Europarlement wil af
van bemiddelaar Owen
Bill Clinton komt struikelend door zijn eerste jaar
Buitenland
Kapitein Braer schuldig
aan olieramp Shetlands
Conservatieven in plaats
van Russische hervormers
Deelstaten willen Kroaten kwijt
Klaar voor de sloop
VRIJDAG 21 JANUAR11994
Algemeen Nederlands Persbureau AP AssodltR
ieAgentur NPA Nederlandse Pers Assi
RKT
,RKT
VN beschuldigd van mishandeling
Mogadishu Acht bondgenoten van de Somalische krijgsheer Ai-
did hebben gisteren gezegd tijdens hun gevangenschap door
VN-soldaten te zijn geslagen en slecht te zijn behandeld. Dat
zou zijn gebeurd omdat ze weigerden Aidid de schuld te geven
van aanvallen die aan tientallen Pakistaanse en Amerikaanse
VN-soldaten het leven kostten. Een woordvoerder van de VN in
New York ontkende de aantijgingen.
Scholier beschuldigd van treinontsporing
parus Een 16-jarige Franse scholier is beschuldigd van het ver
oorzaken van een treinontsporing in december in Saint-Leu-
d'Esserent, 80 kilometer ten noorden van Parijs. Daarbij vielen
vier doden. De jongen had uit nieuwsgierigheid naar de gevol
gen een stuk metaal van 20 kilo op de rails gelegd. De scholier
kan tot 20 jaar cel worden veroordeeld.
Chanel vernietigt jurk met Koranprint
parijs Het Franse modehuis Chanel heeft gisteren zijn veront
schuldigingen aangeboden aan moslims en gezegd dat het een
nieuw-ontworpen laag uitgesneden jurk bedrukt met passages
uit de Koran, heeft vernietigd. Religieuze leiders uit het overwe
gend islamitische Indonesië hadden eerder opgeroepen tot een
boycot van Chanel nadat topmodel Claudia Schiffer het afgelo
pen weekeinde de jurk tijdens een show had getoond.
Vijftien doden bij treinongeluk
tasjkent» Bij een treinongeluk in de voormalige Sovjet-republiek
Oezbekistan zijn vanmorgen zeker vijftien mensen omgekomen.
Volgens het persbureau Interfax reed een goederentrein op een
stilstaande passagierstrein. De trein stond stil voor reparatie van
de schade die een botsing.met een over de rails lopend paard
had veroorzaakt.
Kenyaanse oppositieleider overleden
nairobi De Kenyaanse oppositieleider Odinga is gisteravond in
zijn woonplaats Kisumu aan de gevolgen van een hartaanval
overleden. Odinga was een van de oppositieleiders die, met
steun van westerse donorlanden, president Moi onder druk zet
ten om het eenpartijstelsel af te schaffen en meerdere politieke
partijen toe te staan. Odinga richtte de partij FORD-Kenya op en
eindigde bij de presidentsverkiezingen van december '92 op de
derde plaats.
China staat inspectie gevangenissen toe
peking China heeft ingestemd met de inspectie van gevangenis
sen door de Verenigde Staten, die vermoeden dat gedetineerden
in China goederen voor de export maken. De Amerikanen mo
gen vijf complexen bekijken. Goederen die in de gevangenis zijn
gemaakt, mogen volgens de Amerikaanse wetten de VS niet in.
Mannen en vrouwen gescheiden in bus
Jeruzalem Ultra-orthodoxe joden in Jeruzalem kunnen sinds
deze week gebruik maken van een bus met afzonderlijke ruim
ten voor mannen en vrouwen. De mannen zitten voorin. De
vrouwen kunnen achter een ondoorschijnend gordijn plaatsne
men. De bus, die uit particuliere fondsen is betaald, rijdt tussen
de wijken Romema en Mea Shearim waar voornamelijk ultra-or
thodoxe joden wonen. De chauffeur verkoopt geen kaartjes. Pas
sagiers doen als bijdrage aan het onderhoud van de bus een
paar munten in een collectebus.
