'Wie doet zijn tien
jaar oude auto weg?'
Hoogvliet lacht om studentengrap
'De kniptechniek is heel anders'
'Gratis lezen stimuleert jonge lezers niet'
Het Gesprek van de Dag
Madurodam ziet geen
spannende reclames
18 VRIJDAG 4 FEBRUARI 1994
Alfred van den Bos moet harte
lijk lachen om de grap die stu
denten van de PABO-leerlin-
genopleiding in Haarlem giste
ren uithaalden bij een Vomar-
supermarkt in Velserbroek. De
assistent-bedrijfsleider van de
Leidse vestiging van Hoogvliet
aan het Levendaal weet wat zijn
collega daar overkwam toen de
ze compleet werd verrast door
de 'overval' van de dertig stu
denten. „Hij zat er toch niet
mee?", informeert Van den Bos
nog voor zekerheid. ,,Moet-ie
ook niet doen, want in feite is
het natuurlijk een prima recla
me voor de zaak. Dat compen
seert het verlies van dat volle
boodschappenwagentje in rui
me mate."
Bij zijn vestiging van Hoogvliet,
aan het Levendaal in Leiden,
werken ze al sinds 8 mei van
vorig jaar met het zogenaamde
'derde-klant-gratis-systeem'.
het
Waarbij een computer de ver
houding tussen het aantal klan
ten in de zaak en de benodigde
kassa's berekent en waardoor er
nooit meer dan twee mensen
bij het afrekenen van de bood
schappen een 'rif vormen. De
derde persoon die aansluit, zo
luidt de afspraak, krijgt de in
houd van zijn wagentje gratis
mee naar huis.
Zo ver als Hoogvliet in Leiden -
dat vorig jaar oktober een zoge
naamde retail-prijs won voor
zijn 'derde klant' - durft Vomar
in Velserbroek nog niet eens te
gaan. Daar zijn de gratis bood
schappen pas voor nummer
vier, in wat dan al een échte rij
te noemen i&. Het systeem is
nog maar pas in gebruik geno
men, düs vandaar. Maar werd,
bij de eerste grote test door de
30 leerlingen van de PABO,
prompt gekraakt. Lunchen
doen ze daar op school deze
week in elk geval gratis.
Het filiaal van Hoogvliet
Levendaal omschrijft
bedrijfsleider Van den Bos als
een typische studentenzaak.
Dat klinkt aannemelijk, want de
supermarkt ligt middenin de
binnenstad, daar dus waar veel
studenten leven en wonen. Me
de daarom had men vorig jaar
bij de introductie van het 'der
de-klant-gratis-systeem' wel de
gelijk rekening had gehouden
met een ludieke actie uit die
hoek. „Nee", meldt Van den
Bos, „dat is niet gebeurd. Tot op
heden toe dan."
Wat niet wil zeggen dat het sys
teem bij Hoogvliet perfect
werkt. Zo af en toe loopt ook
daar een klant met gratis bood
schappen de deur uit. „Maar let
wel, wij noemen dat geen falen,
hoor. Wij vinden dat een feest.
Prachtig voor de consument.
Die vertelt dat thuis en in zijn
Nederlander doet langer met zijn wagen
De Nederlander rijdt langer iji
dezelfde auto. En als hij een an
dere koopt is dat tegenwoordig
in veel gevallen een tweede
hands. Dit blijkt uit cijfers van
het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS). De Bovag, de
belangenvereniging van de
autobranche, heeft uitgerekend
dat een auto gemiddeld twee-
eneenhalf jaar langer meegaat
dan een soortgelijk exemplaar
uit 1981.
Auto's gaan, volgens het CBS,
langer mee omdat de kwaliteit
van de wagens steeds beter
wordt. Dat is een belangrijke
verklaring voor de daling van de
t verkoop van nieuwe auto's.
Desondanks neemt de totale
verkoop van wagens niet af,
omdat er namelijk steeds meer
occasions worden verkocht.
