De manipulaties van
een fobie-therapeut
E.-
'Ik heb er
niets aan
overgehouden'
ZATERDAG 29 JANUAR11994
'Onzinzegt een RIAGG- woordvoerder over een
samenwerkingsverband met de zich fobie-therapeut
noemende Leendert van der Meer uit Hillegom. Het
bestuur van de 'StichtingFobievriendenkring' - zijn
geesteskind - dat zich financieel benadeeld voelde, daagde
hem voorde rechter. Oud-medewerkers zijn bereid onder
ede te verklaren dat hij zich uitgeeft als arts, tenvijl hij die
bevoegdheid niet heeft. Zijn 'Benjamin-methode' blijkt
plagiaat. Kortom: Leendert van der Meer is een omstreden
man in de hulpverlening aan mensen meteen fobie.
Leendert van der Meer: „Ik krijg gewoon de Zwarte Piet toegespeeld.'
FOTO ARCHIEF UNITED PHOTOS DE BOER
Boven: het logo zoals Leendert van der Meer dat voor zijn test samenstelde, daaron
der zijn inspiratie-bron: het ontwerp van Kwee en Roborgh.
U lieeft, recent nog
ceutische industrie ui
ontkennen ze dat.
„Dat stond niet goi
de producenten
Leendert van der Meer is niet onder de indruk
van de tegen hem opgesomde aantijgingen.
Na in eerste instantie commentaar gewei
gerd te hebben, geeft Van der Meer vervolgens toch uit
gebreid antwoord op vragen die spelen. Hij heeft immers
niets te verbergen. „Ik ben een oprecht, eerlijk en integer
mens. Ik durf mezelf nog altijd recht in de spiegel aan te
kijken. En wat u ook schrijft: ik ben de beste therapeut
van Nederland."
Uw Benjamin-metliocle is gepikt van meneer Roborgh.
„Dat is niet zo. In de basis misschien. De houding bij
de ademhaling is echter totaal anders. Die was bij Ro
borgh helemaal verkeerd. En die Del Ferro heeft ook wel
leuke dingen geschreven, maar waar het om gaat is dat ik
een ervaringsdeskundige ben en zij niet. Ik ga met men
sen als therapie de lift en de supermarkt in."
Het Parool, gezegd dat de farma-
lieuwe stichting steunt. Maar zelf
in Het Parool. Het is logisch dat
in de zijlijn staan zolang het pro-
loopt. Dat zou ik ook doen. Maar als dat straks voorbij
is komt het wel goed."
Over dat proces gesproken: uw Benjamin-therapeuten
hebben nooit geweten dat ze geld aan u afdroegen en niet
aan de Stichting Fobievriendenkring.
„Dat heb ik niet gedaan maar m'n zwager, Schotanus.
Ik bemoei me niet met financiën. Hij zei: 'Met zo'n incor
poration kan je leuke dingen doen'. Ik heb dat advies op
gevolgd. Maar ik ben een slachtoffer van hem geworden.
Ik ben ook een zaak tegen hem begonnen."
U heeft aangifte gedaan?
„Ik ben bezig iets te regelen met de belastingen. Zelf
heb ik er niets aan overgehouden, alleen maar meer
schulden. De opbrengst van de therapeuten ging naar
Schotanus."
U vertelde tegenover deze krant dat de RIAGG cliënten
naar u door stuurde. De RIAGG echter zegt dat nooit ge
daan te hebben. Ze vonden u 'obscuur en onbetrouwbaar'.
„Dat is niet waar. Ze hebben wel degelijk mensen
doorgestuurd."
Hoeveel dan?
„Dat zeg ik niet. Ik hou niet van natte vingerwerk."
Vijf of vijftig, of nog meer?
„Ik zeg het niet. Maar mijn nieuwe stichting heeft geen
banden meer met de RIAGG"
U zei dat u rond was met 'Vogelenzang' om een angst
polikliniek te starten. Niet waar, volgens 'Vogelenzang'.