'Storing had kunnen worden voorkomen
laten londen cees van zweeden
laten correspondent
rrDe kapitein van de Braer, de
LU olietanker die een jaar geleden
bij de Shetland-eilanden ver-
aa"0i;ging. heeft zijn plichten ver-
1 Jzaakt. Dat staat in een gisteren
5.3 gepubliceerd rapport van het
L5S Britse ministerie van verkeer,
j De oorzaak van de scheeps-
3 CI ramp was een motorstoring. Die
35^ storing maakte de Braer stuur-
34,r loos, waardoor het schip uitein-
°.g delijk op de rotsen lek sloeg. De
g opstellers van het rapport Stel
la len echter dat de storing had
178,'d kunnen worden voorkomen.
27.0 Tijdens zwaar weer raakten
iMaan dek enkele pijpen los. De
bemanningsleden merkten dit
o oi'gj echter tamelijk laat, omdat zij in
25.01 de stuurhut stonden. Dat was,
135,2i aldus het rapport, de eerste
washinton hans de bruun
correspondent
Een veteraan in de Washingtonse politiek verge
leek het Amerikaanse presidentschap eens met
een western. „Hoog te paard om acht uur. Neer
geschoten om negen uur." De film over Bill Clin
ton is pas op een kwart en hij is inderdaad al ve
le malen van zijn paard getuimeld. Maar met
grote vastberadenheid krabbelt hij telkens weer
overeind.
Vandaag zit Clinton precies een jaar in het zadel.
De afloop van het verhaal moet nog worden ge
schreven, maar nu al lijkt zijn rol meer op die
van een anti-held die soms fantastische dingen
doet maar die te vaak weer verknoeit door enor
me blunders. Hij krijgt veel klappen en deelt er
te weinig uit. Dat wekt sympathie op, maar ook
ergernis en ongeduld.
Clinton heeft het afgelopen jaar van beide zijn
portie gehad. Maar schijn en werkelijkheid be
driegen soms. De schijn is dat hij geen goede
president is, die te veel uitglijders heeft gemaakt,
niet erg gelukkig is bij de keuze van zijn mede
werkers, veel te veel tegelijk wil doen, weinig
vertrouwen wekt en van de ene naar de andere
crisis zwabbert.
Maar de werkelijkheid is dat geen president van
de laatste veertig jaar in zijn eerste jaar in het
Witte Huis zoveel heeft bereikt. Van Clintons
voorstellen is ruim 88 procent door het Congres
aanvaard, wat sinds Eisenhower niemand hem
heeft voorgedaan. Zo struikelde Clinton dus
door een van de succesvolste eerste jaren van
een president in de historie.
Maar het ging zwaar. Hij loodste zijn budget, dat
het overheidstekort met 500 miljard dollar moet
verlagen, slechts ternauwernood door het Con
gres en had de hulp van de Republikeinse oppo
sitie nodig om het zwaar omstreden Nafta-vrij-
handelsakkoord te redden. De vele, soms baan
brekende succesjes op het gebied van wetgeving
haalden echter minder het nieuws.
Mislukkingen werden breed uitgemeten, zoals
het torpederen van zijn banenplan, het gemar
chandeer met zijn belofte om homo's tot het le
ger toe te laten en zijn probleem om goede mi
nisters te vinden, zoals bij zijn wanhopige zoek
tocht naar een vrouw voor justitie en hu weer de
miskleun met Bobby Inman als vervanger voor
de ook al falende Les Aspin op defensie.
Clinton heeft het geluk dat de Amerikaanse eco
nomie aantrekt en dat veel van de sombere ver
wachtingen van een jaar geleden niet lijken uit
te komen. Dat is nauwelijks zijn eigen verdien
ste, maar zonder geluk vaart ook een president
niet wel. Daardoor kan hij zich concentreren op
zaken als de hervorming van de gezondheids
zorg en de bestrijding van de misdaad.
Ook op buitenlands gebied leek hij weinig goed
te kunnen doen (Bosnië, Somalië, Haïti), maar
ook daar staan weer successen tegenover, zoals
zijn goede betrekkingen met Boris Jeltsin, de
doorbraak in de GATT-onderhandelingen met
Europa over het vrijmaken van de wereldhandel,
Nafta, en het algemeen positief ervaren optre
den tijdens zijn rondreis door (Oost-)Europa.