W.J. Stevens, eigenaar van auto
sloperij De Groenoord, heeft
duidelijke aanwijzingen dat de
Nederlander langer in één auto
rijdt. De meeste vierwielers die
momenteel rijp zijn voor'de
sloop zijn in 1981 of daarvoor
gebouwd. „Tien jaar geleden
kwamen hier auto's die nog
maar zes of zeven jaar oud wa
ren. Daarnaast verkeren de hui
dige sloopauto's in betere staat
dan tien jaar geleden." De Leid
se sloper voegt daar aan toe:
.Auto's waar-van het chassis he
lemaal verrot is, zodat je er bij
na doorheen zakt, zie ik nauwe
lijks meer. En auto's die hele
maal niet meer remmen kom ik
al jaren niet meer tegen", is Ste
vens' ervaring. Toch is het niet
helemaal waar dat er geen
wrakken meer naar de sloop
gaan. „Ze zijn er nog wel maar
dan zijn het meestal wel wagens
die total loss zijn verklaard na
een ongeluk".
Bovag-woordvoerder R. Boon
verklaart dat auto's niet alleen
ouder worden door de goede
kwaliteit, maar zeker ook door
het onderhoud. „Mensen kijken
steeds meer om naar hun wa
gen. Sinds de in 1985 jaarlijks
verplichte Algemene Periodieke
Keuring (APK) willen automobi
listen geen bekeuring meer ris
keren en onderhouden daarom
hun wagens beter", denkt Boon.
Sloper Stevens is het daarmee
eens. „Wat ik ook vaak zie is dat
mensen net voor de APK hun
auto laten nakijken. Maar toch
zijn er veel mensen met een ou
de auto die dat voor 300 gulden
niet meer laten doen. Die kopen
dan meestal een tweedehands
je, want die zijn niet zo duur."
Zijn verhaal wordt bevestigd
door de verkoopcijfers van oc
casions. In 1993 zijn ruim
700.000 van deze auto's ver
kocht: een stijging van 2,5 pro
cent ten opzichte van het jaar
daarvoor. Bij auto-dealer De
Wit, verkoper van uitsluitend
nieuwe auto's, wordt dit per
centage met een korreltje zout
genomen. „Daar weet ik niets
van. Wij verkopen evenveel au
to's als in voorgaande jaren.
Mischien is het bestedingspa
troon van de klant wel veran
derd, maar daar hebben wij tot
nu toe niets van gemerkt."
Evenals De Wit zet Volkswagen
dealer Walter Kamsteeg van zijn
kant wat vraagtekens bij de
conclusies van het CBS. Kam
steeg erkent de stelling van het
CBS dat auto's nu kwalitatief
beter zijn maar bestrijdt dat de
consument zijn vierwieler beter
onderhoudt. „De auto's zijn ge
woon kwalitatief een stuk beter
en vergen minder onderhoud.
Dat blijkt ook uit de garanties.
Vroeger kreeg je één jaar garan
tie. Nu is drie jaar meer regel
dan uitzondering. En wie doet
nu zijn tienjarige auto nog weg
DERK GRAVER
kennissenkring door. Zo van:
'joh, wat me nou is overkomen'.
Een betere reclame voor je win
kel kan jeje niet wensen. En zo
moeten ze dat in Velserbroek
ook maar opvatten. Ja, toch."
Zijn bij Hoogvliet in Leiden alle
kassa's op de drukke uren en op
zaterdag bezet, dan gaat de deal
niet door. „Dat is vanzelfspre
kend, hé. Dit computer gestuur
de systeem is met name ont
worpen om de irritatie bij klan
ten ten aanzien van de lange
wachttijden voor kassa's weg te
nemen. Ziet de consument dat
wij er van alles aan doen om ze
ter wille te zijn, dan neemt hij
sneller genoegen met wat onge
mak. Althans dat is onze erva
ring."
De Nederlander rijdt gemiddeld tweeëneenhalf jaar langer in zijn auto.
