'Dit is een goede reden om te vertrekken'
Bouwers houden rekening met aardbevingen
Schuldige gezocht
tussen breuklijnen
Zuiden California is permanent rampgebied
Aardbeving
gt
DINSDAG 18 JANUAR11994
Los Angeles wacht al tientallen jaren op The Big One
Tien
Op het eerste gezicht leek er niets aan de hand. Northrid
ge Meadows, een appartementengebouw in een rustige
straat in het noordwesten van Los Angeles, stond nog
keurig overeind. Het leek de schok schadevrij te hebben
doorstaan. Maar schijn bedriegt. Even eerder had het ge
bouw namelijk nog 3 verdiepingen, maar nu zijn er nog
maar 2. De begane grond is gewoon verdwenen.
LOS ANGELES HANS DE BRUUN
EN PHIL REEVES
Nor III ridge Meadows zakte gis
termorgen om één minuut over
half vijf rechtstandig in elkaar.
De muren van de benedenver
dieping begaven het toen de
aarde onder de San Fernando
Valley de miljoenen inwoners
van Los Angeles op een ruwe
manier uit hun slaap wekte. De
2de en 3de verdieping verplet
terden de appartementen op de
begane grond. Zeker 12 bewo
ners vonden er de dood.
Northridge lijkt de zwaarst ge
troffen gemeenschap in de val
lei, waar zo'n 3 miljoen mensen
wonen. Straten in de omgeving
zijn door de aardbeving open
gescheurd, gas- en waterleidin
gen zijn gesprongen. Op de ene
straathoek spuit water de lucht
in, op een andere zorgt een gas-
brand voor metershoge vlam
men. In het nabijgelegen Syl-
mar staan zeker 20 huizen in
brand.
„Ik werd wakker van de schok.
Schilderijen vielen van de
muur. Een kast viel om", vertelt
een geschokte bewoner. „Ik
dacht meteen: dit is The Big
One":de grote, allesverwoesten
de aardbeving waar iedereen in
California al decennia op wacht.
Op de Ventura Boulevard kijken
omstanders machteloos toe hoe
12 winkels door de vlammen
worden verwoest. Een vrouw zit
op het trottoir en ondersteunt
haar bloedende hoofd. Even
verderop ligt een man lijkbleek
en bloedend over het stuur van
zijn pick-up. Tijdens de beving
verloor hij de macht over het
stuur, reed tegen een reclame
bord van een benzinestation en
sloeg met zijn hoofd tegen de
voorruit. De omstanders weten
niet wat ze moeten doen. Via
Een reddingswerker zit er gelaten bij nadat in het appartementencomplex Northridge Meadows het 12de
slachtoffer is geborgen. foto afp chris wilkins
een autotelefoon is alarm gesla- den meer dan vol. Ondertussen auto in brand zal vliegen. Uit
gen, maar de politie en red- heeft de man duidelijk hulp no- angst en wanhoop maken de
dingsdiensten hebben hun han- dig en dreigt het gevaar dat de omstanders een tragische ver
gissing: ze besluiten de man te
verplaatsen. Enkele seconden
nadat hij uit de auto is gehaald,
sterft hij. Nog geen halve mi
nuut later arriveert een medisch
geschoolde hulpverlener van de
brandweer, maar dan is de cha
os de onfortuinlijke automobi
list al fataal geworden.
Iedereen in westelijk California
leeft met de vrees voor aarbe-
vingen. De San Adreas-breuk en
haar vertakkingen zijn sinds
mensenheugenis een bron van
grote seismische activiteit. Twee
jaar geleden nog beefde de aar
de onder Los Angeles al eens
met een kracht van 7,5 op de
schaal van Richter. Maar dat ge
beurde in een dun bevolkt ge
bied en niet in een metropool
als deze miljoenenstad.
