'Meer dan twee jaar tussen hoop en vrees en dan terug'
Zjirinovski drijft NAVO bijeen
Feiten &Meningen
D
Vrouwen in topbanen 'bekwamer dan mannen'
Hoge Raad doorkruist Oort-wetgeving
VRIJDAG 7 JANUAR11994
VRIJDAC
Woordvoerder van 'TsjechischeVietnamezen verwerpt akkoord
„Nee, een tweede hongerstaking door de Vietnamezen
acht ik uitgesloten. Psychisch zijn de meesten al zo uitge
put dat ze er bij een hongerstaking snel onderdoor zou
den gaan. Ik zal het ze ook met klem afraden." Echt 100
procent zekerheid heeft hij nog niet, maar Ruud van Wijk
sinds 1991 de belangrijkste vertrouwensman van de
uit de Tsjechische Republiek naar Nederland uitgeweken
asielzoekers vreest het ergste. Op papier is deze week
een akkoord bereikt over hun terugkeer naar Vietnam, zo
hebben de ministeries van buitenlandse zaken en justitie
gisteren bevestigd. Maar over de inhoud van de overeen
komst zijn nog geen details bekend.
staking. De Nederlandse rege
ring bleef echter bij haar weige
ring. Zo'n tweehonderd zijn in
de loop der tijd uit eigen bewe
ging naar Praag' of Vietnam te
ruggekeerd.
AMERSFOORT GODERT V
„Mijn enige hoop is dat de tekst
onvoldoende garanties biedt
voor de veiligheid van terugke
rende asielzoekers. Alleen in dat
geval kan de Tweede Kamer er
nog een stokje voor steken",
taxeert Van Wijk in een laatste
vlaag van optimisme. Naar ver
wachting behandelt de volks
vertegenwoordiging de tekst
van het akkoord in de eerste
week van februari.
Na de 'fluwelen revolutie' in
het communistische Tsjecho-
Slowakije voelde een deel van
de 200.000 Vietnamezen die
daar woonden zich niet meer
veilig. De bescherming van een
hun goedgezinde regering en
hun baan raakten zij kwijt. Bo
vendien werden zij als illegalen
beschouwd. In hun vaderland
wachtte hen vervolging want
het aanvragen van politiek asiel
wordt in Vietnam beschouwd
als landverraad.
Tienduizenden vluchtten
naar het Westen. Een groep van
1500 streek in Nederland neer.
Toen de regering hen een ver
blijfsvergunning weigerde, ging
een aantal van hen in honger-
Slecht nieuws
In de kleine flatwoning van Van
Wijk in Amersfoort staat de tele
foon niet stil. Veel Vietnamese
asielzoekers willen van Van
Wijk zelf het slechte nieuws ho
ren. In november 1991 richtte
Van Wijk de VAN op, het actie
comité voor Vietnamese Asiel
zoekers in Nederland. Als vrij
williger in de asielzoekerscentra
van Amersfoort en Leusden was
hij ook degene die in november
1991 de massale hongerstaking
van de Vietnamezen coördi
neerde.
Sindsdien geldt Van Wijk als
de stem, maar ook als steun en
toeverlaat van de Vietnamese
asielzoekers in Nederland. Er is
geen dag voorbij gegaan dat de
vrijwilliger niet aan de verbete
ring van hun situatie werkte.
Vrijwel geen gerechtelijke pro
cedure tegen de Staat der Ne
derlanden of Van Wijk was er bij
betrokken. Maar nadat staatsse
cretaris Kosto in februari 1992
gen' terugkeerregeling in de
maak was die door alle grote
fracties wordt ondersteund.