De president lijdt vooral onder een imago-pro
bleem. Gekozen met niet meer dan 43 procent
van de stemmen, moet hij constant tegen een
grote dosis scepsis opboksen. Geen president
heeft de laatste decennia zulke lage waarde
ringscijfers gekregen. Er is een grote groep Ame
rikanen die een afkeer van Clinton hebben, het
geen veel van zijn voorgangers nooit hebben er-
En hij kan nog zo zijn best doen. telkens als zijn
ster in de publieke opinie weer wat stijgt, ge
beurt er iets dat alles op zijn kop zet, zoals het
Whitewater-schandaal, de roddels over zijn
schuinsmarcheerderij en het gedoe rond Inman.
Maar de taaiheid waarmee hij zulke evenemen
ten in de verkiezingscampagne overleefde, zal
hem ook wel door deze tegenslagen heen slepen.
Clinton heeft veel problemen zelf veroorzaakt
door de hooggespannen verwachtingen die hij
aan het begin van zijn presidentschap wekte. Al
les wat na twaalf jaar Republikeins 'wanbeleid'
verkeerd was, zouden de Democraten wel even
gaan veranderen. Maar als er een les is die hij
heeft geleerd, dan is het dat Amerikanen niet zo
veranderingsgezind zijn als hij.
Westen overweegt troepen terug te trekken uit Bosnië
i hansgeleunse
Lord Owen, de onderhandelaar van de Europese Unie in
de oorlog in Bosnië, moet opstappen. Dat oordeelde gis
teren een krappe meerderheid van het Europees Parle
ment in Straatsburg. Het parlement eist de benoeming
van een nieuwe bemiddelaar, die ook een nieuwe onder
handelingsstrategie moet uitstippelen. Owen heeft in
middels laten weten te zullen aanblijven als bemiddelaar.
STRAATSBURG
fout. Het is 'niet erg professio
neel' om tijdens zwaar weer
niemand aan dek te hebben.
Vervolgens verzuimde de
Griekse kapitein de losgeraakte
pijpen te repareren. Deze kon
den daarop schade aan de
luchtpijpen aanrichten, waar
door uiteindelijk zeewater in de
brandstoftanks kwam. Hierdoor
sloeg de motor af.
Het ongeluk veroorzaakte de
ernstigste olievervuiling in Brit
se wateren sinds de ramp met
de Torre)' Canyon in 1967. Uit
eindelijk lekte bijna 85.000 ton
olie in zee. De schade bleef nog
beperkt doordat harde wind het
olieslib verdreef. Desondanks
kwamen zeker 1.500 zeevogels
om en leed de economie van de
Shetland-eilanden, die drijft op
visserij, toerisme en zalmkwe
kerijen, ernstige schade.
Hans van den
Broek (buitenlandse betrekkin
gen) zei in het parlement dat
Owen niet als enige de schuld
mag krijgen van de tot nu toe
mislukte vredesonderhandelin
gen. Hij vindt echter wel dat de
Europese bemiddeling moet
worden opgeschort.
Pas als de drie bij het conflict
betrokken partijen (Serviërs,
Onrust Lesotho
door interne
strijd leger
maseru phillip neko
De strijd tussen twee facties in
het leger houdt het kleine ko
ninkrijkje Lesotho in Zuidelijk
Afrika nu al een week in angsti
ge spanning. Bij gevechten tus
sen aan de regering loyale een
heden en opstandelingen kwa
men deze week twee officieren
om het leven. De opstandige
militairen eisen een loonsver
hoging van 100 procent. Ze ont
kennen politieke bedoelingen te
hebben en eisen een gesprek
met premier Ntsu Mokhehle.
De Zuidafrikaanse minister
Botha (buitenlandse zaken)
reisde het afgelopen weekeinde
naar Lesotho om te bemiddelen
in het conflict. Botha waar
schuwde de rebellen dat Zuid-
Afrika een staatsgreep in Leso
tho niet zou accepteren. Mocht
het zover komen, dan zou zijn
land de grenzen met Lesotho
sluiten en de regering op ver
zoek te hulp schieten. Het land
je wordt geheel omgeven door
Zuid-Afrika, dat historisch een
dominante rol heeft gespeeld in
de politiek van dit kleine berg
achtige koninkrijk met 1,8 mil
joen inwoners.
