Boodschap raakt ondernemers niet
'Wie zijn geloof niet voedt, glijdt aP
Stichting draagt ideeën geleerde Comenius uit
Kerk Samenleving
RK Kerk
kan leren van
Franciscus'
islamvisie
VRIJDAG 4 FEBRUAR11994
UIT DE KERKBLADEN
Mensenwerk (1) -
De kerkbladen zouden in de
ze tijd van het jaar waar
schijnlijk de helft dunner
kunnen zijn, als het de domi
nees werd verboden te
schrijven over 'Samen op
Weg'. De kranten ook, waar
schijnlijk. Nog maar een keer
over naar het blad 'Om de
Oude Kerk' van de hervorm
de gemeente Katwijk aan
Zee, waar het opgaan in de
Verenigde Protestantse Kerk
van Nederland (VPKN) wel
heel veel weerstanden op
roept. Vooraan in de strijd
gaat dominee P.J. Stam jr. Hij
omschrijft de verenigde kerk
als een club ('een mensen
werk heet geen kerk!') waar
van hij geen predikant kan
en mag zijn 'omdat zij mijns
inziens geen kerk meer is
met een stellig gereformeerd
karakter'. „Het wordt een
soort vereniging waar niet
Schrift en belijdenis meer be
palend zijn, maar een ont
moetingspunt voor allerlei
lieden met modernistische
christelijke opvattingen.
Voorzover ik het zie houdt ir.
J. van der Graaf (secretaris
van de Gereformeerde Bond
- red.) de deur naar de VPKN
bij alle protest nog steeds
open met als 'theologisch'
argument 'Gods verbonds-
trouw'. Zo houdt een aantal
Kohlbrugge-vrienden de
deur open met als argument
'onder Gods oordeel moeten
webukken'."
Mensenwerk (2)
Dominee Stam ziet dat an
ders. „1. Gods verbonds-
trouw heeft zijn grenzen en
legitimeert nooit de ver-
bondsbreuk. Zo werp je de
verantwoordelijkheid weg. 2.
Bukken onder een oordeel is
iets anders dan het daadwer
kelijk mee veroorzaken van
zo'n oordeel. Nee, voor mij is
duidelijk dat die VPKN niet
kan en niet mag. Het is een
menselijk verzinsel, waar de
souvereiniteit Gods wordt
opgegeven en ingeruild voor
het 'iedereen op zijne wijs'.
Geef mij maar de 'kleinen' en
de 'stille in den lande' in ons
dorp aan de zee, dan mogen
ze heel die grote kerk met die
grote Gereformeerde Bond
en die Confessionele Vereni
ging houden. Dan ga ik nog
liever met al die afgescheide
nen (ook de 'wettische') in
een hok dan met mensen die
de Schrift vertrappen en ver
achten. Want daar zijn nog
vele oprechte en eenvoudige
gelovigen die de Heere vre
zen en getrouwe onderdanen
van onze vorstin zijn."
Fijnproeverij
In hetzelfde kerkblad 'Om de
Oude Kerk' houdt dominee
B.H. Weegink een 'klein
pleidooi' voor de tweede
kerkdienst op zondag. „Zeker
de avondkerk, met de eigen
verstilde sfeer, is van prak
tisch nut om bij te timmeren.
Meestal staat de catechis
mus, de leer of een serie-
preek centraal die ons brengt
bij het binnengebeuren van
wat de kerk belijdt en beleeft.
Een stukje fijnproeverij, 'hier
wordt het vette van Uw huis
gesmaakt'. Zelf onderschrijf
Ue van harte het woord van
wijlen dominee Tukker dal
dominees des avonds op hun
best zijn. Dat heeft te maken
met het bioritme. Sommiger
gras verwelkt, dat van andere
wast juist op als de zon ter
kimme neigt. Laten we er el
kaar aan de zee nog eens op
wijzen dat we 's morgens bij
(half) tienen en 's avonds bij
zessen onze diensten hou
den. Met aandrang der liefde
en een porretje in de rug van
hen die aan het verslampam
pen zijn. Er kan in de schare
geen één gemist worden.
