Een schoen voor chic en shabby
Leven en wonen
Wereldwijd aanbod onder één dak
MAANDAG 3 JANUAR11994
TUIN
Duitse medicus 'vader' van de Doc Martens
De azalea is
een bosplant
SPREEKUUR
Goede voornemens
Een gedachte die zich opdringt, tenminste
bij mensen met een geweten, is dat zij het
afgelopen jaar fouten hebben gemaakt; zich
misselijk hebben gedragen. Ze nemen zich
voor met een schoon vel papier te begin
nen. Niet meer te vloeken tegen de kinde
ren; hun ouders wat vaker te bezoeken; niet
meer vreemd te gaan, althans niet meer zo
vaak en, last but not least, gezonder te gaan
leven.
Een van de traditionele onderdelen van de
laatste categorie is het stoppen met roken.
Op deze plaats heb ik het al vaker over deze
gewoonte en haar gevolgen gehad, een
stokpaardje dat ik graag berijd. Want: roken
kan longkanker veroorzaken, en hartklach
ten.
Geen nieuws, dat kunt u lezen op elk pakje
sigaretten. Roken heeft ook andere gevol
gen: zweren aan maag en twaalfvingerige
darm komen vaker voor bij rokers dan bij
niet-rokers, chronische bronchitis en emfy
seem komen vrijwel uitsluitend bij rokers
voor, rokers gaan ook vaker incompleet de
kist in, dat wil zeggen min een voet of een
been, geamputeerd omdat de slagaderen
verstopt zijn geraakt. Een op de vier rokers
overlijdt vroegtijdig aan de gevolgen van
het roken en elke gerookte sigaret bekort
het leven gemiddeld met vijf minuten.
Miljarden
Als u nou zou zeggen: 'goed, alla, daar zit ik
niet mee, ik rook door en de gevolgen zijn
voor mijn rekening', dan vind ik dat best.
Als iemand werkelijk vastbesloten is om
zelfmoord-op-termijn te plegen, wie ben ik
dan om hem dat te verbieden. Maar de ge
volgen zijn niet alleen voor uw rekening.
Want op een dag komt u bij mij of bij één
van-mijn collega's. 'Dokter, ik hoest bloed
op, ik heb het zo benauwd, ik heb zo'n pijn
op m'n borst als ik de trap op moet, zo'n
pijn in m'n benen als ik een stukje loop'. En
daarmee rolt u de gezondheidszorg binnen,
en die rekening betalen we met z'n allen.
Die rekening is inmiddels opgelopen tot ve
le miljarden, en men heeft becijferd dat de
helft (dat leest u goed) van de totale kosten
van onze gezondheidszorg is terug te voe
ren op sigarettenconsumptie. Kosten van
verloren werktijd door ziekteverzuim zijn
hierin niet meegeteld.
U hebt echter het goede voornemen dit jaar
echt te stoppen. Wil deze poging slagen,
dan is het belangrijkste dat u echt wilt stop
pen. De meeste rokers, zo blijkt uit onder
zoek, willen wel stoppen met hun gewoonte
en jaarlijks lukt het meer dan 250.000 Ne
derlanders definitief met hun verslaving te
breken.
Naast de vaste wil om van roker niet-roker
te worden, is zelfdiscipline een eerste ver
eiste. Daarnaast een goed actieplan. Bedenk
dat u voorgoed van het roken af wil. Al snel
na het stoppen, kunt u veranderingen op
merken: een betere conditie, minder hoes
ten (binnen een maand), intensere geur- en
smaakervaringen. Warmere voeten door
een betere doorbloeding, een lagere bloed
druk.
Vorig jaar rond deze tijd stond in deze ru
briek: de cyclaam is een bosplant. Klopt, dat
is ook zo en de azalea is er ook een. Waar
om juist bosplanten tot onze favoriete win-
terbloeiers behoren, weet ik niet. Maar voor
problemen stellen ze ons wel. Het bos lijkt
qua microklimaat in niets op onze warmge-
stookte kamers, met volop droge lucht en
hitte.
Bosplanten houden van koelte, schaduw en
veel vocht. Niet alleen in de grond, ook in
de lucht. Om een beetje tegemoet te komen
aan de eisen van de azalea's (nauw verwant
met de rododendrons) zoeken we een
plaats in de kamer, die ver verwijderd is van
de warmtebron. In kamers met CV-radiato-
ren onder de vensterbank is dat zeker niet
de vensterbank. De warme lucht stijgt dan
langs de planten omhoog en daar houden
met name azalea's beslist niet van. Veel
licht is ook niet nodig in de korte tijd dat de
azalea huisgenoot is.
