4
Clinton twijfelt aan
nut luchtaanvallen
Buitenland
Dublin heft verbod
IRA-interviews op
Kaartjes Kanaaltunnel
duurder dan verwacht
Luchtaanval op belegeraars Sarajevo snel geregeld
Bonn beschuldigt
HBG van nalatigheid
Stemoefening
Oekraïne blijft het liefst met kernwapens zitten
.WOENSDAG 12 JANUAR11994
Hertogin wordt katholiek
londen De hertogin van
Kent heeft zich bekeerd tot
het roomskatholieke geloof.
Zij was lid van de Anglicaan
se staatskerk. Haar geloofs
overgang wordt vrijdag in
een privé-ceremonie beves
tigd. De beslissing van de
hertogin van Kent deed giste
ren enig stof opwaaien, hoe
wel ze geen enkel staatsrech
telijk gevolg zal hebben. Haar
man is 18de in lijn voor de
Britse troon, die niet bezet
mag worden door katholie
ken.
FOTO AP» MARTIN McCULLOCH
Commandant Jordaanoever omgekomen
Jeruzalem Generaal-majoor Nehemiah Tamari (47), de c
mandant van de Israëlische troepen op de westelijke jordaanoe
ver, is vanochtend samen met drie andere officieren om het le
ven gekomen toen hun legerhelikopter tijdens de landing veron
gelukte. Het leger is er zeker van dat Tamari's helikopter is ver
ongelukt en dat er geen sabotage in het spel is geweest.
Toerist Miami zwemt voor zijn leven
miami» Een Zwitserse toerist moest gisteren in de zee bij Miami
duiken en letterlijk voor zijn leven zwemmen om te ontkomen
aan een bende die hem wüde beroven. Hij was met de auto aan
de kant van de weg gestopt om een landkaart te bestuderen,
toen hij werd overvallen. Nadat de Zwitser met een mes was ge
stoken, dook hij in het ijskoude water en zwom naar een 800
"meter verderop gelegen eiland. Daar werd hij met lichte verwon
dingen en onderkoelingsverschijnselen bewusteloos aangetrof
fen.
Rechtszaken tegen priesters afgekocht
Philadelphia» Het rooms-katholieke bisdom van Camden, New
Jersey, heeft sinds 1990 zeker 3,2 miljoen dollar (6,4 miljoen gul
den) betaald om rechtszaken tegen 9 priesters te voorkomen die
worden verdacht van seksueel misbruik. Zij werden aangeklaagd
door 19 mannen en vrouwen, die zeggen dat zij als kind door de
geestelijken seksueel zijn misbruikt. De aanklacht van 15 slacht
offers werd voor 1,8 miljoen dollar (3,6 miljoen) afgekocht.
Australië voorbereid op het ergste
Sydney De Australische brandweer heeft de helft van de.154
bosbranden in de deelstaat New South Wales onder controle.
Ondanks deze successen bereidt de brandweer zich voor op het
érgste. Het vuur heeft op 77 plaatsen nog vrij spel en meteorolo
gen hebben voorspeld dat aan het eind van de week de hoge
temperatuur en de harde wind terugkomen die het vuur eerder
aanwakkerden.
Verkoop lichte wapens in Litouwen vrij
vilnius In verband met de gestegen criminaliteit besloot het
parlement van Litouwen gisteren de verkoop van lichte vuist
vuurwapens voor zelfverdediging vanaf 1 april vrij te geven. De
enige beperkingen zijn dat kopers van vuurwapens minstens 25
jaar oud moeten zijn, een blanco strafblad hebben, niet aan
drugs of alcohol verslaafd mogen zijn of onder psychiatrische
behandeling zijn geweest.
