Reagan gaf fiat aan
wapenverkoop Iran
Buitenland
Kieswet Italië veranderd
voor joodse gemeenschap
Het vlot niet erg met het nieuwe kabinet van Rusland
Aantal doden door aardbeving
California loopt op tot veertig
Rabin wil Assad uit de tent lokken
Artsen op de bres voor
veroordeelden AIDS-zaak
WOENSDAG 19 JANUAR11994
Maffia-schat opgegraven in Zwitserland
Lugano De maffia heeft blijkbaar haar vertrouwen in de Zwit
serse banken verloren en toevlucht genomen tot ouderwetse op
bergplaatsen. De Zwitserse autoriteiten hebben namelijk in de
buurt van Lugano een in de grond begraven schatkist gevonden
met 2 miljoen dollar (4 miljoen gulden), die eigendom was van
de maffia. De schat werd gevonden op aanwijzing van een ex-
maffialid, dat nu informant is van de politie.
Progressieve Afrikaner weekblad weg
Johannesburg Het Vrije Weekblad, het enige Afrikaner anti-
apartheidsblad, verschijnt volgende week voor het laatst. Het
wegblijven van adverteerders, een kleine oplage en vooral de
toenemende schulden als gevolg van rechtszaken die tegen het
blad werden gevoerd, hebben tot sluiting gedwongen. Voor de
Afrikaanse lezers resten enkel de bladen uitgegeven door de Na
tionale Pers, die de blanke minderheidsregeringen van de Natio
nale Partij altijd hebben gesteund en een paar extreemrechtse
blaadjes.
Zjivkov moet straf uitzitten
sofia De voormalige communistische leider van Bulgarije, To-
dor Zjivkov, moet de zeven jaar gevangenisstraf waartoe hij in
september '92 werd veroordeeld, uitzitten. Het hooggerechtshof
verwierp gisteren het beroep dat Zjivkov tegen zijn veroordeling
had aangetekend. Niettemin wordt verwacht dat de nu 82-jarige
Zjivkov onder huisarrest zal blijven, vanwege zijn zwakke ge
zondheid.
Sterke aardschok Noord-Chili voorspeld
Santiago In het zuiden van Peru en het noorden van Chili zal
zich op korte termijn een sterke aardbeving voordoen, die de
zelfde verwoestende kracht heeft als de aardbeving van San
Francisco in 1906. Dit zegt de Chileense seismoloog Carlos
Munoz Ferrada. Munoz Ferrada baseert zijn veronderstelling op
de activiteit van een tellurische driehoek die een groot gebied
van de Stille Oceaan beslaat.
Ex-president Taiwan overleden
taipei De Taiwanese ex-president Yen Chia-kan, die aan de
wieg stond van de opbloei van de Taiwanese economie, is over
leden. Dat heeft de regering vanmorgen bekend gemaakt. Yen,
die 80 jaar werd, was de opvolger van de eerste president en
stichter van het land Chiang Kai-shek. Yen, die in Centraal-Chi-
na was geboren en na de communistische machtsovername in
1949 met Chiang naar Taiwan vluchtte, stierf 24 december aan
een hartstilstand.
Italië staakt sekslijnen tijdelijk
rome» Het Italiaanse staatstelefoonbedrijfheeft alle seks- en
babbellijnen gisteren abrupt afgesneden. De maatregel geldt tot
juli. Dan beschikken alle abonnees over een systeem waarmee
ze het gebruik van de speciale nummers door onbevoegden
kunnen blokkeren. Het telefoonbedrijf heeft intern de nummers
al geblokkeerd, omdat er gigantisch veel werd gebeld door het
eigen personeel.
Kandidaat-minister VS trekt zich terug
Washington Admiraal Bobby Inman, die door president Clinton
was voorgedragen als Amerika's nieuwe minister van defensie,
heeft zich gisteren teruggetrokken. Inman (62) noemde onjuiste
en kritische verhalen in de media en gebrek aan steun van de
top van de Republikeinse oppositie als redenen voor zijn besluit.
Inmans besluit is een zware klap voor Clinton, die nu weer op
zoek moet naar een nieuwe kandidaat ter vervanging van Les
Aspin, die eind vorig jaar zijn aftreden bekendmaakte.
