'Ik wil als Nederlandse artiest erkend worden'
'Een egoïst is
bovenal eerlijk'
Spelletjes en soaps: in alle talen leverbaar
Rtv show
ry
'Een grote-mensenprogramma presenteren
beschouw ik als een grote uitdaging'
WOENSDAG 12 JANUAR11994
Andy Tiehnan wil af van predikaat Indo-rocker
NI
DORDRECHT
M e waren toch al van plan om terug te
M keren naar Nederland. In februari vorig
jaar namen Carmen en Andy Tielman
na vier jaar afscheid van Australië. Een uitnodi
ging voor een tournee versnelde hun plannen.
Wal zou volgen, was een bijna klassiek ramp
jaar. Wat maar mis kon gaan, ging mis. Van ziek
te- en sterfgevallen in de familie tot verkeerde za
kelijke contacten. Nu echter, aan het begin van
1994, ziet de toekomst er wat zonniger uit: het
management in solide handen en een veelbelo
vende CD met als thema Indo-Rock, waaraan An
dy heeft meegewerkt. Er is een nieuwe solo-CD in
de maak en onlangs verscheen van de vroegere
Indorocker de single-CD Don't cry for me. Andy
Tielman: ,,Ik wil alleen nog maar over leuke din
gen praten".
Dat lukt niet helemaal. Begrijpelijk. De nare
dingen zijn nog maar zo kort geleden gebeurd.
Bovendien wordt hij nog dagelijks geconfronteerd
met het etiket 'onbetrouwbaar' dat hij onbewust
heeft gecreëerd door niet te verschijnen op con
certen, die buiten zijn medeweten waren georga
niseerd.
Een opsteker voor hem was echter het recente
Gala van Lee Towers geweest, waar Andy op uit
drukkelijk verzoek van Lee optrad en waar hem
de eer werd bewezen, 'de Keizer van de Indo-
Rock' waardig. Andy: „De tijd dat dit genre zijn
hoogtepunt beleefde was in de jaren zestig. Wij
zouden het predikaat Indo nooit hebben verzon
nen. We speelden Amerikaanse rock-'n-roll, we
voelden ons Nederlander. Toevalligerwijs kwa
men veel van die muzikanten uit Indonesië. Nou
en? We hadden een speciale slag in ons gitaar
spel. Cultureel bepaald wellicht, maar er was in
die tijd niemand die dat als typisch Indo ervoer.
Ik bedoel hiermee het publiek. Trouwens mijn
publiek heeft altijd voor 70 tot 80 procent uit Ne
derlanders, uit blanke mensen zo je wilt, bestaan.
Ik heb mezelf nooit Indonesiër gevoeld. Ja, ik ben
geboren op Celebes, maar de naam Tielman
klinkt niet zo Indonesisch, vind je wel. Mijn over
grootvader heeft een geweer gedragen voor Ne
derland, mijn grootvader en mijn vader hebben
een geweer gedragen voor Nederland. En ik, ik
draag nu een gitaar. Voor Nederland."
Muzikale familie
„Ook toen we nog in Indonesië woonden, maak
ten we muziek voor Nederlanders. Ik kom uit een
muzikale familie. Mijn vader en oom speelden in
een band. Al vroeg in onze jeugd traden we met
het hele gezin op. Speelden we liedjes als Daarbij
die molen... We waren Nederlands, in het alge
meen Westers, georiënteerd. De overgang naar
rock-'n-roll, toen we eenmaal in Nederland wa
ren, was niet zo groot. En wat betreft de keus om
als broers te gaan optreden als de Tielman Bro
thers: dat was ook een logisch vervolg van het
verleden". De Tielman Brothers zouden een le
gendarische groep worden. Door hun introductie
van hun specifieke manier van rock-'n-roll. De
heren vielen op door hun fenomenale beheersing
van hun instrumenten en door hun bühne-act.
„Maar zoals het altijd gaat en zoals het wellicht
ook moet: je ontwikkelt je verder."
Zodat Andy Tielman begin jaren '80 verkoos al
leen verder te gaan om zich te gaan toeleggen op
het zingen van ballads. „Natuurlijk was ik niet ge
lijk van het beeld van rocker af. Maar tien jaar ge
leden heb ik eens tegen een zaal gezegd: als je
wilt dat ik nog zulke capriolen uithaal als vroeger,
best, maar dan betalen jullie de kosten van m'n
verpleging. Trouwens, ik heb niet zo'n zin in een
hartaanval. Als jullie salto's willen, dan maken
jullie ze zelf maar, maar ik sta niet in voor de ge
volgen.' Ze hadden begrip voor mijn standpunt."