Want in een menigte van
volk is des Konings heerlijk
heid. Wei-kom dan."
REDACTIE* DICKV
Het gaat niet goed met het enige theologisch-econo-
misch adviesbureau van Nederland. „Misschien greep ik
te hoog", zegt initiatiefnemer drs. L. van der Sar.
zijn'. Inmiddels drijft Van der
Sar zijn bureau vanuit zijn
woonhuis in Maasbommel.
„Ik roep met dit adviesbureau
slechts verwarring op", conclu
deert hij. „Ik wil ondernemers
het verband tussen economie
en theologie duidelijk maken.
Met 25.000 gulden startsubsidie
vestigde hij zich drie jaar gele
den als theologisch economisch
adviseur in Tiel om 'vastgelo
pen' ondernemers te vertellen
'waar zij nu eigenlijk mee bezig
Maar de mensen zitten hier niet
op te wachten. Zij hebben net
met veel moeite een scheiding
gemaakt: op zondag religie,
door de week economie. En nu
komt er iemand die hen vertelt
dat die dingen alles met elkaar
te maken hebben."
Tot nu toe heeft Van der Sar
slechts oriënterende gesprekken
met zakenlieden gevoerd. Hij
dacht dat meer ondernemers en
leidinggevenden bij hem om
advies zouden aankloppen om
dat hij vermoedde dat veel an
deren, net als hij zelf, waren
stukgelopen op de 'economi
sche oorlog van allen tegen al
len'. „Maar de afstand tussen de
praktijk en datgene waar ik mee
bezig ben is misschien te groot.
Ik kreeg eens te horen: Sorry,
maar van jouw verhaal kunnen
wij geen koek bakken. Terwijl ik
hen juist de vraag stel: waar wil
len wij in deze samenleving
heen met dat eindeloze koek
bakken?"
De theologisch
geeft adviezen over 'hoe creatief
om te gaan met economische
dwangmatigheden' zodat daar
door 'spanningen geminimali
seerd worden'.
Concrete adviezen kan hij
niet noemen, maar wel meent
hij dat de twijfelende onderne
mers beter op de been kunnen
blijven als zij kennis hebben
van de achtergronden van de
Pastoor Plh Harding neemt afscheid van Hillegomse Jozefparochie
HILLEGOM KEES VAN DER LINDEN
„Ik heb zeven jaar gewacht op
een opvolger, maar die kwam
niet." Pastor Ph. Harding van de
Hillegomse Jozefparochie had
eigenlijk al op 65-jarige leeftijd
willen stoppen, maar op ver
zoek van het bisdom Rotterdam
bleef hij aan. Inmiddels is hij 72.
Deze week vertrekt hij, zijn pa
rochie in Hillegom priesterloos
achterlatend.
In zijn werkkamer aan de
Hoofdstraat raast het verkeer
voorbij. Dankzij de driebubbele
beglazing dringt het lawaai van
de auto's niet naar binnen. Het
is er muisstil. In deze pastorie
heeft de pastor vanaf 1966 ge
werkt. Hier maakte hij de woeli
ge jaren na het Tweede Vati
caanse Concilie mee, zag hij de
gevolgen van de kerkverlating
en treurde hij mee om het dra
matische vertrek van bisschop
Bar. Maar het bracht hem nooit
uit zijn evenwicht.
„Ik heb eens een collega ge
had... als die aan het eind van
de dag thuiskwam, zat hij vol
met de indrukken van de dag.
Er was heel wat tijd yoor nodig
om die te verwerken. Zo ben ik
niet. Alfrink heeft eens gezegd:
als ik 's avonds naar bed ga. leg
ik de problemen naast mijn bed
en pak ik ze de volgende och
tend weer op. Zo zie ik het ook.
