'Stel je voor datje blijft steken'
Problemen oplossen met 'World Game'
'Ramp niet groter maken dan-ie al is'
Het Gesprek van de Dag
OPLOSSINGEN
Verend paaltje
Rijnland-,
Rijnoord-
of Elisabeth-
ziekenhuis?
ZATERDAG 15 JANUAR11994
Lissenaar Paul van de Griendt
zorgt ervoor dat de Universiteit
Twente dinsdag 25 januari de
Nederlandse primeur van
World Game beleeft. Honderd
studenten moeten die dag op
een reusachtige kaart wereld
vraagstukken zien op te lossen.
In tegenstelling tot spelletjes als
Risk en Monopolie gaat het er
bij World Game niet om oppo
nenten te verslaan of jezelf te
verrijken. Wel moeten 'tegen
standers' als hongersnood, an
alfabetisme en milieuvervuiling
worden geëlimineerd. Dat ge
beurt onder leiding van twee
Amerikaanse spelleiders, die al
acht jaar met hun ideële work
shop de wereld rondtrekken.
Paul van de Griendt leeft al een
half jaar in de roes van World
Game. De 21-jarige student be
drijfskunde, vanuit Lisse neer
gestreken in Enschede, zette ge
heel alleen de schouders onder
het evenement.
Aanvankelijk was het de bedoe
ling met het spel nog zes Neder
landse universiteitssteden aan
te doen. Gebrek aan bevlogen
medestanders en geld dwars
boomden dat plan. Alleen in
Maastricht wacht dit najaar een
reprise.
Vertegenwoordigers van facul
teiten in Groningen, Tilburg,
Wageningen, Rotterdam en
Amsterdam komen wel als toe
schouwer naar de sporthal op
het Twentse universiteitscom
plex, waar de deelnemers via
overleg, ruilhandel en giften tot
een beter leefbare wereld hopen
te komen.
„Ik ben heel benieuwd naar de
reacties", blikt de organisator
vooruit, „World Game is inmid
dels op honderden plaatsen ge
speeld en het gaat er vaak heel
emotioneel aan toe. Iemand die
bijvoorbeeld bij het contingent
Afrika is ingedeeld en in Noord-
Amerika of Europa moet bede
len om hulp beseft op zo'n mo
ment pas goed, met welke pro
blemen we mondiaal te maken
hebben. Uiteraard geldt dat ook
voor de spelers, die bij een rijk
werelddeel of een hulporganisa
tie horen."
De deelnemers, die een tientje
betalen als bijdrage, worden
verdeeld over elf gebieden. Ook
zijn er representanten van on
der meer de Verenigde Naties,
Wereldbank, de media, Wereld
Gezondheids Organisatie, mul-
ti-nationale ondernemingen en
commerciële geldverschaffers.
Theo Bakker
Er brandt geen licht op de
veranda. Alleen het vage
schijnsel van een straatlan
taarn maakt de palmen en de
oude tamarinden soms fluo
rescerend groen zichtbaar. De
andere gasten van het Guest
House slapen en ik zit hier in
mijn koloniale stoel, drink
bier, laat af en toe mijn sigaar
tje wat opgloeien en luister
naar de miljoenenstad Jakarta
die tot rust is gekomen.
'Plok plok' doet de man met
het karretje aan de straatkant.
De hoogte van het geluid zegt
dat hij gebakken banaan slijt.
Ik zit en denk. Tropische
warmte trekt door mijn lijf en
door mijn hoofd. Het is goed
zitten zo. Jakarta moet ooit
ook overdag, toen de stad nog
niet zijn verwoestende poging
was begonnen om opgeno
men te worden in de vaart der
metropolen, zo'n menselijk le
venstempo hebben geademd.
De vaart der volkeren, dat die
er nog eens voor eeuwig uit
mag raken.
'Tenang', kalm aan, klinkt
nauwelijks nog in Jakarta.
