'Kerkscheuring on-hervormd'
Kerk Samenleving
ZATERDAG 5 FEBRUAR11994
UIT DE KERKBLADEN
Eenzaam gebeuren (1)
Een predikant staat bijna we
kelijks voor de opgave de
preek voor de komende zon
dag voor te bereiden.
„Gelukkig is dat niet altijd
een eenzaam gebeuren",
schrijft dominee H.R. Plomp
van de Gereformeerde Kerk
in Oegstgeest in het blad
OKE. „Regelmatig doe ik het
samen met een groep ge
meenteleden uit de wijk van
een ouderling. Na drie keer
maakt de groep plaats voor
een 'ploeg' uit een andere
wijk. Voor mijzelf is zo'n
voorbereidingsgroep heel in
spirerend. Ik word mij bij
voorbeeld weer sterk bewust
hoe vreemd het eigenlijk is,
dat je iedere zondag met
zo'n tekst aan de gang gaat.
Wat moet je er mee? Hoe
krijg je er toegang toe? En
waarom wil je dat?'
Eenzaam gebeuren (2)
In een preek wil je het Woord
aan het woord laten komen,
legt Plomp uit. „In de orde
van dienst laat ik altijd af
drukken: 'uitleg en verkondi
ging'. Je probeert allereerst
uit te leggen wat er in de
tekst staat. Dat is niet zo een
voudig, want het gaat in de
Bijbel om teksten die 1900
jaar of langer geleden ont
staan zijn. Je moet dus een
forse tijdsafstand en cultuur-
kloof overbruggen. Een arge
loze lezer zal er weinig van
begrijpen. De meeste kerk
mensen zijn niet zo argeloos:
ze lezen de Bijbel al vanuit
het kader van hun geloof.
Maar jongeren en buiten
staanders vinden het meestal
een onbegrijpelijk boek. Je
moet het bijbels abc.echt le
ren als een vreemde taal."
Eenzaam gebeuren (3)
Hoe ontstaat een preek in
een groep? Dominee Plomp:
„In Oegstgeest volgen we een
leesrooster. De keus van de
tekst ligt dus van tevoren
vast. Voor de voorbereidings
groep kopieer ik meestal ver
schillende vertalingen. Eerst
lees ik de tekst langzaam
hardop voor. In stilte lezen
we het gedeelte nog eens
aandachtig door, met een
potlood in de hand. We zet
ten een vraagteken bij wat
we vreemd vinden, een uit
roepteken bij wat we treffend
vinden, een kruisje daar waar
we wat meer informatie no
dig hebben. Dan gaan we
onze leeservaring uitwisse
len. En zo halen we al pra
tend heel die tekst overhoop.
Als predikant heb ik me nau
welijks voorbereid. Ik ben
even onbevangen als de an
deren, voorzover je dat nog
kunt zijn als theoloog. Juist
omdat je dat niet bent, is de
leeservaring van anderen zo
belangrijk. Zij zien aspecten
waar ik over heen las. En
omgekeerd natuurlijk. Zo vul
je elkaar aan."
Eenzaam gebeuren (4)
Tenslotte vraagt de dominee:
wat is nu de kern van de
tekst en welke booschap
moet zondag worden door
gegeven? „Meestal zijn enke
le grondlijnen dan al zicht
baar geworden en worden
we het snel eens. Vervolgens
wenst men mij sterkte. Want
de preek moet nog gemaakt
worden en kennelijk word ik
daarin niet benijd. Met het
materiaal van ons gesprek ga
ik dan later thuis aan de
gang. Je kijkt naar het karak
ter van de zondag, de liede
ren en andere lezingen die in
de vakbladen worden gesug
gereerd. Dat alles laat je door
je heen gaan en langzamer
hand ontstaat de lijn voor de
preek. Zo'n preek is in de
kerk een monoloog, maar je
hoopt dat de dialoog die we
gehad hebben, er volop in
doorklinkt en gehoord wordt
als een Woord van 'Tegen
over', van God."
Visitatoren doen in pastorale brief dringende oproep tot eenheid
Van een dreigend schisma
in de Nederlandse Her
vormde Kerk is volgens do
minee Laurens Korevaar
absoluut geen sprake.