Twee Zaïnbiaanse ministers ontslagen
lusaka De Zambiaanse president Frederick Chiluba heeft gis
teren twee kabinetsleden ontslagen, omdat ze hem in verlegen
heid zouden hebben gebracht door in het openbaar de regering
van corruptie en drugshandel te beschuldigen. De ontslagen ka
binetsleden zijn minister Boniface Kawimbe (gezondheidszorg)
en onderminister Dean Mungomba (ontwikkelingssamenwer
king).
correspondent
De Ierse regering heeft gisteren
■besloten het verbod op het uit
eenden van interviews met le
den van Sinn Fein en IRA op te
heffen. Dat verbod was ruim 20
jaar geleden ingesteld. Het be
sluit wordt gezien als een ge
baar naar de IRA, dat zich nog
'altijd beraadt over het geza-
'-jnenlijke vredesvoorstel van de
Britse en Ierse premiers. De op
positiepartijen in het Ierse par
lement waren fel tegen ophef-
Tfing van het verbod. De leider
van Sinn Fein, de 'politieke arm'
van de IRA, toonde zich ver
heugd over de opheffing van
het verbod.
Aanleiding voor het instellen
van het verbod was in het begin
londen cees v
correspondent
Een retourtje door de Kanaal
tunnel gaat tussen de 365 en
870 gulden kosten. Dat heeft
Eurotunnel, het Brits-Franse
bedrijf dat de tunnel gaat ex
ploiteren, gisteren in Londen,
Parijs en op de Vakantiebeurs in
Utrecht bekend gemaakt. De
prijzen liggen hoger dan ver
wacht.
Het goedkoopste tarief van
a365 gulden per auto (ongeacht
het aantal inzittenden) geldt al-
,-leen voor een 5-daags retourtje
fn de maanden november en
December. Van begin mei tot en
-met de eerste week van septem
ber vraagt Eurotunnel 785 gul
den per auto voor een retour,'
én 870 gulden als de 'overtocht'
;in het weekeinde valt.
Overigens is een kaartje voor
de Kanaaltunnel even duur als
een kaartje voor de veerboot
naar Groot-Brittannië. Alleen in
de wintermaanden is een ritje
door de Kanaaltunnel duurder.
Dë exploitanten gokken erop
dat reizigers in die maanden
bereid zijn meer te betalen voor
een kaartje voor de tunnel om
zo te ontkomen aan zwaar weer
op zee.
Christopher Garnett com
mercieel directeur van Eurotun
nel omschreef de tunnel als
een „voortzetting van de auto
weg". „Reserveren is niet no
dig", zei hij. „De automobilist
verschijnt bij de terminal, koopt
zijn kaartje en rijdt de trein in.
Vijfendertig minuten later is hij
aan de overkant". Garnett sloot
vertragingen niet uit. Eurotun
nel komt in Engeland en Frank
rijk zelfs met een eigen radio
station, dat in het Engels en
Frans informatie over de vertra
gingen zal verstrekken.
De Amerikaanse president Clinton heeft grote twijfels
over het nut van een interventie van buitenaf in Bosnië.
Clinton zei dat vannacht tijdens zijn bezoek aan Praag.
De uitspraak volgt direct op de NAVO-top in Brussel,
waar de lidstaten bereid leken te zijn met luchtbombar
dementen de oorlog in de voormalige Joegoslavische re
publiek te beïnvloeden.
praag-zagreb rtr-afp-anpment om dit verzoek uiteinde
lijk met luchtaanvallen af te
dwingen. Groot-Brittannië, Ca
nada en Griekenland zien overi
gens niets in zo'n operatie, om
dat ze vrezen dat dat leidt tot
een escalatie van de gevechten.
Over de eis van het bondge
nootschap dat de Bosnische
Serviërs in Srebrenica de ver-
Clintons twijfels lijken te wor
den bevestigd door de reactie
van de Bosnische Serviërs. Hun
leider, Radovan Karadzic, ver
wierp gisteren het verzoek van
de NAVO de luchthaven bij
Tuzla te openen. Daarmee ne
geerde hij openlijk het dreige-
vanging van de Canadese vre
desmacht door een Nederland
se mogelijk moet maken, toon
de Karadzic zich bereidwillig.
„De vervanging van eenheden
in Srebrenica en andere encla
ves is voor ons geen probleem.
Maar afspraken daarover moe
ten met de legerleiders ter
plaatse worden gemaakt."
