VS: snel einde van
embargo Vietnam
Buitenland
Spanje slaat handen ineen voor herbouw Liceu
Uitwisselen diplomaten
volgende stap Vietnam-VS
Duitse bouwministerie schuldig
aan fiasco kantoorgebouw Bonn
Bij de les
Washington klaagt
Bosnische Kroaten aan
Belgische vorst pleit voorzichtig voor amnestie
Opnieuw doden bij
geweld in Burundi
WOENSDAG 2 FEBRUAR11994
De Spaanse koningin Sofia, beschermvrouwe van de stichting die het
Gran Teatre del Liceu van Barcelona beheert, nam gisteren in gezel
schap van haar dochter en de president van de Catalaanse deelregering,
Jordi Pujol (rechts), een kijkje in de ruïne van het operahuis.
FOTO EFE ANTONIO B
Bij het repareren en lassen van de brand
preventie-installatie is een vonk vrijgeko
men die maandag het operahuis Gran
Teatre del Liceu in Barcelona in lichterlaaie
zette. De brandweer van de Catalaanse
hoofdstad maakte dat gisteren bekend. Eer
der was gezegd dat de brand was ontstaan
bij het installeren van de decors voor een
opera die gisteren in première had moeten
gaan.
Deze week komt de gemeenteraad van Bar
celona in extra vergadering bijeen om een
besluit te nemen over de herbouw van het
theater. Er waren plannen om het Liceu
vanaf volgend jaar ingrijpend te verbouwen
en te restaureren om het weer in topvorm
te hebben voor het 150-jarig bestaan in
1997. Het Liceu wil ook uitbreiden, waar
voor rond het geheel ingebouwde theater
aan de Ramblas huizen moeten wijken.
Buurtbewoners zijn daar tegen, hetgeen ze
gisteren nog eens kenbaar maakten toen
koningin Sofia en haar dochter Christina
een bezoek brachten aan het uitgebrande
Liceu. Van het in 1847 gebouwde theater,
dat qua pracht en praal zijn gelijke in de
wereld nauwelijks kende en dat plaats bood
aan 2.400 toeschouwers, bleven alleen de
voorgevel en de ontvangsthal gespaard. Ge
blakerde muren, verkoolde balken, nog
smeulende asresten en verschoven binten
boden een desolate aanblik.
Politici, artiesten en rijke kunstliefhebbers
beloofden een 'kunststukje' om het Gran
Teatre del Liceu weer op te bouwen. „Onze
droefheid is oneindig", schreef het Cata
laanse dagblad La Vanguardia en, sprekend
over de wederopbouw: Comencem (Cata
laans voor 'laten we beginnen
José Carreras, Montserrat Caballé en Pla-
cido Domingo boden aan een benefietcon
cert te geven. „Het is een tragedie voor lief
hebbers van muziek en voor Barcelona. Ik
hield van het Liceu", verklaarde Luciano
Pavarotti. Carreras schrijft vandaag in het
dagblad El Pais een 'groet' aan het theater
waar hij zijn muziekloopbaan is begonnen.
Inmiddels is onder architecten de discussie
losgebroken over de manier van herbou
wen en of het gebouw in de oorspronkelijke
staat kan worden hersteld. Volgens de Cata
laanse bouwmeester Oscar Tusquets zijn
daarvoor niet voldoende vaklieden. Boven
dien gelden nieuwe veiligheidsnormen. An
dere architecten herinneren aan de geslaag
de herbouw van de tijdens de oorlog ver
woeste Semperoper van Dresden.
Van het interieur van het historische Liceu is niets n
FOTO EFE LLUIS CENE
washington
Na opheffing van het embargo
is het aanknopen van diploma
tieke relaties de laatste horde op
de weg naar normale betrekkin
gen tussen de Verenigde Staten
en Vietnam. Normale betrek
kingen met de regering in
Hanoi maken het de Ameri
kaanse regering mogelijk neteli
ge kwesties als de mensenrech
ten en de democratie in Viet
nam aan de orde te stellen,
zoals dat ook gebeurt in de con
tacten met andere communisti
sche landen, zoals China.
Het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken verweet
Vietnam vorige week de men
senrechten te beperken en af
wijkende meningen niet te tole
reren. Vietnam stemde onlangs
in met een dialoog met de Vere
nigde Staten en andere landen
over 'zaken van wederzijds be
lang, inclusief de mensenrech-
Washington en Hanoi ruziën
ook over een Amerikaans plan
voor een 'Radio Vrij Azië'. De
Vietnamese regering ziet zo'n
radiostation als een terugkeer
naar de tijd van de Koude Oor
log die de Amerikaanse regering
in staat moet stellen zich te be
moeien met de interne zaken
van Azië.