door de Tweede Kamers was Was er in de verschillende on- zich op eerdere uitspraken van
berispt over de onzorgvuldige derhandelingen met de Vietna- politici in het VARA-radiopro-
uitzetting van acht Vietname- mese regering tot voor kort nog gramma 'Punch', op 20 decem-
zen naar voormalig Tsjecho- sprake van een terugkeer op ber vorig jaar. De Tweede-Ka-
Slowakijke, is er niet één kort vrijwillige basis, dit keer betreft merleden Middel (PvdA) en
geding meer in behandeling ge- het volgens Van Wijk een ge- Wolffensperger (D66) lieten Pogingen van Van Wijk en van
nomen. dwongen terugkeer. Hij baseert toen weten dat er een 'gedwon- de kerkelijke vluchtelingenorga-
Onrust
nisatie Inlia om de uitspraken
van beide volksvertegenwoordi
gers in Den Haag bevestigd te
krijgen, mislukten toen. Wel
zaaide de nadering van zo'n ak
koord onrust en paniek onder
de Vietnamese asielzoekers,
voor wie de nu al ruim twee jaar
durende hoop op een perma
nent verblijf in Nederland voor
de zoveelste keer de bodem
werd ingeslagen.
Van Wijk: „Van een aantal
Vietnamezen weet ik zeker dat
ze absoluut weigeren levend
naar Vietnam terug te keren.
Van een humane regeling kun
je in het geval van de Vietname
zen niet meer spreken. Mensen
hier meer dan twee jaar tussen
hoop en vrees laten leven en ze
dan alsnog terugsturen naar een
land dat ze vrezen als de hel... Ik
begrijp niet hoe een regering
van een fatsoenlijk land dat ooit
kan goedpraten."
Zelfs als op papier garanties
over hun veiligheid bij terug
keer in Vietnam worden gege
ven, dan nog trekt Van Wijk die
ernstig in twijfel. „Toen Duits
land twee jaar geleden met
Hanoi een terugkeerregeling op
vrijwillige basis overeenkwam,
waarschuwde het Hoge Com
missariaat voor de Vluchtelin
gen in een brief dat afspraken
met het regime in Vietnam niets
voorstelden. Van de 23.000 Viet
namese asielzoekers in Duits
land zijn er tot nog toe 35 op
vrijwillige basis teruggekeerd.
De anderen durven nog steeds
niet."
Perspectief
Ook de Vietnamezen in Neder
land hebben geen enkel ver
trouwen in een akkoord. Uit
brieven van in Vietnam achter
gebleven familieleden blijkt dat
Mee
zicht v
leden
117 te£
52.713
Kor
de Vietnamese autoriteiten
het leven behoorlijk zuu
maakt. Zo zouden ze zich regel
matig bij de politie moeten mei
den, waar ze worden verhoort
over hun familieleden in Neder
land en binnen hun werkkrin
wordt ze elk perspectief op pro
motie ontnomen.
Van Wijk toont een brie
waarin een familielid meldinj
maakt van een nog n
weken geleden uitgevaardigi
arrestatiebevel tegen een Viet
namese journaliste die
derland een asielaanvraag voo
haar. haar man en twee kinde
ren heeft lopen. „De onderhan
delingen tussen de Nederlands!
en Vietnamese regering lopen a
enkele maanden. Wat zijn d<
intenties van Hanoi helemaa
waard als ze nu nog arrestatie
bevelen uitschrijven?"
Inmiddels wonen alle drie
honderd Vietnamese asielzoe
kers in ROA-woningen (ROA
stat voor Regeling Opvanj
Asielzoekers), verspreid
hele land. Om die reden ver
wacht Van Wijk geen gezamen
lijke acties van de Vietnamezen
Wel weet hij dat er veel acties
van Nederlanders op stapel
staan. „In de ROA-woningen
hebben de Vietnamezen
Nederlandse vrienden gemaakt,
Die gaan protestbrieven
regering schrijven. In Nib-|| ïaarj:
bixwoud bijvoorbeeld, een zoek
plaatsje met 2.300 inwoners &ee".
even boven Hoorn, wonen viei "at
Vietnamezen. Het hele dorp
leeft met die. mensen mee. Ze
hebben al aangekondigd dat ze
hun Vietnamezen niet zullen la-
Man
twaalf j.
(PBC) r
De advi
Hij wil i
klaard
men. D
de kun!
gistere
april v
Flevol
Lijl
DEN HA
schot
jaarw
kome
De pc
Brii
ROER/V
tochi
neel
heeft
hand
desoi
dersl
beslis
ME
Mi
VALK'
avor
daai
'Pc
\i
LONDEN «BARRIE CLEMENT
THE INDEPENDENT
Vrouwen aan de top zijn vaak
van een hoger kaliber dan man
nen, maar lopen het risico hun
geestelijke gezondheid te scha
den als ze zover willen komen.
