Franse vissers woedend
Buitenland
Anti-semitisme verdeelt
zwarte Amerikanen
Jeltsin zegt Georgië
steun van Rusland toe
Kooijmans: Benelux moet zich bezinnen op toekomst
Libië verliest juridisch
gevecht grensstrook Tsjaad
Bosnisch-Servische vluchtelingen
Chef-staf in Bosnië worden gedwongen gerepatrieerd
VRIJDAG 4 FEBRUAR11994
9
Voor miljoenen guldens schade aangericht
De Franse premier Balladur, die vandaag een bezoek
bracht aan de Bretonse kustplaats Rennes, kreeg een
'warm welkom' van duizenden woedende vissers. Nadat
zij gisteren voor miljoenen guldens schade aanrichtten
gingen zij vandaag door met hun acties tegen de naar
hun zin veel te lage visprijzen.
washington hans de bruun
correspondent
Antisemitische uitlatingen van
een voorman van de radicale
zwarte beweging Nation of Is
lam hebben in de VS geleid tot
verontwaardiging onder joden
en verdeeldheid onder zwarte
leiders en organisaties. De
zwarte leden in het Congres,
verenigd in de Congressional
Black Caucus, hebben voorlopig
alle banden verbroken met de
'Nation', die Amerika's zwarte
moslims verenigt en veel aan
hang heeft onder jonge zwarten
in de grote steden.
Het draait allemaal om uitla
tingen van Khalid Abdul Mo
hammed, de rechterhand van
Nation-leider Louis Farrakhan.
Khalid noemde joden onlangs
tijdens een optreden op Kean
College in New Jersey 'de bloed
zuigers van de zwarte gemeen
schap'. Hij gaf de joden de
schuld van de Holocaust,
Kroatië hervat
oorlog bij
sancties VN
NEW YORk-BRUSSEL Rtr-AFP-ANP
Kroatië zal een nieuwe oorlog
tegen de Kroatische Serviërs
ontketenen als de Veiligheids
raad economische sancties te
gen Zagreb instelt. De Raad
heeft daar gisteravond mee ge
dreigd wegens de interventie
van Kroatische legereenheden
in de burgeroorlog in Bosnië.
De vijftien leden Raadsleden
veroordeelden unaniem de 'vij
andige daad' van Kroatië tegen
Bosnië en waarschuwde dat het
'andere ernstige maatregelen'
zou nemen als Zagreb niet on
middellijk al zijn troepen uit
Bosnië terugtrekt.
De Kroatische ambassadeur
bij de VN, Mario Nobilo waar
schuwde dat sancties tot een
nieuwe oorlog in de regio zou
den leiden. Kroatië zou dan de
door de VN beschermde Servi
sche gebieden bevrijden. In de
ze regio's (Unpa's) zijn blauw
helmen gelegerd om Serviërs en
Kroaten uit elkaar te houden.
noemde de paus 'krankjorum'
en sprak tegen de studenten
over homo's als 'flikkers'.
Leider Farrakhan uitte zijn
ongenoegen over de woordkeus
van Khalid maar liet de inhoud
ervan voor wat hij is. Volgens
hem waren de woorden van
Khalid wel 'de waarheid' maar
niet in de geest van de Nation of
Islam. Daarom is Khalid voorlo
pig van zijn functies in de be
weging ontheven.
De betrekkingen tussen zwar
ten en joden zijn al jaren ge-
spannen. Dat werd erger toen in
1991 zwarte Newyorkers een
joodse student vermoordden
nadat die bij een verkeersonge
luk een zwart meisje had dood
gereden. Drie dagen rellen wa
ren het gevolg. Newyorkse jo
den verweten de toenmalige
zwarte burgemeester Dinkins
dat die niets had gedaan om
hen tegen het zwarte geweld te
beschermen.
Brigade-generaal Adrianus van
Baal (47) wordt de hoogste Ne
derlandse militaire vertegen
woordiger in Bosnië. Van Baal,
nu nog commandant in Havel-
te, wordt als chef-staf de rech
terhand van de Britse luite
nant-generaal Michael Rose,
de VN-commandant in Bosnië.