Ook de wederzijdse eisen voor
vergoeding van de schade in de
oorlog, bij elkaar ongeveer een
miljard gulden, kunnen nog het
aangaan van een diplomatieke
relatie bemoeilijken. Ameri
kaanse functionarissen zullen
na de viering van het Vietna
mese nieuwjaarsfeest volgende
week deze zaak met de autori
teiten in Hanoi bespreken.
Clinton achter visum voor Adams
new york President Clinton heeft persoonlijk het besluit door
gedrukt om de Noordier Gerry Adams, de leider van Sinn Fein,
de politieke vleugel van de IRA, een visum te verlenen. Bezwaren
schoof hij terzijde. Clinton hoopte daarmee het vredesproces te
bevorderen, aldus de New York Times vandaag. Adams kwam
maandag voor 48 uur in New York aan om een conferentie over
het Ierse conflict bij te wonen.
Parlement Oekraïne achter akkoord
kiev» Het parlement van de Oekraïne zal het kernwapenak
koord dat vorige maand in Moskou werd getekend door de pre
sidenten van de Verenigde Staten, Rusland en Oekraïne goed
keuren. Het akkoord voorziet erin dat Kiev zijn kernwapens op
geeft in ruil voor veiligheidsgaranties en financiële compensatie.
Militairen naar zwarte woonsteden
Johannesburg De Zuidafrikaanse president De Klerk en ANC-
leider Nelson Mandela hebben gisteren een plan gepresenteerd
dat een einde moet maken aan de anarchie in de townships Kat-
lehong en Thokoza ten oosten van Johannesburg. Het plan voor
ziet onder meer in het terugtrekken van de gehate mobiele een
heid uit de woonoorden. Zij worden, vervangen door minder im
populaire leger.
Aanslag op journalisten in Algerije
algiers In de Algerijnse hoofdstad Algiers is gisteren een Franse
journalist vermoord. Zijn Australische collega raakte zwaarge
wond. Volgens het staatspersbureau APS waren zij het slachtof
fer van een „terroristische aanval", de officiële bewoording voor
een aanslag door militante moslims
Guy Coëme voor Belgische rechter
brussel De afgetreden Belgische vice-premier Guy Coëme
moet voor de rechter komen omdat hij ervan wordt verdacht
steekpenningen te hebben aangenomen van de Italiaanse heli
kopterfabrikant Agusta. Het Belgische parlement besloot dat gis
teravond tijdens een zitting achter gesloten deuren.
Referendum in Moldova
chisinau» De Moldaviërs kunnen zich op 27 februari uitspreken
over een mogelijke aansluiting bij het buurland Roemenië. Het
referendum valt samen met de al eerder geplande parlements
verkiezingen, zo is in de hoofdstad Chisinau bekendgemaakt.
Het parlement van de voormalige Sovjet-republiek ging het af
gelopen weekeinde akkoord met de vraagstelling of Moldavië
'een onafhankelijke staat moet zijn of zich moet verenigen dan
wel herenigen met een andere staat'. De uitslag van het referen
dum is niet bindend.
Senaat VS wil aanpak Noord-Korea
Washington De Amerikaanse Senaat wil dat Noord-Korea eco
nomisch wordt geïsoleerd tot het zijn kernwapenprogramma
staakt en instemt met inspectie van zijn nucleaire installaties. In
een amendement op een regeringsvoorstel riep de Senaat presi
dent Clinton gisteren op te proberen hiervoor de steun van de
internationale gemeenschap te krijgen.
Jeugd Rouen in opstand
rouen Voorlopig blijft een stevig detachement oproerpolitie
met overvalwagens en bewapening in de slaapstad Les Sapins
van Rouen. Daar is al drie nachten lang gevochten tussen de
jeugd en de politie sinds die er het afgelopen weekeinde een 18-
jarige jongen doodschoot achter het stuur van een gestolen au
to. Volgens de jeugd in de buurt was dat moord. Sindsdien is het
in de wijk elke nacht tot botsingen gekomen: jongeren met ste
nen tegen politie met wapenstok en traangas. Auto's worden in
brand gestoken en winkels geplunderd.
Franse vissers in de slag met politie
lorientDuizend Bretonse vissers zijn gistermiddag slaags ge
raakt met oproerpolitie in Lorient. Zeker twee politiemensen
zijn daarbij gewond geraakt. Drie vissers werden gearresteerd.