Oom-land
Vechten tegen stereotypen. Het blijkt als een rode
draad door zijn leven te lopen. Met als triest
hoogtepunt zijn weigering, in 1989, om mee te
werken aan een televisieprogramma over min
derheden. „Er waren nog meer dingen die me
dwars zaten, maar de vanzelfsprekendheid waar
mee er, na al die jaren werken in Nederland, van
uit werd gegaan dat ik bij de een of andere min
derheid hoorde, was de druppel die de emmer
deed overlopen. Ik heb nog gezegd: jullie zien
Gullit toch ook niet als Surinamer, maar als Ne
derlandse voetballer. Ik had er opeens zo genoeg
van dat ik tegen Carmen heb gezegd: ik wil weg.
Toen zijn we naar Australië gegaan. Naar Indone
sië wilde ik niet. Zie het maar zo: in mijn vader
land lukte het niet. In mijn moederland kon en
wilde ik niet meer wonen. Dus zijn we maar naar
wat ik dan noem 'm'n oom-land' gegaan. We
hebben in het noorden van Australië gewoond:
praktisch hetzelfde klimaat als dat van Indonesië,
maar met andere, Westerse, mensen. ,En daar,
dat zal je net zien, werd ik op de televisie aange
kondigd als The Dutch performing artist.... Daar
werd ik eindelijk gepresenteerd als Nederlandse
artiest en als zodanig erkend. Dat deed me heel
veel."
In Australië zong Tielman op grote feesten en
bijeenkomsten. Daar ook ontmoette hij interna
tionaal bekende collega's zoals Engelbert Hum-
perdinck. „En uiteindelijk begon het weer te tin
telen in mijn bloed: ik wilde weer naar Neder
land. Toen we de uitnodiging kregen om weer
een tournee in Nederland te gaan doen, hebben
we ijlings ja gezegd, al hadden we liever in de zo
mer terug willen komen."
Terug in Nederland deed Andy Tielman de ene
na de andere onthutsende ervaring op. Maar er
gloort hoop op een goede toekomst, nu hij zich
gesteund weet door een nieuw management. Bo
vendien is er een collega, die in de 57-jarige zan
ger gelooft. Leen Huizer, beter bekend als Lee To
wers. „Leen", zegt Andy Tielman, „Leen is als ar
tiest èn als mens de top".
Andy Tielman: „Mijn overgrootvader droeg een geweer voor Neder
land. Mijn vader droeg een geweer voor Nederland. En ik draag een g
taar voor Nederland." foto i
De werk\>erslaving van Walter Grootaers
De vraag aan wie het succes van
het BRTN-spelprogramma De
drie wijzen (elke dinsdag BRTN-
TV 1 om 20.00 uur) grotendeels
valt toe te schrijven, laat nauwe
lijks ruimte voor discussie. Nie
mand anders dan Jacques Ver-
meire en Walter Grootaers dra
gen het programma. Over
Grootaers gesproken: in Neder
land geniet hij vooral faam als
de zanger van de populaire
rockgroep De Kreuners. Hij
heeft trouwens toch wat met
Nederland; zijn grootste fan
woont immers hier. „Het is een
bejaarde dame die, omdat ze
mijn privé-adres niet heeft, al
geruime tijd brieven naar de
BRTN stuurt. Ze is dol op me.
Toen ik haar een T-shirt van De
Kreuners stuurde, kon ze haar
geluk niet op. Er komt een dag
dat ik haar ga opzoeken."
In Vlaanderen gonst het al ge
ruime tijd van de geruchten
over de onvrede van de BRTN-
directie met de humor van Ver-
meire en Grootaers. De leiding
van de staatsomroep zou het
duo hebben aangesproken op
het platvloerse niveau van hun
grappen. Op zijn beurt spreekt
Grootaers van een storm in een
glas water. „Je kunt het be
schouwen als een korte ople
ving van het aloude idee dat de
BRTN in de eerste plaats aan
opvoeding moet doen. Amuse
mentsprogramma's zijn daar
niet voor geschikt. Ik heb nooit
een brief met opmerkingen over
mijn inbreng in De drie wijzen
gekregen. Producer Bart De
Prez heeft wel een dienstnota
gekregen. Hij heeft inmiddels
de kritiek op het programma
weerlegd."