Ook aan het strijdverloop was
niet te merken dat een van de
oorlogvoerende partijen onder
de indruk was geraakt van de
dreigende taal die de afgelopen
dagen uit Brussel heeft geklon
ken. Met name de Bosnische
hoofdstad Sarajevo werd zwaar
getroffen.
De Amerikaanse president Clinton is gisteren op zijn Europese rondreis in Praag aangekomen. Daar begon hij
direct besprekingen met zijn Tsjechische collega Vaclav Havel. Vanochtend werden de gesprekken vervolgd,
waarna ook de leiders van Hongarije, Slowakije en Polen mochten aanschuiven. De vier Midden- en Oost-
europese landen willen nauwere banden met het Westen en liefst zo snel mogelijk aansluiting bij de NAVO.
Het militaire bondgenootschap biedt de zogenoemde 'Visegrad'-landen voorlopig slechts een 'partnerschap
voor vrede'. foto reuter win mcNamee
Een luchtaanval op één van de heuvels
rond Sarajevo kan „in enkele minuten"
worden geregeld. De forward air-controllers
de mensen die de piloot bij precisiebom
bardementen vanaf de grond aanwijzingen
geven, zijn al sinds augustus ter plekke.
Anders is dat gesteld met de nieuwe doelen
die de NAVO tijdens haar top in Brussel
heeft geformuleerd. Voordat een aanval kan
worden ondernomen op Srebrenica of
Tuzla, zullen deze specialisten eerst ook
daar hun posities moeten hebben ingeno
men, aldus een NAVO-woordvoerder.
Voor luchtaanvallen op Sarajevo en be
schermde moslim-enclaves of andere be
dreigde gebieden in Bosnië is in ieder geval
de toestemming nodig van secretaris-gene
raal Boutros Ghali van de VN, en de NAVO-
raad.
Deze raad kan echter binnen een uur wor
den bijeengeroepen. Het besluit hoeft niet
meer op ministerieel niveau te worden ge
nomen. Er kan worden volstaan met de
NAVO-ambassadeurs, hun assistenten of
zelfs een schoonmaakster als zij daartoe of
ficieel zou zijn gemachtigd, grapt een
woordvoerder op het hoofdkwartier van de
verdragsorganisatie in Brussel.
Het verzoek om gevechtsvliegtuigen in te
zetten voor een aanval, kan volgens een
woordvoerder in principe van vier kanten
komen: de NAVO zelf, een lid van VN, de
bevelhebbers te velde of de secretaris-gene
raal van de volkerenorganisatie.
Binnen het bondgenootschap gaat men er
echter vanuit dat Boutros Ghali nu het initi-
tatief moet nemen. Hij heeft in de afgelo
pen dagen iedereen duidelijk gemaakt dat
hij alleen het groene licht kan geven en
geen boodschap heeft aan opdrachten van
bij voorbeeld de Verenigde Staten. „Als je je
zo opstelt, kan je verwachten dat je met de
zwarte Piet blijft zitten", zo wordt in de
wandelgangen gesteld.
In de verklaring die de regeringsleiders van
de zestien NAVO-landen gisteren hebben
aangenomen, valt op dat vooral Srebrenica
in aanmerking zou lainnen komen voor
zo'n aanval. Aanmerkelijk voorzichtiger is
de formulering ten aanzien van de opening
van het vliegveld van Tuzla voor humanitai
re doeleinden. Hier wordt gezegd dat eerst
„onderzocht" moet worden hoe dat het
best bereikt zou kunnen worden.
Over Sarajevo blijven de lidstaten vaag, al
wordt keer op keer verwezen naar de be
sluiten van het bondgenootschap in augus
tus, waar de bereidheid is uitgesproken tot
het gebruik van geweld om een eventuele
„wurggreep" van de stad te doorbreken.
HANS HOOGENDUK
van de jaren '70 een televisie
interview met Sean MacS-
tiofain, de toenmalige 'opperbe
velhebber' van de IRA. Het ver
bod werd in 1976 aangescherpt,
nadat de IRA de Britse ambas
sadeur in Dublin had vermoord.
Tevens werd het verbod op het
uitzenden van interviews van
toepassing verklaard op verte
genwoordigers van de protes
tantse terreur-organisaties in
Noord-Ierland.
