Crisisoverleg Japan vastgelopen Tsjemomyrdin, de spil in het 'old boys network' Buitenland Parlement Wit-Rusland zet staatshoofd Sjoesjkevitsj af Afrikaanse vredesmacht herstelt rust in Lesotho Algerijnse conferentie loopt uit op anti-climax Russische kabinet gedwongen meer geld uit te geven Verjaardag in Nanjing met heerlijke mierentaart Fjodorov en Zjirinovski voorspellen kabinetscrisis DONDERDAG 27 JANUAR11994 Lichamen Indiase mijnwerkers gevonden tsANSQLReddingwerkers hebben vandaag de lichamen van 41 mijnwerkers gevonden in de New Kenda mijn in oost-India. De slachtoffers zijn overleden door giftige gassen die in de mijn vrij- JJcwamen nadat dinsdag in de mijn brand was uitgebroken. Veer tien mijnwerkers worden nog vermist, maar het is mogelijk dat >jj zich hebben weten te redden en in paniek zijn gevlucht. Russische natuurkundige vervolgd ■moskou Een rechtbank in Moskou heeft de arrestatie gelast van de natuur- en scheikundige Vil Mirzajanov, die geheimen over Russische chemische wapens zou hebben prijsgegeven in I het weekblad Moscow News. In het in 1992 gepubliceerde artikel zegt Mirzajanov dat Rusland in het geheim een binair chemisch wapen heeft getest. Mirzajanov werkte aan het project mee. Vol- gens Mirzajanov bestonden de wetten waarmee hij nu wordt vervolgd twee jaar geleden nog niet. Roemenië tekent akkoord met NAVO ■Brussel Roemenië heeft gisteren als eerste Oosteuropese natie een akkoord met de NAVO gesloten in het kader van „partner- schap voor vrede". Vandaag meldt zich de volgende kandidaat r ondertekening van het samenwerkingsakkoord: Litouwen. Nog eens tien andere landen uit Centraal- en Oost-Europa heb ben inmiddels aangekondigd het akkoord eveneens te willen gigneren. Met de staten die het akkoord ondertekenen wil de •NAVO proberen op organisatorisch en technisch vlak te gaan sa menwerken bij onder meer standaardisatie van hun defensie. Premier dreigt met aftreden als er voor weekeinde geen oplossing is Het Japanse parlement is er nog steeds niet in geslaagd een compromis te bereiken over de hervormingen waar mee de corruptie in het land kan worden tegengegaan. De onderhandelingen tussen regering en oppositie, zijn vanmorgen vastgelopen. Premier Hosokawa dreigt met aftreden als er voor zaterdag, het einde van het Japanse parlementaire jaar, geen oplossing is. Liberale Democratische Partij (LDP), die veertig jaar het land heeft geregeerd, niet akkoord zou gaan met grondige hervor mingen van het door hen gecre ëerde politieke systeem. Steun van een deel van de LDP is in ieder geval nodig om een tweederde meerderheid in het Lagerhuis te krijgen. In dat geval zou de afwijzing van de hervormingen door het Hoger huis ongedaan worden ge maakt. Waarnemers noemen het on waarschijnlijk dat regering en Hosokawa wil niet aanblijven als de door hem voorgestelde maatregelen om de corruptie binnen de politiek en de sa menleving uit te bannen, niet kunnen worden doorgevoerd. De regering wil het in op spraak geraakte politieke sys teem onder meer hervormen door een verandering van het kiesrecht en een verbod op schenkingen door politieke par tijen. Al vanaf het begin was het duidelijk dat de oppositionele oppositie tot een compromis zullen komen. De LDP staat, zo menen zij, sinds zij door de kie zers naar de oppositiebanken werd verwezen, weliswaar open voor veranderingen, maar zeker geen vergaande veranderingen. De LDP wil als het mogelijk is haar belangrijkste bron van in komsten bijdragen van de in dustrie aan individuele parle mentsleden handhaven. De hervormingsplannen van de re gering maken dat echter onmo gelijk. Premier Hosokawa kan intus sen bogen op grote steun onder de Japanners voor de regerings plannen. Vermoedelijk zal hij die deze week nog direct voor de televisie opnieuw uitleggen, om de kiezers ook duidelijk te maken wie verantwoordelijk is voor de impasse. Morihiro Hosokawa: FOTO REUTER CIA bang voor uiteenvallen van Oekraïne WASHINGTON AP ClA-directeur James Woolsey heeft de Amerikaanse Senaat gewaarschuwd voor de moge lijkheid dat Oekraïne uiteenvalt, waardoor het