Vanavond hoorde ik dat ook
Leke Toba, dat paradijselijke
oord in het noorden van Su
matra, dat ik ooit in ongerepte
staat mocht aanschouwen, is
omgeploegd tot een soort
Hawaï. Even gloeit mijn si
gaartje feller. Hoe het monster
van de vooruitgang te stop
pen? De zachte warme bries
draagt me het antwoord niet
aan. Hoe komt het dat wereld
wijd het kapitalisme de mooi
ste culturen mag vergiftigen?
Er is geen alternatief meer, op
per ik mezelf voorzichtig. 'Plok
plok' klinkt de pisang goreng.
Ik kom er niet uit op mijn
veranda. Maar ja, ik heb ook
maar één hoofd. Er is een
groep, van wie het antwoord
had moeten komen: de intelli
gentsia, de denkers van be
roep. Die hadden een alterna
tief aan moeten dragen voor
het weggevaagde socialisme
en communisme. En als dat
niet kan, moeten zij ermee op
houden, met dat beroepsma
tig denken.
In ons eigen Leiden vertrekken
ook elke werkdag heel wat
denkmeesters met hun tup-
perware vol bruin brood naar
hun wetenschappelijk werk.
Hoeveel uren wordt er wel niet
gedacht op jaarbasis? Maar
wat horen we ervan? Slechts af
en toe dringt een mare door
tot de buitenwereld. Vorige
week stond in deze krant dat
professor Schmid had ontdekt
dat er in ieder mens een beest
schuilt. „Iedereen is in staat
tot martelen en moorden",,
stond erboven. Dat schiet op.
What the fuck moeten we
doen om dat te voorkomen,
daar gaat het om. Dat iemand
juist met luistert naar de groep
die hem aanzet tot martelen
om informatie af te troggelen.
Wat hebben we aan zulk brod
delwerk. Oplossingen moeten
we hebben.
'Plok plok' roepen de bananen
weer. Ik ga er maar eentje ha
len. Hoe vaak heb ik al niet ge
denkwaardige tropische avon
den met vragen afgesloten? Ik
zit en denk vergeefs en hij
staat daar met zijn bananen
midden in de nacht te wach
ten op handel. „Als ik je een
wijsheid vertel, hoef ik dan
niet te betalen", vraag ik hem.
Hij haalt de schouders op. „Ze
hebben ontdekt dat ieder
mens in staat is tot moorden
en martelen." „Betaal maar
gewoon."
Met sterk uiteenlopende basis
gegevens (bevolking, voedsel-
produktie, consumptie, energie
bronnen, militaire uitgaven en
gezondheid) en specifieke op
drachten (verbetering medische
zorg, import voedsel of bestrij
ding van zure regen) gaan de
studenten in debat.
„Hoe de nuchtere Nederlandse
student dit ondergaat weet ik
niet", zegt-Van de Griendt, „één
ding hoop ik wel: het moet de
mensen aan het denken zet
ten." Het verloop van alle on
derhandelingen en wie weet
opstanden of oorlogen mag
nog onduidelijk zijn, de slottune
van World Game is wèl bekend:
'Imagine' van John Lennon, de
utopie van een betere wereld.
Van de Griendt: „Je krijgt met
gecompliceerde vraagstukken te
maken. Zoals: hoe komt Afrika
van het analfabetisme af en hoe
verbeter je de gezondheidszorg
in India, terwijl daar absoluut
onvoldoende geld voorhanden
is? Op kaartjes krijgen studen
ten te zien hoe de verhoudingen
liggen. Zo doet Noord-Amerika
met slechts vijf spelers mee,
maar slokt het wèl 27 procent
van alle wereldenergie op."
De bemoeienis met World Ga
me liet Van de Griendt niet
koud. „Je gaat natuurlijk naden
ken over zaken als het energie
vraagstuk en het broeikaseffect.
Moetje als student bedrijfskun
de later gewoon in een bedrijfje
stappen en meehobbelen in het
produktieproces?"
DOLF RUESINK.
Kanaaltunnel boezemt sommigen angst in
ussERBROEKU kent ze wel, die
metalen paaltjes op de stoep die
het parkeren moeten tegengaan.
U rijdt ze omver. Of u steelt ze.
Maar binnenkort gaat dat niet
meer. Lo Minck uit Lisserbroek
ontwierp namelijk een paaltje
dat veert. Basis van zijn ontwerp
is een grondanker, legt hij uit.