Dat blijkt uit een onderzoek van
een Brits onderzoeker, Tuvia
Melamed, van de Universiteit
van Central Lancashire, die bij
na 300 mannen en vrouwen
heeft ondervraagd. De vaardig
heden en vasthoudendheid die
vrouwen in staat stellen door te
dringen tot het 'glazen plafond'
zijn van een betere kwaliteit
dan die van een typisch manne
lijke manager, aldus Melamed.
Veel vrouwen staan echter
onder extreem grote druk en
worden 'bezorgd, in zichzelf ge
keerd en neurotisch' in hun
strijd voor promotie en behoud
van hun baan. Mannen op top
posities blijken extraverten do-
minerender, harder, evenwich
tiger en in het bezit van meer
zelfvertrouwen.
Volgens de onderzoeker moe
ten vrouwen in hoge posities
veel eigenschappen tonen die
als mannelijk worden be
schouwd, zoals hardheid en
zelfverzekerdheid, maar ze
moeten ook oppassen dat ze
niet 'teveel moeilijkheden ver-
^Werkconferentie vrouw
fin managementfuncties
i 'De dame aan zet.
I lemse nrf
«en in het midden- i
f vrijdag 21 Vet'JiS
»epv,d^s\ «p*
fe» O* a
-
tó/'
oorzaken'. Vrouwen moeten la
ten zien dat ze in staat zijn lei
ding te geven
schikten en mensen te ontslaan
dat nodig is. Tegelij
kertijd moeten zij zich bewust
zijn van de gevoeligheden van
onderge- hun mannelijke collega's.
„Ze moeten 'mannelijker' zijn
dan mannen, maar ze
ook bepaalde vrouwelijke ei
genschappen behouden zonder
te vrouwelijk te zijn." Volgens
hem leiden de innerlijke con
flicten bij vrouwen en de eisen
van gezinsverantwoordelijkheid
tot 'introversie en bezorgdheid'.
Waar succesvolle mannen vaak
kunnen rekenen op de steun
van hun gezin, krijgen succes
volle vrouwen vaak verwijten uit
die hoek.
Volgens Melamed lopen
vrouwen in hoge posities vaak
'op eieren'. Zij krijgen minder
salaris dan mannen in gelijk
soortige banen en worden ach
tergesteld in de hiërarchie.
Wanneer zij echter eenmaal
door het glazen plafond zijn
heengebroken, gaan zij meestal
sneller vooruit.
Tot de hindernissen die vrou
wen in hun loopbaanontwikke
ling vertragen, horen overmati
ge gezinsverantwoordelijkhe
den en een tekort aan kinderop
vang. Kriteria voor selectie en
promotie zijn gebaseerd op
mannelijke gedragspatronen,
en culturele waarden die wor
den geassocieerd met manne
lijkheid zijn in de meeste orga
nisaties de favoriete eigen
schappen.
VERTALING: LUUTJE NIEMANTSVERDRIET
BELASTING BELICHT
Om de belastingwetgeving te
vereenvoudigen, is in 1990 de
Oort-wetgeving ingevoerd. Op
veel punten is de belasting hier
door eenvoudiger geworden,
maar op sommige andere pun
ten is 'Oort' een bron van erger
nis. Dit ligt overigens meestal
niet aan de voorstellen van de
commissie-Oort zelf maar komt
hoofdzakelijk door inmenging
van de Tweede Kamer, die op
grond van politieke uitgangs
punten bepaalde aanpassingen
heeft bedongen.
Ook de Hoge Raad is op bepaal
de punten niet zo blij met de
Oort-wetgeving. Vooral de be
perkte werkkameraftrek voor de
eigen woning en het niet mogen
aftrekken van koffiegeld is vol
gens het hoogste rechtscollege
in strijd met het gelijkheidsbe
ginsel.
Werkkamer
Neem de werkkamer Üiuis. Als
iemand voor meer dan de helft
zijn inkomsten vanuit zijn
werkkamer verdient, dan mag
hij de kosten hiervan aftrekken.