Oppositieleider Rets'elisitsoe
Sekhonyana vindt dat premier
Mokhehle Zuid-Afrika buiten de
deur had moeten houden. Op
positie en regering hebben in
middels een gezamenlijke ver
klaring uitgegeven waarin de
strijdende facties worden opge
roepen de wapens neer te leg
gen en bemiddeling door ko
ning Letsie III mogelijk te ma
ken.
Dodental kou VS
loopt op tot 130
Het dodental van de koudegolf
die het midden-westen en oos
ten van de VS teistert, is opgelo
pen tot 130. Dat hebben de au
toriteiten gisteren gemeld.
De kou duurt al sinds vorige
week vrijdag. Veel mensen ver
loren het leven bij verkeerson
gelukken, anderen werden tij
dens het sneeuwruimen door
een hartaanval getroffen.
Hoewel eerder in de week
temperaturen van min 40 gra
den celsius en lager werden ge
meten, begon het weer zich gis
teren iets te herstellen. In Mas
sachusetts, Pennsylvania en
Minnesota werd min 20 ge
haald. Volgens weerkundigen
zullen de temperaturen zondag
op de meeste plaatsen weer bo
ven nul zijn.
Kroaten en moslims) werkelijk
bereid zijn naar een eerlijke en
duurzame vrede te streven, al
dus Van den Broek, zou Europa
haar bemiddelende rol weer
moeten oppakken. Anders
dreigt de Europese Unie vol
gens hem te worden geassoci
eerd met 'de sterkste partij in
het conflict', de Serviërs.
Gefrustreerde westerse rege
ringsleiders overwegen hun
manschappen uit het Bosnische
strijdgewoel terug te trekken, na
het echec van de jongste vre
desonderhandelingen en de
aarzeling bij de VN tot militair
ingrijpen.
De Franse minister Juppé
(buitenlandse zaken) wil spoed
overleg tussen de Europese
partners en de VS en Rusland.
Frankrijk heeft al eerder ge
dreigd zijn troepen uit Bosnië
terug te roepen.
Zijn Britse ambtgenoot Hurd,
die gisteravond in het Kroati
sche Split is aangekomen, zal
volgens welingelichte kringen in
Londen vooral praten over een
aanstaand vertrek van de Britse
troepen. Door een eventueel
vertrek van de Britten zou ook
een verdere Nederlandse deel
name aan de VN-vredesmacht
in het voormalige Joegoslavië
(Unprofor) op losse schroeven
komen te staan.
De Bosnische president Izet-
begovic heeft er gisteren in
Brussel bij de NAVO op aange
drongen luchtaanvallen uit te
voeren op Servische doelen.
Izetbegovic vroeg de NAVO het
eindelijk eens niet bij dreige
menten te laten, maar tot daden
over te gaan. Na afloop van een
gesprek met de plaatsvervan
gend secretaris-generaal
Amedeo de Franchis zei Izetbe
govic hoop te hebben dat de
NAVO 'iets zal doen'. NAVO-
functionarissen vinden echter
dat VN-secretaris-generaal
Boutros Ghali eerst een verzoek
moet indienen om in actie te
komen tegen de Serviërs.
correspondent
De Russische premier Viktor
Tsjernomyrdin verzekerde gis
teren dat de hervormingen in
Rusland 'onverminderd door
gaan'. Tsjernomyrdin zei dit bij
de presentatie van een gewijzig
de regering, waaruit een aantal
vooraanstaande hervormers is
verdwenen en plaats heeft ge
maakt voor conservatieven. Bo
vendien maakte hij duidelijk dat
er een minder stringente bezui-
nigingspolitiek zal worden ge
voerd.