Beeldfragmenten
„Zolang Bart De Prez nieuwe
ideeën aanbrengt, blijft het pro
gramma boeiend. Het zijn voor
al de beeldfragmenten die het
succes van De drie wijzen in de
hand werken. Het blijft me ver
bazen dat we zo'n trouw kij
kerspubliek hebben. Niet zo
lang geleden hadden we zelfs
900.000 kijkers. Pikant detail: De
drie wijzen is het langst lopende
spelprogramma uit de geschie
denis van de BRTN. Er zijn
plannen om er zelfs tot in '95
mee door te gaan. Het blijft
mijn droom om in elke afleve
ring een korte sketch te verwer
ken, waarin de panelleden een
rol spelen. Helaas is dat zeer ar
beidsintensief. Om het nog niet
te hebben over de scenaristen
die telkens weer een verrassend
slot moeten bedenken."
Wie Vermeire en Grootaers in
het panel van De drie wijzen sa
men bezig ziet, zou denken met
een onafscheidelijk duo van
doen te hebben. Maar de heren
blijken toch losser van elkaar te
staan dan hun samenspel doet
geloven. „Jacques Vermeire is
en blijft de grote publiekstrek
ker. Dat Jacques en ik een per
fect duo vormen in het panel is
aan een gelukkig toeval te dan
ken. We zijn zo op elkaar inge
speeld dat we nauwelijks moe
ten nadenken tijdens de opna
me van een programma."
Bij de BRTN mag hij dan nog
zo dikwijls in beeld zijn, Groot
aers ziet zichzelf niet in de eer
ste plaats als een echte TV-per-
soonlijkheid. „Die ambitie heb
ik ook niet. In de eerste plaats
blijf ik een artiest, die met mu
ziek bezig is. Alles wat daarbij
komt, beschouw ik als mooi
meegenomen".
Jouw werk is het belangrijkste
in je leven?
„Iemand die heel intens met
iets bezig is, wordt vlug een
egoïst genoemd. Ik blijf herha
len dat een egoïst tenminste
een eerlijk iemand is. Het is ie
mand met een groot ego, die in
tensief iets tot een goed einde
weet te brengen. Het zijn men
sen die hun talent maximaal ex
ploiteren. Het is niet goed als
een man alles moet opofferen
om een relatie in stand te hou
den. Zoiets blijft niet duren...".
Walter Grootaers: „Je wordt als
paar rake klappen hebt gekregen."
Hoe kom je aan dat imago
van eeuwige grapjas?
„Mensen die mijn platen niet
kennen, zien me alleen maar als
een grapjas. Iemand die in De
drie wijzen vrolijk uit zijn nek
zit te kletsen. Die mensen pro
beren altijd op een vrolijke ma
nier met mij in contact te ko-
Walter Grootaers heeft een
bewogen leven achter de rug.
Hij verhult niets en praat open
lijk over alles dat fout is gelo
pen. „Het heeft me jaren gekost,
vooraleer ik over mijn eerste
echtscheiding heen was. Bij
mijn tweede en derde relatie
was dat totaal anders. Als ik
morgen weer met een gebroken
relatie word geconfronteerd, zal
ik daar vlugger afstand van kun
nen nemen. Omdat ik weet hoe
ik nu in elkaar steek en wat ik
moet doen om het leed vlugger
te verwerken. Als je jong bent,
probeer je alles te verdringen.
Dat is verkeerd. Op die i
Ras Westerweel springt als dertiger uit de kinderschoenen
los je de problemen niet op. Pas
als je de pijn heel diep tot je
door laat dringen, kun je alles
naderhand verwerken en kan
het genezingsproces beginnen.
Je wordt als mens alleen maar
mooier als je enkele raken klap
pen hebt gekregen. Dat geldt
niet alleen voor de relaties met
vrouwen die ik heb gehad. Ik
kan ook, net als mijn moeder,
de pijn op me af laten komen
om me dan snel te herstellen. Er
zijn dagen dat ik me afvraag of
ik dit huidige tempo kan blijven
handhaven. Misschien krijg ik
morgen wel een hartinfarct.
