Ad Rietveld: naar
de top van WordPerfect
Je maintiendrai
ZATERDAG 5 FEBRUAR11994
'It's Red, It's fast and it's mine' staat er rond het
nummerbord van de knalrode Mercedes
sportwagen van WordPerfect's nieuwe Chief
Execu tive Officer and President Ad Rietveld.
Rietveld (39 jaar), een 'gewone jongen uit de
Rotterdamse polder', is sinds 1 januari van dit
jaar de Big Boss van WordPerfect, in grootte 's
wereld vierde softwarebedrijf. Hij zal de
komende jaren deze grootste leverancier van
tekstverwerkers door een belangrijke periode
moeten loodsen.
WOUTER HENDRIKSE
Het is koud in Orem, alhoewel de
winter niet echt doorzet. In ver
houding ligt er weinig sneeuw
in het stadje, de thuisbasis van WordPerfect
WP) dat hier - samen met Novell - de groot
ste werkgever is.
Het WP-complex werd gebouwd in de
vorm van een campus; op een enorm terrein
staat een grote verzameling gebouwen. Ad
Rietveld, de nieuwe president, zetelt sinds 1
januari in gebouw A. Een onderkomen dat
zich in uiterlijk niet onderscheidt van de ove
rige panden. Het enige verschil is de over
dekte directie-parkeerplaats voor de deur.
Achter de entree geen gigantische zaal met
achterin een klein mannetje. Kortom: een
zeer bescheiden huisvesting voor de Chief
Executive Officer and President van een groot
bedrijf. Uiteraard is er sprake van wat puur
Amerikaanse luxe: een eigen badkamer met
douche, die gebruikt kan worden na gebruik
van de privé- workoutruimte.
Loopbaan
Er waren er die van verbazing uit hun stoel
vielen bij het horen van het bericht dat Ad
Rietveld - een 'gewone Hollandse jongen' in
de topfunctie van WP-directeur Europa - de
hoogste baas was geworden bij deze grote
Amerikaanse software-ondememing. Insi
ders echter deelden die verwondering niet.
Voor hen was de benoeming van Rietveld het
logische vervolg op een vlekkeloze 10-jarige
carrière in de software-industrie, en dan in
het bijzonder bij WordPerfect.
Een decennium geleden startte Ad Rietveld
samen met Paul Mekking de onderneming
DeltaWare. De enige activiteit van het be
drijfje met een viertal werknemers, was het
importeren en distribueren van de tekstver
werker van WordPerfect. Aan het eind van de
jaren '80 verkochten Mekking en Rietveld
hun inmiddels fors gegroeide onderneming
aan WordPerfect Corp. Vanaf dat moment
heette DeltaWare WordPerfect Nederland,
terwijl er ook een Europese vestiging werd
opgezet waarvan Rietveld het management
op zich nam. Dat veranderde begin vorig
jaar.
Rietveld werd gevraagd voor een periode
van 3 maanden naar Amerika te komen. Al
snel kreeg hij van de WP-oprichters en eige
naren, Alan Ashton en Bruce Bastian, het ver
zoek om 2 jaar te blijven. Een maand of 6 la
ter werden Rietveld de bedoelingen duidelijk:
hij was in stilte zorgvuldig getest en vervol
gens uitgezocht als opvolger. Niet meteen
een reden om een gat in de lucht te springen.
Want: er lag een afspraak met zijn gezinsle
den dat het uitstapje naar Amerika niet lan
ger dan 2 jaar zou duren. Ad Rietveld: „M'n
zoon loost heeft eigenlijk de doorslag gege
ven. Hij was, dacht ik, degene die graag naar
huis zou willen. Joost zat achter z'n elektri
sche piano met een koptelefoon op te spelen,
toen ik hem vroeg of-ie nog wat langer wilde
blijven. Het enige dat hij vroeg, was of er een
zakgeld-verbetering in zat. Ik heb hem toen
gezegd dat ook ik wat meer zakgeld ging krij
gen, dus dat het me redelijk leek dat ook hij
iets zou stijgen. Samengevat: de familie ging
akkoord en daarmee ook ik. Als iemand liever
naar Nederland terug was gegaan had ik de
functie geweigerd. Afspraak is afspraak."
