'Tsjernobyl' veel erger dan beweerd ,A1 vier jaar een rendement van 12%? Klinkt goed." Sudanezen lijden honger Buitenland Amnesty: Grondwet Cambodja beschermt niet alle burgers Levendige reclame Michaelis wacht zijn oude dag afin het café Dreigementen Noord-Korea verhullen wanhopige situatie VS werken aan 'new age'-wapens DINSDAG 1 FEBRUAR11994 342 In het dorp Dipkarpaz wonen vooral oude n Bijna vier miljoen Sudanezen zullen dit jaar vol komen afhankelijk zijn van voedselhulp. Dat zegt het Wereldvoedselprogramma (WFP) in een verklaring die het afgelopen weekeinde is uitgegeven in de Kenyase hoofdstad Nairobi. Volgens Khaled Adly, WFP-directeur voor Sudan, heeft de organisatie zeker 434.000 ton voedsel nodig om 3,7 miljoen mensen te voe den. Tot en met maart is 43.000 ton beschikbaar voor 1,5 miljoen mensen. ,,De voedselsituatie verslechtert met de dag", zegt Adly, zich baserend op een recent onder zoek. ,,In sommige gebieden waren de voorra den begin vorige maand al op. Tot nu toe is er in totaal 25.000 ton hulp toegezegd. Het WFP hoopt dit jaar nog 24.000 ton van donoren los te krijgen. Maar als dat niet lukt, staat Sudan weer een hongersnood te wachten", aldus Adly. Alleen al in het zuiden, waar sinds 1983 een burgeroorlog woedt, hebben dit jaar twee mil joen mensen voedselhulp nodig. „Hoewel onze luchtbrug vorig jaar de ergste nood heeft kun nen verlichten, zijn de meeste mensen nog steeds niet in staat zelf voor hun voedsel te zor gen. De oogst van november was heel teleurstel lend. De voortdurende onveiligheid heeft men sen constant op de vlucht gedwongen", aldus Adly. Vorige week waarschuwden de Verenigde Sta ten dat de voedselsituatie in het zuiden aanzien lijk zal verslechteren als de regering in Khartum het geplande offensief tegen de strijders van het Sudanese Volksbevrijdingsfront (SPLF) zal door- zettten. Bij een grootschalig regeringsoffensief in 1987 kwamen 250.000 mensen om het leven. Onlangs meldde het SPLF dat Khartum een nieuw offensief in het zuiden voorbereidt. Zowel door de lucht als over land worden troepen en materieel aangevoerd. De belangrijkste doelstel ling van het komende offensief is volgens de SPLF het afsnijden van bevoorradingsroutes naar Kenya en Uganda. BANGKOK AP Cambodjaanse Grondwet deugt niet omdat ze de rechten van etnische min derheden niet beschermt. Dat zegt de mensenrechtenorgani satie Amnesty International. De afgelopen september afgekon digde Grondwet garandeert al leen de mensenrechten van 'Khmer-burgers' (Cambodjaan se burgers). Amnesty is vooral bezorgd over de etnische Viet- die de afgelopen 25 jaar slachtoffer zijn geweest van massamoorden, vervolging, dis criminatie en uitzetting. Gedurende de anderhalf jaar dat een VN-vredesmacht in Cambodja opereerde, in 1992 en 1993, zijn er volgens Amnes ty meer dan 140 etnische Viet- namezen vermoord. De meeste moorden zouden zijn gepleegd door de guerrillabeweging Rode Khmer. De Cambodjaanse rege ring weigerde echter de verant woordelijkheid te accepteren voor de veiligheid van de Viet- Analyse van eerste tien dagen na kernramp wijst uit De ramp met de kerncentrale in Tsjernobyl in 1986 heeft veel meer nucleaire vervuiling veroorzaakt dan tot nu toe werd aangenomen. Dat zegt een onderzoeker van het Massachusetts Institute of Technology die een uitgebreid onderzoek deed naar de ramp. In werkelijkheid kwam er vier tot vijf keer zoveel radioactieve straling in het milieu dan officieel werd gezegd, zo