Bij eigen woningen mag men
hier 15 procent van het huur
waardeforfait en 15 procent van
de energiekosten van de woning
aftrekken. Iemand met een
huurwoning mag echter 15 pro
cent van de totale huur aftrek
ken. De totale huur is echter
vaak hoger dan het huurwaar
deforfait, zodat een huurder ook
meer kosten kan aftrekken.
In een zaak voor de Hoge Raad
verdiende iemand met een ei
gen huis zijn inkomsten vooral
vanuit zijn werkkamer. Hij wil
de echter net als huurders 15
procent van de hogere huur
waarde en dus niet van het la
gere huurwaardeforfait aftrek
ken. De inspecteur was het hier
niet mee eens. In de nieuwe wet
staat immers duidelijk dat ie
mand met een eigen woning 15
procent van het huurwaarde-
forfait moet nemen, dus dan
moet hij dat ook maar doen.
In 1988 heeft de Hoge Raad de
ze ongelijkheid tussen huurder
en eigen woningbezitter goed
gekeurd. Maar door de Oort-
wetgeving is de wetgever een
stap te ver gegaan, vindt de Ho
ge Raad. De eigen woningbezit
ter kon in 1988 naast de 15 pro
cent ook de afschrijving op de
inrichtingskosten aftrekken.
Door de Oort-wetgeving kon dit
niet meer. Alleen 15 procent
van het huurwaardeforfait
mocht.
Volgens de Hoge Raad wordt de
ongelijkheid tussen huurder en
eigen woningbezitter zo wel erg
groot en in strijd met het inter
nationalegelijkheidsbeginsel.
Maar hoe wordt de huurwaarde
van een eigen woning bepaald?
De Hoge Raad gaf hiervoor een
oplossing: de huurwaarde stelt
men op de huurwaarde voor
ondernemingswoningen (dat is
Koffiegeld
Een man dronk onder zijn
(thuis)werk regelmatig een kop
je koffie. Hij kreeg hiervoor
geen vergoeding van zijn baas.
Daarom wilde hij de kosten af
trekken. Volgens de wetgever
mogen mensen die op een vaste
plek werken hun koffiegeld niet
onbelast vergoed krijgen en ook
niet aftrekken. Het blijkt echter
dat de fiscus wèl toestaat (hoe
wel in strijd met de wet) dat de
werkgever een onbelaste ver
goeding geeft van circa 1 gulden
per werkdag. De Hoge Raad
vindt dat wanneer dat wordt
toegestaan, ook moet worden
toegestaan dat de kosten aftrek
baar zijn, anders is dit in strijd
met het gelijkheidsbeginsel.
De werkkameraftrek is dus ver
ruimd en het koffiegeld mag
door werknemers die op een
vaste plek werken weer worden
afgetrokken. Men moet dan wel
in totaal boven de grens komen
van de aftrek die iedereen altijd
al heeft, het arbeidskosten
forfait. Dat is voor dit jaar 8 pro
cent van het inkomen met als
maximum 2.086 gulden. Komen
de werkelijke kosten hier boven,
dan kan dat bedrag worden af
getrokken. Als bewijs dienen de
koffiebonnetjes te worden be
waard.
De uitspraak is als een bom in
geslagen bij het ministerie van
financiën. Langzaam brokkelt
de Oort-wetgeving door dit
soort uitspraken af. Een ander
punt van de Oort-wetgeving is
dat niet méér kosten mogen
worden afgetrokken dan in die
beroepsgroep gebruikelijk is.
Het Gerechtshof in Leeuwarden
besliste echter in 1992 dat de
Belastingdienst moet bewijzen
dat de kosten al dan niet te
hoog zijn. Een zeer tijdrovende
taak, waarmee de Belasting
dienst niet blij is. Denk maar
aan een eerder in deze rubriek
besproken uitspraak, waarin de
inspecteur maar liefst 23 aangif
ten moest doorspitten om be
wijzen te vergaren.