Christen-democraten herdopen partij
rome» De naam van de door schandalen geplaagde christen-de
mocratische partij in Italië is gisteren veranderd in Italiaanse
Volkspartij (PPI). Met de naamsverandering willen de christen
democraten hun aangetaste imago met het oog op de vervroeg
de algemene verkiezingen van eind'maart weer wat opvijzelen.
De campagne om de wijd verbreide corruptie in de Italiaanse
politiek uit te bannen, heeft de afgelopen twee jaar vooral in de
gelederen van de christen-democraten slachtoffers geëist.
CORRESPONDENT
De Italiaanse regering zal een
decreet uitvaardigen om de af
gelopen zondag uitgeschreven
parlementsverkiezingen niet al
leen op 27 maar ook op '28
maart te kunnen laten plaats
vinden. Dankzij deze beslissing
zal het ook voor de 30.000 leden
tellende joodse gemeenschap,
die op deze dagen het joods
paasfeest viert, mogelijk zijn
haar stem uit te brengen. De
stembussen zullen openblijven
tot tien uur 's avonds, omdat
men volgens de joodse traditie
pas na zonsondergang activiteit
mag ontplooien.
Premier Ciampi heeft op deze
wijze een conflict met de joodse
gemeenschap weten te voorko
men. De opperrabijn Toaff was
moskou hans geleunse
correspondent
Gesprekken tussen de Russische president Jelt-
sin en premier Tsjernomyrdin over de vorming
van een nieuw kabinet hebben nog niets opgele
verd. Woordvoerders van Jeltsin en Tsjernomyr
din verklaarden vanmorgen desgevraagd dat de
onderhandelingen mogelijk pas tegen het einde
van de week zullen worden afgesloten.
Een woordvoerder van Tsjernomyrdin wilde van
morgen niet bevestigen dat Tsjernomyrdin minis
ter van financiën Boris Fjodorov heeft laten val
len, zoals het persbureau In terfax meldde. „Er
zijn nog gesprekken gaande", aldus de woord
voerder. Fjodorov wilde alleen tot het gewijzigde
kabinet toetreden als de conservatieve president
van de Centrale Bank, Viktor Grasjtsjenko, zijn
congé krijgt. Ook de conservatieve vice-premier
Zaverjoecha. die landbouw beheert, moet volgens
de radicale hervormer Fjodorov opkrassen.
Vice-premier en leider van de partij Ruslands
Keuze Jegor Gaidar verklaarde zondag dat hij
geen deel meer wil uitmaken van het kabinet-
Tsjernomyrdin. De aftocht van de hervormers uit
het kabinet had een dramatische val van de roe
bel tot gevolg. Banken sloten hun wisselloketten
gisteren omdat ze de vraag naar dollars niet meer
aankonden. De roebel is na 1 januari met 21 pro
cent in waarde gedaald. De koers is nu 1607 ten
opzichte van één dollar.
Tsjernomyrdin heeft de radicale hervormingen al
in de ban gedaan. Hij wil van het monetaire be-
Delores Hernandez leidt haar kinderen een beetje af. De drie zijn zojuist ontwaakt in het San Fernando Recre
atie Centrum waar ze hun toevlucht hebben gezocht na de aardbeving. foto afp denis poroy
zondag 'zeer verbitterd' en kon
digde aan naar het Constitutio
neel Hof te stappen. De voorzit
ter van de joodse gemeenschap,
Zevi, sprak van gezichtsverlies
voor Italië omdat het zijn min
derheden niet weet te bescher
men. Gisteren waren de reacties
in joodse kring positief. Toaff
zei tevreden dat Ciampi zijn
voorstel heeft overgenomen.
