang van 50 procent van Cap
Volmac in Cyclade Consultants
overgenomen. IBM bezit nu het
gehele bedrijf, dat steun ver
leent bij het inzetten van mo
derne informatietechnologie in
organisaties. Er werken 22 men-
SCHUTTERSVELD, houdster
maatschappij van toeleverings
bedrijven in Europa, doet de
aandelen Gieterij Neede over
aan H.J. Menzing Beheer in
Haaksbergen. De gieterij is ge
specialiseerd in gietwerk. Er
werken 35
De 'bullmarket' op de Europese
aandelenbeurzen is zijn veer
tiende maand ingegaan. Week
na week klimmen de koersen
omhoog, maar dat veroorzaakt
niet louter vreugde. Integen
deel, de enorme stijging op de
aandelenmarkt brengt even zo
veel leed. Leed bij mensen die
geen, te weinig, of te laat aande
len hebben gekocht. Leed over
de jumbo-winsten die ze had
den kunnen boeken. Leed over
de tienduizendens gulden die
ze rijker hadden kunnen zijn.
Dit aspect van een 'bullmarket'
blijft altijd onderbelicht en
wordt door velen onderschat.
Dat komt doordat het leed
over de gederfde beleggings
winsten een verborgen leed is.
Een mens praat nu eenmaal lie
ver over zijn successen, dan
over zijn gemiste kansen. En zo
vertelt een belegger bij voorkeur
over de tienduizend gulden aan
aandelen die inmiddels vijftien
duizend waard is. Die andere
tienduizend gulden die nog
steeds op deposito staat (en
waarmee hij de afgelopen der
tien maanden ten hoogste 850
kan hebben verdiend) verzwijgt
hij.
Voor al deze beleggers is er
één troost. U bent niet de enige
die met lede ogen toeziet hoe
de koersen stijgen en stijgen. U
bent niet de enige die denkt dat
iedereen al lang vol in aandelen
zit, behalve u. U bent niet de
enige die eerst te laat en toen te
weinig aandelen gekocht heeft.
Sterker nog, dit soort vergissin
gen komt vaker voor dan u
denkt. Er is dan ook geen enkele
belegger die zich zelf van tijd tot
tijd niet herkent in de
'emotiecyclus' uit nevenstaande
afbeelding.
Zo moet U een jaar geleden
toen de koersen begonnen te
stijgen, vast gedacht hebben 'ze
gaan toch weer dalen'. Daar had
u ook alle reden voor. Economi
sche recessie en bedrijfssluitin
gen waren aan de orde van de
dag. De rente daalde, en om die
reden zouden de aandelenkoer
sen moeten stijgen. Maar dat
het zó hard zou gaan, dat had
zelfs de grootse optimist niet
kunnen of durven voorzien.
Wat zou je je als belegger on
der zulke onzekere omstandig
heden het risico van aandelen
op de hals halen? Temeer daar
de veel veiligere obligaties nog
niets van hun aantrekkelijkheid
hadden verloren. Even dacht u
toch gelijk te krijgen. Nadat de
EOE-index in april tot boven de
326 punten was gestegen, keer
de het tij. Maar wat U niet wist
was dat het hier slechts een
kleine correctie betrof. Vanaf ju
ni zetten de beurzen er pas
goed de vaart inzetten.
De emotiecyclusvan de gemiddelde behgger
Naarmate het jaar verstreek,
en het ene na het andere record
sneuvelde, werd u zenuwachtig.
Had u zich dan toch door de
sombere verhalen in de media
een rad voor ogen laten draai
en? De Nederlandse aandelen-
beurs ging met sprongen om
hoog. Iedereen had aandelen,
behalve u. U had vooral deposi
to's en obligaties.
Beter laat dan nooit, dacht u
toen. Even wachten op een cor
rectie, en dan stap ik in. Die
correctie kwam er - in septem
ber en later nog één in novem
ber - maar hij was voorbij voor
u er erg in had.