FOTO HENK BOUWMAN
Aap moet ook
met pensioen
Een aap heeft ook recht op
een prettige oude dag. De
Leidse vakbond voor apen,
de Stichting Pro Primates,
pleit voor een echte pen
sioenregeling. Vandaag heeft
de vakbond een gesprek met
staatssecretaris Cohen van
onderwijs over dit onder
werp. „Apen die een aantal
keren als proefdier dienst
hebben gedaan in een labo
ratorium, zouden hun laatste
dagen in een dierentuin of
een opvangcentrum moeten
kunnen slijten", verduidelijkt
I. Spruit van Pro Primates.
De apenvakbond zal Cohen
ook wagen een meldpunt in
te stellen waar mogleijke
fraude van wetenschappers
onder de loep wordt geno
men. „We bedoelen niet al
leen fraude of onethische
'handelingen met proefdie
ren: ook in algemene zin
worden gegevens vervalst en
laakbare experimenten met
dieren en mensen gedaan.
Dat moet ergens worden uit
gezocht."
CAROLINE VAN'
In elke stad zijn z
flits v
t de a
3 of
bill-
manshoog bij de
boards. Ze roepen soms weer
stand op, zoals bij de reclame
voor een begrafenisverzeke
raar. Een enkele keer verlek
kert juist de halve bevolking
zich aan een dame die meer
dan levensgroot ondergoed
toont op de borden. En wat
geaccepteerd is in Nederland
hoort ook thuis in Ma
durodam, de mini-uitgave van
de lage landen.
Geen manshoge reclamebor
den in 'het vriendelijkste stad
je' van Nederland, maar bill-
boardjes van 8,5 bij 13,5 centi
meter. Want alles in het Haag
se mini-Nederland is 25 keer
kleiner dan in het echte leven.
Ook de tolerantie van de Ma-
durodam-inwoners, want de
billboards zijn daar aan strikte
regels gebonden. Geen span
nende dames in lingerie en
geen reclames voor verslaven
de middelen als sigaretten of
alcohol.
„De advertenties mogen abso
luut niet schokkend zijn voor
onze bezoekers", stelt woord
voerder T. Kuchler. „Seks, ge
loof, aan dat soort dingen kun-
zich ergeren. En
dat willen we niet: mensen ko
men hier om te recreëren, niet
om over probleemtoestanden
na te denken." En de bill
boards, hoe klein en wellicht
onleesbaar ook, mogen dus
niemand tegen de borst stui-
Billboard-exploitant Publex
vervangt de reclames geregeld,
na goedkeuring van de Ma-
durodamse toetsingscommis
sie. Niet om de twee weken,
zoals op straat, maar elk jaar.
De adverteerders betalen voor
een jaar 15.000 gulden. De op
brengst voor Madurodam gaat
naar goede doelen voor Ne
derlandse en buitenlandse
kinderen, net als de winst die
de ministad maakt. Kuchler:
„We steunen instellingen die
normaal gesproken niet voor
subsidie in aanmerking ko
men, zoals scoutingclubs en
muziekverenigingen. En we
hebben bijvoorbeeld vorig jaar
huizen geschonken aan SOS
Wereldkinderen in Honduras.
Jakarta en in Paramaribo."
Basic Hair Studio gespecialiseerd in het knippen van kroeshaar
In de grote steden zijn ze niet
meer weg te denken: de black
hair kapsalons. Mensen met
kroeshaar, veelal van Surinaam
se afkomst, kunnen hier hun
haar laten knippen door gespe
cialiseerde kappers. „Bij een ge
wone kapper kunnen mensen
met kroeshaar meestal niet te
recht. De kniptechniek is heel
anders", zegt Yvette Bodo, eige
naresse van black hair-kapsalon
Basic Hair Studio aan de Haar
lemmerstraat in Leiden.
Yvette en haar man Guno open
den ruim twee jaar geleden de
kapsalon aan de Haarlemmer
straat. Het is een succes. „Er
was nog geen black hair-kapper
in Leiden. We zijn nog steeds de
enige hier", vertelt Yvette. „Veel
mensen gingen eerst naar Rot
terdam of Amsterdam, maar nu
kunnen ze ook hier terecht. Dat
scheelt een eind rijden. Boven
dien kunnen ze bij ons een af
spraak maken. In Rotterdam
moetje soms uren wachten."