Maar dat er nog steeds een
gespannen situatie binnen
dit kerkgenootschap be
staat over het Samen op
Weg-proces zal hij niet
ontkennen. Daarom heb
ben de visitatoren-generaal
van de Hervormde Kerk,
een commissie die de her
vormde gemeenten pasto
raal begeleidt, een alarme
rende brief gestuurd aan
de kerkeraden en de clas
ses (regionale kerkvergade
ringen), waarin een drin
gende oproep wordt ge
daan om de eenheid in de
kerk te bewaren.
BUSSUM BERT POL
En als dit college een epistel het
land instuurt dan is er wel dege
lijk wat aan de hand. Het is erg
spaarzaam met het verzenden
van een pastoraal schrijven. Het
is nog maar één keer eerder
voorgekomen dat genoemd col
lege een dergelijke brief heeft
verstuurd. In 1966 kwamen de
visitatoren-generaal voor het
eerst in actie. Toen ging het om
de vrouw in het ambt, de vrou
welijke dominee dus, waartegen
de Gereformeerde Bond grote
bezwaren maakte. En nog altijd
staan de Bonders niet te sprin
gen om een vrouwelijke ziele-
herder op de kansel.
„Maar de Gereformeerde
Bond bleef ondanks de bezwa
ren toch hervormd. Met die ver
schillen van opvatting valt te le
ven in de hervormde kerk. Ster
ker nog, met een heleboel ver
schillen valt in deze kerk te le
ven. In de Samen op Weg-kerk
verandert er principieel niets.
Plaatselijk is er gewoon ruimte
geschapen voor bepaalde op
vattingen. Je blijft gereformeer
de, hervormde en lutherse ge
meenten houden", aldus de in
Bussum wonende Korevaar,
praeses (voorzitter) van het col
lege visitatoren-generaal.
Waar maken de Bonders zich
dan nog druk over? „Ik vind het
een goeie zaak dat plaatselijk
die verscheidenheid blijft. De
bondspredikanten kunnen ge
woon hun boodschap uitdragen
zoals dat nu gebeurt. Er komt
niemand aan. Ze worden er ook
niet scheef op aangekeken als
ze hun stem verheffen tegen
iets waar ze het niet mee eens
zijn. Dan worden hun argu
menten gewogen. Dat is het
mooie en de rijkdom van deze
nieuwe kerk."
Toch zijn de Bonders er niet
Dominee Laurens Korevaar: „In de Samen op Weg-kerk verandert er principieel niets. Plaatselijk is er gewoon ruimte geschapen voor bepaalde op
vattingen." FOTO NPA
gerust op. Zij hebben ook nu
nog steeds grote bezwaren te
gen het eenwordingsproces van
de drie kerken, die zich in de
toekomst presenteren onder
één noemer, namelijk de Vere
nigde Protestantse Kerk in Ne
derland. De Gereformeerde
Bond, ook wel de rechtervleugel
in de hervormde kerk genoemd
en qua aanhang rijkelijk in dit
kerkgenootschap vertegenwoor
digt, is bang dat de hervormde
signatuur in de nieuwe kerk niet
meer tot zijn recht komt. Ook is
er vrees voor een wat genoemd
wordt, moderne kerk. Bondsbe-
zwaren zijn er ook tegen de
nieuwe kerkorde waarin niet
meer gesproken wordt over de
kinderdoop. Verder zijn de her
vormd-gereformeerden tegen
het inzegenen van niet-huwe-
lijkse relaties.
„Al deze zaken spelen nu ook
al, dat heeft niets te maken met
Samen op Weg. Deze onderwer
pen, waaronder ook het wel of
niet toelaten van de kinderen
aan het avondmaal, spelen
voluit al tientallen jaren in de
Nederlandse Hervormde Kerk",
merkt Korevaar op.
Kon iedereen in deze kerk
dan gewoon zijn gang gaan?