kernwapenak koord dat de Amerikaanse pre sident Clinton kort geleden met de president van Oekraïne heeft gesloten op losse schroeven zou komen te staan. Woolsey refereerde niet spe ciaal aan een nieuw CLA-rap- port over de situatie in Oekraï ne, waarover de Washington Post eerder deze week berichtte, maar zijn woorden gaven de te neur van dat rapport weer: eco nomische malaise en etnische spanningen kunnen leiden tot het uiteenvallen van het land en een conflict met Rusland. Een ernstig verschil van mening over de aanpak van de wankele economie is een van de redenen dat het parlement van Wit-Rus land gisteren de president naar huis stuurde. Deze vrouw heeft in de hoofdstad Minsk afval verza meld om te kijken of er nog bruik bare of eetbare spullen tussen zit. U FOTO-AR JOERIIVANOV MINSK-DEN HAAG Rtr-A parlement van Wit-Rusland (Belarus) heeft zijn voorzitter en staatshoofd, de liberaal Stanislav Sjoesjke vitsj, afgezet. Er stemden 209 af gevaardigden voor zijn ontslag en 36 tegen. Sjoesjkevitsj' rivaal, de conservatieve premier Vjats- jeslav Kebitsj, overleefde een motie van wantrouwen met 175 tegen 101 stemmen. De motie tegen Sjoesjkevitsj was gebaseerd op aanklachten wegens corrupde. Maar tijdens het debat maakten afgevaardig den er geen geheim van dat ze hem wilden afstraffen wegens zijn economische hervormin gen en zijn weigering om het buitenlandse beleid van buur land Rusland te volgen. De uitkomst betekent een verwerping van Sjoesjkevitsj' snelle overgang naar een markt economie, aldus Kebitsj' advi seur, Valeri Skorynin. „Dit komt neer op goedkeuring van het re geringsbeleid. Je kunt niet snel ler hervormen en privatiseren dan onze regering dat doet. Al meer dan een jaar was Sjoesjkevitsj in een machtsstrijd met Kebitsj verwikkeld. Het staatshoofd heeft zowat in zijn eentje gepoogd economische hervormingen door te voeren in Wit-Rusland, een van de meest conservatieve republieken die uit de Sovjetunie is voortgeko men. Van de zomer overleefde hij een poging van het parlement om hem af te zetten. Maar de afgelopen maanden moest hij concessies doen aan de conser vatieven, door in te stemmen met een defensiepact en een monetaire unie met Rusland. Daardoor vervreemdde hij ook zijn liberale aanhangers van zich. Met Boris Jeltsin en Leonid Kravtsjoek heeft Sjoesjkevitsj, van huis uit hoogleraar kernfy sica, het Gemenebest van Onaf hankelijke Staten opgericht toen de Sovjetunie eind 1991 ineenstortte. In tegenstelling tot zijn Russische en Oekraïnse col lega's is hij nooit een actief communist geweest, maar hij is ook niet in verkiezingen geko zen. Hij volgde na de mislukte Sovjetcoup van augustus 1991 de conservatief Nikolaj Demen- tej als parlementsvoorzitter op, en werd daarmee tevens titulair staatshoofd. Amerikaanse Patriots naar Zuid-Korea washington npa De spanning tussen Noord- en Zuid-Korea dreigt weer op te lo pen door het Amerikaanse voornemen Patriot-luchtaf- weerraketten naar Zuid-Korea te sturen. Volgens de Ameri kaanse onderminister van de fensie, Frank Wisner, is de leve ring een 'verstandige defensieve maatregel' tegen een eventuele Noordkoreaanse aanval. Hij maakte niet bekend wan neer de raketten zullen worden overgebracht. Volgens een woordvoerder van het Witte Huis heeft president Clinton nog niet het groene licht licht gegeven voor de operatie. Maar generaal Gary Luck, de com mandant van de 36.000 Ameri kaanse soldaten in Zuid-Korea, heeft nadrukkelijk om de extra luchtverdediginggevraagd. De Patriot-raketten moeten vooral de Zuidkoreanen be schermen. De hoofdstad Seoul ligt onder bereik van Noordko reaanse Scud-raketten. Zuid- Korea noch de Amerikaanse eenheden beschikken over af weer tegen dergelijke raketaan- vallen. Noord-Korea heeft nog niet op het Amerikaanse voor nemen gereageerd. Amnesty roept om snelle hulp voor Burundi DEN HAAG ANP De mensenrechtenorganisatie Amnesty International heeft gisteren regeringen over de he le wereld opgeroepen met spoed de mensenrechten in Burundi te helpen herstellen. De ergste slachtpartijen had den eind vorig jaar plaats maar er