V ernieuwingsbe wegingen
'handvest' mensenrechten
Kerk Samenleving
Nationale Gebedsdag
trekt 2500 deelnemers
Kerkdienst of gewoon
alternatief gebeuren?
'Kerk moet
zich sterk
maken voor
theologie
van het leven'
MAANDAG 10 JANUARI 1994
DICK VAN DER PI
BUITENLAND KORT
Stasi-verleden 1
Van de ongeveer 4700 evan
gelisch-lutherse predikanten
in het oosten van Duitsland
hebben er in ieder geval zes
tig een belast Stasi-verleden.
Dit blijkt uit een onderzoek
van het Duitse persbureau
EPD onder de acht evangeli
sche 'Landeskirchen' in de
voormalige DDR. De onder
zoeken naar Stasi-contacten
van predikanten zijn nog niet
in alle kerken afgerond. Maar
het is voor de kerkleiders al
wel duidelijk dat het aantal
medewerkers dat samen
werkte met de veiligheids
dienst aanmerkelijk lager uit
valt dan aanvankelijk werd
gevreesd. In de kerk van An-
halt is het onderzoek afge
rond en is duidelijk gewor
den dat acht van de 526 ker
kelijke medewerkers een be
last verleden hebben. De be
schuldiging dat de Stasi de
hele kerk geïnfiltreerd had, is
derhalve 'mateloos overdre
ven', reageert voorzitter
Eberhard Natho. Maar tege
lijk is gebleken 'dat er ook in
de kerk zonde bestaat'.
Stasi-verleden (2)
In de kerk van Thüringen
zijn inmiddels 650 van de
800 predikanten onder
vraagd door de officiële on
derzoekscommissie (de
'Gauck-Behörde'). Bij 27 van
hen heeft de commissie con
tacten met de Stasi geconsta
teerd. Negen voorgangers
hebben daarbij echter hun
ambt niet geschonden, aldus
bisschop Roland Hoffman.
Bij de Stasi-onderzoeken
hanteren de kerken verschil
lende methoden. Vier 'Lan
deskirchen' verplichten al
hun medewerkers tot een be
zoek aan de officiële onder
zoekscommissie. In Saksen
daarentegen worden predi
kanten opgeroepen zich wij-
willig te laten onderwagen.
Moskee 1
Enkele maanden voor het
eerste bezoek van een paus
aan Libanon, heeft een isla
mitische geestelijke^ opgeroe
pen een moskee té bouwen
op de plaats waar volgens de
overlevering Jezus zijn eerste
wonder zou hebben verricht.
De shi'itische sjeik jaafar
Sayegh heeft met zijn oproep
niet alleen een politiek-reli-
gieuze polemiek veroorzaakt,
maar ook een oud archeolo
gisch debat opgerakeld. Hij
wil een moskee in Qana-al-
Jalil. enkele kilometers ten
zuidwesten van Tyrus. Voor
veel Libanezen staat vast dat
dit de plek is waar lezus - op
de bruiloft te Kana - water in
wijn veranderde. Deze mon
delinge overlevering staat
haaks op de mening van vele
archeologen, die op basis
van een korte passage in het
Evangelie naar Johannes tot
de slotsom zijn gekomen dat
Kana binnen de grenzen van
het huidige Israël ligt.
Moskee (2)
Voorzitter Nabih Bern' van
het Libanese parlement,
voorman van de shi'itische,
pro-SyrischeAmal-beweging,
is niet blij met de plannen
van de sjeik. „Qana is voor
ons een symbool en wij ac
cepteren niet dat zij een
plaats van extremisme en fa
natisme wordt." Het Libane
se leger is paraat om de his
torische plek te verdedigen.
Berri bezocht in november
het Vaticaan, waar hij een
document vond dat volgens
hem onomstotelijk bewijst
dat Qana-al-Jalil het woegere
Kana geweest is. „Deze ont
dekking maakt duidelijk dat
Jezus zijn eerste wonder in
Tyrus heeft verricht." Berri
vindt de uitdagende oproep
van de sjeik niet passen in de
christelijke en islamitische
traditie van het land.
