Oostenrijk vreest het 'boerensterven'
President Clinton: Eerst Vietnam, nu Cuba
Sarajevo: Nu ingrijpen, met geweld
Feiten &Meningen
Koud
MAANDAG 7 FEBRUARI 1994
2
De boeren op het Oostenrijkse 'platteland' worden nu nog beschermd
door torenhoge invoerrechten, maar zijn straks kansloos in de concur
rentiestrijd. foto archief
In Oostenrijk bestaat er zelfs een speciale term voor: das
Bauernsterberu Het boerensterven. Eenderde van de Oos
tenrijkse boerengezinnen is de ondergang nabij. Oor
zaak: de toetreding tot de Europese Unie. Om een koude
sanering te voorkomen, wil Oostenrijk de boerenstand fi
nancieel blijven steunen. De steevaste weigering van
Brussel kan er toe leiden dat de EU het voorlopig zonder
Oostenrijk moet stellen.
gen en Finland wil Oostenrijk in
1995 toetreden tot de EU. De
onderhandelingen in Brussel
moeten over enkele weken wor
den afgesloten. Tot nu toe ver
lopen ze uiterst moeizaam.
Groot struikelblok, naast het
transit-verkeer, vormt de land
bouw. Brussel eist dat Oosten
rijk de steun aan de eigen boe
ren afbouwt. Wenen voelt daar
niets voor, uit angst voor sociale
onrust onder de agrarische be
volking.
De Oostenrijkse landbouw laat
zich vergelijken met de Neder
landse agrarische sector van
vlak na de oorlog. Het land telt
duizenden ouderwetse bedrij
ven met niet meer dan een paar
koeien, wat varkens en een
handjevol kippen. Waar de Ne
derlandse boer de afgelopen de
INNSBRUCK KEES PIJNAPPELS
Oostenrijk telt nog 260.000 boe
ren, twee maal zoveel als de
agrarische grootmacht' Neder
land. Jaarlijks neemt het aantal
af met 5 procent. Als Oostenrijk
volgend jaar volwaardig lid
wordt van de EU, raakt dat pro
ces in een stroomversnelling.
Tot nu toe worden de ouder
wetse keuterboertjes in de Al
pen tegen buitenlandse impor
ten beschermd door torenhoge
invoerheffingen. Als de tarief
muren verdwijnen staan ze
weerloos tegenover hun gemo
derniseerde collega's in de an
dere EU-landen. Qua kwaliteit
kunnen ze zich wel meten, qua
prijs zijn ze kansloos.
Samen met Zweden, Noorwe-
cennia een razendsnelle techni
sche vooruitgang heeft geboekt,
is zijn Oostenrijkse collega stil
blijven staan.
Driekwart van de agrariërs heeft
een bijbaantje buitenshuis, bij
voorbeeld als skilift-machinist.
Een bittere noodzaak, omdat op
de steile Alpenhellingen geen
volwaardig inkomen te behalen
is. Oostenrijk heeft circa 90.000
bergboeren. Een groot deel van
deze bedrijfjes is gelegen op
hellingen die zo steil zijn dat
een tractor er niet kan komen.
Maaien, hooien en bemesten
moet met de hand gebeuren.
De Oostenrijkse consument be
taalt momenteel bijna twintig
procent meer voor zijn levens
middelen dan de bevolking in
de EU. Desondanks geniet de
Oostenrijkse boer een groot
aanzien. Het idyllische karakter
van met name de Tiroolse land
bouw speelt daarbij een belang
rijke rol.
De bezoeker van-Tirol waant
zich in een gigantisch open
luchtmuseum. Eeuwenoude
boerderijen voorzien van de on
vermijdelijke geraniums en
bloeiende Alpenweiden, bevolkt
door egaal-bruine koeien, bepa
het
len in de zomer het landschap.
De bergen en de boeren vor
men een trekpleister voor de ve
le miljoenen toeristen die Oos
tenrijk jaarlijks bezoeken.
Reden temeer dat de boer niet
mag verdwijnen, zegt land
bouwminister Franz Fischler.
„Onze landbouw produceert
natuurvriendelijk en houdt het
landschap in stand. Het toeris
me leeft van de kwaliteit
landschap. Verpaupert dat, dan
valt het toerisme weg."
