140 miljoen extra
voor asielzoekers
Binnenland
Grootofficier Hans
Alleen specialisten boos
over plan basisinkomen
Uiteindelijk wordt iedereen hier beter
Lubbers gaat Brinkman
toch een handje helpen
Meer werkende vrouwen
ondanks algehele malaise
Officier eist tot zeven jaar cel in Epese incestzaak
(iï
IJDAG 21 JANUAR11994
llrk krijgt boete voor visfraude
urk» De gemeente Urk moet van de Hoge Raad 1,8 miljoen gul
den boete betalen wegens visfraude. De gemeentelijke visafslag
zou in 1988 de regels voor vangstbeperking hebben ontdoken.
Volgens Justitie is voor 58 miljoen gulden vis illegaal verwerkt.
De oud-directeur van de visafslag en een oud-wethouder zijn
door de Hoge Raad veroordeeld tot boetes van 50.000 gulden en
voorwaardelijke celstraffen.
Tien maanden cel voor vrouwenhandel
kroningenHen 39-jarige man en zijn 37-jarige vrouw uit Hoog-
ezand zijn gisteren door de Groningse rechtbank veroordeeld t
tien maanden cel voor vrouwenhandel. Ze haalden hun 26-jarig
nichtje uit Indonesië naar Nederland en vertelden haar dat ze
als serveerster aan de slag kon. In plaats daarvan zetten ze het
meisje in de rosse buurt in Groningen.
'Buitenlander moet Holland kennen'
oen haag Buitenlanders die Nederlander willen worden, i
ten wellicht worden getoetst op hun kennis over de Nederlandse
maatschappij en staatsinrichting. Dat zegt minister Hirsch Ballin
van justitie op vragen over de voorgestelde wijziging van de
Rijkswet op het Nederlanderschap, die gisteren naar de Kamer is
'gestuurd. De bewindslieden stelden al eerder voor de taalkennis
te toetsen.
Ereschulden-proces begint dinsdag
den haag Voorzitter Lapré van de Stichting Japanse Ereschul
den vertrekt morgen naar Japan voor het ereschulden-proces
dat dinsdag begint. De Stichting Japanse Ereschulden wil voor
77.000 Nederlandse slachtoffers van de oorlog met Japan een
schadevergoeding van 40.000 gulden per persoon. Vorig jaar be-
tuigde Japan spijt voor de rol van agressor in de Tweede Wereld
oorlog. Lapré: „Maar bij spijt hoort schulderkenning en bij
schulderkenning compensatie".
AH in aanval tegen fastfood-ketens
den haag Omdat de Nederlandse consument een steeds groter
deel van zijn voedselbudget uitgeeft in de fastfood-ketens, gaat
Albert Heijn de tegenaanval inzetten. Het bedrijf gaat het assor
timent snel te bereiden maaltijden vergroten, kleinere porties
verkopen en de openingstijden v
VNG ondanks eis van 260 miljoen toch tevreden
De gemeenten bieden nog dit jaar extra woonruimte aan
37.000 erkende asielzoekers. Van de 60.000 plaatsen die
voor 1 mei beschikbaar moesten komen, moeten de ge
meenten er nog 27.000 leveren. Het kabinet stelt hiervoor
140 miljoen gulden beschikbaar.
den haag «npa-anpAfgesproken is verder dat wo
ningcorporaties nog dit jaar een
begin zullen maken met de
bouw van 7.500 extra sociale
huurwoningen. De rest van de
140 miljoen is bestemd voor op
vang en inburgering van erken
de asielzoekers. Nu nog krijgen
de gemeenten hiervoor 5.000
gulden per asielzoeker. Dat be
drag wordt opgeschroefd tot
8.000 gulden. De VNG had om
11.000 gulden gevraagd.
Na afloop van het overleg
deelde premier Lubbers verder
mee dat meer justitieel perso
neel zal worden aangesteld voor
het behandelen van asielverzoe-
Dat hebben het kabinet, de Ver
eniging van Nederlandse Ge
meenten (VNG) en het Inter
Provinciaal Overlegorgaan (IPO)
gisteren afgesproken. De VNG
had 260 miljoen gulden ge
vraagd. Desondanks toonde
voorzitter Havermans van de
VNG zich gisteren tevreden over
de toezegging.