Kritische katholieken uit heel Europa hijeen in Brussel
Rooms-katholieke vernieuwingsbewegingen uit Europa
hebben gisteren in Brussel een gezamenlijk handvest
voor de mensenrechten in de kerk aangenomen. Zij eisen
daarin onder meer een gelijke behandeling van mannen
en vrouwen, homo's en hetero's.
BRUSSEL ANP
Ook het recht op wije menings
uiting en andere 'voor de hand
liggende' rechten worden in het
document bepleit. Dat zou ei
genlijk niet nodig hoeven zijn,
aldus Ruud Bunnik van de Ne
derlandse Acht Mei Beweging
(AMB), omdat ze voor een deel
ook in het kerkelijk wetboek
worden gegarandeerd. „Het
probleem is echter dat er vaak
niet naar wordt gehandeld."
Het handvest is een initiatief
van het netwerk 'Kirche im Auf-
bruch', waarbij inmiddels ver
nieuwingsbewegingen uit elf
Europese landen zijn aangeslo-
Ongeveer 2500 mensen hebben
afgelopen zaterdag in Barneveld
de Nationale Gebedsdag be
zocht. De belangstelling over
trof alle verwachtingen van de
organisatoren. Directeur Arnold
van Heusden van de Evangeli
sche Alliantie sprak zelfs van
'een Godswonder'.
De gebedsdag wordt gehou
den sinds 1982, het jaar waarin
evangelische organisaties de ac
tie 'Er is hoop' begonnen. De af
gelopen jaren steeg het aantal
bezoekers tot gemiddeld 1200,
met een piek ten tijde van de
Golfoorlog. Vorig jaar werd be
sloten van de Joriskerk in
Amersfoort naar de veel grotere
Veluwehal in Barneveld te ver
huizen.
Was het nu een kerkdienst of
'gewoon' een alternatief gebeu
ren met een geestelijke tintje,
gisteren in jongerencafé Vox in
Leeuwarden? De meningen
daarover waren verdeeld. „Wat
maakt het uit, ik heb hier jaren
op gewacht", zei een jongen uit
Dokkum die de kerk allang de
rug heeft toegekeerd.
De gereformeerde Leeuwar
der evangelisatiepredikant drs.
Jan Strikwerda vindt de vraag
'helemaal niet opportuun'. „Het
belangrijkste is dat hier wat ge
beurt en dat jongeren zich er
door aangesproken voelen. Dus
is het een waardevolle aanvul
ling op datgene wat normaal
gesproken in een kerkgebouw
plaatsvindt."
Een kerkdienst in een kroeg.
Het idee werd bedacht door de
werkgroep 3x7, een initiatief
van vier gereformeerde jonge
ren uit Leeuwarden. Het viertal
experimenteert al ruim twee
jaar met alternatieve kerkdien
sten in een bijzaaltje van de ge
reformeerde Parkkerk te
Leeuwarden. De werkgroep
probeert in die diensten 'het ge
loof op een eigentijdse wijze
handen en voeten te geven'.
Ruurd Walinga, lid van de
werkgroep: „De meeste jonge
ren voelen zich niet aangespro
ken door een gewone kerk
dienst. De taal die daar gespro
ken wordt, is voor hen onbegrij
pelijk. Neem bijvoorbeeld het
votum en de groet waar een ge
wone kerkdienst mee begint.
Daar begrijpen jongeren niets
van. Wij zeggen gewoon: leuk
ten. Het netwerk is enkele jaren
geleden opgericht uit protest te
gen 'de Vaticaanse trend om
buiten de wil van het volk Gods
om aartsconservatieve bis
schoppen te benoemen'.
In hun slotverklaring schrij
ven de veertig afgevaardigden,
die vanaf donderdag in Brussel
hebben vergaderd, dat alleen
een bescheiden kerk zonder
machtspretenties het evangelie
kan prediken. „De feitelijke hië
rarchische opzet van de Rooms-
Katholieke Kerk verduistert de
evangelische boodschap."