is volgens Amnesty behoefte aan „neutrale tussenpersonen die helpen een basis te leggen voor het meest fundamentele recht: het recht om te leven". In het Oostafrikaanse land is minstens één op de zes inwo ners van huis en haard verdre ven. Honderdduizenden zijn om het leven gebracht na de bloedige poging tot staatsgreep van militairen in oktober vorig jaar. De gekozen president Melchior Ndadaye werd ver moord, alsmede een aantal le den van de regering. MOSKOU HANS GELEUNSE GABARONE» Zuid-Afrika, Zimbabwe en Bots- a hebben gisteren tijdens historische bijeenkomst ge zamenlijk een plan opgesteld en eind te maken aan de militaire crisis in Lesotho. Een gezamenlijke vredesmacht wordt in het leven geroepen om het conflict tussen twee rivalise rende legereenheden te beëin digen. In het geheel door Zuid- Afrika omsloten bergachtige ko ninkrijkje braken begin vorige week zware gevechten uit. De Zuidafrikaanse president F.W. de Klerk en ANC-leider Nelson Mandela reisden giste ren onverwachts naar het buur land Botswana om deel te ne men aan de conferentie. Daar aan namen ook de Zimbab waanse president Robert Muga be en zijn Botswaanse ambtsge noot Quett Masire deel, vroeger een van de scherpste critici van het Zuidafrikaanse blanke be wind. Het was ook de eerste ge zamenlijke politieke buiten landse missie van De Klerk en Mandela. Zuid-Afrika had aan vankelijk verklaard zich buiten het conflict in Lesoüio te zullen houden, maar een staatsgreep niet te tolereren. ALGIERS AFP-ANP r de van een over gangsregering, is gisteravond geëindigd in de door cynische waarnemers voorspelde totale anti-climax. Tijdens de confe rentie werden, anders dan was' aangekondigd geen besluiten genomen over een overgangsre gering die Algerije gedurende drie jaar zou moeten gaan rege- De afgevaardigden gingen er uiteindelijk mee akkoord dat de huidige Staatsraad op eèn later tijdstip een nieuwe president zal aanwijzen. De gedoodverfde kandidaat voor het presidents schap, ex-minister Abdelaziz Bouteflika (buitenlandse za ken), trok zich gisteren terug. Verder werd besloten het aantal leden van de Nationale Over gangsgraad (CNT), een niet-ge- kozen lichaam dat na de gean nuleerde verkiezingen van be gin 1992 de plaats innam van het vroegere parlement, van 180 tot 200 zal worden uitgebreid. CORRESPONDENT Peking, december 1992. Boris Jeltsin draaft met Russische olifantspoten door de Chinese porceleinkast. Hij breekt een staatsbezoek aan China, dat een eind moet maken aan decennia ruzie, voortijdig af. „De meester moet snel naar huis. Hij moet orde op zaken stellen", legt hij uit. Het waarom maakt hij ook duidelijk. In Moskou probeert ene Viktor Tsjemo myrdin een nieuwe Russische regering samen te stellen. „De nieuwe premier wil een eigen team inbrengen. Maar de kern van de ploeg jeugdige hervormers moet gehandhaafd blijven", aldus Jelt- De Russische president heeft dan on der druk van het Volkscongres al één hervormer laten zakken: Jegor Gaidar. De waarnemend premier wordt opge volgd door Tsjemomyrdin, op dat mo ment eerste vice-premier en minister voor energie. Jeltsin houdt zich groot. „Er zal onder de nieuwe premier wei nig veranderen", zegt hij. Dat blijkt al meteen een foute inschat ting. Twee weken later is er opnieuw oproer. De in de staatshuishouding groot geworden 55-jarige Tsjemomyr din kondigt zonder verdere kabinets discussie staatscontrole af op de prij zen voor levensmiddelen en sommige grondstoffen. De hervormers zijn laai end. Vooral de 35-jarige Boris Fjodor- ov, door Jeltsin in het kabinet gehaald ter vervanging van Gaidar. Tsjemomyrdin delft het onderspit en moet zijn prijsmaatregel intrekken. Aangeschoten wild, dat wordt een makkie, stellen de radicaal-democra ten vergenoegd vast na Tsjernomyr- dins fikse gezichtsverlies. Ook dat is een foute inschatting. Tsjemomyrdin blijkt een taaie. De ge routineerde manager uit de staatsener- giesector is zoals veel van zijn maten in het old boys network een meester in de kunst van het overleven. Terwijl Jeltsin en de radicalen hun energie concen treren op het gevecht met