Top Clinton-Assad stemt
'voorzichtig optimistisch'
Major toont het leiderschap van een woelmuis
Buitenland
Communist op winst bij
verkiezingen in de Krim
Turkmeense president mag tot het jaar 2002 aanblijven
Verkiezingen Italië op
eerste dag joods paasfeest
PAC zweert gewapende strijd af
_)\AANDAG 17 JANUAR11994
simffropoi rtr/afp krim hii Onkraïnp hliiff M
ceneve Sigarenmagnaat Zino Davidoff, de koning van de hand-
gerolde Havana, is eind vorige week op 88-jarige leeftijd overle
den. Dit maakte zijn dochter gisteren bekend. Hij is inmiddels
begraven op een joods kerkhof in het Zwitserse Genève. De in
1906 in Kiev geboren Davidoff bouwde zijn zakenimperium op
door een speciale relatie met Cuba, die bleef bestaan na de com
munistische revolutie in 1959. foto epa
Tram weer terug in Valencia
madrid Als eerste Spaanse stad heeft Valencia sinds vandaag de
tram terug als stedelijk vervoermiddel. De tram werd meer dan
20 jaar geleden afgeschaft. Over een afstand van tien kilometer
gaan tot mei de hypermoderne wagons van de transyia rijden.
Het gaat voorlopig om een proef.
Dode verstekelingen in Britse haven
londen in de Britse havenstad Felixstowe zijn zaterdag in een
vrachtcontainer de lijken van vier verstekelingen gevonden. Ha
venwerkers ontdekten de doden nadat zij in de container geroep
en geklop hadden gehoord van een vijfde man die tussen de lij
ken zat opgesloten. Volgens de politie gaat het om Roemenen
die illegaal Groot-Brittannië hadden willen binnen komeo-
Kou in VS eist slachtoffers
Washington Een van de Noordpool afkomstige koudegolf heeft
het afgelopen weekeinde in de VS diverse slachtoffers gemaakt.
In Chicago kwamen vier mensen om door brand nadat ze een
ondeugdelijk verwarmingsapparaat hadden gebruikt. Een 79-ja-
rige man werd dood aangetroffen in zijn onverwarmde woning.
Tweede ronde Finse verkiezingen
Helsinki De sociaaldemocraat Martti Ahtisaari en de liberale de
fensieminister Elisabeth Rehn zijn gisteren in Finland allebei als
hoogste geëindigd bij de presidentsverkiezingen. Ahtisaari kreeg
26 procent van de stemmen en Rehn 22 procent. Geen van de elf
kandidaten behaalde een absolute meerderheid waardoor begin
volgende maand een tweede ronde zal worden gehouden.
Franse lerares gedood in Algiers
Barcelona Een Franse lerares, moeder van drie kinderen, is za
terdagmiddag in het centrum van de Algerijnse hoofdstad Al
giers door een onbekende doodgeschoten. De 45-jarige Frangai-
se is het 25ste buitenlandse slachtoffer van de burgeroorlog. De
aanslag is vermoedelijk het werk van de Gewapende Islami
tische Groep, een afscheiding van het verboden Islamitisch Red
dingsfront (FIS).
Vissers na 19 uur zwemmen aan wal
port Moresby Drie Australische vissers hebben 19 uur lang
moeten zwemmen, nadat hun 7 meter lange boot zaterdag in de
Golf van Papoea was gezonken. Door wateren waar veel haaien
leven, bereikten de vissers het eilandje Haidana, 20 kilometer
ten westen van Port Moresby, de hoofdstad van Papoea-Nieuw-
Guinea.
Een pro-Russische separatist
lijkt de presidentsverkiezingen
die gisteren op het Oekraïnse
schiereiland Krim werden ge
houden, te gaan winnen. Dat
bleek vanmorgen uit de voorlo
pige uitslagen. De communisti
sche advocaat Joeri Mesjkov
heeft volgens de voorlopige tel
lingen een ruime voorsprong op
regionale parlementsvoorzitter
Nikolaj Bagrov, de enige van de
6 kandidaten die wil dat de
Krim bij Oekraïne blijft. Mesjk
ov wil dat de Krim, dat in 1954
aan Oekraïne werd overgedra
gen, weer bij Rusland wordt ge
voegd. Tweederde van de 2,5
miljoen inwoners van het
schiereiland is Rus.
