Jac.Hermans
NAVO dreigt Serviërs
Buitenland
Oost-Europa in wachtkamer NAVO
Gemengde gevoelens over aanbod NAVO
Britse Lagerhuis heeft alweer een schandaal
Holst getipt voor
hoogste ambt NAVO
'Partnerschap voor vrede'
Amerikanen geboeid
door 'penis'-rechtszaak
DINSDAG 11 JANUAR11994
Parlement Rusland voor het eerst bijeen
moskou I let eerste vrijelijk gekozen parlement van de Russi
sche Federatie is vanmorgen voor het eerst bijeengekomen in
het nieuwe parlementsgebouw in het centrum van de hoofdstad
Moskou. President Jeltsin zat de zitting van de Federatieraad,
het hogerhuis van de Federale Assemblee, voor. De Staatsdoema
(het lagerhuis) kwam samen in een gebouw elders in de stad.
Het oude parlementsgebouw, beter bekend als het Witte Huis,
werd ernstig beschadigd door de gevechten die losbraken tij
dens de couppoging in oktober vorig jaar. Op de foto bidden
twee leden van een Japanse boeddhistische groepering voor het
parlement, foto reuter viktor korotayev
Ruimteschip vast aan ruimtestation
moskou Het bemande Russische ruimteschip SojoezTM-18 is
gisteren volgens plan twee dagen na de lancering vastgekoppeld
aan het ruimtestation Mir. De vijf kosmonauten aan boord van
de Sojoez en Mir verrichten drie dagen lang gezamenlijk ver
scheidene biotechnologische experimenten, alvorens een deel
van de bemanning van de Mir zal worden afgelost en naar de
aarde terugkeert.
Massagraf gevonden in Vilnius
vilnius» Onder het Cultuurcentrum in de Litouwse hoofdstad
Vilnius is een massagraf gevonden met slachtoffers van het regi
me van Josef Stalin. De slachtoffers zouden in de jaren 1944-
1947 door de KGB zijn vermoord. President Brazauskas zal een
speciaal decreet uitvaardigen waardoor een commissie in het le
ven wordt geroepen die de slachtoffers moet identificeren.
Rusland stopt overleg met Riga
moskou Rusland heeft gisteren de onderhandelingen over te-
rugtekking van zijn troepen uit Letland afgebroken na de arres
tatie van twee Russische generaals in de Oostzeestaat. Zij wer
den opgepakt na een verschil van mening met de burgemeester
van een plaats bij de hoofdstad Riga over het lot van een Russi
sche militaire basis in die plaats.
Leger Colombia naar grens Venezuela
Bogota Colombia heeft gisteren militairen naar de grens met
Venezuela gestuurd. Het sturen van de eenheden was een reac
tie op een grcnsschending door Venezolaanse'eenheden. Vrijdag
is een Venezolaanse militaire helikopter in Colombia geland. De
militairen aan boord zouden zeven Colombiaanse vissers gekid
napt en mishandeld hebben omdat zij dachten dat het rebellen
De spanning tussen de landen r
t al enige tijd t<
Rookverbod op vluchten United
Chicago» De Amerikaanse luchtvaartmaatschappij United Airli
nes voert als experiment op een aantal internationale bestem
mingen een rookverbod in. Vanaf 1 maart zullen de twee dage
lijkse vluchten tussen New York en Heathrow in Londen rookvrij
zijn. Ook op de dagelijkse vlucht tussen Los Angeles en Auckland
en Melbourne in Australië mag niet meer gerookt worden. Ame
rikaanse maatschappijen vliegen binnenlands al geheel rookvrij.
Olievlek Puerto Rico onder controle
sanjuan» De kustwacht en particuliere bergingsbedrijven heb
ben gisteren grote vooruitgang geboekt in hun strijd tegen de
olievlek die de.stranden van San Juan en daarmee de toeristen
industrie van Puerto Rico bedreigt. Sinds vrijdag toen een
schip op 280 meter van de kust van het Caribische eiland lek
stootte zijn 2.600 van de 17.900 barrel stookolie die in de At
lantische oceaan terecht zijn gekomen opgeruimd.
pmw
rfZs TISSUE
Saa T0ILET-
PAPIER
Pak 24 r0"en
LEVER
DEZE WEEK DE
WAARDEBONNEN IN
VOORHOGE
SCHEURKORTINGEN
OP MERKARTIKELEN.
