'Tsjernobyl' veel
erger dan beweerd
,A1 vier jaar
een rendement
van 12%?
Klinkt goed."
Sudanezen lijden honger
Buitenland
Amnesty: Grondwet Cambodja
beschermt niet alle burgers
Levendige reclame
Michaelis wacht zijn
oude dag afin het café
Dreigementen Noord-Korea verhullen wanhopige situatie VS werken aan 'new age'-wapens
DINSDAG 1 FEBRUAR11994
342
In het dorp Dipkarpaz wonen vooral oude n
Bijna vier miljoen Sudanezen zullen dit jaar vol
komen afhankelijk zijn van voedselhulp. Dat
zegt het Wereldvoedselprogramma (WFP) in
een verklaring die het afgelopen weekeinde is
uitgegeven in de Kenyase hoofdstad Nairobi.
Volgens Khaled Adly, WFP-directeur voor
Sudan, heeft de organisatie zeker 434.000 ton
voedsel nodig om 3,7 miljoen mensen te voe
den. Tot en met maart is 43.000 ton beschikbaar
voor 1,5 miljoen mensen.
,,De voedselsituatie verslechtert met de dag",
zegt Adly, zich baserend op een recent onder
zoek. ,,In sommige gebieden waren de voorra
den begin vorige maand al op. Tot nu toe is er in
totaal 25.000 ton hulp toegezegd. Het WFP
hoopt dit jaar nog 24.000 ton van donoren los te
krijgen. Maar als dat niet lukt, staat Sudan weer
een hongersnood te wachten", aldus Adly.
Alleen al in het zuiden, waar sinds 1983 een
burgeroorlog woedt, hebben dit jaar twee mil
joen mensen voedselhulp nodig. „Hoewel onze
luchtbrug vorig jaar de ergste nood heeft kun
nen verlichten, zijn de meeste mensen nog
steeds niet in staat zelf voor hun voedsel te zor
gen. De oogst van november was heel teleurstel
lend. De voortdurende onveiligheid heeft men
sen constant op de vlucht gedwongen", aldus
Adly.
Vorige week waarschuwden de Verenigde Sta
ten dat de voedselsituatie in het zuiden aanzien
lijk zal verslechteren als de regering in Khartum
het geplande offensief tegen de strijders van het
Sudanese Volksbevrijdingsfront (SPLF) zal door-
zettten. Bij een grootschalig regeringsoffensief
in 1987 kwamen 250.000 mensen om het leven.
Onlangs meldde het SPLF dat Khartum een
nieuw offensief in het zuiden voorbereidt. Zowel
door de lucht als over land worden troepen en
materieel aangevoerd. De belangrijkste doelstel
ling van het komende offensief is volgens de
SPLF het afsnijden van bevoorradingsroutes
naar Kenya en Uganda.
BANGKOK AP
Cambodjaanse
Grondwet deugt niet omdat ze
de rechten van etnische min
derheden niet beschermt. Dat
zegt de mensenrechtenorgani
satie Amnesty International. De
afgelopen september afgekon
digde Grondwet garandeert al
leen de mensenrechten van
'Khmer-burgers' (Cambodjaan
se burgers). Amnesty is vooral
bezorgd over de etnische Viet-
die de afgelopen 25
jaar slachtoffer zijn geweest van
massamoorden, vervolging, dis
criminatie en uitzetting.
Gedurende de anderhalf jaar
dat een VN-vredesmacht in
Cambodja opereerde, in 1992
en 1993, zijn er volgens Amnes
ty meer dan 140 etnische Viet-
namezen vermoord. De meeste
moorden zouden zijn gepleegd
door de guerrillabeweging Rode
Khmer. De Cambodjaanse rege
ring weigerde echter de verant
woordelijkheid te accepteren
voor de veiligheid van de Viet-
Analyse van eerste tien dagen na kernramp wijst uit
De ramp met de kerncentrale in Tsjernobyl in 1986 heeft
veel meer nucleaire vervuiling veroorzaakt dan tot nu toe
werd aangenomen. Dat zegt een onderzoeker van het
Massachusetts Institute of Technology die een uitgebreid
onderzoek deed naar de ramp. In werkelijkheid kwam er
vier tot vijf keer zoveel radioactieve straling in het milieu
dan officieel werd gezegd, zo constateerde de nucleaire
onderzoeker Alexander Sich.
misten. De reactorkern smolt
volgens hem door verschillende
betonnen omhulsels heen, tot
in de kelders van de reactor. Als
de kem ook door de betonnen
keldervloer was gegaan en in
aanraking was gekomen met
het grondwater, dan had er een
enorme stoomexplosie kunnen
plaatsvinden. Sich stelt dat de
reactor niet geblust werd, maar
na tien dagen was opgebrand.