De Brusselse onderhandelingen
verlopen tot nu toe frustrerend
voor Fischler. De Europese
Commissie wil dat Oostenrijk
volgend jaar zijn grenzen opent
voor produkten uit de lidstaten
en de eigen produktie beperkt.
De prijzen van vlees, melk en
graan moeten daarmee flink
omlaag. Verder moeten de toe
slagen voor de bergboeren, die
kunnen oplopen tot 6.000 gul
den per jaar, overboord. Bere
keningen voorspellen een da
ling van het boeren-inkomen
met 20 procent.
De Nederlandse landbouwraad
in Wenen, H. Toxopeus, is dan
ook niet bijster optimistisch
over de toekomst van de Oos
HANS JACOBS
Vreemd eigenlijk dat het bijna
t wintig jaar heeft moeten duren
alvorens de Verenigde Staten
bereid waren het handelsem
bargo tegen Vietnam op te hef
fen. Juist van het zo commer
cieel gerichte Amerika zou je
verwachten dat oud zeer eerder
opzij zou worden geschoven ten
bate van het gezond verstand
en een goed gevulde beurs. Ne
derland, dat in de oorlog met
Duitsland in tegenstelling tot de
Verenigde Staten fysiek te lijden
heeft gehad van zijn toenmalige
vijand, had aanmerkelijk min
der tijd nodig om de pude ban
den weer te herstellen.
Wanneer een supermacht op
zijn bek gaat tegen een in verge
lijking nietig Zuidoostaziatisch
land, dan levert dat kennelijk
diepe littekens op. Zo diep dat
inderdaad bijna twintig jaar
voorbij moest gaan alvorens het
sinds 1975 voor heel Vietnam
eerder was Noord-Vietnam al
getroffen door een handelver-
bod geldende embargo kon
worden opgeheven. En er was
wellicht niet toevallig, gezien
het verzet dat er met name in
de kringen van Vietnam-vetera-
nen toch nog tegen het besluit
bestaat een president voor
nodig die zich in zijn jonge ja
ren actief tegen de Amerikaanse
betrokkenheid in de Vietnam-
oorlog heeft verzet.
Het is de vraag of het econo
misch ernstig in het slop verke
rende Vietnam louter profijt /.al
trekken van de afgelopen vrij
dag in gang gebrachte invasie
van Amerikaanse businessmen.
Coca-Cola en Pepsi zijn direct al
begonnen aan hun eigen versie
van de Vietnamoorlog. Een land
met 70 miljoen inwoners die al
die tijd verstoken zijn geweest
van cola, het westerse genot
middel bij uitstek: zo'n buiten
kansje kunnen de frisdrankgi
ganten niet laten liggen. Wat
dat betreft hebben de Ameri
kaanse zakenmensen al veel te
lang moeten toekijken hoe an
Vietnamese marktkoopvrouwen krijgen nu het handelsembargo tegen hun land is opgeheven concurrentie van Amerikaanse v
dere westerse landen grip kre
gen op de Vietnamese markt.
President Clinton wist zich bij
zijn beslissing bij voorbaat in d
rug gedekt. Anderhalve week
geleden nog stelde de Senaat
met een grote meerderheid
inclusief enkele senatoren die
zelf in de oorlog gewond warer
geraakt of gevangen genomen
en gemarteld voor het em
bargo op te heffen. Moedig wa:
het besluit dus allerminst, wijs
wel. Alleen op deze manier kan
er definitief een streep worden
gezet onder een stuk zwarte ge
schiedenis.
Het wachten is nu op een écht
moedig besluit: opheffing van
het veel oudere embargo tegen
buurland Cuba. Al meer dan
dertig jaar proberen de Ameri
kanen het communistische re
gime van Fidel Castro uit te ro
ken. De boycot van het eiland
heeft de Cubanen destijds in de
armen gedreven van de Sov
jetunie en zijn klonen. Nu er
van die kant echter geen hulp
meer is te verwachten, kreperen
de Cubanen. Washington denkt
dat handhaving van het embar
go het einde van het Castro-be-
wind bespoedigt. Opheffen van
de boycot heeft echter eerder
Zonder klassieke vijand en met
gevulde magen kunnen de Cu
banen voor het eerst in lange
tijd helder en met een gezond
verstand nadenken over hun
toekomst. Hun revolutie is niet
louter slecht geweest. Op het
gebied van gezondheidszorg en
onderwijs is er veel bereikt.