Vanochtend droeg hij zijn hui
dige commando over.
De generaals zijn belast met de
algehele coördinatie van de in
zet van VN-troepen in Bosnië,
waarbij Van Baal de dagelijkse
leiding over de staf krijgt. De
twee generaals voeren ook het
overleg met de leiders van de
strijdende partijen.
Formeel moet de benoeming
van Van Baal nog de goedkeu
ring krijgen van de VN-organi-
satie. In Bosnië vindt morgen
een kennismakingsgesprek
plaats tussen de nieuwe chef
staf en generaal Rose. De be
noeming gaat in op 1 maart
wanneer de huidige chef-staf,
de Britse generaal Ramsay, naar
parus hans gertsen
correspondent
Op de vismarkt in de Parijse
voorstad Rungis en in Boulog-
ne-sur-Mer kwam het daarbij
tot hardhandige confrontaties
met de oproerpolitie. Minstens
twintig politiemensen en beto
gers raakten daarbij gewond.
De acties begonnen gister
morgen vroeg op de vismarkt
van Rungis. Een commando
Generaal Adrianus van Baal. foto
Londen terugkeert.
Het hoofdkwartier van het com
mando is gevestigd in Kiseljak.
De staf telt ongeveer 460 mili
tairen, inclusief de Deense ver
zorgingseenheid. Er werken 59
Nederlandse militairen, die
veelal geplaatst zijn in operatio
nele en verbindingsfuncties.
Van Baal werd na zijn studie
aan de KMA in 1970 benoemd
tot artillerie-officier. Van 1988
tot 1990 commandeerde hij
van met ijzeren staven en honk
balknuppels gewapende vissers
vernietigde enkele honderden
tonnen geïmporteerde vis en
tientallen marktkramen uit pro
test tegen de extreem lage prij
zen waardoor ze al weken lang
geen droog brood meer verdie
nen. Ook in Boulogne-sur-Mer,
de haven waar de meeste geïm
porteerde vis aan land wordt
gebracht, kwam het tot geweld
dadigheden. Tientallen tonnen
43ste afdeling Veldartillerie in
de Johannes Postkazerne in Ha-
velte. Als kolonel was hij vervol
gens hoofd afdeling organisatie
op de landmachtstaf. In Havelte
keerde hij in maart 1993 terug
als brigadecommandant.
De benoeming tot chef-staf
komt niet als een verrassing.
Minister Ter Beek (defensie)
maakte dinsdag bekend dat Ne
derland door de VN was aange
zocht voor de periode van een
jaar de chef-staf te leveren. Van
Baal zal de functie voorlopig
voor een halfjaar vervullen.
Het VN-commando in Bosnië
en Hercegovina is belast met de
bescherming van voedselkon
vooien van de VN-vluchtelin-
genorganisatie Unhcr. Ook de
Nederlands-Belgische trans
porteenheid valt onder het
commando. Het is de enige mi
litaire transporteenheid die
voor de Unhcr werkt. In totaal
telt het commando tien infante-
riebataljons.
DEN HAAG NPA
vis werden op straat gegooid,
met benzine overgoten en aan
gestoken.
De Bretonse vissers proteste
ren al enkele dagen tegen de
dramatisch gekelderde visprij
zen. Volgens de vissers en hun
organisaties liggen de veiling-
prijzen per kilo één tot twee
gulden onder de kostprijs. Dè
oorzaak is de massale import
van goedkope vis uit Noord-Eu
ropa, Latijns-Amerika en de
voormalige Sovjetunie. Vanaf
eind vorige week varen de Bre
tonse vissers niet meer uit en ei
sen ze dat de regering de im
porten aan banden legt.