„Het is een nieuwe theorie,
die ik nog niet gehoord had,
maar ik kan niet zeggen dat het
volkomen waanzin is", zei Mor
ris Rosen, onderdirecteur van
het Internationaal Atoombu
reau in Wenen (IAEA), die de
Tsjernobyl-ramp onderzocht.
Rosen vertelde de krant Boston
Globe dat de conclusies van
Sich schreef een proefschrift
van 500 bladzijden dik over de
kernramp in Oekraïne. Hij is er
van overtuigd dat er destijds
sprake was van een volledige
meltdown'het door de wand
smelten van de hete kem in
het hart van de centrale. De
Sovjet-autoriteiten meldden in
1986 dat de explosie in de Tsjer
nobyl reactor no. 4 slechts door
een gedeeltelijke 'meltdown'
werd gevolgd. Het smeltproces
zou zijn afgeremd doordat heli
kopters in staat waren 4.500 ton
zand, lood, borium en klei in de
reactorkern te storten.
Na anderhalf jaar onderzoek
kwam Sich tot de conclusie dat
de helikopters hun doel volledig
Sich hem zeer hebben verrast.
Dat gold zeker voor de bereke
ning dat in de eerste tien dagen
na de ramp die op 26 april 1986
gebeurde 185 tot 250 miljoen
curie straling vrijkwam. „Ik heb
dat soort cijfers nog niet eerder
gehoord", zei Rosen. Volgens de
Sovjet-functionarissen kwam er
50 miljoen curie vrij. Een curie
is de hoeveelheid radioactiviteit
die in 1 gram Radium zit. Ina
deming van een tienmiljoenste
curie kan al kanker veroorza
ken.
De professor die Sich bege
leidde, Norman Rasmussen,
noemde het onderzoek de
„waarschijnlijk beste analyse
van wat er in de eerste tien da
gen van de ramp plaatsvond".
Het complex in Tsjernobyl
bevat volgens de Russische ge
leerden die de plaats in de ga
ten houden nog steeds 160 ton
half opgebrande kernbrandstof.
Het betonnen omhulsel wordt
langzaam maar zeker door de
regen aangetast. Water en lucht
dringen er binnen en komt ver
vuild weer naar buiten, zeggen
Sich en de Russische functiona-
Grote aantallen etni
sche Vietnamezen die naar de
grens met Vietnam vluchtten
mochten niet terug het land in.
Volgens Amnesty bevinden zich
nog altijd meer dan 4.000 Viet
namezen in de buurt van de
grens, die niet naar hun huizen
kunnen terugkeren.
De mensenrechtenorganisatie
roept de regering op de Grond
wet zodanig te wijzigen, dat de
rechten van alle bevolkings
groepen worden beschermd.
CYPRUS ANNIKA SAVILL
r moeten potentiële klanten naar het eethuis lokken.
een boom buiten zijn restaurant. De vogels staan niet op
FOTO AP» GREC BAKER
Driehonderdvierentwintig
Grieks Cyprioten wonen er in
het noorden van Cyprus. Mi
chaelis, niet onder de indruk
van de zoveelste rondsnuffelen
de bezoeker, aarzelt geen mo
ment. Hij weet dat aantal pre
cies; Michaelis is een van die
324 Grieks Cyprioten in de
Turkse Republiek van Noord-
Cyprus.
Hun dorp Dipkarpaz voor
hen Rizokarpaso ligt aan het
einde van de langgerekte Kar-
pas-heuvels. De Grieks Cyprio
ten leven hun leven achter de
rug van de Turken. Zo'n 100 ki
lometer van de Groene Linie lag
het dorp. Te ver weg om na het
drama van de Turkse invasie in
1974 helemaal te worden gezui
verd.
