Villa te huur: 10.000 p.m.
'Dagobert' inspireert
Duitse crimineel
ZATERDAG 5 FEBRUAR11994
Ji
l J
Buitenlandse hang naar Den Haag
Jaarlijks zijn meer dan duizend
werknemers van internationale
ondernemingen en instellingen
naarstig op zoek naar een
representatief optrekje in of
rond Den Haag. Maar een
'househunted die in de
residentie heg noch steg kent en
bovendien in het buitenland
woont, is zonder bemiddeling
kansloos.
De 'oude heer' Van Paaschen,
die zijn Haagse makelaardij in
'57 oprichtte, had al snel in de
smiezen dat daar een aardige
markt in zat. Zelfs een
huurvilla is geen probleem. Als
de huurder er maar 10.000
gulden per maand voor over
heeft...
Voor de zoveelste keer die och
tend gaat de telefoon op het
kantoor van jonkheer M.L.J.M.
van de Poll. Aan de andere kant van de
lijn meldt zich een niet nader te noemen
minister. Het huurcontract voor z'n
Haagse appartement loopt bijna af. Of hij
misschien nog een paar maanden mag
blijven zitten. Tot even na de verkiezin
gen.
Van de Poll, directeur-eigenaar van
makelaardij Van Paaschen, zal het ver
zoek voorleggen aan de verhuurder. De
minister neemt blijkbaar het zekere voor
het onzekere. Stel dat hij na de verkiezin
gen niet terugkeert in het nieuwe kabi
net, dan kan hij maar beter niet vastzit-
getwijfeld flinke afkoopsom.
Ministers en staatssecretarissen vor
men slechts een fractie van de clientèle,
licht Willem Gosschalk, de 'verhuurspe-
cialist' bij Van Paaschen, toe. „Sommige
bewindslieden willen graag een pied-a-
terre in Den Haag hebben, liever dan dat
ze een hotel moeten opzoeken als er
weer eens een vergadering is uitgelopen.
Maar voor 99,5 procent bemiddelen we
voor buitenlandse managers van multi
nationals en diplomaten die hier vier-vijf
jaar zitten. Daarna moeten ze maken dat
ze wegkomen, omdat ze anders het volle
pond voor de Nederlandse belastingen
moeten gaan betalen."
Belangrijk
„Vooral de contacten met de afdeling
personeelszaken van bedrijven en instel
lingen zijn heel belangrijk," zegt Gos
schalk. „Die bellen ons dan op met een
mededeling als: 'Haal de familie Jones
maandagochtend om tien uur op bij het
Europa Hotel en zorg dat je een leuk huis
voor ze vindt'. Op basis van wat nadere
informatie - wat het mag kosten, hoeveel
kinderen ze hebben en of ze de meubel
tjes meenemen - stippelen wij een route
uit langs zo'n tien huizen die interessant
zijn."
„Tijdens de rondleiding merk je al
gauw de voorkeuren. Het zijn de vrou
wen die bepalen welk huis het wordt.
Want zij zijn het meest thuis, terwijl hun
man de hele dag op kantoor of 'onder
weg' is en de kinderen op school. Manlief
vindt alles best, onder het mom van: 'If
they're happy, I'm happy'. Want hij weet:
als vrouw en kinderen zich ongelukkig
voelen, is het gauw over met die leuke
baan in het buitenland."
De meeste buitenlanders vinden Den
Haag duur om te wonen, weet Van de
Poll. „Ach, het is maar net wat ze gewend
zijn. Mensen die eerder in steden als
Londen, Parijs of Genève zaten, vinden
het wel meevallen. Maar Zuidamerika
nen bijvoorbeeld, die hebben er nogal
eens moeite mee."
Gosschalk: „Die wonen in hun eigen
land in riante villa's met een flinke lap
grond en een zwembad. Dan krijgen ze
van hun bedrijf te horen dat ze in Neder
land voor vijfduizend gulden per maand
een huis mogen zoeken. Nou, als ze dat
dan omrekenen naar de situatie in hun
eigen land, denken z,e dat ze het Paleis
op de Dam kunnen huren."
Al vinden ze het schreeuwend duur, al
le buitenlanders willen volgens Van de
Poll kost-wat-kost in Den Haag of directe
omgeving wonen. „Want hier vinden ze
een grote concentratie van 'soortgelij
ken', van internationale scholen, kerken
en van organisaties als de British Wo
men's Club en International Women's
Contact. Veel vrouwen zijn lid van zo'n
club. Die is vöor hun sociale contacten
heel belangrijk."