„Dat is inderdaad te lang in de
hervormde kerk gebeurd. Van
links tot rechts zei: als wij maar
kerk en ge
meente kunnen zijn, gaat het
wel goed. Maar zo langzamer
hand kreeg je toch een soort
hotelkerk, allemaal onder één
dak maar toch allemaal aparte
kamertjes. Dat is een gevaar dat
de hervormde kerk op zich
steeds bedreigt. Door het Sa
men op Weg moet iedereen uit
zijn eigen kamertje komen, zo
dat we met elkaar om de tafel
gaan zitten. De hervormde kerk
is al vier eeuwen lang ontzet
tend verschillend.
Zijn het alleen de Bonders die
gekant zijn tegen het fusiepro
ces? „Nee, er zijn ook niet-bon-
ders die bezwaren hebben",
zegt Korevaar. „Ook in de gere
formeerde kerk is er argwaan.
Deze mensen denken dat alle
neuzen één kant moeten op
gaan. Op de gereformeerde sy
node heb ik wel meegemaakt
dat er minder rekening wordt
gehouden met minderheden
dan in de hervormde kerk, waar
de consensus-gedachte erg
dierbaar is. Je kunt dat vergelij
ken met een gezin waar ver
schillend wordt gedacht en de
gezinsleden hun eigen geaard
heid hebben. Dat gaat samen
omdat je toch eén behoorlijke
ruimte hebt aan elkaar, terwijl
je je aan de andere kant met el
kaar verbonden voelt. Ik ben
dan ook niet zo bang dat er een
scheuring komt omdat dit vol
strekt on-hervormd is."
Om een dreigende scheuring
toch te voorkomen worden in
de brief de Gereformeerde Bond
en andere modaliteiten (richtin
gen) binnen de kerk gevraagd
intensievere gesprekken met el
kaar te voeren. De contouren
van het nieuwe kerkgenoot
schap zijn inmiddels zichtbaar.
Daarover zullen de plaatselijke
gemeenten en classicale verga
deringen dit jaar tijdens specia
le bijeenkomsten een oordeel
geven. Iedere kerkganger kan
daar in feite zijn zegje doen
over de nieuwe kerkorde, die
Korevaar vergelijkt met een ge
raamte. Al deze meningen wor
den volgend jaar geanalyseerd.
Stromingen
Voordat de Verenigde Protes
tantse Kerk in Nederland 'echt'
bestaat is de volgende eeuw al
ingegaan. Korevaar zelf had
graag een andere naam gezien.
„Hervormd-katholieke kerk had
ik prachtig gevonden, waar ka
tholiek als algemeen christelijk
moet worden gezien." Hoe dan
ook, in de brief wordt gezegd
dat het gaat om een kerk waarin
hopelijk 'onze kinderen en
kleinkinderen zullen leven en
Volgens Korevaar is het dui
delijk dat je een deel van je
identiteit verliest als je opgaat in
een groter geheel. „Dat geldt
ook voor de gereformeerden en
de lutheranen in het bijzonder."
Het samensmelten van de drie
kerken heeft nu eenmaal ook
tijd nodig, beklemtoont de
praeses. De pastorale brief komt
op het juiste tijdstip, meent hij,
omdat er nu de kans is om dat
'echte gesprek met elkaar aan te
gaan. Kijk elkaar nu maar eens
diep in de ogen. Als je het nu
vertikt om de ander te ontmoe
ten, dan gaat het mis, want dan
blijf je puur op je eigen stand
punt staan'.
In dit verband merkt hij op
dat men in de bijbel ook ver
schillende stromingen van gelo
ven aantreft. In het Nieuwe Tes
tament zelfs heel nadrukkelijk.
„Ook in de eerste christenge
meente was er een enorme vari
atie aan mensen. Wij zeggen in
de brief: zorg ervoor dat de
nieuwe kerk een eenheid in ver
scheidenheid blijft. Eigenlijk is
de brief een hartstochtelijk
pleidooi voor een kerk met heel
verschillende mensen, die ieder
hun eigen rijkdom hebben,
waarbij het belangrijk is dat
men die rijkdom ook vrucht
baar maakt naar buiten toe."