Negentien jaar later zijn Mi
chaelis en zijn medebewoners
in de 60, 70 of 80 en zitten zij
hun dagen uit in café Andreas
Achilles. Het land dat zij nog be
zitten, is verhuurd aan Turks
Cyprioten. Jonge Griekse man
nen zijn er bijna niet meer. De
Turks Cypriotische autoriteiten,
die niet hetfisico wilden lopen
een internationale rel uit te lok
ken door degenen die zijn ach
tergebleven lastig te vallen,
wachten gewoon tot ze allemaal
dood zijn gegaan.
„Dit was mijn thuis, waarom
zou ik vertrekken?" zegt Mi
chaelis. Een stuk of zes van zijn
landgenoten spelen een luid
ruchtig kaartspelletje. Aan de
muur hangen naast elkaar
voor Cyprus' verbazingwekken
de symbolen: een foto van Ke-
mal Atatürk, een vlag van Tur
kije en van Noord-Cyprus en
een sticker met het woord Keo
een Grieks Cypriotische bier
soort die alleen in het zuiden te
krijgen is. In het raam hangt
een andere sticker, met het por
tret van George Vassiliou de
voormalige Grieks Cypriotische
president die nog dit jaar bij de
verkiezingen is verslagen.
Vroeger hing er een portret van
Venizelos een held van de
Griekse natie die volgens Mi
chaelis van gelijke status was als
Atatürk. Wanneer is dat portret
van de muur gehaald? De als
antwoord in de lucht gestoken
neus betekent: „Als je te stom
bent om dat te weten, ben ik
niet zo stom om mezelf moei
lijkheden op de hals te halen
door je dat te vertellen."
Mensen als Michaelis kunnen
het nooit goed doen. Als zij kri
tiek leveren op hun Turkse bu
ren, wordt hen het leven moei
lijker genaakt. Als ze geen kri
tiek op hen leveren, beschuldi
gen hun broeders in het zuiden
hen van verraad. Iedere man in
het café behalve de jonge
man die serveert is gepensio
neerd. Afgezien van een hand
vol vrouwen en kinderen die
thuis zitten, bevat café Andreas
min of meer de totale Griekse
gemeenschap van Dipkarpaz.
Er is geen school voor kinderen
ouder dan 12 jaar. Boven die
leeftijd moeten Grieks Cyprioti
sche kinderen de Groene Linie
oversteken, waarmee de ge
meenschap ze bijna zeker voor
goed kwijt is.
„Het is een moeilijke kwestie",
zegt Michaelis. Ieder jaar ver
liest de gemeenschap ouderen
aan ouderdom, en jongeren
omdat ze opgroeien. Hoeveel
kinderen en jonge mensen zijn
er nu in Dipkarpaz? Michaelis
aarzelt opnieuw geen moment:
.Zevenentwintig.
Vroeger woonden 6000 Grieken
in dit dorp, aldus Michaelis. Nu
wonen er volgens hem meer na
komelingen in Londen. Hij stelt
het aantal kolonisten dat van
het vasteland van Turkije naar
Dipkarpaz is overgebracht op
5000. Hoewel hij is gebleven, is
zijn moeder naar het zuiden ge
vlucht. Hij zegt dat hij de Tur
ken niet mag. „Sommigen heb
ben drie of vier vrouwen.
Tegenover café Andreas staan
naast elkaar een oude kerk en
een nieuwe moskee. Als de tem
peldienaar oproept voor het
middaggebed, moppert Mi
chaelis: „Wij hebben dit pas een
jaar. Daarvoor was er geen mos
kee."
Vroeger was Michaelis boer. Op
de vraag of hij nog wat van zijn
land over heeft, antwoordt hij
dat het 'moeilijkheden' bete
kent om daarover te praten. Hij
kan nu de Groene Linie overste
ken, gesteld dat hij zijn Grieks
Cypriotische afkomst kan bewij
zen, en hij kan ook weer terug.
De Verenigde Naties waken
over het welzijn van zijn ge
meenschap.