Surinaamse muziek klinkt op de
achtergrond. Een vrouw leunt
met haar hoofd achterover in
een spoelbak. Ze laat haar haar
ontkroezen. Straighten wordt
dat genoemd. „Zo'n behande
ling duurt ongeveer 2,5 uur",
vertelt Guno Bodo. „Door een
soort crêmebehandeling gaat de
krul eruit. Curly duurt nog lan
ger. Curly zijn wat grovere krul
len. Daarvoor moet ik het haar
eerst straighten en dan breng ik
er een soort permanent in. Per
manent met voorbehandeling
kun je het noemen."
Yvette heeft de kappersschool
gedaan, maar het echte black
hair-knippen heeft ze van Guno
geleerd. „In Nederland zijn wel
goede cursussen, maar geen er
kende opleidingen. Er is ook
nog geen erkende vakorganisa
tie voor black hair-kappers.
Maar daar verwacht ik wel ver
andering in, want er komen
steeds meer black hair-kapsa-
lons", verklaart ze. Ze vindt het
knippen van zwart haar niet
moeilijker dan het knippen van
ander haar. „Het is gewoon heel
anders, niet echt moeilijker. Ik
weet ook niet wat ik leuker
vindt. Daarom wil ik het allebei
blijven doen."
Guno heeft zijn kappersoplei
ding in Suriname gehad. „Maar
het echte black hair-knippen
heb ik in Frans Guyana geleerd"
vertelt hij. Voordat Guno zijn
eigen kapperszaak opstartte,
werkte hij bij black hair-kappers
in Amsterdam en Rotterdam.
Kappers die gespecialiseerd zijn
in het knippen van zwart haar,
geven op kappersshows vaak
demonstraties. „De echte grote
shows zijn niet in Nederland",
verklaart Guno. „In Londen
worden de meeste shows ge
houden en natuurlijk ook in
Amerika."
Niet alleen mensen met kroes
haar kunnen bij Basic Hair Stu
dio terecht, maar ook mensen
met 'gewoon' haar. „Ongeveer
een derde van onze klanten
heeft geen kroeshaar", weet
Yvette. „Veel jongeren komen
hier voor het 'blockhead' kap
sel, of om figuren of letters in te
laten scheren." Het 'instant-
weave'het innaaien van haar,
is ook populair. „Maar dat kan
niet bij ons, want dat duurt wel
een hele dag en daar hebben wij
niemand voor", vertelt Guno.
Opvallend is, dat mannen met
kroeshaar veel vaker naar de
kapper gaan dan vrouwen.
„Veel mannen komen om de
week. Het haar groeit snel en
vooral het strakke 'blockhead'
model raakt snel uit model",
verklaart Yvette. „Veel vrouwen
laten hun haar straighten en dat
hoeft slechts één keer in de drie
aanden herhaald te worden.
Ook het 'curly' model gaat drie
maanden mee."
Basic Hair Studio vervult min of
meer ook een sociale functie.
Yvette: „Mensen komen hier
omdat ze weten dat hun haar
goed geknipt wordt. Maar ze
vinden het ook gezellig. Op za
terdag lopen veel mensen bin
nen om alleen maar even een
praatje te maken. Dan is het ge
zellig druk en gaat de muziek
ook wat harder."
Het knippen van kroeshaar vereist een speciale techniek.
Jongeren van 16 en 17 jaar moeten bibliotheek gaan betalen
„Ze moeten in Leiden maar
eens meer bekeuringen uitdelen
voor te hard rijden. Dat levert
de gemeente heel wat meer geld
op", meent Jan Wolkers. „In
Leiden en Oegstgeest wordt
vaak verdomd hard gereden."