Het is echter nog niet zeker
dat alle problemen nu de we
reld uit zijn. President Scalfaro
heeft het mandaat van het kabi-
net-Ciampi weliswaar verlengd
tot aan de verkiezingen, maar
twijfel bestaat of een 'waarne
mende' regering, op een mo
ment dat de kamers officieel
zijn ontbonden, eert decreet
mag uitvaardigen dat de Kies
wet verandert.
hans de bruun
CORRESPONDENT
Het dodental van de aardbeving die maandag
morgen de omgeving van Los Angeles trof is op
gelopen tot 40. Het aantal gewonden bedraagt
1867. Honderden inwoners van Los Angeles
brachten de nacht na de aardbeving door in de
parken van de stad. Vanwege brandgevaar door
gebroken gasleidingen en omdat hun woningen
mogelijk instabiel zijn, durfden zij hun huizen
niet meer in. De directe schade van de aardbe
ving, die een kracht had van 6,5 op de schaal van
Richter, wordt voorlopig op 7 miljard dollar (zo'n
14 miljard gulden) geraamd.
Gisteren zaten nog 450.000 mensen zonder
elektriciteit en 50.000 zonder water. Het openbare
leven in Los Angeles zal nog vele maanden ontre
geld zijn door de gevolgen van de schok. Vooral
het instorten van drie viaducten in het toch al
overbelaste snelwegennet in en om de miljoenen
stad zal de komende tijd voor ernstige problemen
zorgen., Volgens minister Federico Pena (verkeer)
zullen die viaducten pas tegen het eind van het
jaar weer zijn hersteld. Het bestaande program
ma ter versterking van duizenden bruggen en via
ducten wordt met federale steun versneld.
Een groot aantal van de getroffen inwoners
blijkt niet verzekerd tegen aardbevingen, hoewel
die in California toch vaak voorkomen. En ook de
verzekerden zullen diep in de buidel moeten
tasten, omdat het eigen risico tien procent van de
verzekerde som is.
Ondanks de grote economische schade van de
beving wordt verwacht dat het herstel de econo
mie ook weer een duwtje in de rug zal geven. Ook
bij de tropische orkaan Andrew in Florida in 1992
en de overstromingen van afgelopen zomer in het
midden-westen, bleek dat de wederopbouw de
werkgelegenheid tijdelijk vergrootte.
President Clinton, die Zuid-Califomia tot
rampgebied heeft uitgeroepen, brengt vandaag
een bezoek aan Los Angeles. Clinton had eerder
gezegd dat hij niet zou komen, omdat hij dacht
slechts een last te zijn voor de plaatselijke autori-
zuinigingsbeleid afstappen en de produktiviteit
bevorderen. Algemeen wordt voorspeld dat het
gewijzigde kabinet industrie en landbouw met gi
gantische subsidies gaat stimuleren. Jeltsin heeft
daarentegen herhaaldelijk gezegd dat de hervor
mingen doorgaan.
Die verklaringen zouden helemaal ongeloofwaar
dig worden als na vice-premier Gaidar ook ande
re prominente hervormers, zoals Fjodorov. uit het
kabinet verdwijnen. Fjodorov meent dat bank-
president Gerasjtsjenko door de muntpersen te
laten draaien en soepele kredieten aan bedrijven
te verstrekken de inflatie heeft aangejaagd.
Geharde Jeltsin-tegenstanders in de Staatsdoema,
het parlement, kraaiden gisteren reeds victorie.
De aftocht van de radicale hervormers was vol
gens Sergej Baboerin, een communistische natio
nalist, het bewijs dat communisten en nationalis
ten hun verkiezingswinst nu omzetten in controle
op de regering.
Een andere voorman van Ruslands Keuze de
monstreerde gisteren dat het regeringsbeleid ge
wijzigd gaat worden als reactie op de opkomst
van communisten en nationalisten. Minister van
buitenlandse zaken Kozyrjev zei op een bijeen
komst met Russische ambassadeurs dat Rusland
niet alle troepen uit de voormalige Sovjet-repu
blieken moet terugtrekken. Onze aanwezigheid
daar dient 'vitale Russische belangen', aldus Ko
zyrjev. Uit de Baltische republieken Estland en
Letland, waar nog 20.000 Russische militairen zijn
gestationeerd, kwamen al afkeurende reacties.
Rapport-Walsh onvoldoende voor vervolging
De Amerikaanse oud-president Ronald Reagan heeft toe
stemming gegeven voor zowel wapenverkopen aan Iran
als militaire hulp aan de Nicaraguaanse contra-rebellen.