De koersstijging ging onver
minderd door. U had nog
steeds geen aandelen en, net als
mijn moeder, wilde u niet lan
ger wachten. Op 22 november
kocht u voor het eerst van uw
leven aandelen. De 'bullmarket'
was toen ruim elf maanden aan
de gang en het door u beoogde
fonds al 30 procent in prijs ge
stegen.
Dat was tot nu toe verstandig
geweest. Sindsdien staan de
koersen alweer 11 procent ho
ger. Maar de vraag is: hoe nu
verder? Want nu komen de ver
halen los dat de beursrecords
geen pas houden met de econo
mische werkelijkheid en dat de
beurzen op zijn minst rijp zijn
voor een correctie van tien pro
cent.
Hoe kan al dit leed voorko
men worden? Ten eerste door
onwetendheid natuurlijk. Wie
ternauwernood weet dat er aan
delenbeurzen bestaan waar het
geld soms voor het oprapen ligt,
die heeft nergens last van. Voor
alle anderen is het aan te raden
uw aandelen gespreid over de
tijd te kopen. Elke maand een
portie. Daarmee omzeilt u het
probleem van de timing.
Vervolgens is het zaak ten
minste vijf, en liever nog tien
jaar niet naar uw nieuw verwor
ven bezit om te zien. Uit analy
ses van resultaten van oudere
fondsen over de laatste tien
twintig jaar blijkt immers
het gemiddelde jaarlijkse rende
ment tussen de 8 en ruil
procent is. Zo omzeilt i
emotieprobleem. Maar
laatste is makkelijker gezegd
dan gedaan...
Brigitte Slot is werkzaam bij het
Institute for Research and Invest
ment Services, een samenwer
kingsverband van de Robeco
Groep en de RABO-bank.
Unilever gaat
ijs verkopen
in Venezuela
De Venezolanen likken binnet
kort aan Unilever-ijsjes. Ht
voedings- en wasmiddelencor
cem heeft een bod uitgebracl
op de Venezolaanse ijsondern<
ming Helados Tio Rico van (j
bedrijvengroep Cisneros. H(
bod is in beginsel aanvaard.
prijs is echter niet bekendgf
maakt. De transactie zal nat
verwachting binnen twq
maanden haar beslag krijgen.
Marktleider Helados Tio Ric
in Caracas zet met 780 mense
omgerekend 55 miljoen guide
om in waterijs en hoorntje
maar brengt ook dessertijs aai
de man. De Venezolanen veroi
beren jaarlijks ongeveer 55 ml
joen liter ijs, overeenkomen
met 2,5 liter per hoofd van d
bevolking.
Die consumptie is flink klei
ner dan het gemiddelde in Eu
ropa. Unilever ziet daarom flit
ke groeikansen in het Zuidamt
rikaanse land.
Het concern voert in Vent
zuela een beleid van sterk
groei en uitbreiding. Het zet t
nu voor omstreeks 130 miljoe
om. Unilever heeft er een klein
900 mensen aan het werk in d
produktie en de afzet van toilei
artikelen, spijsoliën en textië
wasmiddelen.
BINNENLANDSEAANDELEN
MEEST ACTIEVE FONDSEN
OPTIEBEURS
TOP-15 PAR.MARKT
atag hold c
athlon groep
batenburg beh
begemann groep
138.50 138.00
148,50 146,00
67,50 67,30
136.20 136,00
32,10 31,00
gamma hold pr
gt°hol!jCer1
181.00 177,00 océvdgr d
278.00 porceleynell
43,10 41,40
22,10 21,50
136,80 135,50
135,00a -
136,80 135,50
135,00a -
95,00 93,00
297,00 294,00
47,00 46,00
158*00 156,00
26,20 26,20
65,80 64,50
104,50 102,00
4,62 4.57
51,50 51,00
58,00 56,70
12,10 12,20
1780,00 1778,00
1500,00 1470,00 kon sphinx
905,00 905,00 koppelpoort
315,00 315,00
43)90 43! 10
110,00 -
25,80 25,00
180,00e
106,00 105,00
65,00 a 65,00 a
53,50 53,00
165,00a
16*,60
231,00
22400,00 22200,00
BUITENLANDSEAANDELEN
atberi fisher F
aided signal md
760,00 755,00
56,10 55,80
62,20 62,00
goodyear
grace! c°
tdkcorp yen
the coastal corp.