In 1989 troffen de Britse auto
riteiten een soortgelijke maatre
gel, zij het dat die minder ver
ging. In het Verenigd Koninkrijk
geldt het verbod uitsluitend
voor de stem van leden van de
IRA en Sinn Fein. 'Terroristen'
mogen wel worden getoond en
hun woorden mogen worden
weergegeven door een acteur.
CORRESPONDENT
Hollandsche Beton Groep
(HBG) heeft gistermiddag elke
verantwoordelijkheid van de
hand gewezen voor de enorme
schade die binnenstromend
Rijnwater rond de kerstdagen
heeft veroorzaakt aan een in
aanbouw zijnd kantoorflat in
Bonn. HBG-woordvoerder
Pronk verklaarde dat zijn bedrijf
alle opdrachten precies volgens
tekening heeft uitgevoerd. „Wij
kunnen met een gerust geweten
gaan slapen", aldus Pronk.
HBG was gisteren door de
Duitse bouwminister Irmgard
Schwaetzer mede-verantwoor
delijk gesteld voor de overstro
ming. De Duitse regering laat
nu onderzoeken of het gebouw
het zogenaamde Schür-
mann-gebouwdat uiteinde
lijk zo'n 900 miljoen moet gaan
kosten en waarin al bijna 200
miljoen is geïnvesteerd, gerepa
reerd kan worden of dat het
moet worden afgebroken.
Het schandaal heeft intussen
een eerste slachtoffer geist. De
directrice van opdrachtgever
Bundesbaudirektion Barbara
Jakubeit, nam ontslag nadat ze
op een persconferentie hard
was aangevallen door de minis
ter. Schwaetzer vond dat de
centrale bouwdirectie haar niet
juist en op tijd had geïnfor
meerd over de problemen en
daarnaast had gefaald bij de be
strijding van het binnenstro
mende water. De oppositionele
SPD eist het aftreden van de be
windsvrouw.
Schwaetzer uitte ook ernstige
beschuldigingen aan het adres
van de aannemers, voorop Ne
derlands grootste bouwer, de
Hollandsche Beton Groep die in
Rijswijk zetelt. Ze eist dat de
aannemers voor de kosten op
draaien. Bewijsmateriaal voor
een proces wordt intussen ver
zameld. De kelders van het ge
bouw stroomden in de nacht
van 22 op 23 december vol
doordat de afdichting van de
betonnen kuip die dit juist had
moeten voorkomen, deels ont
brak. Het fundament van het
gebouw kwam door de enorme
waterdruk op sommige plaatsen
70 centimeter omhoog, overal
ontstonden grote scheuren.
Schwaetzer: „Op zijn laatst 18
december, toen duidelijk werd
dat het Rijnwater sterk zou stij
gen, had de aannemer maatre
gelen moeten treffen om de
hem bekende zwakke plek te
dichten. Ik moet ervan uitgaan
dat dit verzuim een grove nala
tigheid is en dat de daardoor
opgetreden schade door de ver
antwoordelijke aannemers ge
dragen moet worden".
HBG. dat het laatste deel van de
betonnen kuip in september
1993 overdroeg, heeft volgens
Pronk alles precies volgens de
specificaties uitgevoerd. „Het
was voor ons een prestigepro
ject en juist daarom wilden we
optimaal werk leveren. Het is
zuur dat we nu op zo'n manier
worden aangepakt".
Mexicaans kabinet gewijzigd
voor verzoening in Chiapas
kwakwatsi Een bejaarde vrouw krijgt uitleg over het invullen van een stembiljet. In het Zuidafrikaanse Kwakwatsi werden gisteren door het Afri
kaans Nationaal Congres 'nepverkiezingen' gehouden ter voorbereiding op de eerste multiraciale verkiezingen op 27 april.
FOTO AP» DENNIS FARRELL
MEXICO-STAD
De Mexicaanse president Carlos
Salinas de Gortari heeft de
rechtlijnige minister Patricio
Gonzalez Garrido (binnenland
se zaken) vervangen. Minister
Manuel Camacho Solis (buiten
landse zaken) werd benoemd
tot voorzitter van de vredes-
commissie. Deze commissie
moet verzoening bewerkstelli
gen in de zuidelijke provincie
Chiapas, waar het leger sinds
het begin van dit jaar in gevecht
is met het Zapatista Nationaal
Bevrijdingsleger.