De aardbeving van gisteren was
met een kracht van 6,6 op de
schaal van Richter niet bijzon
der zwaar. Maar de schade kon
zo groot worden doordat de be
ving recht onder een dicht be
volkte regio-plaatsvond. Het
epicentrum lag middenin de
volle San Fernando Valley. Der
tig kilometer verderop, in de
binnenstad van het immens uit
gestrekte Los Angeles, was nau
welijks schade te zien.
Omdat de beving zich zo vroeg
voordeed en de meeste kanto
ren dicht waren vanwege Mar
tin Luther King Day, was het op
de wegen rond Los Angeles nog
rustig. Op 3 plaatsen stortten
viaducten over snelwegen in,
waarbij een politieman om
kwam toen er voor zijn motor
fiets plotseling een donker, ga
pend gat opdoemde waar ooit
de weg had gelopen. Man en
motor stortten 45 meter naar
beneden. Elders werden auto's
verpletterd door instortende
wegdelen, maar de inzittenden
konden zich op tijd in veiligheid
brengen.
Vanuit helikopters toonden TV-
camera's beelden van tientallen
branden in de nog donkere och
tend, die deden denken aan die
tijdens de rellen van april 1992
en de bosbranden door de
droogte van de afgelopen herfst.
In Sylmar stond een fabrieksge
bouw in lichterlaaie, en in Nor
thridge brandden 6 huizen af,
nadat een gasleiding met een
enorme knal was geëxplodeerd.
In de San Fernando Valley brak
een olieleiding. De daardoor
ontstane brand was gisteravond
laat nog niet geblust. Een stuw
dam in de vallei dreigde te bez
wijken. Naschokken van 4 tot 5
op de schaal van Richter ver
grootten de paniek en maaktei
dat huizen en gebouwen die di
eerste schok hadden overleefd,
snel moesten worden ontruimi
Duizenden mensen liepen ir
hun pyjama's op straat.
Ook in Malibu in oktober
zwaar getroffen door de golf va
branden in de heuvels boven
Beverly Hills is zware schade
aangericht. Schoorstenen viele
om, houten constructies stort
ten in. Huizen die op heuvels
waren gebouwd stortten in
doordat de aarde waarop zij
stonden weggleed. De laatste j;
ren zijn de bouweisen aange
scherpt, maar ook veel nieuwe
huizen konden deze schok niet
Veel bewoners is de angst on
het hart geslagen. „Het is af
schuwelijk", zegt een onthutste
man die maar net zijn vege lijf
kon redden toen zijn apparte
ment instortte. „Ik kom uit Bo
ton en woon hier nog geen 6
weken. En nu gebeurt er dit."
„Het is verdoemenis", zegt Ce
cilia Liddett, een 45-jarige actri
ce. „Dit is een goede reden on
te vertrekken. Ik kom uit New
York, maar ik word nog liever
beroofd dan dat ik dit nog een^s
mee moet maken."
jaar cel
dorpsge
dader v<
slachtof
voorstel
aan doe
uitsprat
Ziek
10 proc
aal Fon
wachtd
heeft ee
Vroi
werd di
trapt, f
sport ji
kwam.
'Te
's GRAVE
niet ve-
Nederl
wordt i
Gistere
leidspl
mende
■Ni
!hu
g haag
In California houden bou
wers van flats, wolkenkrab
bers, wegen en bruggen re
kening met aardbevingen.
Mede daardoor lijkt het
aantal slachtoffers van de
zware schok van 6.6 Richter
gisteren in de miljoenen
stad Los Angeles beperkt te
zijn gebleven. De uitge
strekte stad kent afgezien
van wat wolkenkrabbers in
het centrum nauwelijks
hoogbouw.
Voor de constructie van ge
bouwen in aardbevingsge-
voelige gebieden gelden in
ternationale normen. In het
Westen en in Japan houden
ontwerpers zich daar scherp
aan, maar in een vroegere
Sovjetrepubliek Armenië
was er kennelijk zo de hand
mee gelicht dat daar inder
tijd bij de grote aardbeving
gebouwen als kaartenhui
zen instortten en 25.000 do
den vielen.
De constructie van gebou
wen kan met het gebruik
van stijve wanden van be
ton of staal tegen aardbe
vingen worden versterkt.