norsk hydro nkr
pacilic telesis
1950,00 -
106Ï00
300,00
80)60 79,80
71,00 68,50
1050,00 1050,00
1260,00b 1260,00b
2330,00
259,00 253,00
STAATSLENINGEN
nl 7 85-96
nl 7 891-11-99
nl 7 89111-99
115,80 115,65
108,25 108,15
109,20 109,10
121,28 120.88
101,22 101,15
119,05 118,65
119,15 118,75
119,65 119,20
120,05 119,65
100,37 100,36
117,50 117,10 nl 61/4 87-95
121,70 121.10 nl 61/4 87-97
100,63 100.60 nl 61/4 871-95
116,68 116,34
101,27 101,25
116,00 115,20
109,23 108,93
107^77 107^50
107,86 107,56
108,10 107,80
103!35
101,98 101,95
102,65 102,60
103,33
100,85
103,73
105)75
105,55
105,15
101,68
103,18
101.20
101,17
103,88
101,57
101,70
100)00
102,35
104,43
100,25
100,20
101,20
102,33
106,45 nlgrb21/2h
103,15 nl grb 21/2v
100,80 nl grb 21/2d
101,63
103,08
101.15
103)55
101,52
101,65
103,85
100,00
102.20
100)20
100,15
101,10
163,50
16,00
230,00
1290,00 -
40,00 39,00
400.00 -
46.10 45.00
725,00 725,00
73,80
93,30
179,70
211,10
111,00
53,40 01/02/94
211,50 01/02/94
280,30
89,30
09/12/93 50,70
03/02/94 80,50
04/02/94 171,10
19/01/94 192,90
1,00
26/0 f/94 212,20
20/12/93 65,30
05/01/94 38,70
07/01/94 53,30
24/01/94 140,50
13/01/94 66.40
01/02/94 121.70
04/02/93 70.40
04/02/93 93,10
04/02/93 179,70
03/05/93 210,60
29/04/93 107,40
15/12/93 53,10
04/02/93 210,90
04/02/93 280,00
24/06/93 84,90
13/08/93 44,80
11/02/93 75,20
16/02/93 196,50
02/03/93 109,60
17/02/93 192,80
04/02/93 21,90
200,50
115,10
195,70
25,00
58,80
236,60
209,50
62,80
92,60
94,70
52,10
51,20
214,00
75,20 03/02/94 22,90 24/02/93 72,00
76,60 Ll/01/94 40,00 17/02/93 71,90
55,00 23/12/93 33,10 04/02/93 54,10
49,10 31/01/94 19,89 02/03/93 48,10
179,70 179
43,80
73,20
192,50
107,00
189,70
21,10
01/02/94 165,00
01/02/94 144,19
04/02/94 20,80
19/01/94 35,79
05/01/94 57,90
04/02/94 23,10
01/02/94 27,60
24/01/94 152,3
26/02/93 88,70
04/02/93 91,30
04/02/93 52,00
46,60
206,30
69,50
68,50
133,00
131,00
68,00
03/02/94 59,50
18/01/94 122,60
02/02/94 100,60
19/01/94 46,60
03/02/94 98,50
18/01/94 81,59
05/01/94 28,00
81,90 80,80 81
17/02/93 130,50
04/02/93 64,90
17/02/93 135,30
09/08/93 234,50
01/06/93 124,40
100,30
42,60
230,50
46,80
188,30
120,50
Noteringen bijgewerkt tot 1100 uur
VERKLARING DER AFKORTINGEN
ex dividend
gedaan en bieden
bieden en ex dividend
gedaan en laten ex dividend
gedaan en bieden ex dividend
hoogste koers
laagste koers
slotkoers
slotkoers 2 beursdagen terug
OVERIGEOBLIGATIES
aab 61/4 94-09
aab 83/4 90-95
aab 81/2 91
aab 8 bb 90-97
aab 71/2 85
aab bb 71/2 92-97
6.04 122,35 122,00