„We zijn uit elkaar gegaan. Het is helemaal nog niet
van de baan. Ze hebben een brief geschreven waarin
staat dat we in de toekomst mogelijk kunnen samenwer
ken. IK wilde niet omdat Vogelenzang het niet goed vond
dat ik met m'n eigen therapeuten zou gaan werken. Vo
gelenzang had er zelf maar één. Wat ze nu beweren is
Er is aangifte tegen u gedaan wegens verduistering.
„Dat heb ik gehoord ja. Maar ik heb nog geen recher
cheur gezien hier. Als ik zo'n crimineel zou zijn waren ze
al lang bij me geweest. Ik heb ook niets te verbergen.
Kwee heeft juist z'n zakken gevuld, dat is een klare zaak.
Ik wil niets meer met hem te maken hebben."
Ugeeft zich uit als arts, zeggen medewerkers.
„Onzin. Ik ben ervaringsdeskundige, ademhalingspe
cialist. Ik heb me nog nooit als arts uitgegeven. Dat mag
ook niet."
Maar u gebruikt wel een psychologische test waarin uw
cliënten wordt voorgehouden dat ze kunnen vertrouwen
op uw discretie, omdat u gebonden bent aan een beroeps
geheim. Hoe kan dit nu. U bent helemaal geen beroeps?
„Ik voel me daar ethisch aan verbonden. Dat ik het niet
doorvertel, bedoel ik. Mensen kunnen me vertrouwen. Ik
heb nog nooit iemand onrecht aangedaan. Ik rij niet in
een Rolls maar in een tweedehands autootje. Ik krijg ge
woon de Zwarte Piet toegespeeld. U schrijft maar wat u
wilt. Je wordt altijd overreden door een strontkar."
Bedwinger èn uitbater van de angst
RENS KOLDENHOF
het. Begin 1990 kende vrijwel nie
mand Leendert van der Meer, een
doodgewone Hillegommer wonend in een
doodgewoon rijtjeshuis ,Ln een doodgewone
woonwijk. Een paar maanden later was de
32-jarige WAO-er een hot item in medialand.
Landelijke dagbladen, damesbladen, de rod
delpers, radio en televisie verdrongen elkaar
op zijn stoep. Aanleiding voor alle aandacht
was een artikel in Haarlems Dagblad van 29
maart 1990. Leendert van der Meer, sinds
zijn puberteit fobiepatiënt, had een club op
gericht voor mensen die gebukt gingen onder
dezelfde kwaal. De Stichting Fobievrienden-
kring zou een gat vullen dat de professionele
hulpverlening niet kon dichten. Maar daar
mee hielden de pretenties niet op. De club
kon ook daadwerkelijk hulp bieden aa
genoten. Een - naar zijn zeggen - unieke doo
Van der Meer ontwikkelde ademhalingstech
niek, de Benjamin-methode (vernoemd
Van der Meers zoontje) hielp patiënten hun
angsten te controleren. De patiënt die het
van Columbus ontdekt.
Een sprookje, bijna te mooi om waar te
zijn. En het is dan ook niet waar.
Rechtszaak
In het najaar van 1993, drieëneenhalf jaar na
de eerste berichten over Van der Meer, staan
het bestuur van de Stichting Fobievrienden
kring en de op non-actief gestelde ex-direc-
teur Leendert van der Meer als kemphanen
tegenover elkaar voor de rechter.
De voorzitter en een bestuurslid, het Bent-
veldse psychologenechtpaar M.Taams en
M. Kwee, beschuldigen Van der Meer ervan
de kas de afgelopen jaren stelselmatig te heb
ben geplunderd. De stichting verkeert hier
door in ernstige financiële problemen. Fail
lissement dreigt. Men eist een voorschot op
een definitieve schadevergoeding van
150.000 gulden. De uiteindelijke schade, die
de stichting via een bodemprocedure wil ver
halen op de voormalige directeur, schat de
stichting op zeven ton.
Rechtbankpresident C.A. Terwee-Van Hil-
ten geeft de eisers maar voor een deel hun
zin. De anderhalve ton schadevergoeding
mag Van der Meer nog even op zak houden.