Geen waardebonboekje in de
bus ontvangen? Vraag
ernaar aan de kassa.
R|B_
KARBONADE
500 gram 7"5£f 549
023 van 1493
GRIEKSE
NAVEL SINAAS
APPELEN
tas 3 KILO
Lubbers: Niet zeker dat dreigement wordt uitgevoerd
Zichtbaar verlegen met de eigen machteloosheid in Bos-
niëheeft de NAVO gisteren gedreigd luchtaanvallen uit te
voeren op Servische stellingen rond Tuzla en Sebrenica.
De NAVO blijft ondanks dat herhaalde dreigement diep
verdeeld over de vraag of het ook daadwerkelijk straalja
gers zal sturen om de blauwhelmen en de hulpkonvooien
te beschermen.
brussel peter de vries Canada één van de belang
rijkste deelnemers aan de VN-
vredesmacht in Bosnië keer
de zich tijdens de NAVO-top in
Brussel openlijk tegen het idee
echt tot luchtaanvallen over te
gaan. Ook Groot-Brittannië en
Griekenland voelen er weinig
voor, al zeiden Britse functiona
rissen gisteravond laat dat Lon
den 'zijn houding wijzigt omdat
slechts 60 procent van de hu-
correspondent
De strijdende partijen in Bosnië
hebben zich van de dreigemen
ten niets aangetrokken. Saraje
vo werd gisteravond opnieuw
gebombardeerd door de Ser
viërs en Centraal-Bosnië was
wederom het toneel van felle
gevechten tussen moslims en
Bosnische Kroaten.
hulp op de juiste plek
komt'.
De Britten zouden echter al
leen willen weten van luchtaan
vallen rond Tuzla en Sebrenica.
en absoluut niet van acties bij
Sarajevo omdat dat makkelijk
tot escalatie zou kunnen leiden.
Volgens VN-secretaris-generaal
Boutros Ghali 'is het duidelijk
dat de lidstaten niet bereid zijn
tot het gebruik van geweld'.
De Verenigde Staten en
Frankrijk drongen er gister
avond tijdens een diner van de
16 regeringsleiders op aan dat
de NAVO nu eindelijk de daad
bij het woord voegt en haar eer
dere beloften en dreigementen
„Het moet niet opge
vat worden als retoriek", zei
Clinton.
Volgens de Nederlandse pre
mier Lubbers vinden de meeste
landen het 'niet doenbaar zo
door te gaan' met de blauwhel
men, maar willen ze hun VN-
soldaten ook niet terug trekken.
Een hergroepering van de
blauwhelmen rond het vliegveld
van Tuzla en in Sarajevo en Se
brenica, aangevuld met lucht
steun, is volgens Lubbers wel
nadrukkelijk aan de orde. Maar
op de vraag of het Westen dit
keer wel z'n beloften nakomt,
zei Lubbers: „De eerlijkheid ge
biedt te zeggen dat ik daarover
onzeker ben".
correspondent
De NAVO heeft officiëel de deur van het slot
gehaald voor toetreding van nieuwe leden.
Maar landen als Polen, Hongarije, Slowakije
en de Tsjechische republiek moeten nog
een aantal jaren in de wachtkamer blijven
voor ze daadwerkelijk lid kunnen worden
van het bondgenootschap. De NAVO nodigt
hen wel officiëel uit voor vergaande militai
re samenwerking. Dat is de uitkomst van de
topconferentie van de 16 landen sterke mi
litaire alliantie, gisteren en vandaag in Brus
sel.
De Duitse bondskanselier Kohl stelde het
debat over de uitbreiding van het bondge
nootschap het scherpst door te waarschu
wen voor „nieuwe bloedige conflicten"
wanneer het Westen er niet in slaagt de sta
biliteit in Oost-Europa te garanderen.
Kohl riep de NAVO op de angst van Po
len, Hongaren en Tsjechen „in de schemer
zone van de Europese veiligheid te leven"
serieus te nemen. Maar ook de Duitse
bondskanselier gaf geen openlijke steun
aan hun verzoek voor een snelle toetreding
tot de NAVO. De Westerse landen vrezen
dat dat de nationalistische krachten in Rus
land in de kaart zal spelen.