Woorden van leven
De lessen van Jezus in de bijbelboeken Lucas, Marcus
en Matteüs en Zijn gelijkenissen vormen de basis voor
respectievelijk 'Woorden van leven en 'In Woorden ver
borgen'. Het gaat hier om vertalingen van de Engelstali
ge reeks 'The most powerful word eVer spoken' (Het
krachtigste Woord ooit gesproken), waarin op een zorg
vuldige manier is gestreefd naar harmonie in tekst en
illustratie. Op elke pagina worden de door Anne de
Vries vertaalde bijbelgedeelte vergezeld van schitteren
de kleurenfoto's waarin de sfeer van de gebrachte
Boodschap tot uitdrukking komt.
Jezus sprak in gelijkenissen om de 'geheimen van het
koninkrijk van de hemel' aan het volk duidelijk te ma
ken, zoals hij zelf uitlegt in Matteüs 13:10-17. Deze pas
sage vormt het openingshoofdstuk van 'In Woorden
verborgen', waarin tal van vertrouwde bijbelverhalen
op een andere manier worden belicht. De uitgave lijkt
vooral toegespitst op lezers die voor het eerst met de
Bijbel in aanraking komen of de kennismaking willen
vernieuwen. Wie is opgegroeid met en zweert bij de ou
dere bijbelvertalingen zal soms wat weg moeten slikken
bij de interpretaties van De Vries. Zoals in de gelijkenis
van de talenten, in dit boek aangeduid als 'Het Kapi
taal'. De oude passage 'En werpt de onnutte slaaf uit in
de buitenste duisternis. Daar zal het geween zijn en het
BOEKBESPREKING
tandengeknars', wordt hier beschreven als 'En gooi die
waardeloze vent eruit, de diepe duisternis in, waar ge
huil is en tandengeknars!'
Het is ook in 'Woorden van leven' - waarin de lessen
van Jezus in de bijbelboeken Lucas, Marcus en Mat-
theüs centraal staan - boeiend om te zien hoe De Vries
dan weer dicht bij de vertrouwde bijbelpassages blijft
en er dan weer radicaal van afwijkt om de boodschap in
haar actualiteit kracht bij te zetten.
Woorden van leven de lessen van Jezus in Lucas, Marcus en
Matteüs vertaling Anne de Vries. - Kampen Kok Voorhoeve,
1993. - 84 p. ISBN 90-297-1174-4. Prijs24,90 gulden.
In Woorden verborgen gelijkenissen van Jezus vertaling Anne
de Vries. - Kampen Kok Voorhoeve, 1993. - 64 p. ISBN 90-297-
1175-2. Prijs 24,90 gulden.
Geloof opnieuw
Predikant Taco Noorman van de hervormde gemeente
Rotterdam-Centrum biedt de lezer in 'Geloof opnieuw'
veertig vrijmoedige beschouwingen bij bijbelse frag
menten aan. Hij wil daarmee een schets geven van de
wijze waarop het voor hem mogelijk is - ondanks alles
wat er tegen de christelijke traditie pleit - 'met vreugde
en volharding inzicht en bemoediging te blijven ver
wachten van de grote woorden die ons door de traditie
die teruggaat op de bijbelse verhalen, geschonken zijn'.
Als dominee stond Noorman de afgelopen vijftien
jaar in zeer uiteenlopen gemeenten. Begonnen in 1975
in drie Friese dorpen, maakte hij in 1981 de overstap
naar het studentenpastoraat van de Technische Uni
versiteit Enschede en een vrijzinnig-hervormde kring in
deze provinciestad. Momenteel is Noorman predikant
van de Grote Kerk in de Rotterdamse binnenstad en bij
de Oecumenische Studentenkerk, een samenwerkings
verband van het rooms-katholieke, gereformeerde en
hervormde studentenpastoraat aan de Erasmus Uni
versiteit.
Op al deze werkplekken heeft de dominee ervaren
dat het christelijke geloof allerminst vanzelfsprekend is.
Het is voor hem een 'dagelijkse troost dat er, buiten en
binnen de christelijke gemeente, zoveel getuigen zijn
van de kracht van het levend geloof, dat ons menselijk
leven gedragen wordt door en bestemd is voor de vrede
die alle verstand te boven gaat'.