Hij veert op bij de vraag of het make
laarskantoor ook aan 'nazorg' doet. „Ik
vind dat we daar mateloos sterk in zijn.
Die mensen hebben vaak geen flauw be
nul van wat hen in Nederland te wachten
staat. Op speciale bijeenkomsten lichten
we ze voor over typisch Nederlandse za
ken. Over verkeersborden en telefoonno
ta's waar ze niets van snappen, om maar
wat te noemen. En zwangere vrouwen
willen natuurlijk graag weten hoe hier de
kraamzorg is geregeld en een Australiër
hoe een Eurocheque werkt. Maar het
leukste van zo'n bijeenkomst is het mo
ment dat de agenda's tevoorschijn ko
men en adressen worden uitgewisseld."
LO KATIES
Soms hebben klanten zeer specifieke
wensen. Gosschalk: „Personeel van de Is
raëlische ambassade moet vrijwel altijd
een appartement. En dan niet op de be
gane grond en ook niet helemaal boven.
Amerikanen controleren alles heel gron
dig, die hebben daar een speciale techni
sche staf voor. Het zou me niets verbazen
als ze ook naar afluisterapparatuur speu-
„Na het uitbreken van de Golfoorlog
hebben we het even erg druk gehad.
Toen keerden zo'n 50 Nederlanders die
in dat gebied woonden en hier hun huis
hadden verhuurd, overhaast terug. We
hebben die mensen onder dak moeten
helpen voor de tijd dat hun eigen huis
nog was verhuurd.
Gosschalk loopt naar het 'slagveld' dat
in de vorm van een plattegrond aan de
wand prijkt. Zijn vinger vliegt over de
kaart om aan te geven waar de beter be
deelde buitenlanders zich zoal ophou
den. Hij klopt met een knokkel op het
Statenkwartier. „Zitten veel Fransen om
dat daar de Franse school staat. Maar
ook vanwege het type huizen. Die oude,
statige kasten vinden ze prachtig. Hier is
ook de Duitse school, maar de Duitsers
zitten vrij verspreid. Net als de Britten,
die hebben op vier verschillende lokaties
scholen voor hun kroost."
„Het Benoordenhout," vervolgt Gos
schalk zijn tocht op kaart, „is ook een ge
liefde wijk. Daar zit het hoofdkantoor van
Shell, de grootste klant in de verhuur."
Z'n vinger glijdt verder westwaarts en
stopt dan resoluut in Wassenaar. Hèt
Wassenaar. 'Home of the Yankees.'
„Amerikanen móeten in Wassenaar wo
nen. 'Wassenaar' is trendy. En onbetaal
baar."
„Onze markt loopt van een flatje van
duizend gulden tot een huis van 10.500
gulden huur in de maand," geeft Van de
Poll de bandbreedte van de markt aan.
Hij schuift achter de computer, op zoek
naar een huis dat maximaal 3500 gulden
huur per maand mag kosten. Een druk
op de knop: nul te huren objecten. Mag
het ietsje meer zijn? Gelukkig: in de cate
gorie tot zesduizend gulden floepen ne
gen adressen op het beeldscherm.
Niet veel later eindigt een korte autorit
voor een hagelwitte villa in een sjiek
wijkje dat schuilgaat achter de Scheve-
ningse Bosjes. Het is een voorname pa
triciërswoning, gebouwd rond 1865. De
heren zwijgen. „Doen we meestal op
zo'n moment. Zo'n huis spreekt voor
zich. Uit de reactie van de mensen mér
ken we vanzelf wel of het bevalt."
Het is een van de exclusieve optrekjes
in de categorie tien-mille-per-maand.
„Zulke huizen zijn voor de echte toppers,
de directeuren van grote concerns," zegt
Gosschalk ten overvloede. „Per maand
krijgen we een twee van zulke klanten.
Die moeten een representatieve woning
hebben. Een tophuis that shows off.
Binnen voldoet het huis - geschatte
waarde tussen de een en anderhalf mil
joen - aan de verwachting die het van
buitenaf schept. Wit marmer op de vloer,
gebrandschilderde ramen, kristallen
kroonluchters en plafonds met fraaie or
namenten. Een diningroom, twee zitka
mers, vijf slaapkamers en vijf badkamers!