De vissers in Bretagne zijn woedend wegens het inzakken van de
prijzen die zij voor hun vangsten krijgen.
Ecuadoriaan wordt VN-Commissaris
genéve De VN-ambassadeur van Ecuador, José Ayala Lasso, is
gisteren benoemd tot de eerste Hoge VN-Commissaris voor de
Rechten van de Mens. Zijn benoeming door Boutros Boutros-
Ghali, de secretaris-generaal van de VN, zal volgende maand
vrijwel zeker worden bekrachtigd door de Algemene Vergadering
van de wereldorganisatie.
Amerikaanse media: Clinton beslist al deze week
Duitse rekenkamer spreekt HBG vrij van schuld
President Bill Clinton heeft besloten het Amerikaanse
handelsembargo tegen Vietnam op te heffen. Verwacht
wordt dat hij dit besluit vrijdag openbaar zal maken,
meldden de omroepmaatschappijen CBS en CNN giste
ren. Functionarissen van het Witte Huis zeiden dat Clin
ton formeel nog geen besluit over de politiek gevoelige
zaak had genomen.
Daarmee kreeg de president
voldoende politieke ruggesteun
om de economische banden
met Hanoi te herstellen en het
verzet van Vietnam-veteranen
en familieleden van de 2.238
militairen die tijdens de Vietna-
moorlog zijn verdwenen, te
trotseren.
Clinton kan de veteranen bo
vendien wijzen op de bereid
heid van Vietnam om aan de
opsporing van de vermisten
mee te werken. Admiraal Char
les Larson, die met opsporing
militairen is be-
Het opheffen van het embargo
dat in 1964 werd ingesteld te
gen het communistische
Noord-Vietnam en in 1975 tot
geheel Vietnam werd uitgebreid
is slechts een kwestie van
tijd. De afgelopen twee weken
werd een aantal obstakels voor
het besluit uit de weg geruimd.
In de eerste plaats viel de po
litieke steun voor het embargo
weg. Vorige week donderdag
pleitte de Senaat in een motie
voor opheffing van de sancties.
last, was in januari in Hanoi en
prees de Vietnamese bereidheid
tot medewerking. Hij zei dat
zijn werk zou worden verge
makkelijkt, als de vroegere vij
anden normale relaties zouden
gaan onderhouden.
Een rapport van de Ameri
kaanse inlichtingendienst toon
de vorige maand de valsheid
aan van twee Sovjet-documen
ten die twijfels opwierpen over
het aantal door Hanoi vastge
houden krijgsgevangenen. Te
genstanders van opheffing van
het embargo werd daarmee een
wapen uit handen geslagen.
Ten slotte liet het Amerikaan
se ministerie van buitenlandse
weten geen bewijzen te hebben
gevonden voor de beschuldi
ging dat minister Brown (han
del) voor zijn toetreden tot de
regering van Vietnam geld had
ontvangen om voor opheffing
van het embargo te pleiten.
BERLUN HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
De Duitse Algemene rekenka
mer heeft in een tussen-
rappport vastgesteld dat de
schade die het Rijnwater rond
de jaarwisseling heeft aange
richt aan een in aanbouw zijnd
kantoorgebouw naast de Duit
se Bondsdag in Bonn zo groot
is dat sloop waarschijnlijk
goedkoper is dan reparatie.
Meer dan de helft van het fun
dament van de zogenoemde
Schürmann-Bau is door het
binnenstromende water zwaar
beschadigd.
Dat meldt het Duitse boule
vardblad Bild vandaag. Verder
worden in het tussenverslag van
de Rekenkamer de Bundesbau-
direktion, een onderdeel van
het ministerie voor bouwzaken,
en het ministerie zelf mede ver
antwoordelijk gesteld voor deze
affaire. Minister Schwaetzer had
de Bundesbaudirektion en de
aannemers, voorop de Holland
se Beton Groep uit Rijswijk, de
schuld gegeven en met schade
claims gedreigd. Zij zouden
haar ministerie niet alleen niet
op tijd hebben geïnformeerd,
maar verder gegevens hebben
achtergehouden en slecht heb
ben gewerkt.
De HBG heeft dit vanaf het
eerste moment bestreden. Het
concern zegt alle werkzaamhe
den correct te hebben uitge
voerd. „Wij kunnen met een ge
rust geweten slapen", verklaar
de woordvoerder Pronk.