De vernieuwingsbewegingen
herkennen ook in de democra
tie een 'evangelische waarde'.
Zij betreuren het daarom zeer
dat het Vaticaan van burgerlijke
overheden vraagt de democra
tie hoog te houden, terwijl de
kerk 'in eigen huis' de democra
tische principes vaak schendt.
'Kirche im Aufbruch' is even
als de daaraan nauw gelieerde
'Europese conferentie voor de
mensenrechten in de kerk'
vooralsnog een Westeuropese
aangelegenheid. Uit Hongarije.
Tsjechië en Slowakije waren al
leen gastleden aanwezig. In
1995 wordt de jaarlijkse ont
moeting in Budapest gehouden.
Nieuwe pastoor
parochie 'Maria
Presentatie' in
Roelofarendsveen
ROELOFARENDSVEEN
Priester J. van Swieten (59)
wordt de nieuwe pastoor van
de parochie Maria Presenta
tie in Roelofarendsveen. Hij
is momenteel nog deken van
de Zuidhollandse eilanden
en pastoor van de plaatsen
Den Briel en Middelharnes.
Van Swieten zal 70 procent
van zijn tijd besteden aan het
feitelijke parochiewerk. Voor
de overige 30 procent van
zijn takenpakket zal hij de
huidige deken van Alkema
de, H.F. van Zoelen, in zijn
werk bijstaan.
Van Swieten volgt in
Roelofarendsveen pastoor
W.H. de Munck op, die begin
dit jaar met pensioen is ge-
Behalve het aantal belangstel
lenden is sinds vorig jaar ook
het aantal organisaties dat zich
achter de gebedsdag schaart,
verdubbeld. Naast de vertrouw
de groeperingen als de Evange
lische Alliantie en Agapè, doen
nu ook bewegingen als Opwek
king en de Navigators mee. De
grotere toeloop wordt voor een
deel daaraan toegeschreven.
„Maar er is natuurlijk ook ge
beden voor een grote op
komst", aldus Dick Kraaij van
Agapè. EO-prediker Henk Bin
nendijk zei dat 'de geest van ge
bed' langzaam maar zeker over
Nederland neerdaalt. Tijdens de
bijeenkomst werd, onder het
motto 'Bidden met open ogen',
in kleine groepjes gebeden voor
alle mogelijke onderwerpen.
dat jullie hier zijn. Jullie krijgen
de groeten van God."
De werkgroep hanteerde in
de Parkkerk de 3x7-formule.
Een bijeenkomst van drie kwar
tier, bestaande uit zeven ele
menten: begroeting, zang, mu
ziek, bijbellezing, een praatje,
gebeden en een cadeautje. De
belangstelling liep de laatste tijd
echter sterk terug. „Wij trokken
daaruit de conclusie dat de
drempel van het kerkgebouw
voor veel jongeren toch te hoog
is. Vandaar dat we besloten
naar een andere lokatie te zoe
ken", vertelt Johan Meinsma,
eveneens lid van de werkgroep.
Die lokatie werd jongerencafé
Vox, een initiatief van van
Youth for Christ-Leeuwarden.
Het succes was ongekend.
Het café was gisteren tot de nok
toe gevuld. Omdat het de eerste
keer was, hadden de organisa
toren niet gekozen voor de ver
trouwde 3x7-formule, maar een
soort bijbels RuR georganiseerd,
een 'love-talk show'. Eerst wer
den twee hedendaagse 'make
laars in liefde' gevraagd naar
hun kijk op de liefde, vervolgens
was het de beurt aan drie bijbel
se figuren, Ruth, David en Ja
cob. Met in een van de hoofd
rollen drs. Jan Strikwerda.
De bezoekers namen het to
neelspel van de amateurs voor
lief. De reacties op het gebeuren
waren over hel algemeen zeer
positief. De bezoekers waren
met name te spreken over de
ongedwongen sfeer tijdens de
'dienst'. Maar toen de bar open
ging, werd het pas echt gezellig.