Vochtig houden gaat heel goed als we de
pot, of potten, in een bak met vochtige turf
zetten. Dan blijft de naaste omgeving steeds
vochtig. En nu de zorg: geregeld begieten
en om de veertien dagen wat plantenmest.
Ten aanzien van het gietwater kan nog op
gemerkt worden, dat kalkrijk water niet op
prijs wordt gesteld. Hard water noemen we
dat in de praktijk. Geen nood: een doorla
tend (linnen of katoen bijvoorbeeld) zakje
met turf in het gietwater zorgt ervoor dat de
hardheid iets minder wordt.
Behalve geregeld gieten (niet teveel natuur
lijk) hoort ook nog een wekelijks bad bij het
onderhoud. Hiervoor zetten we de plant
met pot in lauw water. Dat water moet over
de potrand reiken. Na een half uur mag de
plant eruit. Dan goed uit laten lekken vóór
de ompot er om gaat. Een plas nattigheid
onderin wordt niet gewaardeerd.
Als de azalea uitgebloeid is, gaat hij naar
een koele vorstvrije ruimte. Half mei krijgt
de plant, die we wel vochtig, maar niet te
nat hebben gehouden, nieuwe potaarde
met veel turf. Na de nachtvorsten mag ze in
de halfschaduw de tuin in.
's Zomers zorgen voor vocht als er een dro
ge periode is en af en toe voeden. Half okto
ber kan de plant weer naar binnen. Eerst
wennen in een koele kamer. Op deze ma
nier behandeld kunnen azalea's jaren mee.
Ze bloeien dan eigenlijk aardiger dan de ge
kochte exemplaren. Niet alle bloemen gaan
tegelijkertijd open, zodat het er natuurlijker
uitziet. Bovendien bloeien ze op die manier
langer.
LEZERSVRAAG
Wat leuk: er komen steeds meer kiwis in
onze tuinen. G. BIESBROEK uit WOU-
BRUGGE is de trotse bezitter van een man
nelijk en een vrouwelijk exemplaar. De
vraag nu is: wanneer en hoe snoeien. Het
antwoord luidt: pak vlug de snoeischaar. Na
half januari wordt het riskant. Dan komt er
al leven in de plant en is er kans op zoge
naamd 'doodbloeden'. Verder is het snoei-
recept heel simpel: takken ouder dan 3 jaar
kunnnen tot de grond toe worden afge
knipt. Jongere takken worden ingekort en
bijgesnoeid totdat er ongeveer 30 cm is tus
sen de diverse takken.
MEVROUW S. VOS uit ZANDVOORT is ver
drietig omdat haar kikkers al bij de eerste
flinke vorst bevriezen. Dat woord bevriezen
is in dit geval misleidend. De stakkers zijn
niet bevroren, maar gestikt. Op zoek naar
zuurstof zijn ze naar boven gekomen en
aan het ijs blijven zitten. De remedie is:
houd een flink stuk water open. Een gaatje
van 20 cm is voor 40 kikkers veel te weinig.
Het moerasgas dat zich in de vijver vormt,
moet weg kunnen. Dus moet er een flink
stuk open water zijn.
Er zijn ijsvrijhouders in de handel, maar
een flinke pan met kokend water elke dag
op het ijs gezet doet het ook. Kloppen om
het ijs weg te kappen mag nooit. Door de
trillingen worden de dieren in hun winter-
rust gestoord en dan hebben ze extra zuur
stof nodig.
Bij zeer lange, zeer strenge vorst, zullen er
moeilijkheden komen bij een vijverdiepte
van 45 cm. De vorstgrens ligt in ons land
rond de 60 cm, 100 cm is de beste diepte.
Maar wellicht wordt het niet zo koud.
Actieplan
'Zijn er geen bijzondere middelen nodig om
te kunnen stoppen?' Nee. Het kan op wils
kracht alleen. Er zijn wel twee medicijnen
die een steun in de rug kunnen zijn. Nico-
rette (kauwgum met nicotine) en Nicotinell
(nicotinepleisters). Deze zijn op recept van
huisarts of specialist te krijgen. Aarzel overi
gens niet uw arts te bezoeken als u wilt
stoppen. Als iemand een belangrijke rol kan
spelen bij de uitvoering van uw voornemen,
is het wel uw arts.