De Franse regering slaagt er
nog niet in de angel uit het con
flict te halen. Woensdagavond
maakte minister van landbouw
kovin robert block
De Bosnisch-Servische autori
teiten bereiden zich voor op een
nieuwe ronde gevechten tegen
de Bosnische moslims en hier
voor hebben ze alle mankracht
nodig die ze kunnen krijgen. In
dit kader kondigde het opper
commando van de strijdmacht
van de Bosnische Serviërs
maandag nieuwe, harde maat
regelen aan om de oorlog te
winnen, waaronder de mobili
satie van 'deserteurs' en de op
richting van een speciale ge
vechtseenheid voor vrouwen.
Op dezelfde dag arriveerden
Servische soldaten in het vluch-
telingencentrum Cardak, een
voormalig zomerkamp zo'n 40
kilometer ten noorden van Bel
grado. Ze deelden gevechtsop-
roepen uit aan de in het kamp
aanwezige mannen. Binnen 48
uur waren alle 50 voor het ge
vecht geschikte mannen wegge
en visserij Puech een pakket
steunmaatregelen ter waarde
van ruim 100 miljoen gulden
bekend. Volgens de vissers is
dat echter 'volstrekt onvoldoen
de'.
Een woordvoerder van de
IJmuidense vishandelaar Prins
verwacht niet dat de Neder
landse export van vis naar
Frankrijk onder de acties heeft
te lijden. „Gisteren verkochten
we wel minder vis omdat de
angst bij de Franse handelaren
er goed inzat. Maar vandaag
hebben we weer evenveel vis
aangevoerd." De zegsman ziet
zelfs goede vooruitzichten voor
de Nederlandse export. „Als de
Franse aanvoer minder is, dan
kan de aanvoer uit Nederland
toenemen."
haald. De vrouwen en kinderen
bleven bang en verbouwereerd
achter nadat hun echtgenoten,
broers en vaders waren afge
voerd om te vechten in de oor
log die ze juist waren ontvlucht.
Sindsdien is in nieuwsbulletins
bekendgemaakt dat alle
Bosnisch-Servische vrouwen
onder de 45 jaar, ook moeders
met kinderen die ouder zijn dan
zeven jaar, eveneens in aanmer
king komen voor militaire
dienst. Geruchten doen de ron
de dat alle 70 vrouwen uit Car
dak die aan de criteria voldoen
op 15 februari zullen worden
opgehaald door soldaten van de
rompstaat Joegoslavië (Servië
en Montenegro).
„We zijn doodsbang", zegt Sav-
ka, een 41-jarige moeder van
twee meisjes van dertien en
veertien die in aanmerking
komt voor mobilisatie. „Ik weet
niet of de legertrucks voor ons
zullen komen, maar ik weet wel
dat geen enkele vrouw er over
den haag anp
Tsjaad is gisteren door het In
ternationaal Gerechtshof in het
gelijk gesteld in een slepend
grensconflict met Libië. Met
zestien stemmen tegen één be
paalden de rechters dat de zo
genoemde Aouzou-strook bij
Tsjaad hoort. Libië maakte aan
spraak op een gebied van
500.000 vierkante kilometer,
een gebied twaalf keer zo groot
als Nederland.
Het Hof baseerde zijn uit
spraak over het enorme grens
gebied in de Sahara op een ver
drag uit 1955 tussen Frankrijk
en het toenmalige koninkrijk Li
bië. De enige tegenstem was af
komstig van rechter José Sette-
Camara, die op voordracht van
piekert haar kinderen hier ach
ter te laten. We zijn Bosnië juist
voor de veiligheid van onze kin
deren ontvlucht."
De VN-Hoge Commissaris voor
Vluchtelingen zei dat de mobili
satie een schending is van inter
nationale verdragen waarin
vluchtelingen tegen gedwongen
repatriëring worden be
schermd. De Bosnisch-Servi
sche autoriteiten houden echter
vol dat Servische mannen die
uit Bosnië zijn gevlucht deser
teurs zijn die geen recht hebben
op de vluchtelingenstatus. Of
dit argument ook op de Servi
sche vrouwen van toepassing
wordt geacht, is niet duidelijk.
Vast staat in ieder geval wel dat
de Bosnische Serviërs man
kracht te kort komen voor de
verdediging van de 70 procent
van Bosnië-Hercegovina die ze
hebben veroverd. Vrouwen zijn
voor het Bosnisch-Servische le
ger een rijke, onaangeboorde
bron.