constateerde de nucleaire onderzoeker Alexander Sich. misten. De reactorkern smolt volgens hem door verschillende betonnen omhulsels heen, tot in de kelders van de reactor. Als de kem ook door de betonnen keldervloer was gegaan en in aanraking was gekomen met het grondwater, dan had er een enorme stoomexplosie kunnen plaatsvinden. Sich stelt dat de reactor niet geblust werd, maar na tien dagen was opgebrand. „Het is een nieuwe theorie, die ik nog niet gehoord had, maar ik kan niet zeggen dat het volkomen waanzin is", zei Mor ris Rosen, onderdirecteur van het Internationaal Atoombu reau in Wenen (IAEA), die de Tsjernobyl-ramp onderzocht. Rosen vertelde de krant Boston Globe dat de conclusies van Sich schreef een proefschrift van 500 bladzijden dik over de kernramp in Oekraïne. Hij is er van overtuigd dat er destijds sprake was van een volledige meltdown'het door de wand smelten van de hete kem in het hart van de centrale. De Sovjet-autoriteiten meldden in 1986 dat de explosie in de Tsjer nobyl reactor no. 4 slechts door een gedeeltelijke 'meltdown' werd gevolgd. Het smeltproces zou zijn afgeremd doordat heli kopters in staat waren 4.500 ton zand, lood, borium en klei in de reactorkern te storten. Na anderhalf jaar onderzoek kwam Sich tot de conclusie dat de helikopters hun doel volledig Sich hem zeer hebben verrast. Dat gold zeker voor de bereke ning dat in de eerste tien dagen na de ramp die op 26 april 1986 gebeurde 185 tot 250 miljoen curie straling vrijkwam. „Ik heb dat soort cijfers nog niet eerder gehoord", zei Rosen. Volgens de Sovjet-functionarissen kwam er 50 miljoen curie vrij. Een curie is de hoeveelheid radioactiviteit die in 1 gram Radium zit. Ina deming van een tienmiljoenste curie kan al kanker veroorza ken. De professor die Sich bege leidde, Norman Rasmussen, noemde het onderzoek de „waarschijnlijk beste analyse van wat er in de eerste tien da gen van de ramp plaatsvond". Het complex in Tsjernobyl bevat volgens de Russische ge leerden die de plaats in de ga ten houden nog steeds 160 ton half opgebrande kernbrandstof. Het betonnen omhulsel wordt langzaam maar zeker door de regen aangetast. Water en lucht dringen er binnen en komt ver vuild weer naar buiten, zeggen Sich en de Russische functiona- Grote aantallen etni sche Vietnamezen die naar de grens met Vietnam vluchtten mochten niet terug het land in. Volgens Amnesty bevinden zich nog altijd meer dan 4.000 Viet namezen in de buurt van de grens, die niet naar hun huizen kunnen terugkeren. De mensenrechtenorganisatie roept de regering op de Grond wet zodanig te wijzigen, dat de rechten van alle bevolkings groepen worden beschermd. CYPRUS ANNIKA SAVILL r moeten potentiële klanten naar het eethuis lokken. een boom buiten zijn restaurant. De vogels staan niet op FOTO AP» GREC BAKER Driehonderdvierentwintig Grieks Cyprioten wonen er in het noorden van Cyprus. Mi chaelis, niet onder de indruk van de zoveelste rondsnuffelen de bezoeker, aarzelt geen mo ment. Hij weet dat aantal pre cies; Michaelis is een van die 324 Grieks Cyprioten in de Turkse Republiek van Noord- Cyprus. Hun dorp Dipkarpaz voor hen Rizokarpaso ligt aan het einde van de langgerekte Kar- pas-heuvels. De Grieks Cyprio ten leven hun leven achter de rug van de Turken. Zo'n 100 ki lometer van de Groene Linie lag het dorp. Te ver weg om na het drama van de Turkse invasie in 1974 helemaal te worden gezui verd. Negentien jaar later zijn Mi chaelis en zijn medebewoners