Het actieplan in het kort:
1. Prik een datum waarop u stopt en bereid
2. Stop ineens, dan hebt u de meeste kans
van slagen.
3. Stop samen met een ander.
4. Verzamel uw redenen om niet-roker te
willen zijn.
5. Bestudeer uw rookgewoonten zodat u ri
sico-situaties kunt ontlopen.
6. Ruim alle herinneringen aan uw rokende
leven op.
7. Drink veel water, eet veel fruit en loop in
het begin met een grote boog om gezellige
drankjes als thee, koffie en alcohol heen.
8. Zorg voor lichamelijke ontspanning zoals
wandelen of zwemmen.
Ik wens u een standvastig 1994.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend
in de natuur een vraag op? Greet Buchner
zal proberen voor u het antwoord te vin
den. De vraag kunt u opsturen naar Dami-
ate Dagbladen, Postbus 507, 2003 AP
Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WO
NEN.
Gerry Weber
komt met
grote maten
Goed nieuws voor
grote maten, er
komt weer meer
keus. Met de collec
tie Samoon biedt
Gerry Weber de ma-
142-54 leuke, jon
ge kleding voor een
redelijke prijs. Vol
gens een woord
voerster van het
Duitse bedrijf is de
jwe collectie te
vergelijken met het
'jonge' Gerry-We-
bermerk Taifun.
Presentatie op de
modebeurs in Düs-
seldorf (6 februari)
wil zeggen, dat Sa-
□n komende
herfst in de Neder
landse winkels kan
hangen.
Drie-in-een vijl
Fing'rs heeft een nieuwe nagelvijl op de
markt gebracht, de 3-in-l-hoogglansvijl
9,95). Drie handelingen kunnen met de
zelfde vijl worden verricht. Met het grove
rose gedeelte kunnen ribbeltjes en oneffen
heden op de nagels worden geëgaliseerd.
Het fijnere witte gedeelte moet worden ge
bruikt om de nagels glad te vijlen. Door
tenslotte de grijze kant van de vijl te gebrui
ken kan men de nagels laten glanzen.
Tribu
Tribu is de naam van de nieuwe geur van
Benetton. Het parfum wordt gelanceerd als
'een ecologisch manifest', waarin Siciliaan-
se mandarijn, Franse zwarte besseknop-
pen, moederhars uit Iran, bladeren van
Egyptische viooltjes, Egyptische jasmijn,
ylang-ylang uit Cmoro, geranium, Haïti -
aanse vetiver, boommos van de Balkan,'
Thaise bezoë en sandelhout zijn verwerkt,
en een handvol Braziliaanse tonkabonen.
De strak gevormde flacon is gemaakt van
glas en recyclebare kunststof en wordt ver
pakt in een onbewerkt doosje van kring
loopkarton. De ontwerper is Tamotsy Yagi,
de artistiek manager van Benetton Cosme-
Zevende 'woondagin Keulen:
Topmodel Naomi Campbell
en Madonna dragen ze, maar
ook Engelse postbodes, ver
pleegsters, bouwvakkers en
Engelse prinsjes William en Har
ry. Ooit ontwikkeld als een
comfortabele en veilige ge
zondheidsschoen, is de Dr.
Martensschoen te her
kennen aan het felgekleur
de stiksel rond de zool
nu een onvervalst cult-pro-
dukt geworden. En zoals
het een echte modehype
betaamt, is er, naast talloze
goedkope imitaties, nu ook
een kledinglijn van het merk.
Een originele Doe
Martens: rood van
kleur met geel stiksel
langs de zool. foto
cpd
gewoon niet", verzekert een
draagster.
Het waren de skinheads die aan
het eind van de jaren zestig de
Doc Martens ontdekten. Mas
saal schoeiden zij zich met
cherry reds, een halfhoge veter
laars in helder rood. Vanaf dat
moment is de Doe een cult-
symbool. Model krakers-kistje
prijkt vervolgens nog aan de
voeten van mods, rockers, pun
kers en ska-fans. Nu hebben
ook de grungers het kistje ont
dekt. En dat voor een schoen,
die in het begin van zijn carrière
hoge ogen gooide bij de 'oude
dames met moeilijke voeten'.
De 'doc' die de schoen be
dacht, was een Duitser en heet
te geen Martens maar Maer-
tens. De medicus Klaus Maer-
tens had na een ski-ongeluk be
hoefte aan een paar comforta
bele schoenen. Samen met de
bevriende ingenieur Herbert
Funck ontwikkelde hij een flexi
bele lichtgewicht schoen met
een luchtkussenzooi, vervaar
digd uit oude fietsbanden.