Ergens over in zitten, daar heeft
niemand wat aan. En jij zelf ook
niet.
Hij kan zich niet herinneren
waarom hij voor het priester
schap koos. „Het zal wel een ka
pelaan zijn geweest die op
school boeiend sprak. Ik herin
ner me wel nog dat een vriend
van me vroeg: ga je mee naar
het seminarie? Ach, dat leek me
wel wat."
Zijn geloofsopvattingen zijn
vooruitstrevend. Predikant Ro-
thfusz van de hervormde ge
meente in Hillegom noemde
hem bij zijn 40-jarig priesterju
bileum in 1988 'Phillippus Oe-
is'. Harding draagt de
immers een warm
hart toe.
Over het veelbesproken celi
baat zegt hij: „Je zou het facul
tatief moeten stellen. Maar of
dat het priestertekort in de kerk
oplost? Ik betwijfel het. Het
priestertekort zit 'm meer in de
ze tijd. En over deze tijd denk ik
heus niet alleen negatief. Ik zie
juist veel voordelen. Vroeger
werd de parochie bestierd door
Pastoor Ph. Harding: „Ergens over
de pastorie. Die
hadden alle touwtjes in handen.
Nu is de betrokkenheid van de
parochianen veel groter. Ze zit
ten in werkgroepen voor de li
turgie, diakonie, financiën,
noem maar op."
In de toekomst zullen de twee
Hillegomse parochies meer
moeten samenwerken en het
wellicht moeten stellen met één
priester-pastor en één pastoraal
werker, voorspelt Harding. „Het
parochiële leven zal wel verder
FOTO UNITED P
afnemen." Daarin schuilt vol
gens hem een risico. „Meele
vendheid met je parochie is be
langrijk, want op eigen kracht
gaat het niet. Je moet je ideaal
wel voeden. Anders glij je af
naar een soort humanisme."
UTRECHT. ANP
De Rooms-Katholieke Kerk
moet-opnieuw in de leer bij
Franciscus van Assisi. De
dertiende-eeuwse heilige die
de armoede predikte en tot
de vogeltjes sprak, had niet
alleen iets met de natuur,
maar ontwikkelde ook een
heel moderne visie op de is
lam waarmee de kerk in deze
woelige tijden haar voordeel
kan doen.
Niet alleen de kerk, maar
ook de volgelingen van Fran
ciscus zelf hebben diens
boodschap van eerbied en
respect voor mensen met
een ander geloof vergeten, zo
blijkt uit het boek 'Franciscus
en de islam' van de francis
caan dr. J. Hoeberichts (64).
Terwijl de kerk de vijfde
kruistocht organiseerde en
kruisvaarders de wapens op
namen tegen de Saracenen
om het Heilige land te ver
overen, bezocht Franciscus
in 1219 ongewapend de sul
tan van Damiate. Terug in
Italië gaf hij adviezen voor
broeders die in 'de Geest van
de Heer' onder de moslims
wilden verblijven.
Woorden als wede, respect
en eerbied hebben daarin
een belangrijke plaats, maar
ook bescheidenheid en on
derdanigheid, eigenschap
pen die elke minderbroeder
zou moeten bezitten. Maar al
tijdens Franciscus' leven wa
ren er volgelingen die zich
hiervan weinig aantrokken
en net als vele anderen 'in
strumenten van de pauselij
ke ideologie' werden. Deze
was erop gericht de eenheid
van het christelijke Europa te
verdedigen tegen (onder
meer) de islam.
Hoeberichts denkt dat mo
derne volgelingen van Fran
ciscus een belangrijke bijdra
ge kunnen leveren aan de in
terreligieuze dialoog. Geïn
spireerd door hun heilige
zouden zij een grotere eer
bied moeten tonen voor de
heilige boeken van andersge
lovigen en een grotere gevoe
ligheid moeten ontwikkelen
voor hun mythen en symbo
len. Bovendien zouden zij ter
plekke met hen moeten sa
menwerken 'voor de vesti
ging van het rijk Gods'.