Om te voorkomen dat de af
gesproken aantallen niet wor
den gehaald, is 30 van de 140
miljoen gulden bedoeld om
2.500 noodwoningen te kunnen
bouwen voor 10.000 erkende
asielzoekers. Het geld is alleen
bestemd voor het aansluiten
van de noodwoningen op voor
zieningen. De kosten van de
noodwoningen zelf (ongeveer
30.000 gulden per stuk) komen
voor rekening van de woning
corporaties. Die kunnen dit te
rugverdienen uit de huurop
brengst.
ken.
De afspraken gelden tot vol
gend jaar, wanneer het nieuwe
opvangsysteem voor asielzoe
kers ingaat. Deze periode wordt
beschouwd als overgang. In het
nieuwe systeem worden de ge
meenten verantwoordelijk voor
de opvang van alle erkende
asielzoekers en houdt het rijk
zich alleen nog bezig met de
eerste opvang totdat een beslis
sing over het asielverzoek is ge
nomen.
In dat systeem past ook een
verplichting voor gemeenten
om erkende asielzoekers op te
vangen en te huisvesten. De
VNG is hiermee in principe ak
koord gegaan. Voor de zomer
zal hierover verder worden
overlegd. Verwacht wordt dat
de provincies, die ook bij het
overleg waren vertegenwoor
digd, in het nieuwe systeem een
rol krijgen bij de verdeling van
erkende asielzoekers over de
gemeenten.
Het kabinet heeft ook het
voornemen geuit om zogeheten
'veilige landen' van herkomst
aan te wijzen. Asielverzoeken
van mensen uit die landen zou
den onmiddellijk ongegrond
worden verklaard. De regeling is
ongeveer hetzelfde als in Duits
land. Overigens verwacht
staatssecretaris Kosto van justi
tie geen grote effecten van dit
plan. Verreweg de meeste asiel
verzoeken zijn namelijk afkom
stig uit landen die pertinent on
veilig zijn, zoals Bosnië-Her-
cegovina, Somalië en Irak.
Leeuwarden De kersverse minister van binnen
landse zaken Ed van Thijn mocht gisteren naar
Leeuwarden om de man die hij in 1982 al eens op
volgde op dat departement, een lintje om te han
gen. Hans Wiegel nam na tien jaar gisteren offi
cieel afscheid als commissaris der koningin in
Friesland. De oud-WD-voorman moest zelfs een
traantje wegpinken bij het vertrek uit zijn provincie.
Wiegel, die Grootofficier in de orde van Oranje-
Nassau werd, vertrekt naar het KLOZ, de organisa
tie van particuliere ziektekostenverzekeraars. Hij
wordt daar voorzitter van.
FOTO ANP MARTEN SANDBURG
Tevredenheid bij staatssecreta
ris Simons, de verzekeraars, de
huisartsen en de ziekenhuizen,
boosheid bij de specialisten. De
reacties op het rapport van de
commissie-Biesheuvel waren
gisteren grotendeels voorspel
baar.
De commissie presenteerde
gisteren zijn langverwachte rap
port. De commissie moest zich
vooral buigen over de positie
van de specialisten. Biesheuvel
en de zijnen vinden dat alle
specialisten in dienst moeten
komen van de ziekenhuizen,
waarbij ze een basissalaris krij
gen van 275.000 gulden per jaar.
Nu is dat nog gemiddeld een
ton méér. Bovenop die 275.000
gulden kunnen ze dan nog toe
slagen (of juist kortingen) krij
gen afhankelijk van onder meer
(de zwaarte van) het specialis
me en de betoonde inzet.
De Landelijkse Specialisten
Vereniging en de Nederlandse
Specialisten Federatie voelen
daar niets voor. Vooral de NSF
wil het systeem behouden
waarbij de specialist een kleine
zelfstandige is, de LSV is daarin
Arnhemse bedrijven huren polikliniek op zaterdag voor ziek personeel
wat soepeler. De ziekenhuizen
(NVZ) zijn daarentegen 'ver
heugd' over het voorstel en wil
len dat de politiek nu snel kno
pen doorhakt.