Libië aan het hof was toege-
voegd.
Na de uitspraak weigerden de
leden van de Libische delegatie
ieder commentaar. Tsjaad
toonde zich verheugd. De Tsja-
dische vertegenwoordiger Ab-
derahman Dadi zei „zeer tevre
den" te zijn. Hij zei erop te ver
trouwen dat Libië nu zijn troe
pen zal terugtrekken uit het
noorden van het omstreden ge
bied.
De twee landen legden het
conflict in 1990 voor aan het
Hof en zegden toe zich bij de
uitspraak neer te leggen. Libi
sche troepen houden de Aou
zou-strook sinds 1973 bezet. In
1987 heroverden Tsjadische
troepen een groot deel van het
gebied, maar de stad Aouzou
moesten ze later weer prijsge
ven aan de Libiërs. De strook
bevat waarschijnlijk olie en ura-
'Europa' gooit
geld weg met
subsidie tabak
brussel peter de vries
correspondent
De bijna drie miljard gulden
waarmee Brussel jaarlijks de
Europese tabakstelers subsidi
eert is 'een verkwisting van
overheidsgelden'. De kwaliteit
van de tabak is vaak net zö er
barmelijk als de controle op de
subsidieregeling.
Dat harde oordeel velt de Eu
ropese Rekenkamer in een rap
port over de steun van de Eu
ropese Unie aan de 180.000 ta
bakstelers in Griekenland,
Spanje en Italië. Het onderzoek
kwam aan het rollen toen vorig
jaar een hoge ambtenaar die
was belast met de controle op
de regeling, zelfmoord pleegde.
Bovendien is de kwaliteit van
de tabak zo slecht, dat de helft
nog eens moet worden uitge
voerd naar ontwikkelingslan
den. Vanzelfsprekend komt ook
dat 'voor rekening van de belas
tingplichtige', merkt de Reken
kamer zuur op.
Japans kabinet trekt plannen in
Tokyo» De Japanse premier Morihiro Hosokawa heeft vandaag,
in een poging zijn wankele coalitie te redden, besloten af te zien
van de gisteren aangekondigde belastingmaatregel. Hosokawa
stelde gisteren voor de economie te stimuleren door de inkom
stenbelasting te verlagen en de BTW (drie procent) af te schaf
fen. In 1997 zou die dan worden vervangen door een „nationale
sociale heffing" van zeven procent opnieuw een soort BTW.
De socialistische SDPJ, de grootste van de acht regeringspartij
en, is echter mordicus tegen alles wat op een BTW lijkt.
Spaanse kinderen mogen 'Jan' heten
madrid» Spaanse ouders mogen hun kinderen binnenkort een
buitenlandse voornaam geven, zoals Jan, Piet, Jacques of Yuan.
De regering werkt aan de wijziging van de door dictator Franco
ingestelde wet die alleen de registratie van écht Spaanse namen
als Carmen, Francisco of Pedro toestaat. De verruimde wetge
ving biedt voortaan ook de mogelijkheid kinderen namen te ge
ven waarvan de schrijfwijze gangbaar is in Catalaans, Baskisch
ofGalicisch.
Japanse draagraket gelanceerd
Tokyo» Japan heeft vanmorgen met succes zijn eerste eigen
draagraket de ruimte ingeschoten. Een half uur na de start van
het ruimtevaartcentrum Tanegashima op het eiland Kyushu,
werden een onbemande ruimteveer en een testsattelliet uitge
zet.
Massale staking in Ecuador
quito Honderdduizenden Ecuadoranen hebben gisteren het
werk neergelegd om te protesteren tegen de verhoging van de
benzineprijs. In verscheidene delen van het land werden blokka
des opgeworpen en autobanden in brand gestoken, maar de ac
ties zijn over het algemeen ordentelijk verlopen. De actievoer
ders slaagden er niet in het werken van openbare diensten of de
benzineverkoop bij de pompstations te verhinderen. De benzi
nestations waren door militairen bewaakt.