In Naarden is een stichting op
gericht met als doel het in brede
kring bevorderen van kennis
over de persoon en gedachten
van de Tsjechische geleerde Jan
Amos Comenius (1592-1670).
De inzichten van deze hu
manist op het gebied van de pe
dagogiek, theologie, filosofie en
letterkunde zijn volgens de op
richters van de stichting 'meer
dan ooit actueel'.
In zijn bijna tweehonderd
werken zijn de grondbeginselen
te herkennen van onder meer
de Verenigde Naties, de Wereld
raad van Kerken, de oecumene,
het aanschouwelijk onderwijs,
het Esperanto en het Internatio
naal gerechtshof. Comenius, die
leraar der volkeren werd ge
noemd, bracht de laatste veer-
jaar van zijn leven door in
Amsterdam. Hij ligt in Naarden
begraven.
De nieuwe stichting is een op
zichzelf staande organisatie die
zelfstandig of in samenwerking
met anderen, zoals het even
eens in Naarden gevestigde Co-
meniusmuseum, programma's
ontwikkelt over het denken en
doen van deze 'visionair denker
en groot wereldburger'.
In het Comité van Aanbeve
ling, onder voorzitterschap van
burgemeester mr. J.A.N. Patijn
van Naarden, hebben onder
meer zitting hoofdredacteur dr.
B. Knapen van NRC-Handels-
blad, prof. dr. ir. J.J.C. Voorhoe
ve, directeur van het instituut
Clingendael, de componist/mu
sicus Thijs van Leer, de her
vormde predikant ds. Nico ter
Linden en mr. B.J. Asscher, oud
president van de rechtbank in
Amsterdam.
In 1992 werd de 400e geboor
tedag van Comenius in Naar
den herdacht met een herden
kingsbijeenkomst, bijgewoond
door koningin Beatrix, tal van
concerten, een wetenschappe
lijk symposium en de herope
ning van het Comeniusmuse-
um. Het museum kreeg een
nieuw onderkomen in een
voormalige kazerne naast de
Waalse kerk, waar de Tsjechi
sche pedagoog, theoloog en fi
losoof ligt begraven.
HET WEER
HANS VAN ES
Nat tijdperk
De weersatelliet toonde donder
dagmiddag een perfecte depressie-
wervel, waarvan de spiraalvormige
wolkenbanden rond het lagedruk-
centrum draaiden. Een mooi plaat
je, enigszins vergelijkbaar met de
structuur van een melkwegstelsel.
Van boven gezien heel fraai, maar
aan de grond werd deze zeer diepe
depressiekern (950 millibar) om
ringd door een geducht stormveld
bij Ierland en boven de Golf van
Biscaje.
De frontale bewolkingsband liep
in de ochtenduren het land binnen.
In het zuiden zette regen in, toen
warmere lucht opgleed boven de
koude lucht aan de grond. In
Noord- en Zuid-Holland viel bij
koude oostenwind enige tijd ijsre-
gen. Tijdens hun val moesten de
regendruppels door een laag met
vrieslucht heen, zodat ze enige tijd
in bevroren toestand naar beneden
kwamen. Op sommige plaatsen in
het oosten werd ook nog natte
sneeuw gemeld. Een echte mix van
neerslagvormen dus, die al naar
gelang de hoogte van de vorstgrens
kunnen optreden.
De zachte lucht kwam maar
verder naar het noorden;
met 4 graden en stevige oosten
wind bleef het waterkoud. Het
front, dat de grens vormt met Noor-
deuropese vrieskou is vandaag met
ver ten noorden van de Wadden
blijven steken. De nabijheid van
die grens houdt het meest bewolkt
met kans op wat regen, ook morgen
nog. De grote Ierse depressie ver
andert niet veel van plaats en vult
langzaam op.