Ondanks het feit dat er geen
sterke drank werd geschonken.
Sam Kobia: „Als
we ons alleen
bezighouden met
rechtvaardigheid
en vrede, wreekt
zich dat op de
schepping."
FOTO ANP
GENEVEEPD
Alleen preken is niet voldoende
om iets te veranderen, ontdek
te de Kenyaan Sam Kobia tij
dens zijn studie theologie. Ge
confronteerd met de menson
waardige omstandigheden in
de krottenwijken van Nairobi
besloot de methodistische pre
dikant begin jaren zeventig ste
debouwkunde te gaan stude
ren. Het besef van de noodza
kelijke verbinding tussen zeg
gen en doen zal hem van pas
komen in zijn nieuwe functie
als directeur van de meest ge
politiseerde afdeling van de
Wereldraad van Kerken: Ge
rechtigheid, Vrede en Schep
ping.
Maar ook als stedebouwkun-
dige werd Kobia teleurgesteld:
met het anders bouwen van de stad ben je er
niet. Aan de sociale en economische problemen
liggen machtsverhoudingen en economische en
sociale structuren ten grondslag. Ook in zijn
nieuwe functie wil hij de problemen bij de wor
tels aanpakken. Dat geldt voor het Noord-Zuid -
conflict, de mensenrechten, de toename van ge
weld, oorlogen, nieuwe etnische conflicten en
vragen van economische rechtvaardigheid.
De 46-jarige Kobia wil de samenhang tussen
vrede, rechtvaardigheid en het milieu verbete
ren. „Als we ons alleen bezighouden met recht
vaardigheid en vrede, wreekt zich dat op de
schepping", aldus Kobia, die zich sterk maakt
voor een 'theologie van het leven'. Kobia wil
Dit is het tweede van vijf
portretten van nieuwe
programmaleiders bij de
Wereldraad van Kerken. Het
eerste portret stond in de
krant van 7 januari.
proberen het conciliair proces
nieuw leven in te blazen. Ker
ken en basisgroepen zal wor
den gevraagd wat voor hen het
belang is van de in 1990 tijdens
de assemblee van de Wereld
raad in Seoul aangenomen tien
punten. Daarin worden kerken
en christenen gewezen op hun
verantwoordelijkheid op het
gebied van gerechtigheid, vre
de en het milieu. In veel kerken
werd hier niets mee gedaan.
Het zwaartepunt van zijn werk
wil Kobia in Afrika leggen. Er
bestaan plannen voor een Afri-
ka-programma waaraan alle af
delingen van de Wereldraad
van Kerken mee zullen doen.
De Afrikaanse staten moeten
worden ondersteund in hun
streven naar democratisering.
Kobia wil zich ervoor inzetten
dat de Afrikanen hun lot in eigen hand nemen.
Toen Kobia van 1978 tot 1984 bij de Wereldraad
werkte, was Afrika ook al zijn specialisme.
Terug in zijn vaderland werd hij voorzitter van
zijn kerk op het gebied van economische ont-
wikkelingsvragen. In 1987 werd hij gekozen tot
secretaris-generaal van de Kenyase Raad van
Kerken. Het is hem zwaar gevallen Kenya en zijn
hoge functie daar te verlaten. „Ik heb me steeds
opnieuw afgevraagd of ik niet een onvoltooide
opgave achterlaat", aldus Kobia. Toch heeft hij
de nieuwe baan in Geneve graag aangenomen.
„Want uiteindelijk doe ik hetzelfde werk, alleen
op een andere plek."
HET WEER
DE RECHTER
Mr. Jesse van Muylwijck
IK. H6B Het VAK VAN AVJfJ
VADER WAA/T PiE WAS OOK-
BA N KOVERVALLER EN AADH OPA WAS
BAN KOVERVA R
COLOFON
Uitgave van Dagbladuitgeverij Damiat
DIRECTIE B.M. Essenberg. G.P Arno!
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor
Nypels, Henk van der Post (adj)
OMBUDSMAN: R D Paauw, tel. dag
11.30 uur 071 -356215, of per post
REGIOKANTOOR.