George Bush, destijds vice-president, was daarvan op de
hoogte. Dat schrijft rechter Lawrence Walsh in zijn 566
pagina's tellende eindrapport van het onderzoek naar het
Iran-contra-schandaal.
washington
Bij het Iran-contra-schandaal
werd geld dat in de jaren '80
werd verdiend met illegale wa
penverkopen aan Iran doorge
sluisd naar de contra's in Nica
ragua, hoewel het Amerikaanse
Congres dat had verboden.
Volgens Walsh waren
en Bush op de hoogte
wapenverkoop aan Iran en pro
beerden ze later hun steun aan
'misdaden begaan door ande
ren' te verdoezelen. De voorma
lige republikeinse president
'heeft deelgenomen of zijn
goedkeuring gegeven' aan alle
pogingen om de zaak in de
doofpot te stoppen, aldus Walsh
in zijn rapport.
Walsh geeft echter toe dat het
tweetal niet in detail op de
hoogte was van het kernpunt
van het schandaal, het doorslui
zen van geld aan de contra's in
Nicaragua. Het onderzoek biedt
dan ook geen basis om Reagan
en Bush te vervolgen. Wel ver
wijt Walsh Reagan dat deze het
politieke beleid bepaalde dat
heeft geleid tot het doorsluizen
van geld aan de contra's.
Reagan creëerde de voorwaar
den die het mogelijk maakten
dat anderen misdaden begin
gen", zo concludeert Walsh.
Volgens Reagan staat in het
rapport geen nieuwe informatie
en bevat het slechts beschuldi
gingen die voor de rechtbank
nooit zijn te bewijzen. „Het is
teleurstellend dat Walsh meer
dan 40 miljoen dollar belasting
gelden heeft verspild voor het
verzamelen van oude informa
tie en het trekken van onge
rechtvaardigde conclusies en
doen van onverantwoordelijke
speculaties", aldus Reagan.
Andere conclusies uit het rap
port:
Functionarissen van de rege
ring-Reagan onthielden de on
derzoekers systematisch en op
zettelijk grote hoeveelheden
Invalide meisje niet vervolgd
voor 'zelfgemaakt' hakenkruis
De scholiere, die sinds twee jaar
in een rolstoel zit, gaf toe dat zij
de swastika misschien wel zelf
had aangebracht.
Het meisje verklaarde aan
vankelijk dat drie neo-nazi's
haar hadden aangevallen en het
teken in haar linker wang had
den gekerfd. Haar klacht leide
tot een demonstratie en verkla
ringen waarin verscheidene
toonaangevende politici hun af
schuw beleden.
De openbare aanklager van het
Openbaar Ministerie van Sak
sen Anhalt heeft gisteren laten
weten dat de zaak tegen het
meisje dat zichzelf heeft ver
minkt met een swastika (haken
kruis) in haar wang, is gesepo
neerd. De aanklager, Jürgen
Hossfeld, zei dat het meisje
kennelijk met ernstige psycho
logische problemen worstelt.
TOKYO Ind
Aung San Suu Kyi mogelijk
nog deze zomer vrijgelaten
jaar is opgelegd, niet verlengd.
Khin Nyunt zei dat in een
vraaggesprek met Japanse jour
nalisten.
De Myanmarese junta hoopt
dat de vrijlating van Aung San
Suu Kyi westerse regeringen, de
Wereldbank en internationale
bedrijven aanmoedigt hun hulp
en investeringen te hervatten.
Vooral van de kant van Japan
wordt veel verwacht, reden wel
licht om juist tegen Japanse
journalisten te reppen over een
mogelijke vrijlating van de op
positieleider. Myanmar behoort
tot de armste landen van Zuid-
Oost Azië.
zeer relevante documenten.
Er is geen bewijs dat de toen
malige vice-president Bush wet
ten heeft overtreden, maar on
danks zijn verklaringen was
Bush wel degelijk op de hoogte
van de wapenverkopen aan
Iran. Ook nam hij deel aan ge
sprekken over het inzamelen
van geld onder andere landen
voor hulp aan de contra's.