Dr. Maertens verkocht zijn
vondst ook buiten Duitsland en
ging in 1959 op zoek naar een
fabrikant die zijn schoen voor
de Engelse markt wilde produ
ceren. Die fabrikant vond hij in
het familiebedrijf R. Griggs
Co, al sinds 1901 gespeciali
seerd in werkschoenen en le-
gerlaarzen.
Griggs schrapte de 'e' uit de
naam en voegde de merknaam
AirWair toe. Op 1 april 1960 rol
de het eerste Engelse paar van
de band. Het model heet, ver
wijzend naar de datum, 1460,
en heeft inmiddels de status van
klassieker bereikt. Het bedrijf
wordt nu geleid door de vijfde
generatie Griggs.
Behalve model 1460 is de col
lectie anno 1994 uitgebreid met
een dames- en een kinderlijn
(met extra zware stiksels), casu
als voor mannen, stevige stap
pers, schoenen met stalen neu
zen, een landelijk geïnspireerde
collectie en een jonge en na
tuurlijke lijn. De terrain-collec-
tie is op de markt gebracht om
de geijkte sportschoen uit het
straatbeeld te verdrijven. Daar
naast zijn er nog steeds echte
werkschoenen: de Getta Grip
veiligheidsschoen, de Impact en
de Steelies.
Voor de Doc Martens kleding
collectie heeft Griggs samenge
werkt met het trendy Engelse
merk Red or Dead van het ont
werpersduo Wayne en Ge'raldi-
ne Hemingway. Tien jaar gele
den maakten zij op de beroem
de Londense Camden Market
furore met Doc Martens boots
die waren versierd met veilig
heidsspelden, fel gekleurde ve
ters, kraaltjes en metalen teen
stukken.
De kledingcollectie is be
stemd voor mannen in de leef
tijd van 20 tot 45 jaar. Er zijn
twee lijnen. Een jonge collectie,
geïnspireerd op Britse werkkle
ding en waarin het bekende ge
le stiksel steeds terugkeert. En
een nettere, klassieke lijn, die
eveneens een hele Engelse uit
straling heeft.
Ook het bijpassende onder
goed is geïnspireerd op werk-
manskleding, wat onder meer
heeft geleid tot T-shirts met
knoopsluiting en lange onder
broeken. Daarnaast zijn er nog
de accessoires, waaronder een
wollen grunge-muts.
Kostuum van afval
Carnaval; het lijkt nog een hele tijd weg, maar het staat zo weer voor de
deur. Wie voor niet al te veel geld een leuk kostuum wil hebben, kan
het voorbeeld van dit drietal volgen. Zij gebruikten verpakkingsmateri
aal om hun zwarte catsuits op te fleuren. foto epa
Nergens ter wereld zijn zó veel
meubelen bijeen te zien als tijdens
de Internationale Meubelbeurs in
Keulen. Al voor het zevende achter
eenvolgende jaar is de laatste dag
van deze gigantische manifestatie
gereserveerd voor de consument.
Zondag 23 januari is het in Keulen
weer Wereldwoondag. Van 9.00 tot
18.00 uur kun je er je ogen uitkij
ken.
Een dagkaart kost DM 20, in Ne
derlands geld omgerekend zo'n 23
gulden. Maar het is voordeliger in
de voorverkoop, via de Nederlands-
Duitse Kamer van Koophandel een
toegangsbewijs te bestellen
17,75) dat ook recht geeft op gra
tis gebruik van openbaar vervoer in
de regio Keulen/Bonn (Meer infor
matie 070- 3614251).
Collage
Een belangrijke trend is op het
ogenblik het collage-interieur, een
inrichting die is samengesteld uit
meubels en overig toebehoren in
verschillende stijlen, materialen en
uitvoeringen. Dat vergt veel kijken
en keuren, plussen en minnen. In
de praktijk komt het er meestal op
neer dat je showrooms in- en uit
loopt om een leuke compositie bij
elkaar te zoeken.
In Keulen maken ze je het een
stuk makkelijker: een wereldwijd
aanbod onder één (maar wel heel
groot) dak. Van stijlmeubelen tot
boerenbarok, avantgarde ontwer
pen, klassieke en eigentijdse interi
eurs. Het is op één zo'n dag fysiek
niet allemaal te befietsen (wat dacht
je: totaal 260.000 vierkante meters).