Na vice-premier Gaidar ver
dween ook vice-premier en mi
nister van financiën Fjodorov
uit het kabinet. Fjodorov, voor
stander van een stringente be-
zuinigingspolitiek, had geëist
dat twee conservatieven, vice-
premier Zaverjoecha en gouver
neur van de Centrale Bank Ge-
rasjtsjenko, zouden worden
ontslagen. Die eis werd niet in
gewilligd. Fjodorov mocht wel
aanblijven als minister van fi-
Daar zag hij van af. De
Madrid Een vrouw met een bontjas aan neemt in een winkelstraat van de Spaanse hoofdstad Madrid twee passerende leden van de organi
satie Mensen voor Ethische Behandeling van Dieren goed in zich op. De twee actievoerders hebben zich gewikkeld in een spandoek met het
opschrift 'We dragen liever niets dan dat we bont dragen'. foto reuter sercio perez
hans hoogenduk
correspondent
Beslist is nog niets, maar als de meerderheid
van de ministers van binnenlandse zaken van
de Duitse deelstaten hun zin krijgt, worden van
af 30 april ongeveer 100.000 Kroatische vluchte
lingen het land uitgezet. Volgens de Duitse be
leidsmakers heerst sinds 22 mei 1992 vrede in
Kroatië en dus kunnen de vluchtelingen terug.
Het feit dat een derde van Kroatië is bezet en
nog op veel plaatsen wordt gevochten, negeren
de ministers.
Verschillende deelstaten hebben al protest aange
kondigd en ook vluchtelingenorganisaties spre
ken schande over het plan. De Hoge Commissaris
van de VN belqst met vluchtelingen heeft de
Duitsers opgeroepen in geen geval mannen terug
te sturen die door de strijdkrachten kunnen wor
den opgeroepen.
Het plan kwam aan het licht toen gemeenten uit-
wijspapieren begonnen te versturen aan de
vluchtelingen uit Kroatië. Daarin werd meege
deeld dat ze niet langer zullen worden geduld en
eind april het land moeten verlaten.
Vluchtelingen uit Kroatië mogen na 30 april al
leen blijven als ze met een Duitse inwoner zijn
getrouwd of nauwe familiebanden hebben met
mensen die ten minste vijf jaar in Duitsland wo
nen. Kroatië reageerde in eerste instantie positief
op het Duitse repatriëringsprogramma, omdat
omvangrijke hulp bij het scheppen van werk en
het opbouwen van verwoeste huizen was beloofd.
Nu de Duitse centrale regering en de deelstaten
het niet eens zijn geworden over de financiering,
wil Kroatië alleen akkoord gaan met een zeer ge
leidelijke stroom terugkerende Kroaten.
Deskundigen zien het plan als een verdere uithol
ling van het vorig jaar al drastisch verscherpte li
berale Duitse asielbeleid. Voor vluchtelingen uit
door oorlog verscheurde gebieden was een spe
ciale regeling getroffen. Zij komen in aanmerking
voor de zogeheten verblijfsstatus B. De enige be
perking is dat de centrale regering en de deelsta
ten unaniem bepalen welke landen als oorlogsge
bied gelden. Bosnië, Kosovo, Koerdistan, Afgha
nistan en Algerije vallen volgens de politici niet
onder deze categorie en dat betekent dat vluchte
lingen uit deze gebieden niet de B-status kunnen
krijgen. Nieuwkomers worden slechts geduld en
gezien de met uitwijzing bedreigde Kroaten is het
duidelijk hoe onzeker hun toekomst is. De ge
plande massale uitwijzing heeft volgens vluchte
lingenorganisaties een politieke achtergrond: er
vinden dit jaar negentien verkiezingen plaats in
Duitsland en uit angst voor stemmenverlies aan
extreem-rechts pakken de partijen nu zelfde
vluchtelingen aan.
Grootscheepse
politie-actie
tegen neo-nazi's
berlijn hans hoogenduk
correspondent
In vijf Duitse deelstaten hebben
gisteren invallen plaatsgevon
den bij neo-nazi's. Doelwit wa
ren tientallen huizen en clubge
bouwen van leden van de ver
eniging Direkte Aktion Mittel
Deutschland, JV. die volgens de
binnenlandse veiligheidsdienst
rechtsextremistische doelen na
streeft.