Opvolging
Blijft de vraag hoe een 'Rotterdamse jongen'
aan het roer komt te staan van een bedrijf dat
wereldwijd 15 miljoen gebruikers kent en
over 1993 een omzet haalde van 700 miljoen
dollar. Rietveld: „Dat is een combinatie van
factoren geweest. Om te beginnen zijn top
managers ook in Amerika niet voor het opra
pen. Bruce Bastian en Alan Ashton hebben
twee jaar gezocht naar een opvolger. Gezien
hun leeftijd hadden ze het bedrijf nog jaren
kunnen leiden, maar door omstandigheden
gingen ze uitkijken naar een plaatsvervanger.
Alan heeft een groot gezin - 11 kinderen - ter
wijl hij bovendien nog een hoge en tijdroven
de functie bekleedt binnen de Mormoonse
kerk. Als hij te vaak op pad was voor WP, gaf
dat problemen binnen de familie en de kerk.
Bruce Bastian is weliswaar vrijgezel - meer
tijd beschikbaar dus - maar hij heeft absoluut
geen behoefte aan publiciteit. Hij heeft er
een hekel aan om in de openbaarheid te ko
men. Gevolg was dat WordPerfect bij belang
rijke zaken als paneldiscussies, presentaties,
en manifestaties niet of niet goed genoeg ver
tegenwoordigd was, terwijl dat met name
hier in Amerika erg belangrijk is. Vandaar de
behoefte aan een opvolger. Maar: Bruce en
Alan maken nog deel uit van de board en
springen bij waar nodig. Let wel: het is en
blijft hün bedrijf. WP is nog altijd een privé-
onderneining met twee aandeelhouders."
Beleid
In zijn nieuwe positie is Ad Rietveld verant
woordelijk voor de toekomst van WordPer
fect. Zijn professionele en frisse kijk op de
Ad Rietveld uit Rotterdam, de nieuwe president van wereldconcern WordPerfect.
'Sprekende computers liggen binnen handbereik'
automatiserings-industrie is - mag men
nemen - van doorslaggevende betekenis ge
weest voor z'n benoeming. Kort na z'n koms
in Amerika lijfde Rietveld het Reference Soft
ware (gespecialiseerd in consumentenpro
grammatuur) in. Hetzelfde gold voor Soft So
lutions, een bedrijf dat zich bezig houdt
linguistiek. Daarnaast heeft WordPerfect
succes gezocht naar strategische partners:
een innige samenwerking met Novell, Digital
en vooral Borland Rietveld: „Strategische
partners zijn van levdVisbelang. Je moet niet
steeds proberen het wiel uit te vinden. We
wisselen daarom ontwikkelaars uit. Met Bor
land bewijzen we dat je echt kunt samenwer
ken met andere bedrijven. Voor de onderne
mingen die we gekocht hebben ligt dat iets
anders. Die hebben we puur overgenomen
om de technologie te kopen. Soft Solutions
was op linguistisch gebied zo ver dat wij dat
niveau nooit hadden kunnen halen. Zij zijn
nu verantwoordelijk voor de ontwikkeling
van onder meer de grammatica-controle
programma's. Maar die hele linguistische
wetenschap is nog voor veel meer dingen te
gebruiken. Het heeft ook te maken met zaken
als spraakherkenning en dergelijke. En neem
van mij nu maar aan dat sprekende compu
ters binnen handbereik liggen. Maar daar
voor moeten ze wel leren praten en dus
grammatica gevoed worden. Woorden i
den door de computer ontleed tot de stam
Het is heel ingewikkelde technologie wa«
bij Soft Solutions al tien jaar mee bezig
ren. Als een PC zinnen kan interpreteren zijn
we bij het punt dat werkelijk iedereen een
computer kan gebruiken."
Als eerste van een reeks nieuwe produkten
rond die voice-herkenning lanceerde Word
Perfect een paar weken terug een nieuwe fea
ture voor Office, waarmee het mogelijk is via
spraak met de computer te communiceren;
een revolutionair systeem. In het kort komt
het er op neer dat een computer of werksta
tion kan worden gebruikt als intelligent ant
woordapparaat. De computer neemt op,
meldt dat u er niet bent en verzoekt de beller
een mededeling achter te laten. Deze bood
schap wordt door de computer omgezet in
tekst en doorgezonden via de pager, waar de
boodschap in tekst op verschijnt. Ook kan
men vanuit de auto of vanaf huis de eigen PC
bellen en vragen even de elektronische agen
da voor te lezen en er eventueel veranderin
gen in aan te brengen.