De officiële uitslagen worden
pas over enkele dagen ver
wacht. Ten minste 74 procent
van de kiesgerechtigden nam
deel aan de eerste presidents
verkiezingen, waarbij het Russi
sche nationalisme een centrale
rol speelde.
correspondent
Weer heeft president Niejazov
zijn persoonlijk record gebro
ken. Op 239 dwarsliggers na
lieten zaterdag de 1,9 miljoen
kiesgerechtigde inwoners van
Turkmenistan weten dat de
53-jarige Saparmurat Niejazov
tot het jaar 2002 president van
zijn woestijnland mag blijven.
Niejazov had de Turkmenen ge
vraagd om zich per referendum
uit te spreken over verlenging
van zijn ambtstermijn. In de
1992 van kracht geworden
Grondwet was namelijk een
schoonheidsfoutje ingeslopen.
Volgens die nieuwe constitutie
moest het staatshoofd 5 jaar na
zijn aantreden nieuwe verkie
zingen uitschrijven dm aan de
macht te kunnen blijven.
De president gaat door voor
een populaire dictator. Hij mag
zijn ruim 4 miljoen onderdanen
dan met strakke hand regeren,
in de veelvolkerenstaat heerst
rust. En de mensen mogen er
arm zijn, vergeleken met het
Sovjet-tijdperk hebben ze het
goed.
In Turkmenistan bevindt zich
een gigantische gasbel, die jaar
lijks meer dan 80 miljard kubie
ke meter gas ophoest. Waar
geen gas is te vinden, blijkt olie,
goud en ijzererts te zitten. Als
voorproefje op latere rijkdom
schonk Niejazov de Turkmenen
gratis gas, elektriciteit en water.
De in 1991 tot Democratische
Partij omgedoopte Turkmeense
communistische partij organi
seerde uit dankbaarheid een gi
gantische persoonscultus. Stra
ten en scholen kregen de naam
van Niejazov. Alle vorig jaar ok
tober geïntroduceerde manat-
biljetten de munt die de roe
bel vervangt dragen het por
tret van de Turkmenbashi (Op
perhoofd van de Turkmenen).
Niejazov opereert uiterst ge
wiekst op het buitenlandse poli
tieke toneel. Iran en Turkije din
gen beide naar zijn gunsten en
ook Moskou wil Turkmenistan
graag te vriencl houden. Nieja
zov speelt de aanbidders keurig
tegen elkaar uit.
Zp liet hij op de in Turkije
voor de vijf Centraal-Aziatische
GOS-republieken georganiseer
de conferentie al het gepraat
over de 'grote Turkse familie'
rustig over zich heen gaan. Kort
daarna vertrok hij naar buur
land Iran en nam enkele miljoe
nenkredieten mee naar huis.
Niejazov's grote gebrek is, dat
hij aan zelfoverschatting lijdt.
Zo kondigde hij vorig jaar herfst
aan, dat de manat één dollar
waard zou worden. Nu al moet
25 manat voor één dollar wor
den neergeteld. De prijzen zijn
flink aan het stijgen. De belofte
dat het gemiddelde loon zo'n
400 dollar (800 gulden) per
maand zop worden, is een
sprookje gebleken.
Syrië hamen op alomvattendeduurzame vrede
Reden voor voorzichtig optimisme. Dat is de eerste in
druk in Israëlische regeringskringen van de gisteren in
Genève gehouden topconferentie tussen de Amerikaanse
president Clinton en zijn Syrische ambtgenoot Assad.
Clinton zei in een persconferentie dat Assad hem 'duide
lijk, direct en onomwonden' had gezegd zich gebonden
te voelen aan normale betrekkingen met Israël als er een
vredesakkoord wordt gesloten. Assad en Clinton hebben
afgesproken samen te werken in het streven naar 'duur
zame vrede in het Midden-Oosten'.
tel aviv ad bloemendaal
De toverformule die Israël van
Assad wil horen niet binnen
skamers maar via de internatio
nale media bevat tenminste
twee elementen: volledige nor
malisering van de betrekkingen
en vergaande veiligheidsmaat
regelen op de Golanhoogte die
Israël in 1967 veroverde.