De NAVO verstuurde gisteren officiëel de
uitnodigingen aan Rusland en de andere
voormalige Warschaupact-landen en ex-
moskou-boedapest hans geleunse
runa hellinga correspondenten
Niet om te juichen, maar beter
dan niets. Dat is de algemene
reactie in Oost-Europa op de
het door de NAVO-top voorge
stelde 'Partnerschap voor Vre
de'. Met uitzondering van de
Poolse president Lech Walesa
lijkt iedereen zich erbij neer te
leggen dat het Amerikaanse
voorstel het maximum is wat
op dit moment van de NAVO te
verwachten valt.
De Poolse regering ging gis
terochtend na langdurig beraad
schoorvoetend akkoord met het
Amerikaanse voorstel. Het kabi
net ging daarmee lijnrecht in te
gen president Walesa, die het
partnerschap als 'afpersing'
heeft omschreven. Openlijker
dan in andere landen wordt in
Polen verwezen naar de nieuwe
situatie in Rusland, waar met de
verkiezingswinst van de natio
nalist Zjirinovski ook het gevaar
van een agressieve grootmacht
weer opduikt. De Poolse defen
siebegroting zal worden ver
hoogd.
President Brazauskas van Li
touwen zei op een persconfe
rentie dat hij het aanbod van de
NAVO „positief aanvaardt". De
president van het land dat vori
ge week het volledige lidmaat
schap van de NAVO aanvroeg,
zei dat „de inhoud van de sa
menwerking tussen NAVO en
Litouwen belangrijker is dan de
De Russische ultra-nationa
list Vladimir Zjirinovski waar
schuwde gisteren dat uitbrei
ding van de NAVO kan leiden
tot een Derde Wereldoorlog.
„Het wordt een tragedie voor de
NAVO, Europa en de hele we
reld als ze besluiten onze buur
landen lid te maken. Het bete
kent feitelijk dat de NAVO zich
voorbereidt op WO III tegen
Rusland", aldus Zjirinovski.
De Slowaakse president Ro
man Kovac verklaarde een on
gemakkelijk gevoel te hebben
dat de NAVO niet aangeeft op
welke termijn de Oosteuropese
landen op lidmaatschap kun
nen rekenen. Volgens de Tsje
chische president Vaclav Havel
zouden de bondgenoten „meer
moed tot verandering" moeten
tonen en zich niet door Rusland
onder druk moeten laten zetten.
Het Hongaarse ministerie
van buitenlandse zaken zei op
zich begrip te hebben voor de
politieke gevoeligheden waar de
NAVO rekening mee moét hou
den. „Maar wij zien niet waar
om ons lidmaatschap daarmee
in tegenspraak is", aldus
woordvoerder Herman. De
Hongaren toonden zich overi
gens vol vertrouwen dat het
partnerschap slechts een over
gangsperiode is. Herman: „Of
we lid worden van de NAVO,
staat eigenlijk niét ter sprake.
De vraag is alleen maar wan-
Die vraag zullen de presiden
ten van de Tsjechische repu
bliek, Polen, Slowakije en
Hongarije vandaag en morgen
tijdens hun ontmoeting met
Clinton in Praag zonder enige
twijfel nogmaals aan de orde
stellen.
correspondent
Het Britse Lagerhuis heeft vandaag een
nieuw 'schandaal' toegevoegd aan het lijstje
dat de laatste weken al kon worden opge
maakt. Een staatssecretaris, wiens vrouw af
gelopen zaterdag zelfmoord pleegde, had
een amoureuze verhouding met de vroege
re secretaresse van prinses Anne. Dit sugge
reerde vanmorgen een Brits ochtendblad.
De betrokken politicus, Lord Caithness,
trad zondag af. Hij zei meer tijd aan zijn
twee kinderen te willen besteden.
De onthulling brengt premier Major verder
in verlegenheid. Major lanceerde op het
laatste partijcongres van de Conservatieven
een campagne voor een 'terugkeer naar tra
ditionele waarden'. Sindsdien blijkt een
groeiend aantal van zijn secondanten zich
echter niet aan die 'waarden' te hebben ge
houden.
Vorige week moest een andere staatssecre
taris, Tim Yeo, aftreden nadat was onthuld
dat hij een buitenechtelijk kind had verwekt
bij een vriendin. Tot verbijstering van velen
in de partij gaf Yeo gisteren een verklaring
uit waarin hij 'toegaf bij een andere vrouw
nop een tweede onwettig kind te hebben
verwekt, dat na de geboorte ter adoptie was
Voorts moest een Conservatief Lagerhuislid
gisteren bevestigen het bed te hebben ge
deeld met iemand van hetzelfde geslacht.