5.05 104.40 104,35
5,59 105,60 105,25
98,45 iadb 87/8 91-91
aab bb 7 93-03
aab 63/4 87-97
in 6,05 92-04
in 57/8 93-98
5,07 105,75 105,60
- 102,15 102,10
5,85 116,60 115,90
5,13 108,20 107,80
103,30 103,10
103,15 103,10 ngu 990-951-2
102,45 102,00
bmh 81/2 92-02
46,00 nwb 75/885-05
bng 71/2 83-08
6,11 102,90 102,80 ph.lipswa
104,80 104,35
117,20 117,20
phil 63/4 87-94
php 71/2 85-95
postbank 6 88
7 3/4pr.de quebec92-02
ptt 73/4 90
ptt 71/489
102,20
100)50
119,50
106,30
104)45
105)25
107,10
116,50
104)95
100,30
122)90
lOTOO
113)l0
103,50
5,31 109,00
5,45 108,00
5,27 107,00
5,43 105,60
8.19 103,50
5,89 100.CO
606 103',00 b
5)95 108)50
5,97 107,90
5.20 103,90
- 17,95
5,59 102)00
102.05
108,70
107,25
104)l0
lll)l0
105,90 105,50 rabo 61/2 87-99
105,35 105,00 rabo 61/2 88-98
112,10 112,00 rabo61'4 93-9f
104.20 rabo 57
5,97 100,60 100,20.
102,10 101,70
120,90 120,70
105,80 105,60
7,30 108,60 108,60
51/286-96
e-p6
shvh78f
103,90 rhone-p 63/4 87
vsb gr 63/4 93-98
wuh991-96
119,50
108)50
101,50
102,00
103,50
106)00
101,10
100)30
201,20
109)50
107)00
100,90
103)40
106)60
109)30
107,90
105)30
106,00
107)l0
103,80
18,00
100,00
101,70
101,90
107)25
106,00 105,80
105,10
101,30
100,40
101,20
102,40
117,75
104,50
106,30
106)l5
104,80
107,45
100,80
10l)20
102,10
117,00
35,00 102 16,20
- 30 15,50
450 1,92 a
- 170 1,20 a
BELEGGINGSFONDSEN
berghuizer pap.
ehco kim
free record shop
gelderse papier
groenendijk
grontmij
lei computer gr.
nedschroef hold,
ordina beheer
sligro beheer
wewelercert.
52,60
80,00b
37,00
27,40
77,00
32,70
72,40
40,00
2,60
79,00
69,00
17,20
94,80
45,00
26,00
50,6(
80,0(
36,8(
27,0(
74,0(
32,3(
71.6C
40,0(
2,4!
77,0(
68,0(
16.5C
93.5C
OV. PARALLELMARKT
128,40 127,4( f
31,00 31,05 t
56,70 56,0
axa e&l akt.beheer 2
axa e&l gulden rente
axa e&l portfolio 3
axa e&l kapit.markt
besouw holding
biogrond belegg.
94,10
115,40
93,80
OT.o
97,4
94,1(
de
delta lloyddlr
delta lloydecu
delta lloyd mix
delta lloyd rent
europ.dev.cap.crp
germancity est.
gouda vuurvaste,
great west.res.C
groothandelsgeb.
helvoet holding
96,20
97,60
95,70
94,70
94,40
95,30
15,20
70,40
65,50
78,40
68,10
15,25
70,8(
65,25
78.3'
68.01
ohraliq.grfonds
ohraobl.divf.
ohra totaal fonds
pan pacific vs
p c groep
pie.medical
satcom hold. c.
suez growth fund
70,05
53,5(
61,35
71,80
53,50
61,40
57,50
73,80
65,50
4,00 4,05
113,00 111,85
500,00b 500,05
57,45
73,45
64,05
5,00
48,80
2,40
11,30
14,80
57,10
L75
11,15
14,6
56,75
EDELMETALEN
alg londsenbez
austrohung.1
bemco
bever holding