Wel wordt de eerder door de stichting ge
waagde beslaglegging op zijn woonhuis ge
handhaafd, omdat de rechter het aanneme
lijk acht dat bepaalde kosten ten onrechte
aan de stichting onttrokken zijn.
Terwee stelt in haar uitspraak verder dat
Van der Meer voor grote verwarring heeft ge
zorgd onder fobie-patiënten door in een
brief te zeggen dat zijn Benjamin-methode
Dood of tintelend gevoel in uw handt
Duizeligheid
Kortademigheid
gevoel van flauw te vallen
Hoofdpijn
Snel vermoeid
Onzeker gevoel
Angsten
Duizeligheid terwijl u zit of ligt
Pijn op de borst
Moeite met helder denken
Nervositeit
Licht gevoel in uw hoofd
Hartkloppingen
uitsluitend mag worden toegepast door een
nieuwe Europese stichting die hij heeft opge
richt: Van der Meer, ex-directeur van de
stichting nadat hij enkele maanden eerder op
non-actief gesteld werd door het bestuur,
heeft een nieuwe organisatie opgericht: de
Europese Stichting voor Angst- en Depressie-
bes trijdi ng (ESAD).
Dit klopt,niqf,, aldus,Terwee, en Van der
Meer mag dit ook niet meer zeggen. De pre
sident beveelt de Hillegommer de 1600 con
tribuanten van de Stichting Fobievrienden
kring die hij zijn brief toestuurde, een af
schrift van het vonnis te sturen.
Naast de aangespannen civiele procedure
voor schadevergoeding, heeft het bestuur van
de Stichting Fobievriendenkring in septem
ber 1993 aangifte gedaan van verduistering
bij het Politiekorps Holland Midden. Dit on
derzoek naar vermeende malversaties is nog
gaande.
Plagiaat
Het alleenrecht claimen op de behandeling
met behulp van een bepaalde ademhalings
techniek. Het is een sterk staaltje van de ver
beeldingskracht van de bedenker van de Fo
bievriendenkring. De kracht die hem van
slachtoffer wist te verheffen tot bedwinger èn
uitbater van de angst. De macht van de ver
beelding. Maar die verbeelding betekent in
het geval van de Benjamin-methode niets
meer dan plagiaat. De methode is bijzonder
effectief, dat wel. De gevreesde aanvallen van
hyperventilatie, waaronder veel fobiepatiën
ten gebukt gaan, kunnen er in combinatie
met medicijnen door bedwongen worden.
Maar dat was al het geval lang voordat de
Hillegommer zichzelf tot ademhalingsthera
peut uitriep.
De Benjamin-methode is in feite een kopie
van een ademhalingstraining die ontwikkeld
werd door de Amsterdamse zangpedagoog
Del Ferro. Drs. Michel Roborgh, schrijver van
het boek Ik word ineens zo raar: over span
ning en hyperventilatie, schrijft er bijvoor
beeld al in 1987 over. Van der Meer moet dat
werkje in zijn boekenkast hebben staan. Zijn
vragenlijst om vast te stellen of iemand lijdt
aan hyperventilatie en de pagina's lange in
structies die de ademhalingstechniek uitleg
gen, zijn letterlijk onderstrepingen incluis
overgenomen uit het boek van Roborgh.
Maar de fobiepatiënten die zich tegen beta
ling laten behandelen door ademhalingsthe
rapeuten die door Van der Meer zijn opge
leid, lezen in hun instructie dat het gaat om
de Benjamin-methode van ademhalingsspe
cialist L. van der Meer.
En dat is niet alles wat Van der Meer 'leent'
van Roborgh. Nieuwe patiënten krijgen bij
hun inschrijving een psychologische test
voorgelegd. De Multimodale Anamnese Psy
chotherapie staat boven het formulier ge
drukt. Daar staat ook wie de bijbehorend vra
genlijst heeft ontwikkeld. Het zijn de psycho
logen M. Kwee en M. Roborgh. Maar Van der
Meer verwijdert de laatste naam in ruil voor
de zijne. Die van psycholoog Kwee uit Bent
veld - door Van der Meer binnengehaald als
bestuurslid - blijft staan. Alle door u verstrekte
informatie valt onder het beroepsgeheim en
wordt daarom strikt vertrouwelijk behandeld,
staat er geruststellend onder de vragenlijst.