Als je bijna veertig wordt,
maak je de balans op. Zo ben ik
tot de conclusie gekomen dat ik
mijn eigen leven niet meer leid,
als ik mijn werkritme ga veran
deren. Gelukkig geniet ik van
een uitstekende gezondheid, ik
durf af en toe eens door te zak
ken. Ik ken mijn grenzen, ik
weet wat ik moet laten en wat ik
mag doen".
De opdracht om,
zoals hij het zelf uit
drukt, een grote-
mensenprogramm a
te presenteren ziet
Bas Westerweel als
een ware uitdaging.
De 30-jarige presen-
jeugdprogramma's
(School-TV, Klok
huis, Alles Kits) is
groot gegroeid. Met
Déjd Vu (zaterdag,
22.00 uur) treedt
Westerweel voor het
eerst in de boze we
reld van de 'volwas-
senen-TV'.
In Déjd Vu wordt
kijkers elke week
(voorlopig staan 8
afleveringen van dik
een half uur gepro
grammeerd) de mo
gelijkheid geboden
om hun favoriete
TV-fragmenten op-
zien. Afge
zien van vrolijke en
ontroerende frag
menten uit zo'n 40
jaar televisie-ge
schiedenis, worden
ook beelden ge
toond waar een per
soonlijk verhaal aan
vast zit. Daar komen
de aanvragers in de
studio over praten.
Om een beetje een
indruk te krijgen: in
Déjd Vu worden
fragmenten getoond
van Dorus, Theo en
Thea, Corry Brok
ken, tot en met
Frans Halsema,
Stiefbeen Zoon en
Johnny en Rijk.
In de eerste afle
vering mag VARA's
Astrid Joosten - elke
aflevering kent een
bekende Nederlan
der als speciale gast
- komen vertellen,
wat zij met Theo
en Thea heeft. Een
ander vast onder
deel van Déjd Vu
is onder meer een
gesprek naar aan
leiding van beel
den, die destijds
taboedoorbrekend
waren. Alle film
pjes worden aan
elkaar gepraat
door Gert-Jan
Dröge.
Het programma
heeft iets weg van
Zomergasten, het
VPRO-zomerpro-
gramma waarin
Peter van Ingen de
hele avond met
één gast praat over
bepaalde door
hem of haar geko
zen TV-fragmen
ten. Westerweel
vindt de vergelij
king niet geheel
opgaan. Zomer
gasten heeft veel
meer diepgang,
ook omdat het
programma veel
langer duurt. Déjd
Vu zal wat luchti
ger zijn. We willen
veel fragmenten
laten zien. En niet
alleen leuke din
gen. Geloofskwes
ties komen ook
aan de orde. Maar
ook taboe-achtige
dingen. Zoals het
eerste bloot in het
NOS Journaal. We
hebben bijvoor
beeld een gesprek
met Benno Prem-
sela. Hij was onge-
de
die
openlijk op TV
over zijn homo
seksualiteit sprak.
Dus het worden
niet alleen maar
beelden met ohh
en ahh. Een béétje
diepgang mag er
Het kapitale succes van Endemol
John de Mol jr. sjouwde vroeger kabels in het bedrijf
van zijn vader, dat programma's maakte voor de NOS.
Joop van den Ende was een middelmatig variétéartiest.
Toch lacht het succes dit duo van alle kanten toe. Na in
korte tijd Nederland veroverd te hebben, is nu Europa
aan de beurt. Duitsers genieten en masse van hun Lin
da - Frau Antje - de Mol en al die andere Holldndische
Fernsehen-Produkte. Scandinavië is in de ban van All
you need is love en in menig Oosteuropees land wordt
in de huiskamer flink geSoundmixed.
Maar de twee TV-giganten willen meer: de markt van
Italië met zijn honderden stations; het grote geld van
Groot-Brittannië; verdienen aan de Spaanse spelletjes-
lust en een vinger in de pap van de Franse supercom-
merciële 'IV-wereld. Dan moet er kwaliteit geboden
worden. En kapitaal. De twee grootste Nederlandse TV-
producenten hopen daarvoor met de fusie die ze vorige
maand zijn aangegaan de fundering te hebben gelegd.