„Noem het maar een soort kur-
ketrekker met daarop een 'op-
spannok' waar palen op ge
plaatst kunnen worden." Het
paaltje is
re veer. Zodra er een auto tegen
aan rijdt, kantelt het 45 graden.
Te weinig om een gratis parkeer
plaats te veroveren. Bovendien
springt het paaltje weer kaars
recht overeind zodra het voer
tuig terugrijdt. Met een leuk
deukje in de bumper wel te ver
staan.
Volgende week gaat Amster
dam het ontwerp van Minck uit
testen. Drie verende en drie
vastzittende Amsterdammertjes
worde.n beproefd. Verschillende
gemeenten hebben al belang
stelling voor Mincks ontwerp
getoond, waaronder Leiden en
Den Haag. „Den Haag riep: Doe
ons op proef maar twintig veren
de paaltjes", lacht de ontwerper.
„Dat noem ik geen proef meer,
maar een order. Ik wil eerst maar
eens even die proef in Amster
dam afwachten."
FOTO HIELCO KUIPERS
Vanaf Calais in 35
Engeland. In i
pendeltreinen door de Kanaal
tunnel gaan rijden, wordt dat
mogelijk. Ideaal, zou je zo den
ken. Toch bleek bij steekproe
ven slechts twintig procent van
de Nederlanders direct ja te
zeggen tegen de tunnel naar
Engeland. De overige tachtig
procent aarzelt of durft hele
maal niet.
Bij hen doemen schrikbeelden
op van lek rakende tunnels of
treinen die halverwege stil blij
ven staan. Een reeële angst of
tunnelfobie? Volgens psycholo
ge dr. M. Eurelings-Bontekoe,
medewerker aan de universiteit
van Leiden, zal het merendeel
van de twijfelaars geen last heb
ben van echte tunnelvrees ofwel
een fobie.
„De meeste mensen hebben
waarschijnlijk het gevoel dat er
iets kan gebeuren en dat ze dan
niet weg kunnen. Maar ze heb
ben geen neurotische angst. Als
je ze er op wijst hoe veilig de
tunnel is, hebben ze waar
schijnlijk ook geen probleem
om op die trein te stappen. Het
echte probleem zit hem bij
mensen met tunnelvrees, neu
rotische angsten. Ik weet niet of
het verstandig is om zo'n fobie
te behandelen. Vaak is het een
topje van de ijsberg en zitten er
diepere angsten achter. Die hele
diepe angsten komen naar bo
ven als je de fobie behandelt. Ik
zeg heel vaak dat je soms maar
beter een fobietje kunt hebben.
Zo'n fobie houdt in veel geval
len die diepere angsten han
teerbaar", aldus Eurelings.
Mevrouw Visser uit Alphen aan
den Rijn durft best te bekennen
geen trek te hebben in een ritje
door de tunnel. „We hebben het
er toevallig thuis over gehad. Ik
zelf ben niet zo'n held. Ik heb
het ook al gauw benauwd. Ik
zou zelf dus niet graag op die
trein stappen. Maar de rest
thuis wel. Aan de andere kant:
als zij gaan, ga ik zelf wel mee.
Zo heb ik al een heleboel din
gen overwonnen. Twintig jaar
geleden bijvoorbeeld, zou ik
voor geen goud in een cabinelift
stappen. En daar heb ik nu he
lemaal geen moeite meer mee."
Ook mevrouw Messemaker uit
Katwijk heeft zo haar twijfels.
„Als ik door de Velsertunnel
moet, vind ik het al eng", zegt
ze. „Die Kanaaltunnel vind ik
helemaal een angstig idee. Ik
zou er niet graag in zitten. Stel
je voor dat je halverwege blijft
steken. Je kunt er niet uit. Maar
ik heb er weinig mee te maken.
Als ik op vakantie ga, stap ik al
tijd op het vliegtuig naar Span
je. Engeland trekt me niet zo.
Maar als ik er naar toe zou moe
ten, zou ik het liefst met de boot
gaan. Meer overlevingskansen,
lijkt me zo. Maar ach, een mens
weet toch nooit wanneer hij zal
sterven..."