Gonzalez wordt opgevolgd
door procureur-generaal Jorge
ACHTERGROND
MOSKOU HANS GELEUNSE CORRESPONDENT
Kravtsjoek wordt in Moskou verwacht om een verdrag te
ondertekenen waarin Oekraïne afstand doet van 176
nucleaire raketten voor de lange afstand met in totaal
zo'n 1.600 kernkoppen. Ongetwijfeld is de Amerikaans-
Russische top dan tevens de laatste waarbij een
Oekraïnse vertegenwoordiger aanwezig is.
Volgens Clinton is het varkentje gewassen. „De
overeenkomst komt er en zal worden uitgevoerd, omdat
het in belang van Oekraïne is", zei hij gisteren in Brussel.
Amerika heeft in de bijna twee jaar durende ruzie tussen
Moskou en Kiev over de ontmanteling van het
voormalige Sovjet-kernarsenaal in Oekraïne duidelijk de
kant van Rusland gekozen.
De conflicten tussen Oekraïne en Rusland, vooral over
het bezit van de Zwarte-Zeevloot en het schiereiland De
Krim, plus het gegeven dat van de 50 miljoen Oekraïners
er 12 miljoen van etnisch Russische komaf zijn, leveren
de bestanddelen voor een onheilsscenario, waarbij in
vergelijking het Joegoslavische drama een uit de hand
gelopen burenruzie is.
Rusland helemaal nucleair ontmantelen gaat niet. Dus
moet Oekraïne eraan geloven. En echt verweren kan
Kiev zich niet. Het wat betreft grondstoffen arme
Oekraïnevecht voor economische overleving, gaat
gebukt onder een energiecrisis en moet dan ook nog het
probleem oplossen van een overwegend etnisch
Russisch en geïndustrialiseerd Oosten van het land waar
langzaam maar zeker een afscheidingsbeweging op gang
begint te komen.
Vreemd is het niet dat de Oekraïnse nationaal-
democraten het liefst al die kernwapens in eigen bezit
willen houden. De argumenten worden keer op keer
vanuit Rusland aangereikt. Recentelijk nog door de
ultra-nationalistische verkiezingswinnaar Zjirinovski, die
zei wat veel Russen denken dat Oekraïne geen
De Oekraïnse president Leonid Kravtsjoek mag vrij
dag in Moskou met zijn collega's Jeltsin en Clinton op
de foto. Kravtsjoek schuift die dag even aan bij de top
tussen de Amerikaanse en Russische presidenten. Hij
bewijst daarmee wat zijn Oekraïnse tegenstanders
beweren: de onafhankelijke Oekraïne wordt alleen
maar serieus genomen omdat het (nog) een kernwa-
penstaat is.
onafhankelijk land is, maar eigenlijk gewoon bij Rusland
hoort. Kernwapens, zo werd altijd betoogd, zijn er niet
om echt te gebruiken, maar ter afschrikking. En het
Russische nationalisme jaag je nu eenmaal geen angst
aan door lawaai te maken met lege borden.
Joeri Sergejev, woordvoerder van het Oekraïnse
ministerie van buitenlandse zaken, zei gisteren dat de
tekst van het verdrag nog lang niet gereed is. „We
moeten nog maar affvachten of dat vóór vrijdag het
geval zal zijn. Het kan ook best dat de ontmoeting in
Moskou niet meer wordt dan het uitwisselen van goede
raadgevingen."
Kravtsjoeks opstelling in het verleden maakt Clintons
optimisme nog raadselachtiger. Herhaaldelijk laat hij
zich kennen als een warm pleitbezorger voor een
kemwapenvrij Oekraïne. Vervolgens zwakt hij die
beloftes (Oekraïne zou oorspronkelijk dit jaar alle
kernwapens hebben opgeruimd) weer af en vervangt ze
door mitsen en maren.