Dat Van der Meer geen beroeps is, blijft een
geheim. Sterker nog. Van der Meer stelt zich
regelmatig voor als 'arts'. Oud-medewerkers
van hem zijn bereid dat onder ede te bevesti
gen.
Luchtballonnen
Niet alleen het verhaal achter de Benjamin
methode is een luchtballon. Zo beweert de
Hillegommer herhaaldelijk klanten doorge
stuurd te krijgen van het RIAGG Zuid Kenne-
merland. „Onzin", zegt RIAGG-woordvoer-
der I. Kraus. „We hebben na de artikelen in
de krant contact gehad met Van der Meer.
Hij maakte op ons een onbetrouwbare en
obscure indruk. Daarom zijn we niet met
hem in zee gegaan. Wij hebben geen enkele
cliënt naar hem toegestuurd."
Begin 1993 zoekt Van der Meer de publici
teit met plannen voor een angstpolikliniek.
Die kliniek wil hij samen met Psychiatrisch
Centrum Vogelenzang op poten zetten. Th.
Willemse voerde het overleg namens het psy
chiatrisch ziekenhuis. „Wij werden overrom
peld door dat bericht. Het was veel te voor
barig. Van der Meer had veel meer haast dan
wij. Hij haakte af toen we vroegen of we eens
mochten kijken naar zijn behandelingsme
thode. Op dat verzoek heeft hij nooit gerea
geerd."
In oktober 1991 meldt Van der Meer dat er
ook interesse voor zijn behandeling bestaat
onder in Japan wonende en werkende bui
tenlanders. Met een 'grote Nederlandse
bank' en met steun van 'de farmaceutische
industrie' zegt hij op zoek te zijn naar een ge
schikt pand. Hij reist naar Japan. „Als mijn
behandeling bij die buitenlanders aanslaat,
ga ik in die ruimte ook Japanners behande
len." En: er ligt - meldt hij - ook al een uitno
diging uit Ontario (Canada) klaar. Hij komt er
nimmer meer op terug.
Soms nemen zijn verhalen kolderieke pro
porties aan. Zoals over zijn ontmoeting met
een aantal Japanse wetenschappers, dat
deelnam aan een symposium in België en tij
dens het weekend psycholoog Kwee bezocht.
Bij een etentje in Les JumeaiLX in Bennebroek
was Van der Meer ook uitgenodigd. Een paar
dagen later doet een lokaal weekblad verslag.
Japanse profs in de leer bij fobietherapeut Van
der Meer, luidt de kop boven een groepsfoto.
De reis naar Japan heeft zoveel stof opgewor
pen dat naar aanleiding daarvan nu een
groep professoren naa
men om met Leendert
dachten
Het is m;
Nederland is gekc
an der Meer van ge
wisselen, noteert de verslaggeve
hoe je het bekijkt.
dood of tintelend gevoel
stijve, moeilijk te op«
O
lunden
duizeligheid
afwezig gevoel
kortademigheid
O
prop in de keel
gevoel vin (lauw te vallen
O
koude, bleke hinden
hoofdpijn
moeite met praten
snel vermoeid
O
ongelukkig gevoel
onzeker gevoel
o
gejaagdheid
O
gevoel te veel te aden
duizeligheid terwijl u zit
ademnood, vooral 'j i
of lig»
flauwvallen
pijn op de borst
O
vaak urineren
moeite met helder denken
dood of tiotelend gevi
O
licht gevoel in uw hoofd
.hartkloppingen
tintelende tong
Verdwijntruc
Kwee, behalve mede-auteur van de psycho
logische test dus ook bestuurslid van de
Stichting Fobievriendenkring, noemt de ge
heimzinnigheid over de Benjamin-methode
zoals Van der Meer die ten toon spreidt te
genover 'Vogelenzang' begrijpelijk. De me
thode bezorgt Van der Meer volgens Kwee
vanaf 1 januari 1992 een vorstelijk inkomen.