in de 60, 70 of 80 en zitten zij hun dagen uit in café Andreas Achilles. Het land dat zij nog be zitten, is verhuurd aan Turks Cyprioten. Jonge Griekse man nen zijn er bijna niet meer. De Turks Cypriotische autoriteiten, die niet hetfisico wilden lopen een internationale rel uit te lok ken door degenen die zijn ach tergebleven lastig te vallen, wachten gewoon tot ze allemaal dood zijn gegaan. „Dit was mijn thuis, waarom zou ik vertrekken?" zegt Mi chaelis. Een stuk of zes van zijn landgenoten spelen een luid ruchtig kaartspelletje. Aan de muur hangen naast elkaar voor Cyprus' verbazingwekken de symbolen: een foto van Ke- mal Atatürk, een vlag van Tur kije en van Noord-Cyprus en een sticker met het woord Keo een Grieks Cypriotische bier soort die alleen in het zuiden te krijgen is. In het raam hangt een andere sticker, met het por tret van George Vassiliou de voormalige Grieks Cypriotische president die nog dit jaar bij de verkiezingen is verslagen. Vroeger hing er een portret van Venizelos een held van de Griekse natie die volgens Mi chaelis van gelijke status was als Atatürk. Wanneer is dat portret van de muur gehaald? De als antwoord in de lucht gestoken neus betekent: „Als je te stom bent om dat te weten, ben ik niet zo stom om mezelf moei lijkheden op de hals te halen door je dat te vertellen." Mensen als Michaelis kunnen het nooit goed doen. Als zij kri tiek leveren op hun Turkse bu ren, wordt hen het leven moei lijker genaakt. Als ze geen kri tiek op hen leveren, beschuldi gen hun broeders in het zuiden hen van verraad. Iedere man in het café behalve de jonge man die serveert is gepensio neerd. Afgezien van een hand vol vrouwen en kinderen die thuis zitten, bevat café Andreas min of meer de totale Griekse gemeenschap van Dipkarpaz. Er is geen school voor kinderen ouder dan 12 jaar. Boven die leeftijd moeten Grieks Cyprioti sche kinderen de Groene Linie oversteken, waarmee de ge meenschap ze bijna zeker voor goed kwijt is. „Het is een moeilijke kwestie", zegt Michaelis. Ieder jaar ver liest de gemeenschap ouderen aan ouderdom, en jongeren omdat ze opgroeien. Hoeveel kinderen en jonge mensen zijn er nu in Dipkarpaz? Michaelis aarzelt opnieuw geen moment: .Zevenentwintig. Vroeger woonden 6000 Grieken in dit dorp, aldus Michaelis. Nu wonen er volgens hem meer na komelingen in Londen. Hij stelt het aantal kolonisten dat van het vasteland van Turkije naar Dipkarpaz is overgebracht op 5000. Hoewel hij is gebleven, is zijn moeder naar het zuiden ge vlucht. Hij zegt dat hij de Tur ken niet mag. „Sommigen heb ben drie of vier vrouwen. Tegenover café Andreas staan naast elkaar een oude kerk en een nieuwe moskee. Als de tem peldienaar oproept voor het middaggebed, moppert Mi chaelis: „Wij hebben dit pas een jaar. Daarvoor was er geen mos kee." Vroeger was Michaelis boer. Op de vraag of hij nog wat van zijn land over heeft, antwoordt hij dat het 'moeilijkheden' bete kent om daarover te praten. Hij kan nu de Groene Linie overste ken, gesteld dat hij zijn Grieks Cypriotische afkomst kan bewij zen, en hij kan ook weer terug. De Verenigde Naties waken over het welzijn van zijn ge meenschap. Het leven van Michaelis en zijn dorpsgenoten is een ander le ven dan dat van de ongeveer 500 Turks Cyprioten die ver spreid over de steden in het welvarender zuiden wonen. Zij zijn veel stadser en veel beter geïntegreerd en werken veelal voor de Grieks Cypriotische re gering. Het zou niet in hen op komen hun