De betimmerde zolderverdieping, waarin
raampjes uit een oud schip zijn verwerkt,
blijkt een volledige woning met keuken.
Zelfs^en aansluiting voor een wasmachi
ne ontbreekt niet. „Een van de vorige
huurders nam z'n schoonmoeder mee.
Vandaar."
Kosten
Waar beginnen de eigenaren van die pa-
leisjes aan? Kunnen ze hun huis niet be
ter gewoon verkopen? Gosschalk: „Er zijn
twee soorten verhuurders. De eerste
soort is de verhuurder die zelf door zijn
bedrijf naar het buitenland wordt uitge
zonden. Maar die woont toevallig in een
leuk huis en wil dat voor geen goud kwijt.
Voor zulke mensen is het een uitkomst
als ze hun huis tijdens hun afwezigheid
kunnen verhuren. Daarnaast heb je de
verhuurder die het ziet als een aardige
vorm van beleggen. Ze verhuren hun on
derkomen voorlopig en hopen het na een
aantal jaren met een aardige winst te
kunnen verkopen."
„Misschien lijken het gigantisch hoge
huurprijzen, maar vergis je niet in de
kosten. Het huis staat periodes leeg, het
vergt onderhoud, en de stoffering en het
meubilair moet af en toe worden ver
nieuwd. Met de hypotheeklasten vormt
dat alles bij elkaar een behoorlijke kos
tenpost," rekent Gosschalk voor. „Aan
buitenstaanders is dat soms moeilijk uit
te leggen. Die denken dat met zulke
huurprijzen de Zilvervloot komt binnen-
Verhuurspecialist Gosschalk (rechts) en makelaar Van de Poll (bij een huurpandje van 10.000 gulden per maand):
„Buitenlanders willen kost-wat-kost in Den Haag of directe omgeving wonen."
FOTO NPA ROLAND DE BRUIN
De Duitse p'olitie maakt verbeten
jacht op 'Dagobert'. Tot op he
den is het een actie van - soms
letterlijk - vallen en opstaan. Maar: de gefrus
treerde meesterspeurders weten wat hun te
doen staat: Donald Duck lezen en nog eens
Donald Duck lezen...
Als Dagobert zijn pogingen om schatrijk te
worden niet zou larderen met bomaanslagen
op filialen van de warenhuisketen Karstadt
dan zou hij ongetwijfeld een van de populair
ste figuren in Duitsland zijn. Nu echter zoe
ken speciale politie-eenheden als het Sonder
Kommando Dagobert naarstig naar deze cri
mineel en vreest het Duitse concern nieuwe
aanslagen. Psychologen proberen zijn geest
te ontwarren. Leden van de pseudoweten-
schappelijke Disney-fan-
club D.O.N.A.L.D. (Duitse
Organisatie van Niet-com-
merciële Aanhangers van
het Donaldisme) komen
met tips.
En Karstadt hoopt nu
eindelijk de geëiste som
kwijt te raken opdat de
rust weerkeert in de wa
renhuizen. Officieel ging
het 17 keer mis bij de geld
overdracht, maar er circu
leren ook verhalen dat de
politie en Dagobert al 28
keer tegenover elkaar in de
ring hebben gestaan. Tot
nu toe heeft de jacht ruim
tien miljoen gekost. De
materiële schade bedraagt
eveneens een dikke tien
miljoen gulden.
Het verhaal van een ge
nie dat het afgelopen
weekeinde voor de zoveel
ste keer net naast de vette
buit greep. Berlijn, zater
dagavond 22 januari. Bij de
politie rinkelt de telefoon.
'Met Dagobert'. De dienst
doende agent schrikt op:
een telefoontje van het
'fantoom' dat de Duitse
politie nu al bijna ander
half jaar de ene frustratie
na de andere bezorgt.
Zorgvuldig schrijft hij de
instructies van de bom-
menleggende afperser op.
De politie moet naar een
telefooncel in de buurt van
het vliegveld Tegel. Daar
liggen verdere mededelin
gen. Ze zijn zoals gebruike
lijk uiterst gedetailleerd.