Vanaf de oprichting in het voorjaar van 1990
heeft de Hillegommer een landelijk netwerk
van therapeuten opgericht. Het gaat om ex-
fobiepatiënten, die door Van der Meer zelf
zijn opgeleid. Hun consulten zijn niet gratis.
Iedere sessie kost de patiënt 75 gulden. Van
der Meer krijgt daar 25 gulden van.
De therapeuten zelf denken dat dat geld in
de kas van de Stichting Fobievriendenkring
komt. Maar dat is niet het geval. Van der
Meer heeft op advies van zijn zwager N.
Schotanus een eigen stichting opgericht: de
Stichting Fobievriendenkring Inc. Het is een
voorbeeld van een zogenaamde Delaware
Corporation Nederland staat het als één van
de weinige Europese landen ondernemingen
toe om hier onder buitenlandse vlag te ope
reren. Op die manier kan de in Nederland
vereiste kapitaalstorting van 40.000 gulden
worden omzeild.
Het geld dat de therapeuten storten blijkt
op de bankrekening van deze incorporation
terecht te komen en niet op de bankrekening
van de Stichting Fobievriendenkring. Wan
neer de grote verdwijntruc in de zomer van
het vorig jaar duidelijk wordt, komt het tot
een confrontatie tussen Van der Meer en
'zijn' therapeuten. Hij wordt door het bestuur
op non-actief gesteld en neemt daarop op
staande voet ontslag. Enkele dagen later richt
hij een nieuwe stichting op. De Europese
Stichting voor Angst en Depressiebestrijding
(ESAD). De Stichting Fobievriendenkring
blijft achter met een torenhoge schuld.
Inmiddels is er naast de ESAD en de Stich
ting Fobievriendenkring nog een nieuwe ver
eniging opgericht en wel door hulpverleners
bij fobische klachten. ReBio, de naam zegt
het al, spiegelt fobische klanten een nieuw le
ven voor. Elf zelfstandige ademhalingsthera
peuten zullen ze daarin, tegen een geringe
vergoeding, bijstaan. „De therapeuten in de
ze vereniging waren tot voor kort als Benja
min-therapeuten verbonden aan de Stichting
Fobievriendenkring", aldus een persbericht.
Het loon van de angst blijft aanlokkelijk.
Behandelcentrum
De manier waarop Van der Meer zijn nieuwe
stichting promoot, roept een sterk gevoel van
déja vu op. Via een reclamebureau stuurt
Van der Meer begin deze maand een officieel
persbericht rond waarin hij laat weten een
behandelcentrum voor fobiepatiënten te
hebben opgestart in een pand in Hillegom.
Voor 50 gulden per nacht kunnen fobiepa
tiënten dag en nacht begeleid worden door
deskundige therapeuten. De farmaceutische
industrie zal het project sponsoren, zegt Van
der Meer. Navraag bij de drie producenten
van de anti-paniekpillen waar Van der Meer
mee werkt, leert anders. Geen van de produ
centen wil ook maar iets met de ESAD te ma
ken hebben. In afwachting van de uitslag van
de bodemprocedure tegen Van der Meer zijn
ook de sponsorbanden met de Stichting Fo
bievriendenkring op een laag pitje gezet.
De ESAD. Een nieuwe luchtballon, weer
met graagte opgelaten door Leendert van der
Meer. In Avenue van deze maand bijvoor
beeld. Eén citaat in dat artikel trekt de aan
dacht: „Met een fobie leer je liegen, bedrie
gen en manipuleren."
Van der Meer zegt het.
Links een passage uit de vragenlijst van Leendert van der Meers 'Benjamin-methode', rechts hetzelfde gedeelte uit Michel Roborghs boek 'Ik word ineens zo r,
ning en hyperventilatie'. De formuleringen zijn niet alleen letterlijk overgenomen door Van der Meer, hij houdt ook exact dezelfde volgorde aan.