Het leven van Michaelis en zijn
dorpsgenoten is een ander le
ven dan dat van de ongeveer
500 Turks Cyprioten die ver
spreid over de steden in het
welvarender zuiden wonen. Zij
zijn veel stadser en veel beter
geïntegreerd en werken veelal
voor de Grieks Cypriotische re
gering. Het zou niet in hen op
komen hun geboorteland in het
noorden te bezoeken. Sommi
gen van hen zijn met een Griek
(sp) getrouwd, of met een bui;
tenlander.
En Michaelis zit iedere middag
in café Andreas, waar hij de
mannen die hij zijn hele leven
heeft gekend al kaartspelend
ouder ziet worden, zonder ge
neratie die hen opvolgt.
VERTALING: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
TERRY MCCARTHY
THE INDEPENDENT
De reusachtige bronzen beeltenis van de Noordko-
reaanse leider Kim II Sung toornt met uitgestrekte hand
boven de daken van de hoofdstad Pyongyang uit. „Er is
geen probleem op aarde dat hij niet kan oplossen", ver
kondigt de officiële propaganda over deze 'grootste der
groten uit de wereldgeschiedenis'.
Er is echter een klein probleempje dat de Grote Leider
nog niet uit de wereld heeft kunnen helpen: de honger
van zijn volk, dat momenteel moet zien te overleven op
dagelijks twee karige maaltijden van wat rijst en knol
gewassen. Een ander hinderlijk tekort waarmee het
communistische arbeidersparadijs kampt, is het gebrek
aan olie en elektriciteit om fabrieken en transportsyste
men gaande te houden. Maar wie ook maar de ge
ringste ondankbaarheid jegens de Grote Leider toont,
belandt in een van de vele concentratiekampen die
door tienduizenden Noordkoreanen worden bevolkt.
Hoe lang nog kan een kleine, verpauperde staat in een
uithoek van Noordoost-Azië de Verenigde Staten blij
ven chanteren? Al twee jaar houdt de 81 -jarige tiran de
wereld aan het lijntje over internationale inspectie van
zijn kerncentrales. Hij eist toezeggingen over diploma
tieke erkenning, economische hulp en het stopzetten
van de Amerikaanse legeroefeningen in Zuid-Korea.
Ondertussen draalt de internationale gemeenschap
met het opleggen van economische sancties aan
Noord-Korea uit angst dat het land een oorlog zou kun-
Patriots in Zuid-Korea
onderdeel van 'oud plan'
Premier Lee Hoi-Chang van Zuid-Korea heeft gis
teren gezegd dat het plan om Patriot-raketten in
zijn land te stationeren niet betekent dat de mili
taire dreiging vanuit het communistische Noord-
Korea gevaarlijk is toegenomen. De premier pro
beerde met zijn opmerking ongerustheid bij de be
volking weg te nemen. Veel Zuidkoreanen zijn
bang dat hel plaatsen van de Patriots, die vijande
lijke raketten kunnen uitschakelen, door Noord-
Korea als een provocatie wordt gezien.
De kans op een gewapend conflict zou dan al
leen maar toenemen. De oppositie vindt het plaat
sen van de Patriots bovendien ontactisch, omdat er
dezer dagen juist vooruitgang werd geboekt in de
kwestie rond de inspectie van nucleaire installaties
in Noord-Korea. Premier Lee zei dat de voorgeno
men plaatsing van de Patriots onderdeel is van
plannen voor de lange ternjijn die al jaren in voor
bereidingzijn.
Vorige week maakten de Verenigde Staten plan
nen bekend voor het plaatsen van enkele batterijen
Patriots in Zuid-Korea om de verdediging tegen
een mogelijke raketaanval vanuit het noorden te
verbeteren.
nen beginnen tegen Zuid-Korea. In
de afgelopen week liepen de span
ningen weer op na een reeks dreige
menten en tegen-dreigementen.
Noord-Korea dreigde de wapenstil
stand op het Koreaanse schiereiland
af te breken. De Verenigde Staten
zegden toe Patriot raketten naar
Zuid-Korea te sturen om eventuele
Noordkoreaanse aanvallen met Scud
raketten af te weren hetgeen door
de Noordkoreaanse regering in Py
ongyang als een 'onacceptabele mili
taire dreiging' werd bestempeld.