Senaat VS akkoord met Perry
Washington De Amerikaanse Senaat heeft gisteren unaniem
ingestemd met president Clintons benoeming van William Perry
als minister van defensie bevestigd.
Doden op Madagaskar door cycloon
Antananarivo Op het Afrikaanse eiland Madagaskar in de Stille
Oceaan heeft de cycloon Geralda gisteren zeker tien levens ge
ëist. Verwacht werd dat het uiteindelijke dodental veel hoger zou
liggen. De cycloon deed ook schepen vergaan en verwoestte
oogsten. Frankrijk stuurde vanuit het nabijgelegen Reunion, dat
Frans gebied is, met een militair vliegtuig artsen, medicamenten
en waterzuiveringsmiddelen naar Madagaskar.
Oekraïne stemt in met Start-1
kiev» Het Oekraïnse parlement heeft gisteren ingestemd met de
ontmanteling van ex-Sovjetkernraketten op zijn grondgebied.
Hiermee schaart het zich achter het akkoord dat vorige maand
in Moskou werd ondertekend tussen de Oekraïnse president
Kravtsjoek en zijn Russische en Amerikaanse ambtgenoten. De
parlementariërs stemden echter tegen deelname aan het VN-
non-proliferatie verdrag (NPV) uit 1968 tegen de verspreiding
van kernwapens.
Duitse onderwijsminister treedt af
bonn» Rainer Ortleb, de Duitse minister van onderwijs, is giste
ren op advies van zijn arts afgetreden. De 49-jarige Ortleb een
van de weinige Oostduitsers in de regering Kohl was in func
tie sinds januari 1991, maar kampt sinds november vorig jaar
dermate met gezondheidsproblemen dat van werken niet veel
meer kwam.
Franse vissers hebben op verschillende plaatsen actie gevoerd tegen de
lage visprijzen. In Granville moest de voorraad diepvriesvis eraan gelo-
Tijdens zijn eendaagse bezoek aan de Georgische hoofdstad Tbilisi werd de Russische president Jeltsin met zijn collega Edoeard Sjevardnadze gis
teren ook ontvangen door de Georgische patriarch Katolikos Ilia II. foto reuter
President Jeltsin van Rusland
heeft gisteren in Tbilisi met
zijn Georgische ambtsgenoot,
Sjevardnadze, een verdrag
over samenwerking en goed
nabuurschap ondertekend.
Volgens het akkoord blijft Rus
land militair aanwezig in Geor
gië en gaat Moskou het land
helpen met de opbouw van de
eigen strijdkrachten.
Op de dag van Jeltsins bezoek
werden twee aanslagen ge
pleegd. 's Ochtens kwam de on
derminister van defensie Keke-
lidze om het leven bij een aan
slag op zijn huis. Later op de
dag raakte de Georgische minis
ter van defensie, Karkarasjvili,
gewond toen hij het vernielde
appartement van Kekelidze be
zocht. Het incident toont de po
litieke instabiliteit in het land
aan. Een woordvoerder van de
regering zei dat de „terroristi
sche daad" het werk was van
guerrillastrijders die tegen het
verdrag met Moskou zijn.
Moskou belooft in het verdrag
behalve militaire hulp ook poli
tieke en economische bijstand.
De Russische troepen die zich
in Georgië bevinden, blijven op
drie bases in de republiek in de
Kaukasus. Zowel Jeltsin als Sje
vardnadze moet in eigen land
nog steun zien te vinden voor
het verdrag.
Alle partijen in het Russische
parlement hadden Jeltsin opge
roepen geen verplichtingen aan
te gaan om Georgië te helpen
met de opbouw van een eigen
leger. De parlementariërs vre
zen dat Rusland hierdoor tegen
zijn wil bij gewapende conflic
ten betrokken raakt in de span-
ningshaard.