Wolkers reageert hiermee op de
beslissing van de gemeenteraad
dat 16- en 17-jarigen moeten
gaan betalen voor de biblio
theek. Hij vindt het onzin. „Er
wordt al zo weinig gelezen. Ze
moeten het juist eens stimule
ren. Voor jongelui moet lezen
gratis zijn." Wolkers denkt dat
jongeren door de maatregel van
de gemeente minder gaan le
zen. „Het is een soort drempel
die voor ze wordt opgeworpen."
Er klinkt irritatie in zijn stem.
De gemeente Leiden besloot tot
de maatregel omdat de biblio
theek de gemeentelijke bezuini
gingen moet opvangen. Jonge
ren van 16 en 17 jaar moeten
vijftien gulden per jaar gaan be
talen. PvdA-wethouder Koek
beloofde de tegenstanders van
de contributie dat de maatregel
weer wordt ingetrokken als de
contributie leidt tot een 'drama
tische terugval' van het aantal
kinderleden. Tegenstanders van
FOTO KIPPA
het voorstel vrezen dat de
drempel voor de jeugdige lezers
te groot wordt en dat de leesbe-
vorderende.maatregelen van de
gemeente teniet worden ge-
De Leiderdorpse schrijver
Holierhoek vindt de maatregel
heel redelijk. „Jongeren van
leeftijd zitten helemaal niet zo
slecht bij kas. Een bioskoop-
kaartje en een bezoek aan Mc-
die
Donalds kunnen ze ook beta
len", weet hij. „Cultuur en daar
valt lezen naar mijn mening ook
onder, moet bovendien ook z'n
prijs hebben. Dingen die gratis
zijn, worden vaak niet gewaar
deerd." Holierhoek verwacht
dat de invoering van de contri
butie het aantal bibliotheekbe
zoekers in die leeftijdscategorie
niet Zeil schaden. „Stimuleren is
wel nodig, maar dat is een inge
wikkeld proces. Je stimuleert
jongeren niet dobr het lezen
gratis te maken", meent Holier
hoek.
Maarten 't Hart onderschrijft de
mening van de Leiderdorper.
Ook hij vindt het bedrag van
vijftien gulden heel redelijk en
mist de waardering voor iets dat
gratis is. „Het aantal lezers zal
misschien ietsje afnemen, maar
de contributie zal de goede le
zers niet afschrikken", aldus 't
Hart.
De Leidse schrijver Mani Klim
mer is „absoluut tegen. Dat
moet de gemeente niet doen.
Jongeren gaan nog minder le
zen. En al krijgen ze die vijftien
gulden van hun ouders, dan
doen ze er toch iets anders
mee", zegt hij. Kummer denkt
nog even na over zijn reactie.
„Tja, ik betaal zelf ook hè. Maar
ik ben een echte oude socialist.
Ik vind dat alle bibliotheken
gratis moeten zijn."
Het is niet erg druk in de biblio
theek in het centrum van Lei
den. Hier en daar schuifelen be
zoekers tussen de boekenkas
ten. Een meisje van bijna zes
tien, zit achter de computer en
speurt in de catalogus. „Ik vind
het niet echt leuk dat we moe
ten gaan betalen", zegt ze.
„Maar ja, we moeten wel, want
voor school hebben we de boe
ken gewoon nodig. Op school
zelf kunnen we niet terecht." Ze
moet waarschijnlijk zelf de con
tributie betalen, maar dat is
voor haar geen reden om haar
lidmaatschap te beëindigen.
Even verder zitten twee scholie
ren met hun neus in de boeken.
Ze bekennen giechelend niets
van de maatregel af te weten.
Hun eerste reactie is: „Stom,
zeg. Je moet al veel lezen en nu
moet je daar nog geld voor gaan
betalen ook." Ze denken dat
veel lezers door de maatregel
zullen afhaken. „Als je er echt
wat voor over hebt, betaal je na
tuurlijk wel", menen ze. Eigen
lijk maken ze zich niet veel zor
gen om de maatregel. „Ik blijf
wel gewoon lid. Ik hoef het toch
niet zelf te betalen", zegt de
oudste van de twee. De ander
knikt instemmend. „Mijn ou
ders betalen wel", verklaart ze.