Koerden gedood
bij gevechten
grens met Iran
Turkse troepen hebben bij de
berg Ararat bij de grens met
Iran 48 Koerden gedood. Dat
heeft de Turkse staatsradio gis
teren gemeld. Elders zouden 6
regeringssoldaten om het leven
zijn gekomen toen ze op een
landmijn reden. De guerrilla
strijders die gedood werden,
hadden zaterdagavond gepro
beerd naar Iran te vluchten. De
Koerdische Arbeiderspartij
(PKK) opereert onder andere
vanuit bases in noord-Irak, Iran
en Syrië. De Turkse regering be
gon twee weken geleden een
nieuw offensief tegen de PKK.
Zeker 37 doden
door gasexplosie
sauna Marokko
RABAT DPA
Peiling: ANC behaalt monsterzege bij verkiezingen
JOHANNESBURG P.v.NUUSENBURG
CORRESPONDENT
Het extremistische Pan Africa-
nist Congress (PAC) heeft zijn
gewapende strijd tegen de
Zuidafrikaanse regering opge
schort en daarmee de weg vrij
gemaakt voor deelname aan de
eerste non-raciale verkiezingen
op 27 april. Het PAC was door
de terreur van de gewapende
vleugel van de partij (APLA) in
een isolement geraakt. APLA
wordt verantwoordelijk gesteld
voor een serie aanvallen op
blanken.
PAC-leider Makwetu zei dat
hij de onderhandelingen met
de regering over een definitief
staken van de vijandelijkheden
en over een amnestieregeling
voor APLA-strijders zal voort
zetten. De regering en het PAC
bereikten in november vorig
jaar in beginsel al een akkoord
over een wapenstilstand.
Niettemin bestaan er grote
twijfels of de PAC-leiding haar
militante achterban ervan kan
overtuigen de wapens neer te
leggen. Het PAC is slecht geor
ganiseerd en zou greep op ele
menten binnen APLA hebben
verloren. De aanval op een café
in Kaapstad op 30 december
vond plaats nadat de regering
en de PAC-top hun voorlopige
wapenstilstand hadden geslo-
Makwetu verklaarde verder
dat zijn organisatie zich bin
nenkort zal laten registreren
als politieke partij en haar pro
gramma en kandidatenlijst
voor de verkiezingen van april
bekend zal maken.
Uit een gisteren gepubliceer
de opiniepeiling blijkt dat 1,7
procent van de kiezers het PAC
steunt. Het ANC heeft volgens
deze peiling met 64,4 procent
verreweg de meeste aanhang.
De Nationale Partij van presi
dent De Klerk is met 15,8 pro
cent de tweede partij. De Zulu-
partij Inkatha van chief Buthe-
lezi zou niet meer dan 3,9 pro
cent van de stemmen krijgen.
Assad wil dat de Israëlische
premier Rabin zich nu al in het
openbaar bereid verklaart tot
een volledige terugtrekking.
Maar dat zou grenzen aan poli
tieke zelfmoord. Voorlopig
moeten ministers als Yossi Sa-
rid, van de links-liberale Meretz,
het water testen. Sarid zei hgt
afgelopen weekeinde dat Israël
de hele Golan moet opgeven in
ruil voor volledige vrede. De
honderdduizenden Israëli's die
de boodschap 'Israël met de
Golan' op hun autoruit hebben
gekleefd, weten hoe laat het is.
Op de persconferentie na af
loop van zijn gesprek met Clin
ton gebruikte Assad een paar
keer zijn favoriete term 'alom
vattende, rechtvaardige en
duurzame vrede'. De traditione
le opvatting van Syrië is immers
dat een afzonderlijke wede met
Israël geen echte vrede is. Een
verdrag kan pas worden gete
kend als de Israëli's zich hebben
teruggetrokken uit alle bezette
Arabische gebieden: de Golan,
de Westelijke Jordaanoever,
Oost-Jeruzalem, de Gazastrook
en Zuid-Libanon. Ook Israël
streeft naar een alomvattende
vrede, maar meent die alleen te
kunnen bereiken via afzonder
lijke compromissen met de Ara
bische landen en de PLO.