Meneer Griffioen uit Leiden
heeft juist weer géén moeite
met de tunnel. Als hij met grote
spoed naar Engeland zou moe
ten, kocht hij gewoon een kaart
je voor de pendeltrein. „Maar ik
ben nu bijna zeventig en ik heb
geen haast meer. Ik zou dus
met de boot gaan, voor mijn
plezier. Dan zie je ook veel
meer. Maar als je haast hebt, als
je snel ergens voor zaken moet
zijn... Ja, dan kan je met gemak
de trein nemen. Ik denk dat die
angst van mensen over twee
jaar wel verdwenen is. dan is
men aan het idee gewend. Het
is hetzelfde als toen er net trei
nen begonnen te rijden. Mijn
oma durfde bijvoorbeeld ook
ANNETVAN AARSEN
Leidse schoonmaker niet zo welkom in Limburg
Wat doe je als je werkloos bent
in Leiden en puin wilt ruimen
in het overstroomde Limburg?
Die vraag werd gistermiddag
plotsklaps actueel in het Leidse
Arbeidsbureau, toen een mede
lander meldde dat hij graag wil
helpen. „Tja", klinkt het
vanachter de balie, „ik weet niet
wat ik daarmee aanmoet."
Ook directeur K. van Grunsven
krabt zich even achter de oren.
Natuurlijk, ze vindt het 'initia
tief prachtig: „Maar hoe realis
tisch is het om u in de trein te
laten stappen en daar met een
schop in de hand slib uit wo
ningen of weilanden te laten
scheppen?"
Kan de man thuis worden ge
mist? Krijgt de geboren Sri Lan-
kees huisvesting in Limburg? En
waar in die provincie is precies
werk voor hem? „Want het heeft
weinig zin om ergens naar toe
te gaan waar het al wemelt van
de mensen", zegt de directeur.
„We moeten de ramp daar niet
groter maken dan-ie al is."
De 30-jarige man, die was ge
grepen door de beelden op tv,
antwoordt dat hij hier weinig
verantwoordelijkhedenheeft.
En dus belooft de directeur
'Limburg' te bellen. Maastricht,
om precies te zijn. Want daar zit
het arbeidsbureau dat de na
men van 'werkwilligen' noteert.
Öf en waar ze worden ingescha
keld, is nog onduidelijk.
Limburgse Waalgemeenten
moeten het werk nog inventari
seren. Voor een grootscheepse
schoonmaak van het onderge-
stroomde land is het toch te
vroeg: „Het water staat nog op
de velden", legt Duijestein van
het arbeidsbureau Maastricht
uit. Uiteindelijk denkt hij toe te
kunnen met enkele tientallen
tot honderden paar handen. En
die lijken in Limburg voorhan
den. bij vrijwilligers èn werklo-
De man uit Leiden hoeft dus
niet naar het zuiden af te rei
zen? „Tja, het is heel vriendelijk
aangeboden. Maar waar wil die
meneer overnachten? Het is
niet zo dat we hier de legerten
ten al klaar hebben staan. Wie is
hij eigenlijk?"
Het liefst brengt zijn arbeidsbu
reau werklozen onder bij gewo
ne bedrijven. Ze krijgen dan een
gewoon arbeidscontract. En als
ze bevallen, krijgen ze mis
Een luchtfoto van een ondergelopen wijk in Roermond. Nog vele handen zijn nodig om de schade v
teroverstroming te herstellen.
schien wel een echte baan.
Daarnaast wil hij werkwilligen
onderbrengen in banenpools of
jeugdwerkplannen, zodat ze
niet onverzekerd rondlopen en
er goede afspraken zijn over ar
beidsomstandigheden
Zowel de verkozenen als de af
vallers, wil hij persoonlijk be
richt sturen. Het belooft een
flinke klus te worden voor de
administratie: „Door al die pu
blicaties krijg je namelijk het ef
fect dat iedereen een handje wil
komen helpen. Uit het hele land
komen telefoontjes binnen.
Maar ik wil benadrukken dat wij
dat niet hebben uitgelokt."