Super-dinar moet
'Joegoslavische'
economie redden
boedapest runa hellinga
correspondent
Een nieuwe 'super-dinar' moet
de failliete 'Joegoslavische' eco
nomie weer op de been helpen.
De dinar, die vanaf 24 januari
wordt uitgegeven, krijgt een
waarde van 1 Duitse Mark en is
gedekt door een goud- en een
buitenlandse valuta-voorraad.
De super-dinar wordt bij de
bank vrij inw
harde valuta.
Bedenker vai
elbaar tegen
Er bestaat een goede kans dat
Aung San Suu Kyi in juli van dit
jaar wordt vrijgelaten. Suu Kyi,
winnaar van de Nobelprijs voor
de Vrede in 1991 en leider van
de oppositie in het Zuid-
oostaziatische Myanmar (het
voormalige Burma), staat al
sinds juli 1989 onder huisar
rest).
Volgens luitenant-generaal
Khin Nyunt, voormalig hoofd
van de inlichtingendienst en
een van de sterke mannen van
de regerende militaire junta,
wordt het huisarrest, dat voor 5
reddende
Dragoslav
,aliBo me-
dewerker van de Wereldbank en I
de VN. Zijn vakgenoot Zo ran
Popov van het Staatsinstituut
voor Economisch Onderzoek
heeft weinig vertrouwen in I
Avramovics oplossing. Hij
noemt de genoemde goud- en
valutareserves een mooi
sprookje. Volgens Popov is het
voormalige Joegoslavië failliet.
De kas is helemaal leeg en het
land staat volgens hem ettelijke
miljarden dollars in het rood.
De nationale bank van
'Joegoslavië' heeft hooguit nog
10 of 20 miljoen dollar in voor
raad en zeker niet de 200 mil
joen die als dekking voor de su
per-dinar moeten dienen, aldus
Popov.
ACHTERGROND
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL CORRESPONDENT
parus apwordt gepubliceerd in het ko-
Waarom heeft Rabin afgelopen maandag, een dag na de top
Clinton-Assad, de Knesset (parlement) via via laten weten dat hij
een referendum wil? En is een referendum staatsrechtelijk en
politiek de juiste manier om een verdrag met Syrië tot stand te
brengen? Dat zijn de vragen die de discussie in Israël beheersen.
Waarom uitgerekend maandag? Het is mogelijk dat Rabin zijn
besluit niet langer aan de Knesset wilde onthouden omdat hij het al
had meegedeeld aan de Amerikaanse regering. De presidenten
Clinton en Assad hebben langdurig en diepgaand gesproken over de
binnenlandse situatie in Israël. Dat is gisteren bevestigd door de
directeur-generaal van het ministerie van buitenlandse zaken, Uri
Savir, in een bijeenkomst met Israëlische journalisten. Savir had
eerder gesproken met Dennis Ross, Clintons Midden-Oosten
specialist die het grootste deel van de topconferentie heeft
bijgewoond.
Savir vertelde dat Assad opmerkelijk goed op de hoogte is van de
binnenlandse problemen waarmee Rabin en zijn wankele
minderheidsregering worstelen. Zo besprak hij met Clinton
uitvoerig de positie van de religieuze partij Shas en haar leider, Arieh
Deri, de situatie in de Knesset en ook het vooruitzicht van een
referendum over de Golan.
De Amerikaanse president heeft voor hij aan zijn gesprek met Assad
begon uitvoerig contact gehad met Rabin. De Israëlische premier
moet hem hebben verteld dat hij er weinig voor voelt de hele Golan
Premier Yitzhak Rabin en een deel van het Israëlische kabinet wil
len een volksraadpleging vóór de bezette Golanhoogte weer in Sy
rische handen komt. Andere ministers willen geen referendum,
maar algemene verkiezingen na de ondertekening van een verdrag
met Damascus. De rechtse oppositie wil ook verkiezingen, maar
dan vóór de regering een besluit neemt over de Golan. En om de
verwarring compleet te maken, zegt minister Peres (buitenlandse
zaken) dat zijn steun voor een referendum 'niet automatisch is ver
zekerd'.
terug te geven, al was het alleen al omdat hij in 1967 chef van de
generale staf was toen het Israëlische leger de hoogvlakte ten koste
van grote inspanningen en veel mensenlevens veroverde. Daarom
kan hij alleen instemmen met volledige teruggave hls de
veiligheidsgaranties maximaal zijn en als het Israëlische volk er in
meerderheid toe bereid is. Een referendum op dit moment zou
Syrië met lege handen laten staan.