Biesheuvel wil verder een be
tere samenwerking tussen alle
partijen, waarbij met name de
huisarts een veel belangrijkere
functie krijgt. Hij moet nauwer
overleggen met de specialist
over wat er moet gebeuren. Ook
de thuiszorg krijgt meer ge
wicht: via thuiszorg kunnen pa
tiënten langer thuisblijven of
juist eerder terug naar huis. De
huisartsen zijn daar tevreden
Opmerkelijk is het voorstel
voor een Raad voor de Medi
sche Zorg, die als onafhankelij
ke instantie het evenwicht moet
gaan bewaken tussen budgetten
en kostenbeheersing op lande
lijk niveau en de grotere eigen
verantwoordelijkheid van art
sen, ziekenhuizen, verzekeraars
en patiënten. De verzekeraars,
maar ook de artsenorganisatie
KNMG zet daar vraagtekens bij.
Zij vinden juist dat partijen in
zo'n raad zelf vertegenwoordigd
moeten zijn om hun verant
woordelijkheid vorm te geven.
arnhem berrie van helden
Op zich stelt een meniscus eigenlijk
niets voor. De patiënt hoeft slechts drie
kwartier onder het mes en kan na en
kele dagen weer op eigen benen staan:
de knie functioneert weer. Maar omdat
ziekenhuizen met lange wachtlijsten te
maken hebben, duurt het in praktijk
vaak zes tot acht maanden voordat de
werknemer wordt geholpen. Al die tijd
zit de man thuis duimen te draaien.
En sinds kort draait het bedrijf de eer
ste twee tot zes weken ook nog eens
voor de ziektekosten op. Dat bedrag kan
aardig oplopen, zeker als er onmiddellijk
voor vervanging moet worden gezorgd
zoals bij ploegendiensten. Daarom is de
onderneming erbij gebaat dat een werk
nemer weer zo snel mogelijk kan deel-
nemeji aan het arbeidsproces. Dat geldt
helemaal voor bedrijven die niet verze
kerd zijn voor ziektekosten en van de
eerste tot de laatste dag alles uit eigen
zak moeten betalen.
AKZO is een van die bedrijven. Eén
procent van de personeelsleden zit
thuis, tweehonderd mensen. „Op jaar
basis kost dat AKZO twaalf miljoen gul
den. Dan laat ik de vervanging gemaks
halve buiten beschouwing", rekent di
recteur Van der Molen van de stichting
Bedrijvenpoli snel voor. Samen met het
energiebedrijf NUON, de KEMA en de
NS heeft AKZO de stichting Bedrijven
poli in het leven geroepen. Op kosten
van het bedrijf wordt de werknemer op
zaterdag geholpen door artsen van zie
kenhuis Rijnstate in Arnhem. De gewone
patiënten hebben er volgens Van der
Molen geen last van, maar zelfs baat bij:
de wachtlijsten worden immers korter
omdat de werknemers van de vier grote
bedrijven er niet meer op komen te
staan.
De ingrepen en onderzoeken worden
niet vergoed door ziektekostenverzeke
raars. Voor een eenvoudige operatie
moet een bedrijf ongeveer tweeduizend
gulden betalen. „Die kosten hebben ze
er zo uit. Als een werknemer twee weken
eerder wordt geholpen, ben je er al. In
de praktijk echter gaat iemand maanden
eerder onder het mes. Dat levert een
enorme besparing op", aldus Van der
Molen.
De poli draait nu negen maanden.
Gisteren zijn de eerste resultaten be
kendgemaakt. Rijnstate verhuurt als eer
ste ziekenhuis in Nederland voor dit
doel operatie- en onderzoekskamers aan
bedrijven. „Omdat wij onze dienstverle
ning wilden vergroten. Dat is ons enige
belang. Wij worden er geen cent beter
van", licht woordvoerster Wout toe.
„Sterker nog: wat we verdienen met de
verhuur, wordt direct op ons budget ge
kort".
De belangstelling voor de bedrijven
poli is nog niet overweldigend. Artsen
hebben de eerste negen maanden dertig
tot veertig patiënten gezien. Van der
Molen hield rekening met de komst van
zo'n tweehonderd mensen op jaarbasis.