David Ashby ontkende echter homoseksue
le handelingen met de man te hebben ver
richt. De journalisten die dit hadden gesug
gereerd, waren aldus de politicus gewoon
'viezerikken'. Hij had in een Frans hotel het
bed gedeeld met zijn vriend Cairan Kilduff
om geld te besparen.
Ashby legde zijn verklaring af nadat een
Brits ochtenblad, de Sun, hem verdacht had
gemaakt. Hoewel Ashby niets illegaals heeft
gedaan, bracht ook die 'onthulling' premier
Major in verlegenheid. En tenslotte ligt
naast Caithness, Yeo en Ashby nog t
de hoogmogende Conservatief,
taris Steve Morris, onder vuur. Morris zou
de gedragscode hebben geschonden door
er vijf maitresses op na te houden.
Major en zijn ministers hebben de afgelo
pen dagen verklaard dat de campagne voor
een 'terugkeer naar traditionele waarden'
niet gezien moet worden als het opleggen
van een morele gedragscode. In een vraag
gesprek maakte Major afgelopen zondag
onderscheid tussen mensen die zich 'over
duidelijk slecht gedragen' en mensen die
'een indiscretie begaan'. Hij was niet van
plan op die laatste categorie een heksen
jacht te ontketenen.
Oud-premier Heath, een van Majors voor
gangers, waarschuwde echter dat Major
zich niet met de moraliteit moest inlaten.
„Mensen, en vooral de Britten, houden niet
van zedenpreken", aldus Heath,„Ze haten
het."
Vredesvoorstellen Kroaten
verrassen Bosnische moslims
bonn-sarajevo»
VredeSgesprekken in Bonn tus
sen de Bosnische en Kroatische
leiders Alija Izetbegovic en
Franjo Tudjman hebben vol
gens de Bosnische president
„niets speciaals opgeleverd",
maar geholpen „de sfeer te ver
beteren". Afgelopen nacht
sprak Izetbegovic voor de
Bosnische televisie wel zijn ver
bazing uit over Kroatische voor
stellen die Bosnië in een econo
mische unie met Kroatië willen
verbinden.
Izetbegovic noemde het voor
stel waarbij in de praktijk de fel
bevochten grenzen zouden
wegvallen „zeer interessant,
maar gedaan op een verkeerd
moment". De voorstellen zijn in
beraad.
Eerder zeiden woordvoerders
van de delegaties in Bonn dat
Kroatië en Bosnië overeenstem
ming hadden bereikt over een
staakt-het-vuren in Centraal-
Bosnië waar Bosnische troepen
bezig zijn een voor hen strategi
sche vallei op ingesloten
Kroaten te veroveren. Izetbego
vic heeft ontkend dat zijn rege
ring met de Kroatië een voorlo
pig akkoord heeft bereikt over
een staakt-het-vuren.
Wörner stapt ondanks ziekte nog niet op
Sovjet-republieken voor een uitbreiding
van de militaire samenwerking in een 'part
nerschap voor de vrede'. Het aanbod gaat
ook naar alle neutrale Europese landen,
zoals Finland, Oostenrijk en Zweden.
Volgens premier Lubbers werd het com
promis vrijwel moeiteloos bereikt, maar
„komt het nu aan op de politieke wil" er
iets van te maken. De Franse president Mit
terrand beloofde dat de Oosteuropeanen
niet in de steek gelaten zullen worden, om
dat de NAVO elk groot conflict in het Oos
ten als een bedreiging voor z'n eigen veilig
heid zal ervaren. „Dat is een reële garantie",
aldus Mitterrand.
NAVO-secretaris-generaal Manfred Wömer poseert met de Amerikaan
se president Bill Clinton (links).
londen annika savill Als meest waarschijnlijke
kandidaat voor zijn opvolging
wordt Johann Jorgen Holst ge
tipt, de Noorse minister van
buitenlandse zaken die vorig
jaar augustus bekendheid ver
wierf door zijn bemiddelende
rol bij de geheime vredesonder
handelingen tussen Israël en de
PLO. Holst, een voormalige mi
nister van defensie, was in 1992
ook al kandidaat voor de functie
van secretaris-generaal, maar
toen werd Wörners ambtster
mijn met 4 jaar verlengd.