Met het gebruik van staal
kan aan bouwwerken een
bepaalde soepelheid wor
den gegeven. Staal kan ver
vormen bij bewegingen,
waardoor de horizontale en
verticale bewegingen tij
dens een aardbeving kun
nen worden opgevangen.
Wolkenkrabbers staan dan
op hun grondvesten te
zwaaien en slaan op de
hoogste verdiepingen soms
tientallen centimeters naar
een kant uit. Voor bruggen
en wegen daarentegen kan
maar tot op zekere hoogte
met een beving rekening
worden gehouden.
De krachten die construc
ties kunnen verwerken zijn
afhankelijk van de norm die
in een bepaald gebied
wordt aangehouden op ba
sis van de schaal van Rich
ter die de kracht van een
beving aangeeft. Er kan
worden gebouwd met in het
achterhoofd een beving van
6.0, waarbij matige schade
wordt verwacht, van 7.0 of
hoger, met grote schade, of
8j0 en hoger, waarbij met
uitgebreide schade rekening
wordt gehouden.
Nederlandse bouwers we
gen het gevaar van aardbe
vingen niet mee. Wel wordt
rekening gehouden met be
lasting op constructies door
de wind, waardoor de con
structies toch in zekere ma
te zijn berekend op bijzon
dere, extra belastende
krachten.
De grootste en bekendste
brand- en aardbevingsramp
die California ooit trof, was
op 18 april 1906 in San
Francisco. Latere bereke
ningen wezen uit dat die
bevingen een kracht van 8.3
Richter moeten hebben ge
had. Meer dan 4 vierkante
mijl (ongeveer 10 vierkante
kilometer) van de stad werd
met de grond gelijk ge
maakt. Er vielen meer dan
700 doden en ër ontstond
een schade van omgere
kend 4 miljard gulden.
De schok van gisteren in de
Californische mega-stad Los
Angeles met haar 8 miljoen
inwoners was de zwaarste
voor de stad in 23 jaar. De
dodelijkste beving in de ge
schiedenis is waarschijnlijk
die in Shaanxi in China van
24 januari 1556, waarbij
naar schatting 830.000
slachtoffers vielen.
DE SEISMOGRAAF
Op vele plaatsen in de wereld staan seismografen opgesteld on
aarbevingen te kunnen registreren.
Door middel van een gewicht en een dempingsmagneet wordt
een pen bewegingloos tegen een draaiende trommel
gepositioneerd Indien er zich een aardschok voordoet beweegt
de trommel mee en wordt de de trilling geregistreerd.
Horizontale
aardbewegingen
londen steve connor
the independent
op gro
Volg
Asielzc
jaar t<
asielzo
holper
die op
r_ lingen'
In een poging vast te stellen
welke geologische breuklijn gis- bergketens de Santa Monica
van Los Angeles plaatsvond.
Volgens de aan dit centrum .w
bonden seismoloog Jim Mori f08^
bracht de beving van gisteren 2 boucle
teren verantwoordelijk v
de aardbeving, zijn weten
schappers druk bezig het epi
centrum van de schok in Los
Angeles te lokaliseren. Het doel
van dit onderzoek is te bepalen
of de bewegingen van de aarde
de mogelijkheid van 'The Big
One' een gigantische beving
verwacht langs de San Andreas-
3.000
berg en de San Gabriel berg ii
de San Fernando Vallei een D(
heel klein stukje dichter bij el- b,1Jver
kaar. „Uiteindelijk zullen deze
twee bergketens elkaar raken en
één berg worden", aldus Mori,
California is rijk aan breuklij- lx{
nén, doordat het op de grens
ligt van de Pacifische en Noor-
damerikaanseaardschollen die V0
breuk die loopt van Los Angeles langzaam langs elkaar schuiven.
naar San Francisco heeft ver- De San Andreas-breuklijn ligt den h
groot.