De agenten dienen met
hun 1,3 miljoen mark naar
een stilgelegde spoorlijn in
de buurt te gaan. Bij de
roestige rails bevindt zich
een houten kist met een
lengte van pakweg 80 een-
De verbaasde speurders
vinden er een mini-lorrie
in, aangedreven door de motor van een vi
deo-recorder. In de instructies staat dat de
agenten het geheel op de rails moeten zetten,
het losgeld erin dienen te deponeren, waarna
op een rode knop moet worden gedrukt. Da
gobert schrijft: „U mag de trein natuurlijk
achterna lopen opdat u ziet dat het geld in de
juiste handen komt."
Een agerit drukt op de knop, de minitrein
spuit ervandoor. Een sportief aangelegde col
lega zet de achtervolging in. Hij is kansloos:
het treintje is te snel en Dagobert heeft strui-
keldraden aangebracht die vuurwerk tot ont
ploffing brengen. Zo krijgt niet alleen de hol
lende koddebeier de schrik van zijn leven,
maar weet Dagobert ook dat de buit eraan
komt. Het is een geniale truc.
Maar helaas gaat er net als bij andere
meesterlijke zetten van Dagobert op het
laatste moment iets mis. Bijna een kilometer
raast de minilorrie over de rails, maar nog
geen 30 meter van Dagoberts schuilplaats
raakt het wagentje een bout en kiept om. De
buit wordt eruit geslingerd en belandt ergens
in het bos. Een ongetwijfeld vloekende Dago
bert kan niet bij zijn centen komen en gaat
ervan door. De zak waarin hij zijn schat had
willen meenemen, blijft achter.
Het 'SoKo Dagobert' rest niets anders dan
het maken van foto's en het frustrerende
vooruitzicht op een persconferentie te moe
ten meedelen dat het voor de zoveelste keer
niet is gelukt Dagobert aan zijn geld te hel
pen. Van het arresteren van Dagobert wordt
officieel al lang niet meer gesproken, hoewel
daar toch de eerste opgave voor Duitslands
slimste speurneuzen ligt.
Het bange wachten is weer begonnen: slaat
het genie weer tde met een bom, zoals begin
december toen hij ook naast zijn geld greep,
of geeft hij de politie nog een kans? De
'Gangster van het Jaar' heeft de aloude boe-
venjacht op een in de Duitse politiegeschie-
denis ongekend hoog intellectueel niveau ge
bracht, constateerde de Berlijnse Tagesspiegel
onlangs.
Het 'SoKo Dagobert' zit in Hamburg, waar
Dagobert zijn eerste aanslag pleegde. Samen
met gespecialiseerde collega's uit Berlijn
jaagt het met helikopters, honden, afluister-
specialisten en natuurlijk psychologen van de
centrale recherche op Dagobert. H^t resul
taat is nihil. De ambtenaren slaan de ene fla
ter na de andere. Ze zijn er hooguit in ge
slaagd de afperser een paar keer te ergeren
met papiersnippers in plaats van geld.
„Het gaat Dagobert om het plezier in het
spel", constateert de 32-jarige Detlev Giesler
van D.O.NAL.D. Volgens hem ligt de sleutel
voor het mysterie in de 70 Duck-geschiede-
nissen waarin de superrijke Dagobert Duck
de hoofdrol speelt. Giesler, inmiddels een
veelgevraagde gast bij radio en tv: „Er zijn
eenvoudig te veel parallellen. Deze man kent
in ieder geval de klassieke verhalen."
Het begin van deze afpersingsmarathon
had de politie al aan het denken moeten zet
ten. De eerste bommen liet Dagobert name
lijk op 13 juni 1992 in het Hamburgse Kar-
stadtfiliaal ontploffen. Het getal dertien is
volgens Giesler het magische getale in huize
Duck. Dertien miljard gulden bedraagt het
vermogen van Dagobert Duck. Dertien Zwa
re Jongens proberen hem constant van dat
geld te 'bevrijden'.
De met de Dagobert-actie belaste commis
sarissen Daleki (Hamburg) en Tille (Ber
lijn) sluiten niet uit dat de man zijn inspiratie
uit de Donald Duck haalt. Maar verder weten
ze eigenlijk niets over hun
tegenstander. In het begin
dacht men aan een onge
veer 1.70 meter grote, 25-
jaar oude zwartharige man.
Intussen is Dagobert min
stens twintig jaar ouder ge
worden, tien centimeter
gegroeid en heeft hij lang
blond haar. Sommige poli
tiemannen vermoeden dat
het een collega is of een ex-
Stasi-agent. Maar daarmee
houdt de creativiteit bin
nen het korps op.