Op de persconferentie bleven
spectaculaire mededelingen uit.
Clinton sprak over de mogelijk
heid dat Syrië zal worden ge
schrapt van de Amerikaanse
zwarte lijst van landen die ter
reur steunen. Hij gebruikte het
woord 'terreur' niet, maar
noemde min of meer terloops
'groepen als de PKK, Hezbollah,
Jibril en andere'. Organisaties
dus waaraan Damascus onder
dak biedt. De twee presidenten
hebben ongeveer een uur aan
dit onderwerp besteed, maar
niet met het oogmerk een op
lossing te bereiken.
Clinton zei dat het beter is
eerst eikaars vertrouwen te win
nen bij het bereiken van een
vreedzame regeling in het Mid
den-Oosten. In die sfeer kunnen
dan de ministers van buiten
landse zaken samen buiten
het oog van het publiek wer
ken aan een oplossing voor de
problemen.
correspondent
De Italianen gaan op 27 maart
naar de stembus, ondanks het
feit dat op die dag het joods
paasfeest begint. Premier Ciam-
pi, die gisteravond de datum
van de verkiezingen bekend
maakte, excuseerde zich voor
de joodse gemeenschap in Ita
lië, maar zei dat er geen alterna
tieven zijn. President Scalfaro
had eerder officieel* de kamers
van het parlement ontbonden
en het mandaat van de vorige
week afgetreden Ciampi ver
lengd tot aan de verkiezingen.
De beslissing van Scalfaro en
Ciampi om op 27 maart te
stemmen, ontneemt in de prak
tijk het stemrecht aan de Itali
aanse joden, omdat volgens de
traditie met Pasen geen enkele
activiteit ontplooid mag wor
den. De reacties in joodse kring
waren gisteren zeer negatief.
Opperrabijn Toaff zei verbitterd
te zijn en tot op het laatst te
hebben gehoopt dat de staat
respect zou tonen voor zijn
minderheden.
i de 30.000
personen tellende joodse ge
meenschap, Zeli, sprak van een
verlies voor de joden, maar ook
voor Italië. „Op een moment
dat overal in de wereld racisme
en onverdraagzaamheid de kop
op steken, had Italië de kans het
goede voorbeeld te geven", al
dus Zeli, die de Italiaanse joden
opriep na;
handelen.
De keus
datum w
praktische
eigen geweten te
Bij een gasexplosie in een open
bare sauna zijn in de Noord-
marokkaanse stad Tetouan ze
ker 37 mensen om het leven ge
komen. Dé gasexplosie en de
daaropvolgende brand deden
zich zaterdag voor in de zojuist
afgebouwde modernste sauna
in het centrum van de stad, zo
verklaarden ooggetuigen giste-
In het gebouw van twee ver
diepingen bevonden zich op het
de ramp ongeveer
vrouwen en kinde
ren. Men houdt rekening met
een stijging van het dodental,
omdat veel van de ongeveer 20
overlevenden zeer zwaar ge
wond zijn.
Het was zaterdag druk in de
in de betere kringen geliefde ge
mengde suana, omdat zaterdag
in de Arabische landen dé dag is
om een bad te nemen. De bou
wers van de sauna hebben zich
naar verluidt niet gehouden aan
de bouwvoorschriften.
parus Honderduizenden Fransen hebben gistermiddag in de stromen
de regen hun steun betuigd aan het openbaar onderwijs. De demon
stratie was gericht tegen het plan van de conservatieve regering van
premier Balladur om de overheid het bijzonder onderwijs mede te laten
financieren. Tegenstanders van het plan stelden dat dit ten koste zou
gaan van het openbaar onderwijs. Vorige week donderdag verklaarde
het Franse Constitutionele Hof het omstreden wetsvoorstel nietig, om
dat deze in strijd is met de Franse Grondwet. Desondanks lieten de or
ganisatoren de onderwijsbonden en de linkse politieke partijen de
demonstratie doorgaan. foto afp kan loup cautreau
or de verkiezings-
ingegeven door
'erwegingen. Pre-
Ciampi had vorige week
woensdag, na een tumultueus
debat in het parlement, zijn
ontslag aangeboden aan presi
dent Scalfaro, die de crisis wilde
'sturen' door snel verkiezingen
uit te schrijven en Ciampi's
mandaat te verlengen.