Maar de grondige organisatie heeft
het geheel in hapklare brokken op
gedeeld, waaruit iedereen de lieve
lingshapjes kan oppikken.
Om even een idee te geven: in hal
2 (drie etages hoog) vinden liefheb
bers van design-meubelen het
Avantgarde Design Centre. Op de
tweede etage van de hallen 10 en 11
zijn tafels en stoelen bij elkaar ge
bracht. Meubeltjes voor kinder- en
tienerkamers zijn te zien in weer
andere hallen. Hetzelfde geldt voor
zitmeubelen. En omdat '94 een
'even jaar' is, zijn ook de fabrikan
ten van keukenmeubelen van de
In deze flexibele keuken met verrijdbare onderkastjes is veel aandacht besteed
aan een goede werkhoogte bij elk keukenkastje. foto gpd
partij, geconcentreerd op de parter
re van hal 14.
Keukens
Ook in de keuken regeert de colla
ge-trend. Niet meer een gesloten
front waarbij alles achter deurtjes is
verborgen, maar een variabele en
creatieve inrichting. Daarbij zijn
normen als praktisch en alles onder
handbereik belangrijker dan alles
uit het zicht opgeborgen-, afgekeken
van de professionele keuken. Keu
kengereedschap wordt zichtbaar, en
snel te pakken, opgehangen bij de
plaats waar je dat gebruikt. Aan er
gonomie wordt steeds meer aan
dacht besteed: de juiste werkhoogte
is nauwkeurig berekend. In plaats
van vaste kasten zijn er flexibele
(onder)kasten op wieltjes.
Integreren
De slaapkamer is al sinds lang niet
meer de plaats waar je gauw je ogen
dicht knijpt. Voor éénkamerwonin
gen, waarin zowel geleefd, gegeten
als geslapen moet worden, beden
ken ontwerpers steeds fraaiere en
comfortabeler bedbanken. Want
slapen en wonen worden steeds
verder geïntegreerd.
Tenslotte nog een tip: vanaf 14 ja
nuari tot 15 april (dus ook tijdens de
Wereldwoondag) is in Keulen in het
Museum für Angewandte Kunst een
tentoonstelling met ook uit Neder
land afkomstige meubeldesigns te
bezichtigen. Daarin wordt een over
zicht geboden van design dat in de
afgelopen twintig jaar in ons land
tot stand is gekomen. Want tenslot
te kunnen we er hier ook wel iets
De eerste weken zitten ze ver
schrikkelijk, vertelt iemand die
drie paar in de kast heeft staan.
Daarna staan ze naar je voet en
wil je ze nooit meer uitdoen.
Doc Martens, zoals de schoen
meestal wordt genoemd, is een
produkt voor zowel chic als
shabby. Met zijn robuuste
werkmansuiterlijk past hij niet
alleen in het naar de jaren ze
ventig terughunkerend mode
beeld van dit moment, maar
ook in de 'nieuw flinkse'-attitu-
de van de eigentijdse intellectu
eel. Zoals Felix Rottenberg zijn
Boss-kostuum dasloos en met
de bovenste shirtknoopjes open
draagt, zo draagt de moderne
man onder zijn casual maar
toch nog nette tenue geen bro
gues met gaatjes meer, maar
een stel stevige stappers.
Bij de trendy schoenwinkel Sa-
cha vliegen de Dr. Martens-
schoenen de winkel uit. „Wij
hebben gewoon moeite om er
aan te komen, want de fabri
kant in Engeland kan de vraag
niet aan. Wij moeten ze nu bij
verschillende importeurs van
daan halen", zegt bedrijfsleider
Jan Chatrer. Met merken als
Sancho, Palladium, Yellowcab
en Lumberjack behoort Doe
Martens tot de onbetwiste
schoenentop.
Kenmerkend voor Doe Mar-
tens-schoenen, die ook in con
ventionele modellen te koop
zijn, is de AirWair of luchtkus
senzooi. Die is verdeeld in ho-
ningraatvormige vakjes en is zo
danig aan het bovenblad van de
schoen vastgemaakt, dat er een
luchtkussen ontstaat onder de
bal van de voet. De zool is bo
vendien gemaakt van een spe
ciaal materiaal, dat bestand is
tegen olie, vet, zuur, petroleum
en alkali en dat tevens behoedt
tegen uitglijden. „Die zool slijt
Een model uit de klassieke lijn van de Dr. Martens-kledingcollectie. foto gpd