Dat kan veranderen, moet Rabin hebben gezegd, maar alleen als
president Assad er persoonlijk voor zorgt dat de Israëli's overtuigd
raken van zijn vreedzame bedoelingen. Aan de vooravond van
Anwar Sadats reis naar Jeruzalem, in 1977, was er in Israël geen
meerderheid te vinden voor een teruggave van de Sinai. Dat
veranderde op slag na de spectaculaire toenaderingspoging van de
Egyptische president.
Het ligt niet in Assads aard iets dergelijks te ondernemen, maar de
Israëli's willen ten minste van hem horen dat hij bereid is in ruil
voor de Golan de betrekkingen te normaliseren en de veiligheid van
Israël te verzekeren. Met andere woorden: Rabin hoopt dat het
vooruitzicht van een referendum Assad zal stimuleren tot
vertrouwenwekkende maatregelen die de gewone Israëli's
aanspreken.
Tegenstanders van een volksraadpleging vinden het een bewijs van
politieke armoede. In een parlementaire democratie kan een
regering ten val worden gebracht door een parlementaire
meerderheid. Zolang die meerderheid niet bestaat is de regering
ook het minderheidskabinet-Rabin gerechtigd alle beslissingen te
nemen die het wenst, inclusief de teruggave van bezet gebied. Geen
enkel Israëlisch kabinet heeft ooit een volksraadpleging gehouden,
zelfs niet toen de hele Sinai werd opgegeven. De Knesset zou er
trouwens een speciale wet voor moeten aannemen.
De tegenstanders, vooral de leden van de rechtse oppositie, wijzen
er verder op dat de uitslag van een referendum erg afhankelijk is van
de manier waarop de regering de vraagstelling formuleert en
toelicht. De Likud is bovendien bang dat Rabin een 'ja' zal
beschouwen als een goedkeuring van zijn hele vredespolitiek, terwijl
hij bij een 'nee' in principe aan de macht kan blijven. Daarom eist
de oppositie geen referendum maar vervroegde verkiezingen, met
als enige doel het vredesproces definitief tot stilstand te brengen.
Bijna honderd artsen en weten
schappers uit negen landen
hebben de Franse president
Mitterrand gisteren opgeroepen
vier veroordeelden in het Fran
se AIDS-schandaal gratie te ver
lenen. Twee van de vier werden
in juli in hoger beroep veroor
deeld tot gevangenisstraffen van
respectievelijk vier en twee jaar.
De twee anderen kregen voor
waardelijke straffen.
De vier, onder wie het hoofd
van de Franse bloedbank, wor
den verantwoordelijk gehouden
voor de HIV-besmetting van
1200 hemofilie-patiënten, van
wie er inmiddels meer dan 300
zijn overleden. De vier hadden
de transfusie mogelijk gemaakt
van bloed waarvan ze wisten
dat het mogelijk besmet was
met het HIV-virus dat AIDS ver
oorzaakt.
De oproep aan Mitterrand
ende
i het i
nationale wetenschappelijke
tijdschrift Nature. De meeste
ondertekenaars zijn Fransen,
maar ook artsen en weten
schappers uit de Verenigde Sta
ten, Noorwegen, Zweden,
Groot-Brittannië, België, Zwit
serland, Gabon en de Centraal-
afrikaanse Republiek zetten hun
handtekening.
De ondertekenaars uitten hun
solidariteit en medeleven met
de hemofilie-patiënten die AIDS
hebben gekregen en hun fami
lieleden. Ze vinden het echter
zeer onrechtvaardig dat een
paar personen worden gestraft
voor het 'niet-functioneren van
ons gezondheidssysteem als ge
heel'. Volgens de onderteke
naars werden de vier veroor
deeld na een 'berechting door
de media' waarin sensatie de
boventoon voerde.