Omdat tussen ontbinding van
de kamers en de verkiezingsda
tum maximaal 70 dagen mogen
liggen, kwam men uit op 27
maart. Een week eerder kon
niet uit organisatorisch oog
punt, terwijl een week later
Scalfaro zou hebben gedwon
gen ook de kamers een week la
ter te ontbinden.
Clanoudsten in
Somalië sluiten
vredesakkoord
MOGADISHU Rtf-AFP
De stam-oudsten in de regio
Mogadishu hebben gisteren on
der leiding van imam Mohamed
Omar een vredesakkoord on
dertekend. Na drie dagen on
derhandelen zijn 176 oudsten
van de Habr Gedir-clan van de
Somalische krijgsheer Aidid en
van de Abgal-clan van Aidids
belangrijkste rivaal Ali Mahdi
overeengekomen „samen te ko
men en samen in vrede te le-
Het akkoord verwerpt de oor
log en roept op terug te keren
naar de waarden van de religie.
Als juridische basis voor het
nieuwe Somalië wordt de isla
mitische wetgeving voorgesteld.
De stam-oudsten zijn overeen
gekomen binnen een week een
commissie te vormen van verte
genwoordigers van verschillen
de stammen, die wetten moet
opstellen. Een andere commis
sie zal moeten toezien op nale
ving van het akkoord.
De leiders van de belangrijk
ste groeperingen, Aidid en Ali
Mahdi, waren niet aanwezig bij
de besprekingen ten noorden
van de hoofdstad Mogadishu,
maar de imam zei hen te heb
ben gesproken over een moge
lijke verzoening. Een verzoe-
ningsraad wordt in de komende
weken bijeengeroepen.
Medewerkers van de VN en
hulpverleningsorganisaties zijn
gisteren uit de Somalische stad
Buale gevlucht. De hulpverle
ners zijn al diverse keren aange
vallen door bandieten.
LONDEN CEES V
correspondent
Wie komend van een andere planeet gis
teren de Britse kranten opsloeg, moet
zich even in Italië hebben gewaand. Po
litici die zich hadden verrijkt, regionale
bestuurders die stemmen hadden 'ge
kocht' en een premier die algemeen
wordt verafschuwd. Zelfs Brutus ontbrak
niet in de politieke minestrone die de le
zer kreeg opgedist; hij figureerde in de
persoon van Michael Portillo, de man
met het uiterlijk van een Napolitaanse
lover die de impopulaire premier het
mes in de rug wil zetten.
Maar deze crisis is van Britse makelij, en
daarom met een seksuele saus overgo
ten. De Sunday Times, dat zich laat
voorstaan op zijn gedegen onder
zoeksjournalistiek, bracht het nieuws
gisteren op de voorpagina: een Conser
vatief Lagerhuislid, die eerder had toege
geven een Franse hotelkamer te hebben
gedeeld met een homo sapiens van het
zelfde geslacht, had zulks ook al eens ge
daan in India!
De Britse politiek heeft altijd een hoge
amusementswaarde gehad, maar alleen
de onnozelste halzen nemen seksschan
dalen serieus. Seks heeft misschien een
ministeriële loopbaan of wat beëindigd,
maar nog nooit een regering ten val ge
bracht. Maar de huidige cocktail van
seks en corruptie dreigt, zoals de Econo
mist vrijdag noteerde, de regering blij
vend te verlammen.
Nooit eerder is een Britse regering, 20
maanden na haar verkiezingszege, zo
impopulair geweest. Als er nu verkiezin
gen zouden worden gehouden, zou
slechts een kwart 'Tory' stemmen. En
dat is des te opmerkelijker omdat de
economie, doorgaans de enige factor die
de populariteit van de regering bepaalt,
weer groeit en bloeit.