„Laat de man dan maar vrijwil
ligerswerk in Leiden gaan
doen", oppert de directeur van
het arbeidsbureau. „Want bij de
vrijwilligerscentrale zitten ze
ook te schreeuwen om belang
stellenden." De man in kwestie
vindt alles prima. Als-ie maar
wat te doen krijgt, na een jaar
stilzitten.
In Sri Lanka gaf hij cursussen
aan middelbare scholieren. Hier
kwam hij niet verder dan inpak
ken. helpen in de keuken èn
werkloos worden. Om meer
kans op een baan te maken, wril
de sociale dienst hem in februa
ri een 'vakopleiding tuinbouw'
laten volgen. Wat hij daar pre
cies gaat leren, weet hij niet.
Schoonmaken in Limburg vindt
hij in ieder geval niet beneden
zijn stand, in tegenstelling tot
een werkloze boekhoudster. Ze
heeft MEAO en MBA en reist
pas naar het rampgebied als ze
daar boekhoudkundig werk kan
doen: „Bijvoorbeeld bij de scha
de-afhandeling. Ze moeten dan
wel een hotelletje of per
FOTO ANP
tje voor me regelen. Iets een
voudigs, hoor. Vier sterren hoeft
nu ook weer niet."
Andere werklozen willen wel,
maar kunnen niet gaan puinrui-
men. Ze hebben katten, honden
of kinderen thuis. En die kun
nen ze niet zomaar in de steek
laten: „Dan wordt het hiér een
puinhoop." „Maar", zo laat een
41 - jarige onderhoudsmonteur
weten, „als het hier was ge
beurd. had ik al lang wat ge
daan. Al was het alleen maar uit
verveling.''
Dwingen lijkt hem dan ook niet
nodig. Mocht de kortdurende
klus tóch als passend werk wor
den beschouwd, dan heeft hij
een tip: „Dan moet ook ieder
een gedwongen worden. Van
hoog tot laag. Want iedereen
heeft dezelfde handen."
PAUL VAN DER KOOU
Personeel wordt oritslagen,
afdelingen worden ver
plaatst, de begroting levert
de nodige moeilijkheden op
en intussen blijft het gekra
keel over het ziekenhuis
maar doorgaan. Je zou den
ken: ze hebben wel iets an
ders aan hun hoofd in het Al-
phense Rijnoord en het Lei-
derdorpse Elisabethzieken-
huis. Maar, nee hoor, het ge
bruik van de juiste naam
leidt tot een heuse brief.
En daarin wordt ons er nog
eens op gewezen over welk
ziekenhuis al die onheilspel
lende tijdingen nu precies
gaan. De juiste benaming is
volgens de missive het Rijn
land Ziekenhuis met de loca
ties St. Elisabeth in leider
dorp en Rijnoord in Alphen
aan den Rijn.
Niet alleen de interne pro
blemen baarden het zieken
huis blijkbaèr zorgen, ook de
externe contacten. We wor
den er fijntjes op gewezen
dat de naam Stichting Zie
kenhuizen Rijnland al een
jaar geleden verviel, evenals
de namen St. Elisabeth-zie-
kenhuis en Ziekenhuis
Rijnoord. Het ziekenhuis
somt in de brief ook andere
foute namen op, die allemaal
fout in de kolommen van de
diverse media hebben ge
staan: F.ZL, Sint Elisabeth
Ziekenhuis, Ziekenhuis Rijn
land, Elisabeth en bijvoor
beeld Stichting Ziekenhuizen
Rijnland, Elisabeth. Maar
moeten we juist al die na
men niet vergeten? Of we
dus beterschap willen belo
ven aan het Rijnland Zieken
huis, dat is het verzoek waar
voor het ziekenhuis blijkbaar
nog even tijd had.
Kunt u zich voorstellen? Ie
stuurt een kaartje naar ie
mand in het Rijnland Zie
kenhuis, locaties St. Elisabeth
in leiderdorp of Rijnoord in
Alphen aan den Rijn. Kan dat
er wel op? En bestaat dat zie
kenhuis nog wel als de lange
naam is ingeburgerd?