geboorteland in het noorden te bezoeken. Sommi gen van hen zijn met een Griek (sp) getrouwd, of met een bui; tenlander. En Michaelis zit iedere middag in café Andreas, waar hij de mannen die hij zijn hele leven heeft gekend al kaartspelend ouder ziet worden, zonder ge neratie die hen opvolgt. VERTALING: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET TERRY MCCARTHY THE INDEPENDENT De reusachtige bronzen beeltenis van de Noordko- reaanse leider Kim II Sung toornt met uitgestrekte hand boven de daken van de hoofdstad Pyongyang uit. „Er is geen probleem op aarde dat hij niet kan oplossen", ver kondigt de officiële propaganda over deze 'grootste der groten uit de wereldgeschiedenis'. Er is echter een klein probleempje dat de Grote Leider nog niet uit de wereld heeft kunnen helpen: de honger van zijn volk, dat momenteel moet zien te overleven op dagelijks twee karige maaltijden van wat rijst en knol gewassen. Een ander hinderlijk tekort waarmee het communistische arbeidersparadijs kampt, is het gebrek aan olie en elektriciteit om fabrieken en transportsyste men gaande te houden. Maar wie ook maar de ge ringste ondankbaarheid jegens de Grote Leider toont, belandt in een van de vele concentratiekampen die door tienduizenden Noordkoreanen worden bevolkt. Hoe lang nog kan een kleine, verpauperde staat in een uithoek van Noordoost-Azië de Verenigde Staten blij ven chanteren? Al twee jaar houdt de 81 -jarige tiran de wereld aan het lijntje over internationale inspectie van zijn kerncentrales. Hij eist toezeggingen over diploma tieke erkenning, economische hulp en het stopzetten van de Amerikaanse legeroefeningen in Zuid-Korea. Ondertussen draalt de internationale gemeenschap met het opleggen van economische sancties aan Noord-Korea uit angst dat het land een oorlog zou kun- Patriots in Zuid-Korea onderdeel van 'oud plan' Premier Lee Hoi-Chang van Zuid-Korea heeft gis teren gezegd dat het plan om Patriot-raketten in zijn land te stationeren niet betekent dat de mili taire dreiging vanuit het communistische Noord- Korea gevaarlijk is toegenomen. De premier pro beerde met zijn opmerking ongerustheid bij de be volking weg te nemen. Veel Zuidkoreanen zijn bang dat hel plaatsen van de Patriots, die vijande lijke raketten kunnen uitschakelen, door Noord- Korea als een provocatie wordt gezien. De kans op een gewapend conflict zou dan al leen maar toenemen. De oppositie vindt het plaat sen van de Patriots bovendien ontactisch, omdat er dezer dagen juist vooruitgang werd geboekt in de kwestie rond de inspectie van nucleaire installaties in Noord-Korea. Premier Lee zei dat de voorgeno men plaatsing van de Patriots onderdeel is van plannen voor de lange ternjijn die al jaren in voor bereidingzijn. Vorige week maakten de Verenigde Staten plan nen bekend voor het plaatsen van enkele batterijen Patriots in Zuid-Korea om de verdediging tegen een mogelijke raketaanval vanuit het noorden te verbeteren. nen beginnen tegen Zuid-Korea. In de afgelopen week liepen de span ningen weer op na een reeks dreige menten en tegen-dreigementen. Noord-Korea dreigde de wapenstil stand op het Koreaanse schiereiland af te breken. De Verenigde Staten zegden toe Patriot raketten naar Zuid-Korea te sturen om eventuele Noordkoreaanse aanvallen met Scud raketten af te weren hetgeen door de Noordkoreaanse regering in Py ongyang als een 'onacceptabele mili taire dreiging' werd bestempeld. Niemand wil een oorlog uilokken met Noord-Korea, dat 