Op kerstavond, toen de Rijn
ver buiten zijn oevers was getre
den, liep de 25 meter onder de
grond gelegen betonnen schotel
die het gebouw tegen Rijnwater
moest beschermen, vol. Ruim
40 meter afdichting ontbrak.
Monteurs die door het vol laten
lopen van de kelders voor te
gendruk wilden zorgen, rea
geerden te laat. Bewakers van
het aannemersbedrijf meldden
krakende geluiden en bewegin
gen diep onder de grond: het
water drukte de betonnen bad
kuip naar boven. Op enkele
plaatsen kwam het fundament
70 centimeter naar boven,
overal ontstonden tussen de
tien tot twintig centimeter bre
de scheuren.
De kantoorflat, waarvoor on
geveer 900 miljoen gulden was
uitgetrokken, was oorspronke
lijk bedoeld voor de leden van
de Bondsdag, maar nadat was
besloten dat regering en parle
ment verhuizen naar Berlijn,
werd naar een nieuwe bestem
ming gezocht.
washington
Serviërs nog altijd gevangenen
kampen hebben, ondanks inter
nationale oproepen deze te slui
ten. De Amerikanen wijzen de
Serviërs opnieuw aan als de be
langrijkste verantwoordelijken
voor het uitbreken van de oor
log. Met steun van Belgrado en
milities uit Servië gaan de
Bosnische Serviërs nog altijd
door met de zogenoemde etni
sche zuiveringen.
De mannen die vorige week
in het midden van Bosnië een
Britse hulpverlener vermoord
den, waren waarschijnlijk muja-
hedin, islamitische vrijheids
strijders uit Zuid-Azië en het
Midden-Oosten. Drie verdach
ten van de moord op de Brit
zijn maandag gedood bij een
schietpartij. Drie anderen wor
den vastgehouden in de stad
Zenica, waar de moord plaats
had. De verdachten beschikten
over paspoorten uit Nederland,
Pakistan of Groot-Brittannië.
De Bosnische Kroaten zijn
schuldig aan enkele van de
wreedste schendingen van de
mensenrechten. Dat schrijft het
Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken in zijn jaar
lijkse overzicht van gruwel
daden in de wereld. Volgens het
rapport namen vorig jaar regu
liere troepen uit faoatië deel
aan de gevechten in Bosnië.
Alle drie de strijdende partij
en in Bosnië-Hercegovina ma
ken zich schuldig aan grove
wreedheden. De Bosnische
Kroaten hebben zich vooral in
Mostar ernstig misdragen. „Ze
hebben Mostar afgesloten en
aangevallen, en hebben de
moslim-bevolking geterrori
seerd, gevangen genomen en
verkracht", aldus het rapport,
dat spreekt van 'de meest extre
me schendingen' van vorig jaar.
Het Amerikaanse ministerie
zegt verder dat de Bosnische
'Arme Britse kinderen zijn
slechter af dan Oliver Twist'
Mogadishu Onder invloed van hulp uit streng-islamitische landen en uit afkeer tegen de losse westerse levensstijl kleden steeds meer Somali's
zich in traditionele islamitische dracht. Zo ook deze weesjes die lessen volgen op een koranschool in de hoofdstad Mogadishu.
FOTO AP GREG MARINOVICH
londen Rtr
Vele duizenden Britse gezin
nen kunnen hun kinderen niet
eens het al zeer magere dieet
geven dat de armen in de 19de
eeuw hadden. Dit zegt de Brit
se liefdadigheidsorganisatie
NCH Action for Children (AfC)
in een gisteren gepubliceerd
rapport.
Aan het begin van een bege
leidende grote campagne zegt
AfC dat kinderen in gezinnen
die van uitkeringen afhanke
lijk zijn, nauwelijks beter af
zijn dan 100 jaar geleden. On
derzoekers zeggen dat een di
eet in een werkinrichting in
1876, bestaande uit brood en
gruwel (dunne soep), vlees en
aardappelen, vandaag 13,50
gulden per week per kind zou
kosten. Dat is rond 30 procent
meer dan het gemiddelde van
tien gulden dat de staat nu ver
strekt voor een week voedsel.
De Britse boulevardbladen,
die de Conservatieve regering
meestal steunen, spraken dan
ook verontwaardigd van een
'schandaal van 1,5 miljoen Oli
ver Twists'. Oliver Twist is dc
hoofdpersoon in de gelijkna
mige roman van Charles Dic
kens die het waagde in een
werkinrichting om extra voed
sel te vragen. Volgens directeur
Tom White van AfC leeft een
op de vier kinderen in Groot-
Brittannië in armoede.