„Het eerste jaar halen we dat niet. Mis
schien heeft dat met nieuwigheid te ma
ken".
Vijf specialismen zijn beschikbaar
voor de bedrijvenpoli: orthopedie, neu
rologie. cardiologie, huidziekten en psy
chologie. Tot op heden zijn vijf mensen
geopereerd, allen met knieletsel. De ove
rige patiënten kwamen voor onderzoek
van rug en schouders naar de polikli
niek. Alleen al op die eerste afspraak
zouden zij normaal gesproken twee tot
drie maanden moeten wachten. Nu
slechts één week. Dezelfde wachttijd
staat voor de operatie.
Van der Molen schat in dat de artsen
vooral knieën onder handen krijgen.
„Omdat de mensen veel moeten lopen
of lange tijd achter elkaar stilstaan, kun
nen zij niet werken als ze een pijnlijke
knie hebben. En dat hoewel de klachten
met een eenvoudige operatie zijn te ver
helpen. Een frustrerende situatie, voor
alle partijen".
Voor een consult wordt op een zater
dag relatief veel tijd uitgetrokken. Afhan
kelijk van de aard van de klacht heeft
een specialist een half uur tot een uur
tijd voor de patiënt. Volgens orthope
disch chirurg Struben hangt er op zulke
dagen een andere sfeer in de spreekka
mer. „Wij maken geen haast", zegt hij.
„en de klacht wordt nu in één keer goed
doorgesproken en afgehandeld. Boven
dien houden wij extra rekening met de
werkomstandigheden van iemand. Bij
het bepalen van de therapie kijken we of
een persoon zittend of staand werk ver
richt. Alles is gericht op een zo snel mo
gelijke terugkeer op de werkvloer".
In het belang van het bedrijf dat de
behandeling betaalt. Maar dat niet al
leen. Struben: „De patiënt wil dat zelf
ook. Eén dag vrij is leuk. maar de lol is er
snel af. De meesten willen liever van
daag dan morgen weer aan de slag. Ze
zijn dan ook zeer gemotiveerd. Klagers,
die je normaal in een poli wel tegen
komt, zien wij nu niet".
'Gewone' patiënten komen niet voor
het experiment in aanmerking. Dat zit
Struben ergens wel dwars. „Een tweede
ling hebben wij altijd tegen willen hou
den. Maar nu ontkomen wij er niet aan.
Natuurlijk wil ik ook die bijstandsmoe
der binnen drie weken helpen. Maar dat
is niet reëel. Maar ze komt nu wel eerder
aan de beurt. Uiteindelijk wordt ieder
een hier een beetje beter van".
Industriebond
FNV matigt
CAO-eisen niet
De Industriebond FNV is r
bereid tot extra loonmatiging
in ruil voor de aangekonc
de belastingverlaging, ze
het kabinet hoopt. De hond
vindt dat er in de industrie
een loonruimte zit van 2,5
procent. Die wil ze overigens
niet opeisen in de vorm van
loonsverhoging, maar in af
spraken over behoud of groei
van werkgelegenheid.
Die afspraken moeten per
onderneming worden ge
maakt. „Alleen op dat niveau
kun je concrete en contro
leerbare afspraken maken".
aJdus FNV-onderhandelaar
Broers. Bij bedrijven waar dat
niet lukt, wil de bond alsnog
een loonsverhoging incasse
ren. CAO-coördinator Knil i
„uitermate teleurgesteld. Wij
werden door de werkgev
omhelsd toen we eind vorig
jaar afspraken om absolute
prioriteit te geven aan werk.
Maar nu die vertaald moeten
worden in plannen, horen
we opeens niks meer."
Jolanda: Het zijn
net 20 puzzels
door elkaar
J ZUTPHEN NPA
4j Vergezeld door haar eigen ad-
1 vocaat en geflankeerd door
r* een vertrouwensman, getuigt
I incestslachtoffer Jolanda (25)
zelf voor de Zutphense recht-
bank. De advocaten van haar
vader willen het een en ander
van haar weten, maar krijgen
nul op het rekest van een zelf
bewuste vrouw.