Geloof opnieuw vrijmoedige bijbelse beschouwingen Taco
Noorman. Baarn Ten Have, 1993. - 140 p. ISBN 90-259-4566-X.
Prijs24,50 gulden.
DICK VAN DER PUS
COLOFON
DE RECHTER
WÉsJgER PD RECBTER, MDNI
CLIËNT WORpT TEN ONRECHTE-
&E"6CHÜLPi&P. Hil WAS PM
WET- IN DE BUURT TOENJ DE
BRMDEM OSJTSTDNDEAJ, MAAR
PAT ZB&T NIETS.
Mr. Jesse van Muylwijck
Uitgave van Dagbladuitgevenj Damiate bv
DIRECTIE. B.M. Essenberg, G.P Arnold (adj).
HOOFDREDACTIE: Jan-Geert Majoor, Frans
Nypels, Henk van der Post (adj).
OMBUDSMAN: R D Paauw, tel. dag 9.30-
Telefoon 071-356230
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleute
ma.-vnj. van 8.30-17.0C
Telefoon071-143545
HET WEER
HANS VAN ES
Somber weer
Het duingebied van Noord-en Zuid-
Holland is weerkundig gezien een
heel interessant gebied. De ver
schillen in het weer tussen de
vloedlijn en de strook net achter de
duinenrij kunnen op sommige da
gen aanzienlijk zijn. Berucht zijn
de koude voorjaarsdagen aan zee,
terwijl het op hetzelfde moment
landinwaarts al bijna zomers warm
kan zijn. Ook wat bewolking en
neerslag betreft is er boven de
kuststrook vaak een markante
weergrens te ontdekken. Denk
maar eens aan de typische herfst
buien, die hun lading boven de
zeereep lozen, terwijl het verder
naar het oosten droog blijft.
Een ander opmerkelijk feno
meen is de neerslagspreiding in
deze regio. Uit de jaarboeken blijkt
dat juist achter de duinen, zo'n vijf
kilometer landinwaarts, meer neer
slag valt dan vlak aan zee. Vooral in
de maanden juli tot januari zijn de
verschillen rjogal groot; tot wel 20
procent. Bij nader onderzoek aan
de hand van de jaartotalen van
1993 komt dit ook duidelijk naar
voren.
In de Amsterdamse Waterlei
dingduinen, tussen Zandvoorten
Noordwijkerhout, zijn in twee west
oost lopende stroken een aantal re
genmeters opgesteld. Het is voor
de beheerders van dit prachtige
waterwingebied van eminent be
lang een overzicht te hebben be
treffende de neerslaghoeveelhe
den. De drinkwatervoorziening ge
schiedt door infiltratie van rivier
water, aangevuld met regenwater.
Aan de hand van de gevallen
neerslag kan men steeds bepalen
hoeveel rivierwater het gebied
moet worden binnengeleid. De sys
tematisch opgestelde regenmeters,
van 500 meter tot ca. 5 km landin
waarts, geven frappante neerslag-
verschillen te zien. De neerslagsom
van de meest westelijke stations
lag rond 920 millimeter; de regen
meters ter hoogte van de binnen-
duinen vingen rond 985 millimeter
regenwater op. Verder landinwaarts
nemen de verschillen nog verder
toe. Het regenstation bij Vogelen
zang kwam op een jaarsom van
1056 millimeter en Haarlem-oost
mat 1044 millimeter. In een vol
gende rubriek zal ik proberen in te
gaan op de oorzaken van deze op
vallend uiteenlopende regencijfers.
Ons huidige weer blijft voorlopig
aan de sombere kant. Een frontale
zone, die de scheiding vormt met
veel koudere lucht boven Noord
en Oost-Europa blijft in de buurt.