Telefoon 02521 -19353. Fax 02521 -1
RUBRIEKSADVERTENTIES (Sleutels)
ABONNEMENTEN
per kwartaal
VERZENDING PER POST
Nederland: per kwartaal 125,50
overige landen op aanvraag
KLACHTEN BEZORGING
mat/mvrij: 18 00-19.30 uur,
zat. 10.00-12.00 uur
Telefoon071-143241
Nieuwe IJslanddepressie
I 85,55 84,55
Tijdens het afgelopen weekeinde
zette het 'drogende weer' verder
door. De periode van 3 a 4 regenlo-
dagen die achter ons ligt is op
zich misschien niet zo bijzonder,
maar we moeten wel terug naar de
laatste week van november 1993
om een vergelijkbare 'droogte' te
gen te komen. Zaterdag draaide de
wind naar zuidelijke richting en de
lucht die vanaf het continent werd
aangevoerd bevatte minder vocht.
De bewolking begon steeds meer
op te lossen en toen zondagmorgen
een uitgedroogd frontje was gepas
seerd, kregen we enkele uren uit
bundige zonneschijn voorgescho
teld. Wat een weelde, na vele drijf
natte weken; je ziet de opklaringen
dan meteen weerspiegeld in de ge
zichten van de mensen. Sinds lang
was weer enige recreatie buitens
huis mogelijk. De stranden en
duinpaden langs de Hollandse kust
trokken bij deze pittige winterzon
veel bezoekers.
Het lijkt erop alsof de oceaande
pressies even van slag zijn en hun
herfstachtige ingrediënten elders
rondstrooien. Dat is maar ten dele
waar. Op de weerkaart van vandaag
tolt een lagedrukcentrum rond in
de zeegebieden ten westen van Ier
land. De gebruikelijke verplaatsing
in oostelijke richting wordt afge
remd, door de vorming van een
blokkerend hogedrukcentrum bo
ven Noord-Europa. Er is sprake
van een blokkade, waarbij de nor
male westelijke winden worden af- j
geremd. De stroming wordt boven
Engeland opgesplitst in een tak die
naar het noorden afbuigt, terwijl
een andere deel van de stroom zui
delijk van ons land de Middelland-1
se Zee in duikt.
Zo'n atmosferische blokkade kun j
je vergelijken met een rotsblok in
het midden van een rivier, waarbij
de watermassa in twee stromen
wordt gesplitst. Blokkades in de
wintermaanden dragen de belofte 1
van een mogelijke wmterinval in
zich. Maar het 'blok' boven Scan
dinavië lijkt te zwak gefundeerd om
de niet aflatende westenwinddrift
tegen te houden. Een volgend front
loopt zich in de buurt van ons land
vast en morgen blijft het vrij rustig
met hooguit lichte regen. Vanaf
woensdag komt er weer vaart in de
stroming van de oceaan. Het ziet er;
naar uit dat de oude draad weer
wordt opgepakt als een nieuwe IJs-
landdepressie met wind en regen
zachtere lucht over Nederland laat
uitstromen.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Half tot zwaar bewolkt en
een enkele bui. Soms veel
wind. Middagtemperatuur
ongeveer 6 graden maar in
het zuiden van Engeland
en Ierland enkele graden
België en Luxemburg:
Wolkenvelden, vooral in
het oosten ook af en toe
zon. In het westen wat re
gen of motregen, elders
vrijwel droog. Middagtem
peratuur ongeveer 6 gra-
Noord- en Midden-Frank-
Vandaag wolkenvelden en
op veel plaatsen wat regen
of motregen. Morgen in de
westelijke helft bewolkt en
regenachtig, in het oosten
opklaringen en meest
droog. Middagtemperatuur ongeveer 6
graden, jn het uiterste westen oplopend
naar 10 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spaanse Costa's: Nogal veef bewolking
en op veel plaatsen buiige regen, moge
lijk onweer. In de loop van morgen weer
opklaringen. Maxima van 13 graden bij
Barcelona tot 17 bij Benidorm en Mala-
ga. Canarische Eilanden: Aan de zuids-
tranden perioden met zon en droog. Aan
ilijke stranden wolkenvelden
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
op
Maxin
i de
ongeveer 22 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokkaanse westkust: vandaag in het
noorden overwegend bewolkt en van tijd
tot tijd regen. In het zuiden wat zon.