Vooral Jolanda's verklaring
over een zwangerschap in
1989 komt ter sprake. Een gy-
naecologisch rapport van 11
augustus van dat jaar stelt vast
v dat ze toen niét zwanger kan
zijn geweest. Toch zegt ze zelf
dat in september of oktober
haar baby Patrick is geboren,
vermoord met hamerslagen,
i in stukken gezaagd en begra-
ven. Jolanda stelt zelfs een ver-
jaardag voor haar verdwenen
a" kind vast: 7 september. Op de
.atj vraag hoe dat kan, antwoordt
l zij emotioneel: „Dat is de dag
m van Patrick. Ieder kind dat er
geweest is, heeft het recht op
een datum, een verjaardag.
an~ j Mijn vader kan het bevestigen,
'u8° maar die is te laf om zijn bek
)re" j open te doen".
°r~ j Jolanda weigert haar dag-
5l~ boek aan de polirie te over-
}P" handigen om klaarheid over
,a data te verkrijgen. „Als ik de
t,e laatste periode ook nog eens
in mijn dagboek had moeten
lezen, had ik hier vanmiddag
°°ld niet gezeten." Jolanda zegt dat
ol1" in de boeken gebeurtenissen
uit haar verleden worden be-
Pe" j schreven die nog erger zijn
dan wat tot nu toe bekend is
I geworden.
sro' i De advocaat van haar vader
geeft ze geen antwoord. „Ik
verwijs u naar mijn aangifte".
Over jaartallen en data praat
ze niet. „Dat loopt heel erg
door elkaar. Het is net of er
twintig puzzels door elkaar lig
gen die je afzonderlijk alle
maal wel kent."
Premier Lubbers gaat toch een
grote rol spelen in de verkie
zingscampagne van het CDA. In
tegenstelling tot eerdere uitla
tingen van de vertrekkende pre
mier zal hij tijdens de start en
de finale van de campagne ac
tief meedoen.
De noodzaak van een behoor
lijke inbreng van Lubbers werd
de campagneleiding voor de
kerst duidelijk na enkele tegen
vallende peilingen en botsingen
tussen Brinkman en het kabinet
over WAO en bijstand. Ook de
achterban van het CDA twijfelt
aan Brinkman: 71 procent ziet
liever dat Lubbers nog een pe
riode bijtekent. Ook als Lubbers
weigert, vindt 27 procent dat
Brinkman geen premier moet
worden. Volgens een enquête
van het weekblad Elsevier vindt
meer dan de helft van de aan
hangers van andere politieke
partijen Brinkman ongeschikt
als premier.
Over de rol van Lubbers in de
campagne is in de campagne-
raad geen officieel besluit geno
men. „Lubbers heeft zich die
actievere rol gewoon zelf opge
legd", aldus een lid van de cam-
pagneraad, waarin overigens
ook Brinkman en Lubbers zelf
Het brein achter de campag
ne en tevens woordvoerder van
Brinkman, Wester, ontkent ten
stelligste dat er sprake is van
een koerswijziging. Volgens
Wester is het van meet af aan de
bedoeling geweest dat Lubbers
een rol zou spelen tijdens de
laatste 'harde campagnedagen'.
Lubbers heeft echter een half
jaar geleden expliciet gezegd
dat hij voor de verkiezingen van
3 mei geen rol van betekenis in
de campagne zou spelen om
Brinkman daarmee als opvolger
volledig de vrije hand te geven.
de mannen was veel sterker. Te
genover een afname van 10.000
vorig jaar stond in de vijf jaren
daarvoor nog een gemiddelde
toename van 49.000 per jaar.
In tegenstelling tot wat eerder
werd aangenomen blijkt uit de
nieuwste CBS-cijfers dat het
aantal banen toch nog is ge
groeid, namelijk met 40.000. Dit
cijfer ligt echter wel een stuk
onder de gemiddelde toename
van 1,25.000 banen per jaar in
de periode 1989-1992. De groei
van vorig jaar is vrijwel uitslui
tend tot stand gekomen doordat
meer mensen voor zichzelf be
gonnen in een eigen bedrijf of
als freelancer.