Maar er is veel meer mogelijk.
Als de poorten naar de Verenig
de Staten op slechts tiental
len kilometers van het eiland
worden geopend, verandert de
Cubaanse samenleving vanzelf.
De kans dat de omwenteling in
foto afp hoang dinh nam
het land dan vreedzaam ver
loopt is aanmerkelijk groter,
dan wanneer deze komt als ge
volg van algehele verpaupering
en hongersnood. Clinton heeft
veel te winnen wanneer hij ook
ten opzichte van Cuba het ge
zonde verstand laat prevaleren
boven rancune, haat, nijd en
tenrijkse boer. „De overheid is
in het verleden nogal royaal ge
weest voor haar boeren. De EU
kent andere methoden van on
dersteuning. Als je alles op een
rijtje zet, gaan de boeren er hier
flink op achteruit. Die overgang
zal pijnlijk zijn en het aantal
boeren fors doen verminderen.
Maar ja, overal in Europa neemt
het aantal boeren in snel tempo
af."
De Oostenrijkse boer is in het
nadeel vanwege de natuurlijke
omstandigheden in zijn land.
Het ontbreken van concurrentie
heeft de landbouw verder doen
inslapen, aldus Toxopeus. „De
Oostenrijkse landbouw is niet in
staat te concurreren. Competi
tie met het buitenland is onbe
kend. Dat geldt ook voor de
voedselverwerkende industrie,
met 93.000 werknemers de
grootste industrie van het land.
Net als de landbouw is die
kleinschalig en ouderwets.
Hoewel de tijd dringt, probeert
landbouwminister Fischler in
Brussel nog te redden wat er
redden valt. Daarvoor zoekt hij
onder meer steun bij grote
broer Duitsland en bij Frankrijk,
Italië en Groot-Brittannië.
Fischler tracht een overgang
stermijn van twee jaar af te
dwingen, waarin de Oostenrijk
se landbouw kan wennen aan
de nieuwe situatie. Gedurende
die twee jaar moeten de Oos
tenrijkse invoertarieven staps
gewijs worden afgebouwd. Ver
der wil Fischler voor zijn berg
boeren een blijvende uitzonde
ringspositie bedingen, zodat
Wenen de inkomenstoeslagen
kan handhaven.
De minister heeft slechts een
klein kansje op succes. In feite
rest Oostenrijk niets anders dan
het EU-lidmaatschap. De vraag
is alleen wanneer dat ingaat. Als
de onderhandelingen geen goed
resultaat opleveren, kan de toe
treding ernstige vertraging op
lopen. In juni beslist de Oosten
rijkse bevolking in een referen
dum over het lidmaatschap. Mi
nister Fischler: „Zonder een
goed onderhandelingsresultaat
is het ondenkbaar dat het refe
rendum positief uitpakt. De be
volking is ervan overtuigd dat
de landbouw zeer belangrijk is
voor het land. Dat zou beteke
nen dat Oostenrijk op 1 januari
1995 geen lid wordt van de EU."
STANDPLAATS MOSKOU
Sinds het communisme officieel
is afgeschaft in Rusland, lijkt het
alsof niemand meer plannen
maakt. Leven en werken wor
den beheerst door toevallighe
den, waarop altijd a l'improviste
moet worden gereageerd.
In het planloze tijdperk blijkt
het zelfs totaal uit de mode om
de kalender een blik waardig te
keuren. Tot ieders grote verras
sing is het plotseling winter, het
vriest, sneeuwt, kortom, het is
koud. De regering komt in pa
niek bijeen, laat zich door een
meteoroloog uitgebreid voor
lichten over dit fenomeen en
besluit dat de energievoorraden
veel te snel slinken.
Vorig jaar was er het nodige ge
weeklaag over de zachte winter.
Het vvas al de tweede'achter
eenvolgende en geraadpleegde
experts constateerden dat ook
de Russische winter definitief
tot de 'goede oude tijd' behoor
de. Dat blijkt dus een misreke
ning te zijn.