Niemand wil een oorlog uilokken met
Noord-Korea, dat 1 miljoen van zijn
22 miljoen inwoners permanent on- i 1
der de wapens heeft. De Zuidko- rik
slechts 40 kilometer afstand
Noordkoreaanse grens, ruim binnen
het bereik van de Noordkoreaanse artillerie. Tegelijker
tijd wil niemand dat Noord-Korea een kernwapen ont
wikkelt. Hiermee zou een Aziatische nucleaire wapen
wedloop kunnen worden ontketend en bovendien zou
den andere non-confirmistische staatjes dit kunnen
opvatten als een vrijbrief om hun eigen kernbom te
bouwen.
Het is een politiek dilemma: het is gevaarlijk om
Noord-Korea aan te pakken, maar even gevaarlijk om
de nucleaire rebellie van het land door de vingers te
„Iedereen weet dat ze een kernbom proberen te bou
wen", zei de Amerikaanse president Bill Clinton on
langs in een interview voor de televisie. Maar hij had
moeten zeggen: iedereen, behalve het Noordkoreaanse
volk zelf, dat van iedere informatie verstoken is. De
controle die de regering op het volk uitoefent, is Orwel
liaans. De Noordkoreanen worden niet-aflatend be
stookt met socialistische retoriek, onwaarschijnlijke
heldenverhalen over hun Grote Leider en verbitterde
scheldkanonnades tegen de decadente, verdoemde ka
pitalistische staten. Noordkoreaanse radio- en televisie
toestellen zijn niet uitgerust met een kanalenkiezer, zo
dat de Noordkoreanen anders dan indertijd de Oost
duitsers niet kunnen ontdekken wat er in het veel rij
kere, vrije Zuid-Korea gebeurt. De Noordkoreanen we
ten officieel nog steeds niet dat Amerikaanse astronau
ten op de maan zijn geland.
In de straten van I^ongyang hangt een onwerkelijke,
beangstigende sfeer. Iedereen loopt uitdrukkingsloos
en zonder op of om te kijken regelrecht naar zijn be
stemming. Er ligt geen afval en niemand draagt een
boodschappentas, maar dat komt omdat er niets te
koop is.
Sinds de ineenstorting van het communistische blok is
het economische verval van Noord-Korea in een
stroomversnelling geraakt. De Financiële steun uit Mos
kou en Peking is opgedroogd en in de afgelopen 12
maanden zijn in een aantal provinciesteden voedselrel-
len uitgebroken. Er gaan geruchten dat een militaire
coup tegen Kim II Sung in de kiem werd gesmoord
door de executie van 10 v
staande legerofficieren.
Maar pas op 9 december van het vorig
jaar gaf het centrale comité van de
communistische partij in Pyongyang
impliciet toe dat het land aan de rand
van de financiële afgrond staat. In een
communiqué liet de regering weten
dat het huidige economische 7-jaren
plan wegens „zware beproevingen"
werd opgeschort en dat de industriële
produktie, energievoorziening en
landbouwopbrengsten allemaal ver
beneden hun beoogde niveau lagen.
Dit was een opmerkelijke bekendma
king voor een land dat altijd prat ging
op een 'ongekende industriële groei
en overvloedige oogsten'. Onder de
mm ap handen van II Sung en zijn 51-ja-
rige zoon Kim Jong II is Noord-Korea
verworden tot een groot, ondervoed
gevangenkamp, waar een inferieure kwaliteit rijst wordt
verbouwd, ondeugdelijke kool wordt gedolven, een
handjevol Scud raketten wordt geproduceerd en
misschien een kernwapen.
Kim II Sung werd in 1948 als beschermeling van Stalin
door de Sovjetunie als leider van Noord-Korea geïnstal
leerd om als tegenwicht te dienen voor het door de Ver
enigde Staten ondersteunde regime in Zuid-Korea. De
zogenaamde gedemilitariseerde zone tussen de twee
landen is momenteel de meest gemilitariseerde grens
ter wereld. Een miljoen Noordkoreaanse manschappen
staan tegenover 600.000 Zuidkoreaanse en 36.000 Ame
rikaanse soldaten, die allemaal tot de tanden bewapend
zijn en klaarstaan om ieder moment in aktie te komen.