Het aantal werkende v
ondanks de slechtere
sche situatie vorig jaar opnieuw
met 50.000 toegenomen, terwijl
het aantal werkende mannen
met 10.000 afnam. Het percen
tage werkende wouwen is daar
mee op 42 gekomen. In 1987
had nog maar 35 procent van
de vrouwen tussen 15 en 65 jaar
werk. Het Centraal Bureau voor
de Statistiek spreek van 'een
toename die historisch en inter
nationaal spectaculair is'.
De groei was vorig jaar wat la
ger dan de gemiddelde toena
me van 77.000 in de de vijf jaar
daarvoor. Maar de terugval bij
Getuige-deskimdige Wagenaar noemt verhoren politie hersenspoeling
Officier van justitie De Weert
heeft gisteren straffen tot zeven
jaar geëist tegen de zes ver
dachten in de Epese incest- en
verkrachtingaffaire. De vader
van de slachtoffers Jolanda en
Evelien hoorde de zwaarste straf
eisen: zeven jaar. Volgens de of
ficier heeft de man op geweld
dadige wijze een aantal abor
tussen gepleegd bij zijn nu 25-
jarige dochter Jolanda.
De Leidse psycholoog Wage
naar, die als getuige-deskundige
optrad, noemde eerder op de
dag het politieonderzoek 'on
kundig'. Volgens hem heeft de
politie de verdachten onder
druk gezet. Het grote aantal ver
horen (soms bijna dertig) en de
lange duur daarvan (soms vijf
uur) noemde hij 'hersenspoe
ling'. Volgens de advocaten be
vestigt het onderzoek van Wa
genaar hun mening dat Jolan
da's verklaringen aan haar fan
tasie zijn ontsproten. Een gy
naecoloog zei eerder dat het on
mogelijk dat Jolanda op zeker
moment zwanger was, zoals zij
verklaarde. Wagenaar weer
sprak echter de advocaten: „Dat
een slachtoffer iets verzint om
het verhaal sterker te maken, is
een natuurlijke reactie die vaker
voorkomt. Dat wil nog niet zeg
gen dat zij de rest ook heeft ver
zonnen".
Jolanda zegt dat ze in de pe
riode tussen 1982 en 1989 veer
tien keer zwanger is geweest.
Acht keer werd die door haar
ouders en haar 44-jarige ex-
man met veel geweld beëin
digd. Evelien zegt dat bij haar
vijf keer een gewelddadige
abortus is gepleegd.
Tegen de moeder eiste de of
ficier vijf jaar, tegen de ex-man
van Jolanda drie jaar. Hij zou
hebben meegewerkt aan een
reeks illegale abortussen bij Jo
landa. Tegen twee broers van 29
De Leidse psycholoog Wagenaar betreedt de rechtbank in Zutphen.
en 23 is twee jaar cel en met
TBS met dwangverpleging ge
ëist. Tegen een 52-jarige huis
vriend is drie jaar cel geëist. De
drie zouden Jolanda meerdere
keren hebben verkracht. De
broers zouden bovendien ook
hebben geholpen om een in
1989 gedood kind van Jolanda
te laten verdwijnen. Ook zou
den ze twee jonge kinderen van
Jolanda, op dat moment twee
en vier jaar oude, en een jong
kind van Evelien op gruwelijke
wijze seksueel hebben mis
bruikt.
De oorspronkelijke aanklacht
van herhaaldelijke babymoord
heeft de officier laten vallen
omdat niet vaststaat dat er le
vensvatbare baby's zijn gedood.
Van moord is pas sprake als de
vrucht ouder is dan 24 weken.
Ook voor een aantal illegale
abortussen ontbreekt het be
wijs.
In haar requisitoir zei De
Weert dat zij geen waarde hecht
aan de integrale ontkenningen
van de zes verdachten in de eer
ste twee dagen., „Ik heb alle re
den om deze zes verdachten
aan hun eerdere bekentenissen
te houden", aldus De Weert.
„Iedereen is hier ter zitting gaan
ontkennen, maar dat gaat mij
FOTO ANP RUUD HOFF
echt te ver." Er wordt plotseling
'te veel' ontkend, zei de officier,
terwijl ook de logica en de con
sistentie in de ontkenningen
ontbrak. Daarbij worden de ver
dachten door tal van getuigen
tegengesproken, in de allereer
ste plaats door slachtoffer en
aangeefster Jolanda.