BRUSSEL PETER DE VRIES
CORRESPONDENT
Met de vijand weer in zicht, lijkt
de identiteitscrisis over zijn
hoogtepunt heen. De verkie
zingszege van de Russische
rechts-radicaal Vladimir Zji
rinovski heeft zijn ontnuchte
rend effect op de NAVO niet ge
mist. Vier jaar lang was het mili
taire bondgenootschap tastend
op zoek naar een nieuwe rol in
een 'wereld zonder vijanden'.
Zelfs een spoedig lidmaatschap
van sommige voormalige tegen
standers van het Warschaupact
leek even een mogelijkheid.
Maar wanneer de regeringslei
ders van de 16 NAVO-landen
volgende week maandag naar
Brussel komen voor een specia
le topconferentie, zullen ze snel
concluderen dat dit niet het
moment is Rusland voor het
hoofd te stoten met een snelle
uitbreiding oostwaarts.
Robert E. Hunter, de kersverse
NAVO-ambassadeur van presi
dent Bill Clinton, was een paar
weken geleden duidelijk over
het belang van de komende top:
„Wanneer we niet voorwaarts
bewegen, zijn we ten dode op
geschreven." Het militaire
bondgenootschap heeft moeilij
ke jaren achter de rug. Legers
werden ingekrompen, flexibele
eenheden werden opgebouwd
uit de starre, op een massale
aanval voorbereide strijdkrach
ten, en er werd gezocht naar
nieuw emplooi in deelname aan
vredesmissies.
De topconferentie moet het ein
de markeren van die onzekere
periode. Europeanen en Ameri
kanen moeten, zegt Hunter, nu
de geschiedenis van de Koude
Oorlog ontdooit, zo snel moge
lijk een antwoord vinden op
twee belangrijke vragen: de om
vang en aard van de Ameri
kaanse betrokkenheid bij de Eu
ropese veiligheid enerzijds, en
de relaties tussen de NAVO en
de landen van het voormalige
Oostblok anderzijds.
Obsessie
Duidelijk is dat de Amerikaanse
obsessie met de situatie in Eu
ropa onder Bill Clinton is afge
nomen. De president heeft eco
nomische veiligheid tot een van
de kernpunten van het buiten
lands beleid gemaakt, en kijkt
daarbij regelmatig naarZuid-
Oost-Azië. De j\merikaanse
troepenmacht in Europa wordt
in hoog tempo teruggebracht
van 325.000 naar circa 100.000.
En de burgeroorlog in Bosnië
heeft voor het eerst sinds 1945
getoond dat de VS niet meer au
tomatisch de leiding neemt bij
het beteugelen van een regio
naal conflict.
De Amerikaanse neiging tot af
zijdigheid heeft ongerustheid
gewekt in Brussel. In de verga
derzalen van de Europese Unie
is jarenlang vol vuur getheoreti
seerd over de noodzaak van een
De NAVO en het voormalige Warschaupact vergaderen aan één tafel.
Binnenkort wordt vergaderd over de relaties tussen de NAVO en de lan
den van Oost-Europa, een aantal van deze landen wil zo snel mogelijk
lid worden van het bondgenootschap. foto archief
eigen 'defensie-identiteit'. Zo
werd de slapende Westeuropese
Unie (WEU) nieuw leven inge
blazen en aangewezen als de
gewapende arm van de Europe
se Unie. En de WEU heeft in
middels zelfs permissie gekre
gen om, indien nodig, gebruik
te maken van NAVO-voorraden.
Maar die details kunnen het ge
mis aan politieke leiding niet
verhullen, zoals Bosnië pijnlijk
duidelijk heeft laten zien. „Bij
regionale conflicten kunnen on
ze taxaties verschillen, maar bij
een wereldcrisis moeten we wel
op een lijn zitten", erkent ook
een Franse diplomaat. „We
hebben de Amerikanen immers
nodig. Dat houdt in dat we de
VS ervan moeten overtuigen dat
we zelf ook genoeg over hebben
voor onze defensie." Dat is de
eerste kwestie die volgende
week op de topconferentie
moet worden uitgepraat.
De Amerikanen hebben de af
gelopen maanden op een punt
in elk geval de touwtjes in han
den gehouden. Suggesties om
landen als Polen, Hongarije, de
Tsjechische Republiek en Slo
wakije snel tot de NAVO toe te
laten, zijn na enige discussie
terzijde geschoven.