Volgens Roger Müsson, een
seismoloog van het Brits Geolo
gisch Onderzoekscentrum in
Edinburgh, is het moeilijk vast
te stellen of de aardbeving van
gisteren de kans op een veel
grotere aardschok heeft ver
groot. „De geologie van het ge
bied is zó complex, dat het
moeilijk is te bepalen of een
aardbeving langs een breuklijn
precies bovenop de grens t
sen de 2 aardschollen. Trillin- Mensi
gen langs deze lijn worden het beroe
meest gevreesd vanwege de bij bu
enorm verwoestende kracht die hun fi
zij .kunnen hebben. In 1906 ver- dan 21
oorzaakte een aardschok langs nieuv\
de San Andreas-breuk een stand
enorme brand, die San Francis- jaar v
co verwoestte en aan 700 men- minis
sen het leven kostte. beker
De laatste grote aardbeving aan
wel of geen invloed heeft op een de zuidkant van de San Andre- werkj;
Mensen die in paniek hun huis zijn ontvlucht, hebben de afgelopen nacht op straat doorge- Van dit viaduct in Sylmar is een deel van het wegdek compleet weggeslagen,
bracht. Met dekens en winkelwagentjes werden onderkomens gemaakt. foto reuter
jonathan nourok
andere breuklijn."
Eerder verzamelde seismische
gegevens maken volgens Mus-
son duidelijk dat de Santa Mo-
nica-breuklijn, die van oost
naar west loopt, zich heeft ver
plaatst. Andere wetenschappers sche Dienst heeft op basis
zeggen dat de kleinere San Fer-
nando-breuklijn, ten noorden
van de Santa Monica-breuklijn,
mogelijk verantwoordelijk is
voor de schok. Het aardbevings
centrum van de Amerikaanse
Geologische Dienst in Colorado aan zou kunnen duwen,
zegt dat de grootste trilling 28
kilometer buiten het centrum
-breuklijn vond plaats ii
1857. Geologisch onderzoek beeld
toont aan dat er hier in de van 1
laatste 1500 jaar elke 150 jaar afzier
een aardbeving is voorgeko- zijn g
men. De Amerikaanse Geologi- de nii
recht:
dit gegeven voorspeld dat er kans
'binnen enkele decennia'langs Als
dit deel van de breuklijn een
grote aardbeving is te verwach- D
ten. Een gigantische aardschok Dili
die Los Angeles in de Stille Oce- J
s angeles hans de bruun
correspondent
De gouverneur van California, Pete Wilson,
noemde het zuiden van zijn staat gistermiddag
„een permanent rampgebied". Zuid-California,
ooit synoniem voor 'zee, zon, strand en Holly
wood', heeft de afgelopen jaren inderdaad meer
dan zijn deel aan catastrofes gehad. Droogte, eco
nomische neergang, rellen, branden en nu de zo
veelste aardbeving maken het tot een oord waar
je niet uit vrije wil zou gaan wonen.
Toch is het inwonertal van Amerika's grootste
staat de afgelopen 10 jaar rpet een kwart gegroeid
tot 30 miljoen, waarvan 9 miljoen in Los Angeles.
Maar die aanwas komt vrijwel geheel voor reke
ning van (vaak illegale) immigranten uit Mexico,
de rest van Midden-Amerika en Zuid-Oost-Azië.
Sinds het midden van de jaren '80 heeft daaren
tegen bijna 1 op de 10 autochtone Califomiërs
zijn heenkomen elders gezocht. Op zoek naar een
baan en naar bescherming, zowel tegen de groei
ende criminaliteit als tegen de natuur.
Tussen 1985 en 1992 maakte California de groot
ste periode van droogte uit zijn geschiedenis
mee. De landbouw kreeg zware klappen die de
toch al kwetsbare economie moeilijk kon verwer
ken. De 'boom' die California ooit tot het Mekka
van de elektronica-industrie maakte (Silicon Val
ley) is voorbij. En de crisis in de in Zuid-Califor
nia sterk vertegenwoordigde luchtvaartindustrie
zorgde voor tienduizenden ontslagen.