In de noordwestelijke repu
bliek Abchazië hebben naar on
afhankelijkheid strevende groe
pen in september, na een jaar
van strijd, de macht overgeno
men. Het zuidoostelijk gelegen
Zuid-Ossetië wil aansluiting bij
de Russische republiek Noord-
Ossetië. Bij zware gevechten
tussen Ossetiërs en Georgische
troepen vielen in 1992 honder
den doden.
De overeenkomst wordt pas
geratificeerd na 'de volledige re
geling van de problemen in Ab
chazië en Zuid-Ossetië', zo ver
klaarde Jeltsin. De Georgische
president, die dringend Russi
sche hulp nodig heeft om zijn
geplaagde land bijeen te hou
den, noemde het verdrag 'de
belangrijkste gebeurtenis tussen
Georgië en Rusland in de afge
lopen 200 jaar'.
Steeds meer functies worden overgenomen door de Europese Unie
brussel
De Nederlandse minister Kooijmans (bui
tenlandse zaken) vindt dat Nederland, Bel
gië en Luxemburg zich moeten bezinnen
op de toekomst van hun samenwerking in
de Benelux. Die zou wat hem betreft moe
ten worden aangewend om de invloed van
de kleinere landen in de Europese Unie te
'maximaliseren'.
Minister Kooijmans constateerde giste
ren in een toespraak in Brussel dat steeds
meer functies van de Benelux, die in 1944
in Londen ontstond, geleidelijk aan worden
overgenomen door de Europese Unie. Hij
ziet nog wel een belangrijke rol weggelegd
voor het (van oorsprong economische) sa
menwerkingsverband, maar dit zou wel
eens een veranderde rol kunnen zijn. „Het
vijftigjarige bestaan lijkt mij daarom een
goede gelegenheid om te bezien welke
meerwaarde de Benelux thans nog kan
hebben."
Volgens Kooijmans zouden taken kun
nen worden afgestoten waardoor ruimte
komt voor nieuwe. „Het lijkt nodig hier en
daar te snoeien. Dat kan, zoals iedere tuin
der bekend is, tevens tot nieuwe bloei lei
den." Tegenover de Belgische krant De
Standaard van gisteren sprak hij over 'pro
blemen die zich op het moment van de op
richting niet voordeden, zoals de milieu
vervuiling'.
Maar daarnaast wil Kooijmans de vooral
met België 'meer dan goede' samenwer
king in de Unie benutten ten gunste van de
invloed van de kleinere landen. Hij herin
nert daarbij aan de initiatieven van de mi
nisters Spaak en Beyen die in de jaren vijf
tig de stoot gaven tot de oprichting van de
Gemeenschap, waarbij zich Luxemburg
aansloot.
In het verlengde daarvan ziet hij de steun
die België als enige uitsprak voor het ont-
werp-verdrag voor een Europese Politieke
Unie dat Nederland als EG-voorzitter in
1991 presenteerde. Het plan, dat onder
meer voorzag in ruimere bevoegdheden
voor het Europees Parlement, werd door de
andere partners afgeschoten omdat Brussel
daarin te veel macht kreeg.
Kooijmans maakt duidelijk dat hij toch
op dat pad wil doorgaan met een pleidooi
om 'eendrachtig te blijven opkomen voor
behoud en versterking van het commu
nautaire Europa'. Als argument daarvoor
zegt hij dat 'sommige lidstaten weer, in alle
openheid, hun voorkeur laten blijken voor
méér intergouvernementele besluitvor
ming'.
De minister meent dat deze aanpak ook
nodig is gezien de ontwikkelingen in Oost-
Europa en met name op de Balkan. Daar
door lijkt de animo in het Westen afgeno
men om te proberen maximale uitvoering
te geven aan het Verdrag van Maastricht.
Hij waarschuwt er echter voor dat de 'ont-
blokking' door het wegvallen van de Koude
Oorlog niet leidt tot 'ontbinding' in de
Unie. Volgens hem behoort de EU juist de
komende jaren de 'hoofdaannemer' te zijn
bij de stabilisering in Midden- en Oost-Eu
ropa. Ook daarom is versterking van de
communautaire instelling vereist.
PORTRET: ADRIANUS VAN BAAL n 'in i i i