Een feit is dat Dagobert ui
terst sportief is aangelegd:
hij is een begaafde knutse
laar met grote technische
vaardigheden en beschikt
over infra-roodkijkers en
supergevoelige micro
foons. Verder weet hij veel
over de strategie van de
politie en test hij de nieuw
ste tactieken van de speur
ders door gefingeerde geld
overdrachten.
De tot nu toe pijnlijkste
mislukking hadden de re
chercheurs kunnen voor
komen als ze Donald Duck
hadden gelezen. Vorig jaar
april liet Dagobert hen op
draven in Berlijn. Het geld
moest in een kist worden
gedeponeerd waarin nor
maal strooizand zit. De po
litie deed dit en stopte in
de zak met geld gelijk een
zogenaamde bewegings
melder plus een peilzen
der. Daarna gingen ze in
dekking in de bosjes rond
de kist.
Kort voor middernacht
sloeg de bewegingsmelder
alarm. De agenten dachten
dat het ding op hol was ge
mand te zien. Pas daarna
besloot een ietwat slimme
re speurder de kist eens te
inspecteren. En ja hoor,
Dagobert had de kist zo ge
maakt dat hij die van on
deren kon open maken. Bovendien plaatste
hij het gevaarte boven de uitgang van een
rioolput, waarvan hij het deksel had verwij
derd. Dagobert was al lang verdwenen door
het riool, dat honderden kilometers begaan
baar is. Helaas voor hem had de politie vals
geld in de zak gestopt. De truc met de kist
komt in verschillende variaties in de Donald
Duck-boeken voor.
Een andere keer zette de politie in Berlijn
2000 agenten in om alle telefooncellen te be
waken van waaruit Dagobert zich zou kun
nen melden. Eén pel hadden ze vergeten: die
lag tegenover een Berlijnse school met de
naam Walt Disney. En vandaaruil greep Da
gobert zijn kans...
Twee weken geleden had Dagobert op
nieuw iets heel slims bedacht. En weer
speelde het enorme rioolstelsel onder de
straten van Berlijn een belangrijke rol. Zijn
tegenspelers werden naar een Berlijnse wijk
gedirigeerd waar ze instructies aantroffen in
een door Dagobert gebouwde brievenbus. Ze
moesten naar een ander deel van de stad,
waar ze bij een parkje verdere aanwijzingen
zouden vinden onder een paar stoeptegels.
Om de nieuwe boodschap te kunnen le
zen, moesten de agenten naar de dichtstbij
zijnde straatlantaarn. Zaklampen hadden ze
niet bij zich... Dat leverde uiteraard een ver
traging op in het tijdschema van de afperser.
De volgende blunder liet niet lang op zich
wachten: het geld moest op een rioolput
worden gedeponeerd en de politie nam de
verkeerde.
Voordat de fout werd ontdekt, deden zich
nieuwe problemen voor. Een aangeschoten
Zweed marcheerde dwars door het park en
een graffiti-spuiter viel onverwacht in politio
nele handen. Dagobert zat al die tijd vier me
ter onder de grond in een rioolkanaal. Het
gestumper van de politie volgde hij via een in
een bosje verstopte richtmicrofoon. Het
duurde hem allemaal te lang en dus ver
dween hij.
Soms denken leden van het 'SoKo Dago
bert' wat weemoedig terug aan die ene keer
toen ze hem in Berlijn bijna hadden. Een su
persnelle rechercheur greep Dagobert bij zijn
kladden, maar gleed uit... in een hoop hon-
depoep. De experts van D.O.NAL.D zijn er
van overtuigd dat het Dagobert om het spel
en niet om de knikkers gaat. SoKo-chef Dale
ki denkt soms ook dat 'de man eigenlijk hele
maal geen geld wil'.
Maar opgeven? 'Dat nooit', meldt de poli
tie. En dat geldt waarschijnlijk ook voor Da
gobert.
Al bijna anderhalf jaar
probeert een crimineel
die zich de bijnaam
'Dagobert' heeft
verworven, de Duitse
warenhuisketen
Karstadt 1,3 miljoen
mark af te persen.
Hij laat zich inspireren
door de stripverhalen
van 'Donald Duck' en
heeft zijn naam
ontleend aan Donalds
rijke oom Dagobert.
Compositiefoto van 'Dagobert',
de crimineel die Duitse speurders
laat struikelen over hun blunders.