In april 1992 nam hij zelf het initiatief. Vlak voor'een
bezoek aan de VS verklaarde hij dat zo'n kernwapenvrije
status leuk was, maar niet ten koste mocht gaan van
Oekraïne's veiligheid. Het Westen en Rusland, maar
vooral het Westen, zouden daarvoor garanties moeten
geven.
Vervolgens begon het traineren van de aansluiting bij
het Verdrag tegen Verspreiding van Kernwapens en de
ratificatie van Start-1het oorspronkelijk door Verenigde
Staten en Sovjetunie gesloten verdrag tot vermindering
van strategische kernwapens. Veel Amerikaanse druk
leidde tot een tussentijds akkoord over de ontmanteling
van de kernkoppen, in de praktijk veranderde dat
weinig. Pas in december vorig jaar ratificeerde het
Oekraïnse parlement Start-1maar met wel 13
ontbindende voorwaarden.
Het compromis dat nu is bereikt, geeft Kiev aanzienlijk
meer dan wat de Amerikaanse minister Christopher
(buitenlandse zaken) vorig jaar oktober kon toezeggen.
Washington bood 175 miljoen dollar (ongeveer 350
mijloen gulden) als bijdrage in de kosten van
ontmanteling plus nog eens 155 miljoen (310 miljoen
gulden) economische steun.
Het nieuwe akkoord dat tussen de drie landen moet
worden getekend, bepaalt dat alle Oekraïnse
kernwapens in Rusland worden ontmanteld. Het in de
kernkoppen aanwezige uranium moet vervolgens op de
wereldmarkt worden verkocht als brandstof voor
kerncentrales. Geschatte inkomsten: 12 miljard dollar
(24 miljard gulden) over 20 jaar, te verdelen onder de
vier ex-Sovjetstaten met kernwapens, behalve Oekraïne
ook Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan.
De Oekraïnse nationalisten, overigens een minderheid
in het huidige parlement, vinden dat nog steeds te
weinig. Zij willen 5 miljard dollar (10 miljard gulden) of
anders een deel van de kernwapens in Oekraïne houden.
Maar echte argumenten hebben ze niet. Kravtsjoek heeft
vorig jaar al moeten toegeven dat zijn land niet eens het
geld heeft om de eigen kernwapens goed te kunnen
onderhouden.
Carpizo, die eerder advocaat in
mensenrechten was en gouver
neur van Chiapas. Camacho
wordt opgevolgd door Manuel
Tello, oud-burgemeester van
Mexico-Stad. Tello zal volgens
Salinas „kijken naar open ruim
tes in de samenleving die bij
dragen aan de verzoening in
Chiapas". Hij geldt als een van
de kundigste onderhandelaars
van de Mexicaanse regering en
heeft als burgemeester vaak ge
wezen op de noodzaak tot ver
zoening en wederzijds respect
tussen de regering en oppositie
groepen.
De Zapatista's maakten het
afgelopen weekeinde hun drei
gement waar om het conflict tot
de hoofdstad uit te breiden. Za
terdag viel een gewonde bij een
bomaanslag in een ondergrond
se parkeergarage in de hoofd
stad.
VS: laag tarief
Chinese import
wellicht omhoog
China voldoet nog niet aan de
mensenrechtenvoorwaarden
die president Bill Clinton heeft
gesteld voor verlenging van de
status van meest begunstigde
handelsnatie. Dat meldt van
daag The New York Times.
De krant beriep zich op bron
nen bij de Amerikaanse rege
ring. Door de status van meest
begunstigde natie kan China
gebruik maken van de laagste
Amerikaanse invoertarieven.
Clinton wil de verlenging van de
status laten afhangen van de
mensenrechtensituatie in Chi
na. In een rapport van het mi
nisterie van buitenlandse zaken,
dat volgende maand naar het
Congres wordt gestuurd, staat
echter dat willekeurige arresta
tie, marteling en slechte behan
deling van politieke en religieu
ze gevangenen nog aan de orde
van de dag zijn.
Als Peking de status verliest
zullen op Chinese goederen aan
de Amerikaanse grens 40 in
plaats van 8 procent invoer
rechten worden geheven.