Tot voor kort was California de staat met de
meeste militaire bases van de VS, maar na het
einde van de koude oorlog is ook daar het mes in
gezet. President Clinton kondigde vorig jaar de
sluiting aan van 18 bases met tienduizenden sol
daten en een veelvoud aan afhankelijke familiele
den en middenstanders. Sommige politici vrezen
dat vooral het aan Mexico grenzende deel van de
staat die klap maar moeilijk te boven zal komen.
De honderdduizenden immigranten die elk jaar
al dan niet legaal de Mexicaanse grens overko
men, zorgen voor een belangrijke schaduweco-
nomie maar vormen nu niet direct het best opge
leide, op de toekomst gerichte arbeidspotentieel
waar California behoefte aan heeft. En daar komt
bij dat de staat de laatste jaren onophoudelijk ge
kweld wordt door rampen door de natuur dan
wel door mensenhand die elke stap vooruit
weer ongedaan lijken te maken.
In april 1992 woedden in Los Angeles van de
zwarte ghetto's in South-Central tot aan de met
palmen omzoomde 'avenues' van Beverly Hills
de zwaarste rellen die Amerika ooit gehad heeft.
Uit protest tegen de vrijspraak van 4 politieagen
ten die de zwarte Rodney King hadden mishan
deld, trokken duizenden vechtend, plunderend
en brandstichtend door de stad. Er vielen 53 do
den, duizend mensen raakten gewond en 7000
huizen gingen in vlammep op.
De schade liep in de miljarden dollars. Terwijl de
sporen daarvan nog overal zichtbaar zijn, werd
Los Angeles afgelopen oktober getroffen door een
golf aan branden die, aangewakkerd door warme
woestijnwinden, 600 vierkante kilometer grond,
met daarop 830 gebouwen in de as legden. In
grote delen van de dure villawijken van Malibu
en Santa Monica zijn nog steeds de verkoolde
resten van die huizen te zien, terwijl de heuvels in
de wijde omtrek zwartgeblakerd zijn.
En daarbij komt nu de aardbeving, het enige
e de Zuidcaliforniërs eigenlijk altijd reke
ning houden. De ergste in 1906, toen San Fran
cisco werd getroffen door een beving met een
kracht van 8,6 en 700 mensen in de puinhopen
aan hun einde kwamen. Daarbij vielen ook
13.000 gewonden. In 1933 vielen 115 doden bij
een aardbeving in Long Beach. In 1971 werd de
zelfde San Fernando Valley waar het gisteren ge
beurde, getroffen door een beving met een kracht
van 6,5 op de Richterschaal, die 65 mensen het
leven kostte. In 1989 werd San Francisco het
slachtoffer van een beving met kracht 7,5^waarbij
63 mensen de dood vonden.
De befaamde San Andreas-breuk die onder een
groot deel van de staat loopt en de oorzaak is van
de rusteloosheid van de Californische bodem,
blijft de deskundigen en de bevolking voor ver
rassingen stellen. De hulpverleners zijn perma
nent op het ergste voorbereid. Huizen, bruggen
en kantoren moeten aan de strengste bouwnor-
men voldoen. Maar er zijn nog teveel oude con
structies die zelfs tegen een relatief lichte schok
als die van gisteren niet bestand zijn.
vertaling: marc bienemann
Kracht Uitwerking
1 - Alleen door Seismografen te registreren.
2 - Nauwelijks voelbaar voor mensen.
3 - Lichte trilling als van voorbijrijdend verkeer.
4 - Rammelende deuren en ramen, duidelijk voelbaar.
5 - Slingerende voorwerpen, stilstaande klokken.
6 - Schade aan minder solide bouwwerken.
7 - Beschadigingen aan gebouwen, div. instortingen.
8 - Gebouwen storten in, zware schade.
9 - Verwoestend, dijken en dammen storten in.
10 - Grondverplaatsingen, scheuren in de aarde.
11 - Algehele verwoesting van bouwwerken.
12 - Algehele vervorming van het landschap.
Een
buur
slote
lastii