De komende dagen blijft het wat
kil, maar de wind houdt zich in. Op
de oceaan worden nog wel een paar
nieuwe depressies op West-Europa
losgelaten; zodat het natte tijdperk
voortduurt. Even leek het er op, dat
het winterimperium in Scandinavië
plannen voor uitbreiding had, maar
het hogedrukcentrum aldaar heeft
geen r
De winterkou is weliswaar dicht
bij met de vorstgrens boven Dene
marken; toch zijn de oceanische
invloeden net voldoende om deze
op afstand te houden. We zien
voorlopig het normale beeld van
een zachte winter met alleen echte
kou in het noorden en oosten van
Europa.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Geleidelijk meer opklarin
gen en vrijwel overal
droog. Aan de zuidkust
een stevige oostenwind. In
Oostzee-kust enkele
den steekt een stevige
oostenwind op. Maxima in
het uiterste zuiden iets on
der het vriespunt, in de
omgeving van Stockholm
rond -8 graden en in
Lapland ongeveer -17 gra-
Hier en daar zon, verder
veel wolkenvelden en mo
gelijk wat sneeuw. Er
waait een stevige oostenwind. Maxima
van rond 'het vriespunt in het zuiden tot -
3 graden in het noorden.
Engeland, Schotland, Wales en-lerland:
i perio
regen, in Schotland ook sneeuw. Vee
wind. Morgen afnemende neerslag e
minder wind. Maxima van 3 graden i
Schotland tot 10 in het zuiden van Er
geland.
Neerslagkans
Mimmumtemp.
Middagtemp.
Wind
MA E
20 h
20 D
-i d
l
Ardennen enkele graden lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Half tot zwaar bewolkt en op veel plaat
sen van tijd tot tijd regen. Aan de Bre
tonse kust in de nacht van donderdag op
vandaag zware zuid westerstorm. Ook
aan de kust van Normandiè waait het
hard. Maximumtemperatuur rond 9 gra
den, in de Jura en Vogezen enkele gra
den lager.
Vandaag half tot zwaar bewolkt en bui
en, mogelijk met onweer. In de heuvels
boven 600 meter sneeuw. Morgen be
wolkt en af en toe regen of motregen.
Maxima aan zee van 7 graden bij Porto
tot 12 in de Algarve.
Wolkenvelden en vooral vandaag een en
kele bui. Middagtemperatuur vandaag
ongeveer 14 graden, morgen iets hoger.
Spanje:
Morgen half tot zwaar bewolkt en enkele
buien, mogelijk met onweer. Op de
Hoogvlakte en in de bergen sneeuw. Aan
noord- en westkust veel wind. Vandaag
en morgen aan de Costa's in het oosten
en zuidoosten vrijwel droog e
Canarische Eilanden:
Wolkenvelden en een enkele bui, aan de
zuidstranden perioden met zon en waar
schijnlijk droog. Maxima' aan de zuids
tranden dalend" naar ongeveer 19 gra-
Marokko:
Westkust: Half tot zwaar bewolkt en
voornamelijk ten noorden van Casablan
ca veel buien en wind. Koel met maxima
van 12 graden bij Tanger tot 17 bij Ag-
adir. Griekenland en Kreta:
WEERRAPPORTEN
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1994
Zon- en maanstanden N
Zon op 08.13 Zon onder 17.30
Maan op 04.07 Maan onder 12.25
Waterstanden Katwijk
Hoog water 10.19 23.03
Laagw
r 05.15 18.15
Weerrapporten 03 februari 19 u
Rotterdam
Vlissingen
Perio
l op i
plaatsen droog. In de loop van morgen
in het westen toenemende bewolking en
in de avond kans op regen. Maxima aan
zee oplopend naar ongeveer 16 graden.
Kreta: Perioden met zon en vandaag een
kleine kans op een bui. Middagtempera
tuur rond 17 graden.
:o 10 5 -2 0.0
wl 12 3 0.0
in 1 8-1 0.0
Las Pal ma;