Morgen van het westen uit droger en nu
en dan zon. Maxima van 16 graden bij
Tanger tot tegen de 20 in het zuiden.
Tunesië; vandaag perioden met zon,
vooral in het zuiden bij Monastir. Droog.
Morgen weer bewolking en buiige regen.
Middagtemperatuur'ongeveer 18 gra
den, morgen lager.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag veel bewolking en op de mees
te plaatsen regen. In het oosten eerst
nog droog. Morgen veranderlijk bewolkt
en wat droger. In de Alpen kans op
sneeuw. Middagtemperatuur van 7 gra
den bij Limoges tot 12 aan de Middel
landse zeekust.
Portugal en Madeira:
Portugal: Veel bewolking en van tijd tot
tijd regen. In de Algarve ook wat zon.
Middagtemperatuur aan de kusten tus
sen 12 en 15 graden. Madeira: Wolken
velden, ook af en toe zon en kans op een
bui. Middagtemperatuur ongeveer 18
Mallorca en Ibiza:
Italië, Corsica en Sardinië:
Italië: Wolkenvelden en-eerst bijna al
leen in het zuiden nog regen. Morgen in
het noorden bewolkt en perioden met re
gen. Naar het zuiden toe droger en wat
zon. In de noordelijke bergen plaatselijk
Middagtemperatuur 5 gra-
e meeste plaatsen
droog. Morgen bewolkt en regenachtig.
Maxima dalend naar ongeveer 13 gra-
Griekenland en Kreta:
Wolkenvelden afgewisseld door wat zon.
Nu en dan een bui of regen. Middagtem
peratuur tussen 14 en 17 graden.
Turkije en Cyprus:
Veranderlijke bewolking en een enkele
bui. Middagtemperatuur aan de kusten
ongeveer 16 graden.
Duitsland:
Wolkenvelden, ook af en toe zon en in
het zuiden en midden vandaag plaatse
lijk wat regen. In het noorden en morgen
ook elders vrijwel droog. In de bergen
zacht met op 1500 meter temperaturen
ruim boven nul, later kouder. Middag
temperatuur in het laagland tussen 3 en
7 graden. Vandaag aan de voet van de
Beierse Alpen door föhn temperatuur
oplopend naar ruim 10 graden.
Zwitserland:
Wolkenvelden, in de bergen ook gere
geld zon. Geleidelijk afnemende neer
slagkansen en morgen meest droog. Al
leen in Engadin nog kans op sneeuw.
Temperatuur op 2000 meter in de mid
dag vandaag rond het vriespunt, morgen
weer kouder.
Oostenrijk:
Wolkenvelden en in het westen bij Tirol
meest droog. In het oostén bij het Salz-
burgerland nu en dan regen of sneeuw,
Temperatuur op 2000 meter hoogte op
lopend naar rond het vriespunt.
WEERRAPPORTEN
DINSDAG 11 JANUARI 1994
Zon op 08.44 Zon onder 16.47
Maan op 07.58 Maan onder 16.43
Waterstanden Katwijk
Hoog water 02.28 «14.41
Laag water 10.27 22.55
Weerrappotten 09 januari 19 uur:
Amsterdam zwaar be
ozo 5 16 14
8erlijn
Boedapest
Brussel
Cyprus
Klagenfurt
Kopenhagen
Locarno
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Moskou
Stockholm onbew.
Wenen mistbank
Zurich zwaar bes
Bangkok half bew
Buenos Aires onbew
Casablanca zwaar bei
Los Angeles onbew
New Orleans onbew
New York onbew
TelAviv onbew.
Tokyo onbew.
HEINZ
OPLOSS/WcS