Maar ondanks de potentieel explosieve situatie wil ook
Noord-Korea geen gewapend conflict. Vorig jaar waar
schuwde president Clinton tijdens een bezoek aan Se
oul dat het gebruik van een kernwapen door Noord-Ko
rea „het eind van het land in zijn huidige vorm" zou
betekenen. Ondanks de agressieve diplomatiek van
Noord-Korea klinkt uit Pyongyang steeds vaker het ver
zoek om economische hulp voor het bankroete regime,
dat tot voor kort de doctrine van zelfvoorzienendheid
hoog in het vaandel droeg. In speciaal aangewezen ge
bieden heeft de Noordkoreaanse regering buitenlandse
banken en buitenlandse zakelijke investeringen toege
staan.
Het is opmerkelijk dat Zuid-Korea, de aartsvijand van
Noord-Korea, een van de grootste voorstanders is van
internationale economische steun aan Noord-Korea.
De schrik is Seoul om het hart geslagen, toen de kosten
van hereniging in Duitsland astronomisch bleken.
Noord-Korea is er economisch beduidend slechter aan
toe dan het voormalige Oost-Duitsland. Een plotselinge
ineenstorting van het regime van Kim II Sung zou resul
teren in een golf van miljoenen vluchtelingen, die alle
maal naar het rijkere zuiden zouden trekken, op zoek
naar eten en werk.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
NEW YORK Rtr
Het klinkt alsof het om speel
goed gaat zakjes bonen,
zeepbellen, kleverig schuim en
lawaaimakers maar ze kun
nen de waardevolste wapens
van de toekomst worden. Dit
schrijft het weekblad Newsweek
in zijn jongste editie.
Het Amerikaanse ministerie
van defensie is een 'onderzoek
begonnen om niet-dodelijke
wapens te ontwikkelen', zo kon
digt het blad aan.
De lijst 'new age'-wapens die
in de volgende eeuw tot
n oorlogsvoering
kunnen leiden, omvat onder
meer het laser-geweer, dat al is
getest in het Los Alamos labora
torium. Zo'n geweer, dat lijkt op
de 'phasers' uit series als Star
Trek, zal mogelijk twee functies
hebben, een om 'uit te schake
len' en een om te 'doden'.
Andere apparaten zijn uitde-
lers van electromagnetische
schokken, generatoren die
enorm lawaai veroorzaken en
computervirussen die een hele
samenleving kunnen platleg
gen.
Het eerste wapen dat zal wor
den ontwikkeld, is vermoedelijk
een geweer om rellen te bestrij
den, dat kleine zakjes bonen
wegschiet. Deze projectielen,
minder gevaarlijk dan rubber
kogels, kunnen toch een man
bewusteloos slaan.
De vreemdste wapens zijn
twee soorten schuim die al zijn
ontwikkeld in een uiterst ge
heim lab in Albuquerque. De
ene verhardt, bij aanraking met
de lucht, tot toffee-achtige lijm.
De andere produceert zeer
dichte zeepbellen waardoor de
gene die eronder zit niets kan
zien of horen.
55-
Een thuisbankier diè verantwoord wil beleggen,
kiest het Postbank Beleggingsfonds.
De afgelopen vier jaar behaalde het
Postbank Beleggingsfonds een gemiddeld
rendement van 12% op jaarbasis*
Hoewel in het verleden behaalde
rendementen geen garantie voor de toe
komst betekenen,- spreekt dit resultaat
voor zich. Het fonds belegt internationaal
ar ook in aandelen.
Het rendement bestaat uit dividend
en belastingvrije koerswinst.
Bent u geïnteresseerd in verantwoord
beleggen met een prima rendement, bel
dan meteen het gratis telefoonnummer
06-0400 en vraag de
folder 'Beleggen vol- nflKS/fflLJ
gens het boekje' aan. POSTBANK
Beleggen doe je gewoon bij de Postbank.