1 miljoen van zijn 22 miljoen inwoners permanent on- i 1 der de wapens heeft. De Zuidko- rik slechts 40 kilometer afstand Noordkoreaanse grens, ruim binnen het bereik van de Noordkoreaanse artillerie. Tegelijker tijd wil niemand dat Noord-Korea een kernwapen ont wikkelt. Hiermee zou een Aziatische nucleaire wapen wedloop kunnen worden ontketend en bovendien zou den andere non-confirmistische staatjes dit kunnen opvatten als een vrijbrief om hun eigen kernbom te bouwen. Het is een politiek dilemma: het is gevaarlijk om Noord-Korea aan te pakken, maar even gevaarlijk om de nucleaire rebellie van het land door de vingers te „Iedereen weet dat ze een kernbom proberen te bou wen", zei de Amerikaanse president Bill Clinton on langs in een interview voor de televisie. Maar hij had moeten zeggen: iedereen, behalve het Noordkoreaanse volk zelf, dat van iedere informatie verstoken is. De controle die de regering op het volk uitoefent, is Orwel liaans. De Noordkoreanen worden niet-aflatend be stookt met socialistische retoriek, onwaarschijnlijke heldenverhalen over hun Grote Leider en verbitterde scheldkanonnades tegen de decadente, verdoemde ka pitalistische staten. Noordkoreaanse radio- en televisie toestellen zijn niet uitgerust met een kanalenkiezer, zo dat de Noordkoreanen anders dan indertijd de Oost duitsers niet kunnen ontdekken wat er in het veel rij kere, vrije Zuid-Korea gebeurt. De Noordkoreanen we ten officieel nog steeds niet dat Amerikaanse astronau ten op de maan zijn geland. In de straten van I^ongyang hangt een onwerkelijke, beangstigende sfeer. Iedereen loopt uitdrukkingsloos en zonder op of om te kijken regelrecht naar zijn be stemming. Er ligt geen afval en niemand draagt een boodschappentas, maar dat komt omdat er niets te koop is. Sinds de ineenstorting van het communistische blok is het economische verval van Noord-Korea in een stroomversnelling geraakt. De Financiële steun uit Mos kou en Peking is opgedroogd en in de afgelopen 12 maanden zijn in een aantal provinciesteden voedselrel- len uitgebroken. Er gaan geruchten dat een militaire coup tegen Kim II Sung in de kiem werd gesmoord door de executie van 10 v staande legerofficieren. Maar pas op 9 december van het vorig jaar gaf het centrale comité van de communistische partij in Pyongyang impliciet toe dat het land aan de rand van de financiële afgrond staat. In een communiqué liet de regering weten dat het huidige economische 7-jaren plan wegens „zware beproevingen" werd opgeschort en dat de industriële produktie, energievoorziening en landbouwopbrengsten allemaal ver beneden hun beoogde niveau lagen. Dit was een opmerkelijke bekendma king voor een land dat altijd prat ging op een 'ongekende industriële groei en overvloedige oogsten'. Onder de mm ap handen van II Sung en zijn 51-ja- rige zoon Kim Jong II is Noord-Korea verworden tot een groot, ondervoed gevangenkamp, waar een inferieure kwaliteit rijst wordt verbouwd, ondeugdelijke kool wordt gedolven, een handjevol Scud raketten wordt geproduceerd en misschien een kernwapen. Kim II Sung werd in 1948 als beschermeling van Stalin door de Sovjetunie als leider van Noord-Korea geïnstal leerd om als tegenwicht te dienen voor het door de Ver enigde Staten ondersteunde regime in Zuid-Korea. De zogenaamde gedemilitariseerde zone tussen de twee landen is momenteel de meest gemilitariseerde grens ter wereld. Een miljoen Noordkoreaanse manschappen staan tegenover 600.000 