Plotseling duikt nu een heus
syndroom op, de 'pooldepres-
sie'. Recentelijk was ik in No
rilsk, een godvergeten industrie
stad 300 Idlometer boven de
poolcirkel. Daar leerde ik dat
mensen psychologisch verande
ren doordat ze èn te weinig bui
ten zijn vanwege de kou èn aan
gedaan raken door de geringe
hoeveelheid zonlicht.
Daar krijg je niet alleen hoofd
pijn van, je wordt ook somber,
hebt nergens zin meer in, je
denkt dat de zon nooit meer zal
opgaan in je leven. Na tien jaar
Norilsk raak je die 'poolziekte'
niet meer kwijt, je leert er hoog-
stens een beetje mee omgaan,
zo vertelde me een zeer depres
sieve lokale cineast.
Met de komst van korte, koude
dagen is die 'pooldepressie'
naar Moskou overgewaaid. Al
thans, dar constateert de Mo
scow Times, een Engelstalig
dagblad dat wordt uitgegeven
door de Nederlander Derk
Sauer en voornamelijk door de
buitenlandse gemeenschap
wordt gelezen.
Nu worden in dat blad geregeld
klagerige stukken afgedrukt
over de rampen die buitenlan
ders in Moskou kunnen treffen.
Er hoeft maar een buitenlander
kwaad te worden aangekeken
door een potentiële crimineel
(daarvoor komt, zo weten wij
beschaafde buitenlanders, elke
Rus in aanmerking) of de mis
daadstatistiek schiet in de sec
tor 'buitenlandse slachtoffers'
met sprongen omhoog.
Kennelijk heersen nu ter redac
tie en in de lezerskring waan
zinnig veel lusteloosheid, inkt
zwarte depressiviteit en volsla-
geq apathie. Vëel mensen lijden
eraan, aldus het blad, maar
denk niet dat je ziek bent. Je li
chaam errpsyche reageren
slechts op de combinatie kou
en te weinig zonlicht.
In z'n ergste vorm heeft deze
depressie zelfs een wetenschap
pelijke naam, namelijk Seizoen
Afhankelijke Afwijking. De
Amerikaanse ambassade blijkt
het zo serieus te nemen dat 's
winters extra lichtbakken wor
den opgehangen. Volgens een
ambassade-verpleegster kan
SAA het beste worden bestre
den door elk etmaal 15 minuten
bij dat licht te gaan zitten.
Een grap, dit verhaal? Welnee,
doodserieus allemaal. Buiten
landers plegen Russen nogal
eens te beschuldigen van
'klaagziekte'. Dat blijkt dus een
internationale kwaal. Psycholo
ge Komorova stelt in het artikel
waarschijnlijk de meest trefze-
kere'diagnose. „Ik denk niet dat
de winter de problemen veroor
zaakt. Hoogstens verergert dit
jaargetijde reeds bestaande pro
blemen."
MOSKOU HANS GELEUNSE
Zwartste dag
voor Sarajevo
De militaire commandant van
de Verenigde Naties in Bosnië
heeft gisteren gezegd dat niet
kan worden vastgesteld welke
partij in de oorlog de mortier-
bom heeft afgevuurd die zater
dag op een drukke markt in
Sarajevo 68 mensen het leven
kostte en bijna 200 gewonden
eiste. Algemeen wordt echter
aangenomen dat de Bosnische
Serviërs verantwoordelijk zijn
voor de aanslag.
Luitenant-generaal Michael
Rose zei: „De krateranalyse is
afgesloten. Het was onmogelijk
vast te stellen wie het projec
tiel heeft gelanceerd." Deskun
digen van de Verenigde Naties
kunnen vaak nagaan vanuit
welke richting een projectiel of
mortierbom is gelanceerd door
een analyse te maken van de
krater.
Rose had eerder, samen met
onder anderen de comman
dant van de VN-troepen in het
vroegere Joegoslavië generaal
jean Cot, een bezoek aan de
markt gebracht om de mor-,
tierkrater en omringende gra
naatgeulen, die nog vol bloed
staan, te inspecteren. Burge
meester MohamedKreselv-
jakovic van Sarajevo, die ook
op de plaats des onheils was,
zei: „Dit was de zwartste dag in
deze stad in 500 jaar tijd".