Aanbod
WordPerfect gaat zich ook sterk profileren op
de consumentenmarkt. Het is de bedoeling
dat er dit jaar ruim 20 pakketten voor dit seg
ment komen. Rietveld: „De consument, ofte
wel het thuisgebruik, gaat een steeds belang
rijker rol spelen. In 1997 moet 30% van onze
omzet komen uit Workgroup Computing (Of
fice), 50% uit de puur zakelijk hoek en 20%
uit de consumentenmarkt. Dat zal dus neer
komen op zo'n 200 miljoen dollar per jaar.
Een flinke taakstelling die een geheel nieuwe
aanpak vereist. Daarom hebben we Referen
ce Software overgenomen. Niet zozeer om de
produkten als wel om de know how van die
mensen. Ik zal me zelf dan ook zeer weinig
met de Consumer-afdeling bemoeien. Het is
een andere cultuur. De marketing, de verpak-
Jdngen, de manier van presenteren, alles is
anders. De mensen van die afdeling moeten
hun eigen beslissingen kunnen nemen. Dat
gaat zelfs zo ver dat als zij beslissen dat de
lijn produkten YVhooppie gaat heten, ik niet
zal ingrijpen. Zij hadden bijvoorbeeld de
naam Mainstreet bedacht voor de range con-
sumenten-produkten. Ik dacht dat ze daar
volkomen fout mee zaten. In Amerika weten
ze wel wat Mainstreet is, maar verder... Ik
bleek me vergist te hebben. De reacties die
we overal vandaan kregen waren uitstekend.
En het wordt een ijzersterke lijn programma
tuur. De nieuwe Works bijvoorbeeld valt bin
nen Mainstreet. Ik heb het pakket op m'n ei
gen computer gezet en ik ben er erg van ge
schrokken. Het kon namelijk alles wat ik wil
de. Binnen Mainstreet zit een duidelijk filo
sofie van het kijken naar de markt. We gelo
ven bijvoorbeeld niet in losse pakketten. We
denken meer aan series. Zoals 'Ik kan tikken',
'Ik kan lezen', 'Ik kan schrijven', enzovoorts.
Waar je educatief gezien iets mee kunt op
bouwen. Daarnaast leveren we 'infotain
ment': pakketten die niet alleen leuk zijn om
mee te werken, maar waar je ook het nodige
van opsteekt.
Het hart van Mainstreet wordt gevormd
door een PIM oftewel Personal Information
Manager. Een typisch consumtenpakket,
meer een uitgebreide database, dat inmid
dels door zoveel mensen die het gezien heb
ben geprezen is, dat het in de toekomst ook
in Office gebouwd zal worden. Een van de
slogans van WordPerfect is 'Helping the
world communicate'. Dat is niet zomaar een
loze kreet, maar iets dat binnen de kortste
keren bittere noodzaak zal zijn. Het wordt
namelijk steeds moeilijker informatie te vin
den omdat het aanbod zo verschrikkelijk
groot is. Té groot. We gaan dus filters bou
wen die er voor zorgen dat de informatie die
je krijgt relevant is. Stel, je hebt een docu
ment van 60 pagina's. Als je de essenties er
uit haalt, kun je dat terugbrengen naar 10 pa
gina's. Nu zal iedereen die een dergelijk do
cument heeft opgesteld, zeggen dat elk
woord belangrijk is. Maar dat is niet zo. Je
kunt aan woorden waarden hangen. De in
formatie wordt vervolgens teruggebracht
naar stamwoorden. Een database bepaalt
daarna de waarden van de woorden. Pro
gramma's zoals 'Ik kan lezen' of 'Ik kan
schrijven' zijn in deze technologie heel be
langrijk. Al was het maar omdat 18% van de
Amerikanen niet kan lezen en schrijven."
Dit weekeinde is Ad Rietveld voor even
weer 'thuis'. Een bliksembezoek aan Rotter
dam, op doorreis in Europa waar hij binnen
een week alle WP-vestigingen bezoekt. Een
slopend programma. Met in de voorbereidin
gen als zijn belangrijkste zorg: „Mijn bagage.
Het zal een hele toer worden om zoveel mo
gelijk kostuums in zo weinig mogelijk koffers
te krijgen..."
Onze Taal
Geisers en fietslichten doen heel
andere dingen dan mensen. Dat is
algemeen bekend. Maar 't heeft
grote gevolgen. Onze geiser doet het
iedere dag en de voorlamp van mijn
fiets is weer gerepareerd, maar ik ga
u niet vertellen hoe vaak ik het doe,
want dan gaat u aan iets heel an
ders denken.
Fietslichten en geisers kunnen niet veel.