Een nog veger teken is dat zelfs de
trouwste aanhangers in medialand zich
nu van de partij hebben afgewend. The
Sun, die in 1992 een belangrijke bijdrage
leverde aan de overwinning van Major
Co., schreef vorige'week: „Wat was het
stom om dit zootje te geloven." Het al
omvattende oordeel over de premier:
„John Major toont het leiderschap van
een woelmuis."
Er dreigt geen onmiddellijk gevaar voor
dit weinig charismatische dier, maar
achter de coulissen worden de messen
reeds geslepen. Steeds meer Conserva
tieve Lagerhuisleden raken ervan
doordrongen dat Majors weg naar de
hemel is geplaveid met bananeschillen.
Met zo'n man als premier, vrezen zij,
zouden hun plaatsen op de groenlede-
ren bankjes in de moeder aller parle
menten wel eens in gevaar kunnen ko
men. De verkiezingen zijn nog ver weg.
maar waarom Julius Caesar niet tussen
tijds door Brutus vevangen?
Openlijk werd Michael Portillo vorige
week door de rechtervleugel gelanceerd
als troonpretendent. Portillo, ondermi
nister voor financiën, hield afgelopen
vrijdag een rede waarin hij de loftrompet
stak over Majors voorgangster Margaret
Thatcher. Daarna sprak een invloedrijk
Conservatief tot hem: „Als je een gooi
doet (naar het premierschap), zullen wij
je steunen."
De schandalen begonnen twee weken
geleden met de onthulling dat staatsse
cretaris Tim Yeo een buitenechtelijk
kind had verwekt. Met die tijding knalde
het deksel van de beerput, en in de da
gen daarna leerde de natie in chronolo
gische volgorde het volgende: l^gerhuisr
lid Ashby had het bed gedeeld met een
man, de vrouw van staatssecretaris
Caithness had zelfmoord gepleegd, Yeo
had ook een tweede kind verwekt, me
vrouw Caithness had zich van het leven
beroofd omdat haar vermogende man
overspelig was geweest en David Ashby
had ook nog met een tweede man gesla
pen.
En dat waren alleen nog maar de seks
schandalen. Donderdag kwam een
staatsaccountant met de uitkomst van
een onderzoek naar de handelwijze van
het Conservatieve gemeentebestuur te
Westminster. Zijn bevinding werd de
volgende dag door The Independent in
de volgende kop weergegeven:
„Schandelijk, Opzettelijk. Onwettig, On
geautoriseerd, Onbetamelijk." Het be
stuur had gemeentewoningen verkocht
aan 'rechtse' mensen met het oogmerk
bij de volgende verkiezingen de Conser
vatieve meerderheid veilig te stellen.
Tot dusverre is het jaar 1994 voor Major
een 'annus horribilis' geweest, en de
weersvoorspelling is dat het deze week
schandalen blijft regenen. Vandaag
moet Major voor de rechter verschijnen
die een onderzoek doet naar een andere
onbetamelijkheid: illegale wapenhandel
met Irak.
Het was Major zelf die eerder dit jaar het
gerechtelijk onderzoek gelastte, maar
dat was vooral de sprong van een kat in
nood. In een eerdere rechtszaak had de
Britse douane het bedrijf Matrix Chur
chill voor het gerecht gedaagd wegens
deze wapenexporten. In de eindfase van
de rechtszaak eiste de rechter een aantal
officiële documenten op die enkele mi
nisters hadden willen verduisteren door
ze tot 'staatsgeheimen' te bestempelen.
Uit de inhoud hleek waarom: de minis
ters hadden zelf hun goedkeuring ge
hecht aan de wapenexporten.
Ondanks de gigantische aandacht voor
de seksuele schandalen zijn het vooral
de politieke schandalen die Majors rege
ring bedreigen. Of zoals een Conserva
tief Lagerhuislid het zei: „Ik heb het ge
voel dat we op de Titanic zitten. Maar al
waar de media in zijn geïnteresseerd, is
wie er met wie in de hutten slaapt."