DeJteuze van een Scandina-
viër voor de allerhoogste functie
binnen de NAVO heeft het voor
deel dat hiermee zo weinig mo
gelijk lidstaten voor het hoofd
worden gestoten. De enige an
dere persoon die voor de post
van secretaris-generaal van de
NAVO wordt getipt, is Uffe Elle-
man-Jensen, de pijprokende
voormalige
tenlandse zaken
the independent
Ondanks ernstige gezondheids
problemen is Manfred Wörner
van plan zo lang mogelijk aan te
blijven als secretaris-generaal
van de NAVO. Wörner, die aan
darmkanker lijdt, heeft herhaal
delijk ontkend dat hij van plan
zou zijn na de NAVO-top af te
treden.
Na de top wacht hem de no
dige hoeveelheid werk. waaron
der de realisatie van het 'part
nerschap voor vrede', het plan
waarmee de banden tussen de
NAVO en de Midden- en Oost
europese landen moeten wor
den aangehaald.
Ingewijden verwachten ech
ter dat Wörner uiterlijk volgend
jaar zal opstappen, ruim voor
het eind van zijn ambtstermijn
in 1996. In de afgelopen 2 jaar
heeft de 59-jarige Wörner 2
operaties ondergaan. Hoewel
hij ondanks zijn ziekte nog op
merkelijk energiek is, moet hij
zich vaak tijdens vergaderingen
ken.
vertaling: margreet heslinga
BRUSSEL AFP
Het 'partnerschap voor vrede' dat gisteren in Brussel is aangeno
men door de 16 NAVO-lidstaten, komt in het kort hierop neen
Alle landen van het voormalige Oostblok, inclusief Rusland,
kunnen partners voor vrede worden. De mogelijkheid van hel
partnerschap geldt alle landen die deelnemen aan deConferentie
voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (CVSE). De Ameri
kaanse president Clinton stond erop dat geen enkel Europees
land zou worden uitgesloten door de formulering van het part
nerschap.
De geïnteresseerden moeten een principe-verklaring tekenen
die hun verplichtingen als partner voor vrede definieert. Ze moe
ten individueel onderhandelen over de invulling van hun activi
teiten als partner.
Het belangrijkste voor de partners voor vrede is dat zij het
recht krijgen een beroep te doen op artikel 4 van het NAVO-ver-
drag. Hiermee kunnen zij de lidstaten voor overleg bijeenroepen
wanneer zij hun eigen veiligheid in gevaar gebracht zien.
De deelnemers verplichten zich de essentiële waarden van libe
rale Westerse staten te respecteren zoals democratie, de regeling
van conflicten via overleg, burgercontrole over militairen en
openbaarheid van het militaire budget.
De deelnemers beloven de legers die ter beschikking komen
van het partnerschap te moderniseren en te standaardiseren. Ze
zullen permanent waarnemers bij de NAVO krijgen en betrokken
worden bij NAVO-oefeningen of i
Twintig jaar gevangenisstraf
voor het opzettelijk toebrengen
van verwondingen. Dat is de
maximumstraf die de 24-jarige
Amerikaanse Lorena Bobbitt te
wachten staat voor een bloedige
wanhoopsdaad in de echtelijke
slaapkamer waarbij ze de penis
van haar man eraf sneed. De
eerste dag van het driedaagse
proces in Virginia werd gisteren
rechtstreeks door de Ameri
kaanse televisie uitgezonden.
Volgens de advocaten werd
Bobbitt gedreven door de druk
van een vierjarig huwelijk waar
in ze voortdurend seksueel
werd misbruikt. Na een ver
krachting in juni vorig jaar,
■Lsloeg ze daarom toe met een
keukenmes. Ze rende vervol
gens naar buiten en gooide het
lid weg.
John Bobbitt, die vorig jaar
november in dezelfde rechts
zaal nog werd vrijgesproken van
verkrachting v&n zijn vrouw,
heeft zijn penis inmiddels weer
terug. Maar volgens de chirur
gen duurt het nog zei
voordat duidelijk is
chaamsdeel weer n
kunnen functionerer
paar heeft inmiddel
scheiding verzocht.
er een jaar
of het li-
rmaal zal
Het echt-
um rc lil