In de voormalige Oostduitse
deelstaat Brandenburg is de
partij met ongeveer honderd
actieve aanhangers het sterkst.
Daar lag ook het zwaartepunt
van de politie-actie. In talloze
huizen werd propagandamate
riaal in beslag genomen en wer
den postbussen geleegd. Aan de
hand van het ingezamelde ma
teriaal wil het ministerie van
binnenlandse zaken onderzoe
ken of de partij zal worden ver
boden.
top van het kabinet wordt nu
gevormd door voornamelijk
conservatieven.
Inflatiebestrijding blijft een
prioriteit meldde Tsjernomyr
din, maar nu worden ook 'niet-
monetaire middelen' toegepast.
Onduidelijk bleef welke. Er zul
len kredieten worden verstrekt
aan het agro-industriële com
plex en de defensie-industrie.
Hij stelde de onder Gaidar
ontworpen anti-inflatieplannen
meteen bij. Het tegen het einde
van dit jaar beoogde inflatieper
centage van rijf mag volgens
Tsjernomyrdin oplopen tot ne
gen. Het percentage voor janua
ri schommelt rond de twintig.
Het Internationaal Monetaire
Fonds, dat eind deze maand
een onderzoeksmissie naar
Moskou stuurt om de regerings
plannen te bestuderen, had als
voorwaarde voor verdere miljar
denleningen een percentage
van vijf gesteld. Tsjernomyrdin
zei gisteren dat Rusland nog
buitenlandse hulp nodig had,
maar spoedig 'op eigen kracht'
verder kon.
GMM legaal
op geldmarkt
van Rusland
moskou hans geleunse
correspondent
De in Amsterdam gevestigde fir
ma GMM mag weer legaal ope
reren op de Russische geld
markt. Dat deelde een woord
voerder van GMM Moskou gis
teren mee, nadat onderhande
lingen met de Centrale Bank
van Rusland waren afgerond.
GMM is er in de Russische pers
van beschuldigd de ultra-natio
nalist Zjirinovski te hebben gefi
nancierd en zich bezig te hou
den met belastingontduiking.
Nadat GMM begin dit jaar in
opspraak kwam, verklaarde de
Centrale Bank van Rusland de
activiteiten van het bedrijf 'ille
gaal'. Ook de Nederlandse Eco
nomische Controle Dienst kon
digde een onderzoek aan. Vol
gens GMM was de actie van de
Centrale Bank totaal ongerecht
vaardigd omdat nooit geld is
overgemaakt. Begin deze week
stapte GMM naar de Moskouse
rechter en diende een aanklacht
wegens smaad in tegen het dag
blad Segodnja (Vandaag) en de
journalist van deze krant die als
eerste schreef dat GMM Zji
rinovski financieel had ge
steund.
Crisis dreigt in
Japan na afwijzen
hervormingen
Het Japanse Hogerhuis heeft
vandaag met 130 tegen 118
stemmen de politieke hervor
mingen van premier Hosowaka
van de hand gewezen. De Ja
panse premier had voor de
stemming gezegd dat hij bij een
nederlaag zal aftreden.
De regeringscoalitie en oppo
sitiepartijen hadden zich van
daag tot het uiterste ingespan
nen om dissidenten te winnen
voor hun standpunten, vlak
voor de cruciale stemming in
het Hogerhuis. Het lagerhuis
stemde twee maanden geleden
wel in met de plannen die on
der meer voorzien in een herin
deling van de kiesdistricten en
in strenge maatregelen tegen
corruptie.
Hosowaka kan nog proberen
een compromis te bereiken met
de oppositie, de Liberaal-De
mocratische Partij (LDP). De
premier kan ook een groter risi
co nemen door uit het Hoger
huis en het lagerhuis een comi
té te benoemen, dat zich over
de wetten zal moeten uitspre
ken, of door het hervormings
pakket terug te sturen naar het
Lagerhuis.
Een fietser bekijkt
i en eeen rij van dertien autowrakken
enkpnder een ineengezakt apparte
mentengebouw in Canoga Park,
een deel van Los Angeles. Door
de aardbeving van afgelopen
maandag is het gebouw op de ga
rage gestort.
foto reuter blake sell