Eigenlijk kunnen ze alleen maar datgene
doen waarvoor ze gemaakt zijn: zorgen
voor licht of zorgen voor warm water. Een
enkele keer maken ze een brommend ge
luid en er is ook wel eens een geiser ont
ploft, maar verder doen ze altijd hetzelfde.
Vandaar dat als ik vertel dat de geiser het
doet, u meteen denkt aan wat geisers altijd
doen.
Bij mensen is dat anders. Als ik vertel dat
Lubbers het eens per week doet, dan zou u
eigenlijk niet moeten snappen wèt. Mis
schien bakt hij wel eens per week panne
koeken, misschien gaat hij elke week een
keer naar de film of roept hij eens per week
het voltallige kabinet bijeen. Dat is allemaal
mogelijk. Maar als er verder niets bij gezegd
wordt, dan kan de zin 'Hij doet het eens per
week' alleen maar slaan op 'het doen'.
Dat is interessant aan taal. Blijkbaar kun
nen we bepaalde zaken ook zeggen door
ze juist niet te zeggen. Afwezigheid van na
dere informatie is soms veelzeggend. Neem
nou een uitdrukking als 'Hij doet het erom'.
Hier kan 'het' natuurlijk niet slaan op 'het
doen', en uit het gesprek zal moeten blijken
wat hij doet. Maar wat betekent 'erom'? Als
er niet bij gezegd wordt waórom, kunnen
we er van alles bij invullen. Wat je ook in
vult, het is altijd om iets. En dat is dan ook
precies de betekenis van deze uitdrukking:
'hij doet het erom' geeft aan dat het opzet
telijk is. Geen ongelukje, geen toeval, geen
overmacht, maar opzet. Welke opzet dan
ook. Juist door geen nadere informatie te
geven, alleen maar dat vage 'erom', gaan we
denken aan 'opzet'.
Als de PTT reclame maakt met de spreuk
'Wij zorgen ervoor', dus zonder aan te
geven waarvoor gezorgd wordt, is de spreuk
veel krachtiger dan als er een waslijst van
dingen genoemd werd die de PTT allemaal
doet. Bij een opsomming kan altijd iets ver
geten zijn. Door alleen maar te zegen 'Wij
zorgen ervoor' mag blijkbaar alles ingevuld
worden watje kan bedenken. Persoonlijk
lijkt me dat wat veel, maar 't is een feit dat
deze reclame juist door niets te noemen ei
genlijk alles pretendeert.
Minder geslaagd vind ik de NS-variant:
'Wij gaan ervoor'. Ik vraag me in zo'n geval
meteen af: waarvoor gaan ze? Gaat de NS
voor alles en iedereen? Dat valt tegen. Ro
kers mogen straks niet meer mee, fietsen al
leen in beperkte mate, en houders van een
Rail-aktief-kaart alleen na negen uur.
Via de NS-reclame komen we bij de uit
drukkingen die helemaal niet meer te
snappen zijn. Wat betekent 'het' in 'Ze heeft
het voor het zeggen'? Wat heeft ze dan voor
het zeggen? Alles? Dat is echter geenszins
de strekking van de uitdrukking als geheel.
Ik weet niet waar dit 'het' op slaat.
Even ondoorzichtig is 'het koud hebben'.
Als iemand zegt dat hij het koud heeft, wat
bedoelt hij dan met 'het'? Is het zijn lijf? Dat
past niet in 'Hij heeft het daar goed', of in
'Zij heeft het druk'. Dezelfde vragen komen
bij mij op als ik iemand hoor zeggen dat hij
'm om heeft, of dat hij 'm stevig geraakt
heeft. Wie heeft hij om? Wie heeft hij zo ste
vig geraakt? We moeten waarschijnlijk ver
terug in de geschiedenis van onze taal om
dat te achterhalen. Ondertussen kunnen we
zulke uitdrukkingen best gebruiken zonder
te weten waar 'het' of 'm' op slaat.
Nu we toch bezig zijn met lastige vragen,
kan er nog wel een bij. Hebt u wel eens
stilgestaan bij de wapenspreuk 'Je main
tiendrai'? Ik weet dat het Frans is voor 'Ik
zal handhaven', maar er wordt nooit bij ge
zegd wie of wat er gehandhaafd wordt.
Wordt de vrede gehandhaafd, of de orde, of
de status quo? Gaat het misschien om de
vrijheid, of is het vaderland bedoeld, of de
welvaart? Of is het net zo'n spreuk als van
de PTT, die gewoon voor alles zorgt? Wordt
alles gehandhaafd wat er te handhaven valt?
Een ding is zeker: Willem van Oranje
deed 'het'.