Hoe overtuigend die redenering o.ok klinkt, de bedrij
ven van Joop van den F.nde en John de Mol jr. zijn twee
werelden van verschil. De overeenkomst is dat beiden
veel geld verdienen aan het maken van succesvolle TV-
programma's, maar daarmee houdt elke vergelijking
op. Terwijl John de Mol zijn geld verdient zonder het
nemen van financiële risico's, wil Joop van den Ende
nog wel eens zijn theaterhart laten spreken. Zo nam hij
onlangs nog gigantische financiële risico's met zijn pre
tentieuze theaterproduktie Cyrano, door er brutaalweg
den Ende
John de Mol klaar om Europa te ver-
foto dijkstra
Joop
mee op het Newyorkse Broadway, het walhalla
musical, te verschijnen. Een gok die De Mol nooit va
zijn leven had durven en willen nemen.
Voor De Mol telt het geld. Dat wordt verdiend mt
het uitmelken van successen. Het toevallige succes var
Het Bloemetje in de 5 Uur Show werd een heuse hit i
Nederland ('Het Spijt Mij') en Duitsland ('Verzeih mir
en de grote ziekenhuishit Medisch Centrum West kreeg
een identieke Duitse opvolger in DieStadtklinik.
Grundy
De twee hebben met hun successen naam gemaakt in
Europa en de rest van de wereld. JEProdukties (Van den
Ende) sloot een paar jaar geleden een samenwerkings
contract met de Australische entertainmentgigant
Grundy; De Mol sloot vorig jaar nog een megacontract
met CLT (de moedermaatschappij van Franstalige,
Duitstalige en Nederlandstalige RTL's) en samen zijn ze
verreweg de grootste leveranciers van de totale Neder
landse TV-markt. In grootte verschillen zij niet veel:
beiden hebben een jaaromzet van ruim 300 miljoen en
een eigen vestiging in Duitsland.
Van den Ende, die veel met jaarcontracten werkt,
heeft ongeveer 300 mensen in dienst; bij De Mol, die
een voorkeur voor kortlopende contracten heeft, ver
dienen ruim 200 mensen hun brood. Daarnaast werken
bij beiden nog vele freelancers.
De twee staan in de top 10 van Europa's grootste TV-
producenten. De achterliggende gedachte van hun fu
sie was opdrachtgevers de kans te ontnemen hen tegen
elkaar uit te spelen. Een keuze is niet meer mogelijk en
de prijs staat vast. Nederlands zakeninstinct tot in de fi
nesses doorgevoerd. Met kil onderhandelen is alles te
koop: van realitysprookjes tot romantische soaps en
van rijkmakende spelletjes tot diepgaande talkshows.
In alle talen leverbaar.
Linda de Mol, Frau Antje in Duitsland: paradepaardje van Endemol.
wel inzitten."
Westerweel heeft
met zijn leeftijd van
30 jaar een groot
deel van de TV-ge-
schiedenis zelf niet
meegemaakt. „Het
is inderdaad voor
mij een vreemde
opdracht. Daarom
vind ik het pro
gramma een uitda
ging. Ik weet er zelf
niet zoveel van, om
dat ik 17 jaar van de
TV-geschiedenis
heb gemist. In het
programma ben ik
zelf ook verbaasd
over hoe bepaalde
zaken zijn gelopen.
En ik ben best een
beetje nerveus,
want ik weet niet
wat er komen gaat."
Déjd Vu komt
precies op het juiste
moment voor Bas
Westerweel. „Het is
een soort vervolg op
wat ik de afgelopen
jaren heb gedaan.
Twee jaar geleden
had ik er nog niet
aan moeten dénken.
Ik was toen nog veel
te onrustig in m'n
kop. Ik had teveel
twijfels. Ik ben nu
30 jaar, dan heb je
toch een soort grens
bereikt. En ik heb
inmiddels 2 kinde
ren. Er is een beetje
rust in mij geko
men. Als je 30
wordt, ga je toch
over enkele dingen
nadenken. Mis
schien raak je je
jeugdcellen wel
kwijt op die leeftijd, llSsie-
zodat je alleen nog
maar grijze cellen over
houdt."
Dus Bas Westerweel is
een grote jongen geworden?
„Nee, nee. nee. De rust
heeft zich aangediend".
Hij verwacht niet, met
slechts ervaring als presen
tator van jeugdprogram
ma's, in problemen te ko
men. „Kinderprogramma's
moeten ook door volwasse
nen bekeken kunnen wor
den. Voor kindertelevisie
hoef je als presentator heus
niet door de knieën te
gaan."