parlements voorzitter Chasboelatov en vice-presi dent Roetskoi, laveert Tsjemomyrdin behendig tussen alle klippen door. Bij het Volkscongres in maart vorig jaar, dat dreigt een afzettingsprocedure tegen Jeltsin te beginnen, kiest hij de kant van de president. Tegelijk paait hij de conservatieven in het parlement met 'verdieping van de hervormingen', jargon voor meer sociale uitgaven, meer subsidies aan industrie en land bouw. In april is het old boys netiuork al voor een deel op regeringsniveau in tact. Zonder veel opzien heeft Tsjemomyr din zijn vriend Aleksandr Zaverjoecha in het kabinet gehaald. Zaverjoecha is gepokt en gemazeld in de staatsland- bouw en belooft meteen miljardensub sidies aan de sov- en kolchozen. Oleg Soskovjets en Oleg Lobov komen Zaverjoecha gezelschap houden. Soskovjets krijgt de industrie onder zich, Lobov de economie. Ook zij heb ben er lange carrières in de industriële staatssector opzitten. De jeugdige Fjo- dorov, de slimste en lawaaierigste van de klas, mag zich als tegenwicht bij fi nanciën met inflatiebestrijding gaan bezighouden. Van daadkrachtig regeren komt weinig. Het ontwrichtende conflict met Chas- boelatovs parlement dwingt een zig- zagbeleid af. De ene maand worden bezuinigingen afgekondigd, de andere maand vliegen de kredieten en subsi dies de deur uit. De inflatie loopt op tot boven de dertig procent, de roebel daalt ten opzichte van de dollar van 500 aan het begin van het jaar tot ruim 1200 in december. In september wordt Lobov de spil van de machtige presidentiële Veiligheids raad en mag Gaidar in het kabinet te rugkeren als eerste vice-premier. Jelt sin wint met steun van Tsjemomyrdin, het leger en de geheime dienst zijn conflict met Chasboelatov. De demo craten, dol na dit succes, weten de ver vroegde parlementsverkiezingen door te drukken. Tsjemomyrdin houdt zich buiten de campagnes. Hij zegt voorzichtig steun toe aan de conservatieve democraten van vice-premier Sjachrai. Hij laat nog eens weten dat het met de schokthera- pie nooit wat zal worden in Rusland. Vrije markt prima, maar geen bazaar, blijft zijn credo. Tsjemomyrdin meldt zich ziek en gaat vervolgens met va kantie. Nu, een maand later, kan hij oogsten. Jeltsin is geen schim meer van de 'meester' die even de orde in de klas komt herstellen. Tsjemomyrdin heeft het gelijk van de kiezer aan zijn kant. Die heeft immers de hervormingen van 'die jongens in hun roze broekjes', zoals Roetskoj Gaidar en de zijnen placht te noemen, in de kou laten staan. Tsjemomyrdin wint. Hij heeft de in dustriëlen achter zich. In het parle ment wordt hij gesteund door 'olie baas' Medvjedev en zijn zestig man sterke fractie van regionale bestuur ders. Buiten het parlement zorgt een andere vriend, de mysterieuze Joeri Skokov, voormalig secretaris van Jeltsins veiligheidsraad, voor steun van de door hem opgezette Federatie van Fabrikanten. Zo wordt Jeltsin ook het netwerk inge trokken. De teleurgestelde democra ten, zijn vriend Poltoranin voorop, hebben hem al afgeschreven. En waar om ook niet? Er zijn minder dan twee jaar te gaan tot de volgende presi dentsverkiezingen, die een half jaar la ter weer worden gevolgd door parle mentsverkiezingen. De democraten, intussen stevig ver deeld, voorspellen nu rampspoed voor de economie. De subsidiekraan gaat open, de prijzen rijzen straks de pan uit, de inflatie zal niet meer zijn te be teugelen. Over twee jaar hopen ze hun gelijk bij de stembus te kunnen incas seren. Dat doet ook Tsjemomyrdin. Hij heeft al laten doorschemeren presidentiële ambities te hebben. MOSKOU HANS GELUNSE NANJING AP Wie de Chinese stad Nanjing bezoekt moet niet verbaasd staan als er mieren in zijn drank of eten zitten. Het is de bedoe ling die op te eten. Een restau rant in Nanjing heeft 40 soorten rtiierentaarten op de kaart- staan, naast een stuk of tien wijn- en theesoorten die met mieren zijn bereid. Volgens het Chinese persbu reau Xinhua, dat de mierenge rechten wereldkundig maakte, bevatten mieren een schat aan proteinen, aminozuren en zink. „De taarten en dranken helpen ziekten voorkomen. Ze