Zuidkoreaanse en 36.000 Ame rikaanse soldaten, die allemaal tot de tanden bewapend zijn en klaarstaan om ieder moment in aktie te komen. Maar ondanks de potentieel explosieve situatie wil ook Noord-Korea geen gewapend conflict. Vorig jaar waar schuwde president Clinton tijdens een bezoek aan Se oul dat het gebruik van een kernwapen door Noord-Ko rea „het eind van het land in zijn huidige vorm" zou betekenen. Ondanks de agressieve diplomatiek van Noord-Korea klinkt uit Pyongyang steeds vaker het ver zoek om economische hulp voor het bankroete regime, dat tot voor kort de doctrine van zelfvoorzienendheid hoog in het vaandel droeg. In speciaal aangewezen ge bieden heeft de Noordkoreaanse regering buitenlandse banken en buitenlandse zakelijke investeringen toege staan. Het is opmerkelijk dat Zuid-Korea, de aartsvijand van Noord-Korea, een van de grootste voorstanders is van internationale economische steun aan Noord-Korea. De schrik is Seoul om het hart geslagen, toen de kosten van hereniging in Duitsland astronomisch bleken. Noord-Korea is er economisch beduidend slechter aan toe dan het voormalige Oost-Duitsland. Een plotselinge ineenstorting van het regime van Kim II Sung zou resul teren in een golf van miljoenen vluchtelingen, die alle maal naar het rijkere zuiden zouden trekken, op zoek naar eten en werk. VERTALING: MARGREET HESLINGA NEW YORK Rtr Het klinkt alsof het om speel goed gaat zakjes bonen, zeepbellen, kleverig schuim en lawaaimakers maar ze kun nen de waardevolste wapens van de toekomst worden. Dit schrijft het weekblad Newsweek in zijn jongste editie. Het Amerikaanse ministerie van defensie is een 'onderzoek begonnen om niet-dodelijke wapens te ontwikkelen', zo kon digt het blad aan. De lijst 'new age'-wapens die in de volgende eeuw tot n oorlogsvoering kunnen leiden, omvat onder meer het laser-geweer, dat al is getest in het Los Alamos labora torium. Zo'n geweer, dat lijkt op de 'phasers' uit series als Star Trek, zal mogelijk twee functies hebben, een om 'uit te schake len' en een om te 'doden'. Andere apparaten zijn uitde- lers van electromagnetische schokken, generatoren die enorm lawaai veroorzaken en computervirussen die een hele samenleving kunnen platleg gen. Het eerste wapen dat zal wor den ontwikkeld, is vermoedelijk een geweer om rellen te bestrij den, dat kleine zakjes bonen wegschiet. Deze projectielen, minder gevaarlijk dan rubber kogels, kunnen toch een man bewusteloos slaan. De vreemdste wapens zijn twee soorten schuim die al zijn ontwikkeld in een uiterst ge heim lab in Albuquerque. De ene verhardt, bij aanraking met de lucht, tot toffee-achtige lijm. De andere produceert zeer dichte zeepbellen waardoor de gene die eronder zit niets kan zien of horen. 55- Een thuisbankier diè verantwoord wil beleggen, kiest het Postbank Beleggingsfonds. De afgelopen vier jaar behaalde het Postbank Beleggingsfonds een gemiddeld rendement van 12% op jaarbasis* Hoewel in het verleden behaalde rendementen geen garantie voor de toe komst betekenen,- spreekt dit resultaat voor zich. Het fonds belegt internationaal ar ook in aandelen. Het rendement bestaat uit dividend en belastingvrije koerswinst. Bent u geïnteresseerd in verantwoord beleggen met een prima rendement, bel dan meteen het gratis telefoonnummer 06-0400 en vraag de folder 'Beleggen vol- nflKS/fflLJ gens het boekje' aan. POSTBANK Beleggen doe je gewoon bij de Postbank.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 6