Wij verblijven voortdurend aan de
zachte kant van het front met soms
wat regen of motregen en mis
schien een mistbank. De tempera
turen varieren van ca. 2 graden in
het noordoosten tot 4 a 7 graden
elders.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Zweden:
Opklaringen, hier en c
de Oostzeekust af en toe
wind. Maxima in het uiter
ste zuiden iets onder het
vriespunt, in de omgeving
van Stockholm rond -7
graden en in Lapland
plaatselijk rond -15 gra-
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
In Engeland wisselend be
wolkt en vrijwel overal
droog. Elders wolkenvel
den en van tijd tot tijd re
gen, in de Schotse Hoog-
Half tot zwaar bewolkt en misschien wat
regen. Kans op mist. Maxima ongeveer
7 graden, in de Ardennen enkele graden
lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Half tot zwaar bewolkt en hier en daar
regen, in de hoogste delen van de Jura
en Vogezen ook sneeuw. In de nacht en
ochtend op veel plaatsen kans op mist
of laaghangende wolken. Maximumtem
peraturen meest tussen de 5 en 8 gra
den, zondag in de oostelijke departe-
Spanje:
Aan de Costa's in het zuidoosten en oos
ten geregeld zon "en bijna overal droog.
Elders half tot zwaar bewolkt en vooral
in het noordwesten van tijd tot tijd re
gen, meer landinwaarts boven de 500
teeuw. Maxima aan de
Gemiddeld over Nederland
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
ZONDAG 6 FEBRUARI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op 08.11 Zon onder 17.32
Maan op 05.05 Maan onder 13.23
Waterstanden Katwijk
Hoog water 11.33
Costa's i
dag rond 15 graden, nabij Barcelona cir
ca 12 graden.
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden en een enkele bui, aan de
zuidstranden perioden met zon en
droog. Maxima aan de zuidstranden on
geveer 19 graden.
Zuid-Frankrijk:
In de westelijke helft een geleidelijke
overgang naar droog weer met af en toe
zon. In de oostelijke departementen
aanhoudend bewolkt, perioden met re
gen, boven de 800 meter sneeuw, en
vooral zondag een koude noordelijke
wind. Maxima in de lagere delen rond 9
graden. In de Pyreneeën valt zaterdag
van tijd tot tijd nog sneeuw boven 700
meter.
Mallorca en Ibiza:
Zaterdag vrij wisselvallig weer met enke
le regen- of onweersbuien, zondag gelei
delijk afnemende neerslagkansen en
iets meer zon. Middagtemperatuur za
terdag rond 9 graden, zondag circa 13,
nog wat zon. Verder wisselvallig weer
met fors wat regen, ook onweer. Middag-
temperatuur aan zee meest tussen 8 en
13 graden, zaterdag in het zuiden circa
16. In de Alpen en Dolomieten valt bo
ven de 1000 meter flink wat sneeuw.
Griekenland en Kreta:
Zaterdag droog en perioden met zon.
Zondag vooral op het Griekse vasteland
meer wolken, kans op regen en een aan
trekkende zuidenwind. Middagtempera
tuur van 13 graden in het noorden van
Griekenland tot 17 op de Ionische eilan
den, Kreta en Rhodos.
Duitslancj:
Wolkenvelden en vooral zaterdag plaat
selijk wat regen of motregen, in
Sleeswijk-Holstein mogelijk ook
sneeuw. Op beide dagen in de hogere
delen van de Beierse Alpen nu en dan
sneeuw. Maxima in het noorden iets bo
ven het vriespunt, elders rond 6 graden.
Zwitserland:
Veel bewolking en vooral aan de zuid-
flank van de Alpen van tijd tot tijd flink
wat neerslag. Sneeuwgrens dalend tot
iets onder de 1000 meter. Temperatuur
r 06.45 19.56
MAANDAG 7 FEBRUARI 1994
Zon- en maanstanden
Zon op' 08.09 Zon onder 17.34
Maan op 05.54 Maan onder 14.29
Waterstanden Katwijk
Hoogwater00.18 12.48
Laagw
r 08.15 21.15
Weerrapporten 04 februari 1
iw 2 12 -2 0.0
ENCE DAN VERDW/JNT PE
TOEREN PLAAT ENDE DAAR
NA KR/J6 JE DE 3Z TOEREN
PLAATMAAR D/E YERPMJNT
OOP WEER EMOE DAN PRfJE
JE DE C.O. f