Reddingswerkers dragen één van de slachtoffers weg van het bloedbad
dat een mortieraanval op een markt in Sarajevo aanrichtte. In totaal vie
len daarbij 68 doden. foto ap laurent rebours
LEIDEN «HANSJACOBS
Al bijna twee jaar zitten de in
woners van Sarajevo opgesloten
in hun eigen stad. Daar dienen
ze als schietschijf en kanonne-
vlees voor de hoog in de omrin
gende bergen genestelde
(Bosnische) Serviërs.
Een mortieraanval hier, een
granaatinslag daar: 6 doden of
68 doden, het maakt weinig uit.
De cijfers verschillen, maar het
nieuws is hetzelfde. Buiten Sa
rajevo en het verscheurde Bos
nië, in wat wel eens de be
schaafde wereld wordt ge
noemd, kijkt niemand er meer
van op. Het duurt ook allemaal
zo lang, het is zo onoverzichte
lijk, en zo onvoorstelbaar
wreed. Als die mensen willen
vechten moeten ze dat uitein
delijk toch zelf weten?
Cynisme is van alle tijden en al
le landen. Het geweten wordt
gesust door het uitschrijven van
eert cheque voor de aankoop
van hulpgoederen. Politici spe
len mooi weer met een ook al
bijna twee jaar slepende vredes
conferentie. Een farce die tot nu
toe alleen méér oorlog en min
der vrede oplevert. Voor wie dat
nog niet genoeg vindt kan wor
den verwezen naar de duizen
den blauwhelmen die het dage
lijks schieten, moorden en lij
den nauwkeurig observeren en
rapporteren.
Yasushi Akashi, de speciale,VN-afgevaardigde in het voormalige Joegoslavië, bezocht zaterdag de markt ii
gezelschap van Unprofor-commendant Jean Cot (achter, links) en burgemeester Mohamed Kreselvjakovic
van Sarajevo.
Stapels VN-resoluties en beslui
ten van de Europese Unie lig
gen in even zovele bureauladen
te vergelen. De één bepleit een
nog krachtdadiger aanpak van
de agressor dan de andere. Boy
cot, bombardement, militair in
grijpen, vliegverbod, blokkade:
op het geduldige papier is geen
mogelijkheid onbenut gelaten
om de inwoners van het bele
gerde Sarajevo uit hun benarde
en levensgevaarlijke positie te
bevrijden. Op papier, want in
werkelijkheid vallen er, zoals
het afgelopen weekeinde en on-
foto ep a chris pfuhl
getwijfeld ook vandaag, nog
steeds granaten in de straten
van de stad.
De vraag is wat is er voor nodig
om het Westen Europa voor
op in beweging te krijgen.
Wanneer komt er een einde aan
de eindeloze en nutteloze reeks
ultimata en loze dreigementen?
Blijft het na alle verontwaardi
ging over het jongste bloedbad
opnieuw bij het opgeheven vin
gertje en de vaderlijke repri
mande? Stoute jongens, dat
moeten jullie niet meer doen?
Waarna iedereen weer over gaat
tot de orde van de dag tot de
volgende massamoord in de
macabere dodendans van Bos-
Of herinnert in Washington,
Londen, Brussel, New York of
Parijs een president, premier,
minister of secretaris-generaal
zich die eerdere afspraken over
het staken van het geweld. Kan
het zo zijn dat na bijna twee
jaar praten, weifelen, aarzelen
en treuzelen de maat vol is? Dat
eindelijk met alle macht, en alle
beschikbare gevechtsmiddelen
een einde wordt gemaakt aan
de beschietingen van Sarajevo
en aan het isolement van de an
dere Bosnische steden.
Iedere dag uitstel betekent meer
bloedvergieten, meer doden,
meer gewonden en verminkten.
Iedere dag uitstel betekent meer
schuld aan deze weerzinwek
kende volkerenmoord. Dat mag
niemand voor zijn rekening ne
men. Er moet vandaag daad
werkelijk worden ingegrepen.
Met geweld.