gaan veroudering tegen en zijn be vorderlijk voor de groei van kin deren", aldus het bericht. „Veel mensen die nu boven de 100 jaar zijn hebben hun lange le ven te danken aan een mieren- dieet." Inmiddels zijn mieren in Nanjing uitgegroeid tot een de licatesse. De kleine beestjes worden in China al ruim 3.000 jaar verwerkt in gerechten. CORRESPONDENT De Russische kabinetscrisis suddert voort, ter wijl buitenlanders hel en verdoemenis predi ken. Twee westerse economische adviseurs van de Russische regering hebben met veel poeha hun koffers gepakt, nu de radicale her vormers sleutelposities in het kabinet-Tsjer- nomyrdin moesten prijsgeven. De Zweedse econoom Anders Aslund zei deze week in Moskou dat premier Tsjemomyrdin alleen maar 'zwakke figuren' als vice-premiers duldt en duidelijk aan de kant van de 'lobby van staatsindustriëlen' staat. „Hij kiest tégen het volk en vóór zijn vrienden", aldus Aslund. Tsjemomyrdin stelde geen prijs meer op de dienstenVan Aslund en zijn Amerikaanse col lega Jeffrey Sachs. Beide economen zijn kam pioenen van de zogenoemde schoktherapie: geen staatsbemoeienis met de vrije markt en stringente inflatiebestrijding door onder meer een stop op de meeste overheidsuitgaven. Sachs waarschuwde bij zijn vertrek al dat Rus land 'Oekraïnse toestanden' wachten. Hij doelde daarmee op een verdere uitholling van de nationale munt, de roebel, hyperinflatie en volledig stagnerende produktie. Aslund richtte zijn giftige pijlen vooral op de gouverneur van de Centrale Bank, Viktor Gerasjtsjenko. Die kreeg van Sachs eerder al het etiket 'meest waardeloze bankier ter wereld' opgeplakt. Volgens Aslund is Gerasjtsjenko een typische Sovjet-functionaris, die 'niets anders weet te doen dan de vrije markt saboteren'. Hij be schuldigde Gerasjtsjenko nog net niet van cor ruptie, maar dat kwam omdat hij 'geen direkte bewijzen tegen personen in handen had'. Hij liet het daarom bij de algemene conclusie dat 'corruptie in de hoogste kringen' in Rusland geen geheim is. De persoonlijke teleurstelling en frustratie van deze westerse economen werkt in het Rusland van na de verkiezingen echter contra-produk- tief. Tsjemomyrdin bepleit een 'specifiek Rus sische oplossing' voor de economische pro blemen en beweert dat westerse recepten voornamelijk ellende hebben gebracht. Dat valt goed in het nationalistisch georiënteerde parlement. De premier was na de uitbarsting van Aslund nog minder geneigd om bakzeil te halen in het meningsverschil met president Jeltsin over het aanblijven van minister Fjodorov (financiën). Jeltsin heeft inmiddels het ontslag van Fjodor ov aanvaard. MOSKOU HANS GELEUNSE CORRESPONDENT Boris Fjodorov, de Russische minister van financiën die gisteren na een gesprek met president Jeltsin uit het ka binet stapte, voorspelt dat de regering komende herfst tot aftreden zal worden ge dwongen. De extreem-recht se leider Zjirinovski ver wacht dat zijn Liberaal-De mocratische Partij in sep tember van Jeltsin opdracht krijgt een nieuwe regering te Beide uitspraken werden gis teren in Moskou vrijwel ge lijktijdig, maar onafhankelijk van elkaar gedaan. Zjirinovski reageerde tijdens een pers conferentie op het aftreden van Fjodorov. Hij zei dat in mei het ontslag van de twee laatste radicale hervormers in de regering, minister Kozyrjev (buitenlandse zaken) en zijn collega Tsjoebais (privatiseringen), mag wor den verwacht. De afgetreden Fjodorov voorspelt voor de komende maanden grote sociale on rust. Hyperinflatie, koop krachtverlies, stagnerende produktie zullen het gevolg zijn van de politiek van pre mier Tsjemomyrdin en direc teur Gerasjtsjenko van de Centrale Bank van Rusland (CBR), aldus Fjodorov in een emotionele verklaring. Fjodorov wordt opgevolgd door de 43-jarige Sergei Doe- binin, onderminister van fi nanciën met in zijn porte feuille juridische problemen rond de staatsverzekeringen. Hij geldt als een hervormer. Fjodorov noemde hem de beste man omdat hij 'hetzelf de beleid zal volgen'. Daar mee doelde de cx-bewinds-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1994 | | pagina 5