ACHTERGROND
BRUSSEL PETER DE VRIES CORRESPONDENT
De bestraffing van collaborateurs geldt als
één van de meest gevoelige punten uit de
Belgische politieke geschiedenis, waarover
Walen en Vlamingen vaak verbitterde
conflicten hebben uitgevochten. De
politieke partijen uit beide landsdelen lijken
ook dit keer lijnrecht tegenover elkaar te
staan: terwijl de Vlaamse partijen de oproep
van Albert verwelkomden, hebben de grote
Waalse partijen laten weten niets te voelen
voor een amnestieregeling. De Waalse
socialistenleider Eerdekens zei dat zijn partij
'gekant was en blijft tegen amnestie'. Ook de
oppositionele Waalse liberalen voelen er
Albert verpakte zijn pleidooi voor amnestie
in een citaat van zijn vorig jaar overleden
broer Koning Boudewijn, die ter gelegenheid
van 50 jaar bevrijding graag een
amnestieregeling had gezien. Een eerder
pleidooi van Boudewijn daartoe in 1990
Koning Albert II van België heeft gisteren
heel voorzichtig gepleit voor een amnes
tieregeling voor ettelijke duizenden colla
borateurs die na de Tweede Wereldoor
log werden gestraft met de intrekking van
pensioen-rechten en inbeslagname van
eigendommen. De Belgische vorst deed
zijn oproep tot een 'nationale verzoening'
in een nieuwjaarstoespraak.
bleek overigens aan dovemansoren gericht.
Premier Dehaene hield zich ook dit keer op
de vlakte, en zei dat de wens van de vorst 'de
regering niet onverschillig kan laten'.
Enkele tienduizenden Belgen zijn na de
Tweede Wereldoorlog wegens collaboratie
gestraft met boetes, verlies van
'burgerrechten' en de Belgische nationaliteit,
verlies van pensioen en/of inbeslagname
van eigendommen. De harde repressie,
waarbij ook bijna 250 doodvonnissen
werden voltrokken, heeft diepe littekens
achtergelaten. Veel collaborateurs mogen
nog steeds niet stemmen en hebben een
strafblad waardoor ze geen overheidsbaan
kunnen krijgen.
De repressie kreeg een Waals-Vlaamse
ondertoon door het verschil in collaboratie
in beide landsdelen. Beide
bevolkingsgroepen kenden een kleine groep
openlijke facisten. Maar terwijl in Wallonië
meer economisch getinte collaboratie
plaatsvond, koos een deel van de Vlamingen
uit politieke redenen de kant van de Duitse
bezetters. Sommige radicale Vlamingen die
streefden naar onafhankelijkheid vonden dat
met de Duitsers moest worden
samengewerkt om voorgoed van de
Belgische staat verlost te raken. Waalse
politici schilderen de amnestie sindsdien af
als een eis van extreemrechtse separatisten.
bujumbura-brussel»
Bij ongeregeldheden in de Bu
rundese hoofdstad Bujumbura
zijn ten minste 80 doden geval
len. Dat meldde Jean Ngendan-
ganya, de Burundese ambassa
deur in België, gisteren. Hij
vroeg de Belgische regering en
de Europese Unie extra huma
nitaire hulp voor zijn land.
Volgens Ngendanganya doet
het leger, dat voor het grootste
deel uit Tutsi's bestaat, er niets
aan om het geweld tegen te
gaan. Diplomaten in Bujumbu
ra vrezen dat de soldaten op
nieuw een greep naar de macht
zullen doen in het Centraalafri-
kaanse land.
Politiemannen vuurden giste
ren in de lucht terwijl Tutsi's
barricades in de hoofdstad op
wierpen om het verkeer te be
lemmeren. De gevechten tussen
de Tutsi- en Hutustam braken
een dag daarvoor uit, nadat vijf
van de zeven opperrechters
werden ontslagen. De ontslagen
leden zijn Tutsi's.
Het Burundese Hoogge
rechtshof discussieerde weken
lang over de vraag of de voor
malige minister Ntaryamira
(landbouw) op rechtmatige wij
ze tot president is benoemd. Hij
werd op 13 januari door het
parlement aangesteld omdat de
situatie in Burundi geen nieuwe
verkiezingen zou toestaan.
Ntaryamira is de opvolger van
Melchior Ndadaye die in okto
ber bij een mislukte staatsgreep
door het leger werd vermoord.
Ndadaye was de eerste Hutu die
na democratische verkiezingen
staatshoofd werd van het land.