Niet dat het idee onzinnig is. De
NAVO staat in principe open
voor uitbreiding, en de rege
ringsleiders zullen dat volgende
week dik onderstrepen. Begrip
is er dat de vier Oosteuropese
landen zich militair ongemak
kelijk voelen in het vacuüm dat
is ontstaan na het verdwijnen
van het Warschaupact. De afge
lopen jaren heeft de NAVO ook
al geprobeerd her en der samen
te werken met de voormalige
vijanden.
Maar een volwaardig NAVO-Iid-
maatschap is andere koek. Een
geïntegreerde militaire struc
tuur is immers pas mogelijk als
de landen hun legers en wapen
systemen aanpassen aan de
gangbare NAVO-standaarden.
Dat is een dure en ingewikkelde
operatie.
Daarnaast betekent een uitbrei
ding van het ledenbestand dat
de NAVO direct betrokken raakt
bij de vele (etnische) brand-
haardjes en grensconflictjes die
er nog leven in Oost-Europa. In
het theoretische geval van een
Hongaars-Roemeense oorlog
zou de NAVO immers verplicht
zijn de nieuwbakken bondge
noot te hulp te schieten.
„We moeten er geen doekjes
om winden. De landen die vra
gen om lidmaatschap, willen
maar één ding. Dat is leven on
der de atoomparaplu van Ame
rika", zegt een diplomaat. Tot
die nucleaire variant van 'Ster
ven voor Gdansk' is Washington
voorlopig niet bereid.
Er wordt in Brussel bijna niet
aan getwijfeld dat de VS op de 1
NAVO-top de andere bondge
noten zullen weten te winnen
voor een veel langzamere bena
dering, onder de werktitel 'Part
nersschap voor vrede'. Het
houdt in dat met de ex-War-
schaupact-landen afzonderlijke
verdragen worden afgesloten
over militaire samenwerking,
gezamenlijke vredesmissies en
oefeningen, uitwisseling van
militaire instructeurs, standaar
disatie en overleg in het geval
Het aantrekkelijke van het 'Part-
nerschaps'-voorstel is, zeggen
diplomaten, dat de NAVO de
discussie omzeilt over wie er
rijp is voor toetreding en wie
niet. De landen mogen zelf we
ten hoe ver ze willen gaan in de
samenwerking, en dat scheelt
Brussel de vervelende klus om
bijvoorbeeld Roemenië of Bul
garije te moeten weigeren. „We
spelen op tijdwinst", bekent een
diplomaat, „om af te kunnen
wachten welke landen echt lid
willen worden en wie afvalt. We
willen nu geen nieuwe grens
door Europa trekken."
Maar het grootste voordeel be
wees het 'partnerschaps'-voor-
stel na de verkiezingsoverwi-
ning van de rechts-extremist
Zjirinovski in Rusland. Voor Po
len vórmt de opmars van het
agressieve nationalisme juist
een extra argument om snel be
scherming onder de NAVO-pa-
raplu te zoeken, en Jeltsin aan
zijn oorspronkelijke belofte te
houden dat het land z'n eigen
bondgenoten mag uitzoeken.
Maar in Moskou heeft Zjirinovs
ki's zege het besef doen door
breken dat het definitieve ver
lies van de voormalige War-
schau-pact-landen wel eens te
veel zou kunnen zijn voor de
gekrenkte trots van het Russi
sche leger.
Met het schrappen van bezuini
gingen, een omstreden 'vredes-
rol' voor het Rode Leger in de
voormalige Sovjet-republieken
en een njet tegen de uitbreiding
van de NAVO, probeert Jeltsin
de militairen nu te paaien. De
Amerikanen, wordt op het
NAVO-hoofdkwartier gezegd,
willen daar wel rekening mee
houden. De angsten in de buur
landen zijn van ondergeschikt
belang, blijkt uit de woorden
van een Amerikaanse diplo
maat: „De psychologische be
hoefte aan veiligheid is groot,
maar het gevaar wordt overdre
ven. We zitten hier niet om die
landen gelukkig, maar veilig te
maken."