Paul Witteman gokt op
goede smaak TV-kijkers
'De beste kinderserie ooit gemaakt'
'Jackpack vooral leuk voor kijker'
Rtv show
MAANDAG 14JUN11993
VARA-presentator met praatprogramma op 'prime time'
HILVERSUM JAN VAN ST1PRIAAN
TJ
en praatprogramma
I j °P prime time, je
moet maar durven.
Tijdens de kijkdichte uren dus,
tegenover programma's als
'Goede Tijden, Slechte Tijden',
'Op zoek', 'Soundmixshow' en
andere massa-trekkers. VARA's
Paul Witteman mag het vanaf
januari gaan proberen. „Ik heb
nog nooit een praatprogramma
op prime time gehad. Het is ook
enigszins een risico, want het is
natuurlijk wel de bedoeling om
minstens een miljoen kijkers te
halen. Menig programma redt
dat niet op dat tijdstip.''
Paul Witteman haalde met
zijn programma 'Met Witte
man', dat steeds op de late
avond werd uitgezonden, hoge
kijkcijfers. Boven verwachting.
..Ik denk dat wij een goede
smaak ontwikkeld hebben.
Daarom trokken we veel kijkers
en was de waardering hoog.
Hoge cijfers hebben we gehaald
zónder effectbejag. Als iemand
gaat huilen, kun je dat op 100
manieren benaderen. Een jank-
partij hebben wij er nooit van
gemaakt. Wat onze kracht is
weet ik niet: ik houd het nog
maals op goede smaak."
Witteman stelde de VARA-di-
rectie voor om niet alleen de
frequentie van het aantal uit
zendingen te verhogen weke
lijks in plaats van tweewekelijks
maar ook het tijdstip te ver
vroegen. Daar had VARA-voor-
zitter Marcel van Dam wel oren
naar. Witteman: „Een leuk soort
beloning voor een goed sei-
Regisseur Bob Rooyens is
aangetrokken om een formule
te bedenken. „We willen een
programmaformule ontwerpen
geënt op de oude, bestaande
formule. Met nog meer mense
lijke confrontaties en minder
deskundigen in de studio."
Maar denk niet dat Witteman
van plan is omstraks met een
glimmend pak de verlichte trap
af te komen teneinde het geheel
een meer showy aanzien te ge
ven. „Absoluut niet", haast Wit
teman zich te zeggen, „het pro
gramma, waarvoor we nog geen
naam hebben, krijgt een jour
nalistieke aanpak in de psycho
logische hoek. Bijvoorbeeld: hoe
leven mensen met in de familie
een crimineel. En: wat beleven
ouders van een aan drugs ver
slaafd kind. We zoeken 100 uit
stekende onderwerpen en pik
ken er weer de beste 13 uit."
„Sinds het vertrek van Peter
Jan Rens naar RTL 4 hebben we
bij de VARA flink nagedacht.
Wat is ons antwoord daarop?
Een nieuwe showmaster van
het formaat Rens? Probeer er
maar een te zoeken én te beta
len. Talent is schaars in ons
land."
Het antwoord wordt (een
beetje) Witteman. „Onze pro
gramma's zullen in de toekomst
meer durf en lef uitstralen. We
willen de bestaande goede pre
sentatoren aan programmaver
nieuwing laten doen."
Paul de Leeuw is volgens Wit
teman zo'n vernieuwer pur
sang. „We zoeken onze eigen
middelen om de kijkers niet van
ons te laten vervreemden. Paul
de Leeuw is daar een goed voor
beeld van. Hij is zéér controver
sieel, maar hij heeft veel aan
hang. Kijk, dat moet de aanpak
van de programma's zijn. Niet
de gemakzuchtige weg kiezen."
Goede Tijden
„Inderdaad trekt 'Goede Tijden
Slechte Tijden' dagelijks zo'n
twee miljoen kijkers. Maar er
blijven nog altijd veel mensen
over. Daar moet je je op richten.
Tussen soap en ballet zijn nog
tal van mogelijkheden te beden
ken. Het hoeft niet allemaal
Henny Huisman te zijn."
Dat klinkt mooi, maar is er nog
wel wat te verzinnen op het ge
bied van talkshows. Alles is toch
al een keer gedaan?
„Ik begrijp de scepsis. Maar
het is bijna een plicht om iets
nieuws te proberen. Het is nu
bijna allemaal hetzelfde. Je ziet
een hengel met een microfoon
op het publiek gericht. De ca
mera zwenkt van het publiek
naar de tafel waar de deskundi
ge zit. Als je geen presentator
ziet, weet je dus niet eens naar
welk programma je kijkt. De
oorzaak is dat de regisseurs in
Nederland weinig ervaring heb
ben met dit soort werk. Daarom
hebben we aan Bob Rooyens
gevraagd om iets nieuws te ont
werpen. Voor een ander soort
stemming en om af te komen
van het clichébeeld. Er worden
al 50 jaar talkshows gemaakt,
dus er is alle reden om aan iets
nieuws te denken. Je kunt wel
gemakkelijk zeggen, dat de talk
show heeft afgedaan, maar dat
is onzin. Denk maar eens aan
'Rondom Tien', 'Sonja' of 'Ka-
rel'. Of Gert Berg. Dat zag er
leuk uit. Alleen vind ik die man
wat ordinair".
Witteman meent dat op dit
moment de publieke omroep
z'n tanden moet laten zien.
„Het is een cruciaal moment.
De publieke omroep kan nu z'n
eigen gezicht laten zien, zonder
dat de kijkers weglopen. Maar
dan moeten er wel creatievere
programma's gemaakt worden
om een behoorlijk publiek te
krijgen. Maar gelukidg begint
dat besef bij bijna alle omroe
pen door te dringen."
NOVA
Paul Witteman is niet alleen de
man van 'Met Witteman' en an
dere VARA-produkties, hij be
paalt ook mede het gezicht van
NOVA, de actualiteitenrubriek
van NOS en VARA, een fusie die
verleden jaar oktober tot stand
kwam. De kritiek op NOVA
barstte al snel los. Paul Witte
man vindt het allemaal onzin.
De fusie is boven verwachting
gegaan, zegt hij, „alleen gaat de
journalistieke samensmelting
wat trager."
Hij geeft toe dat de rubriek
nog niet een echt eigen gezicht
heeft gevormd. ,lk doe niet mee
aan zwartkijkers die zeggen: die
rubriek is niet goed. De volwas
senheid om elkaar bij de publie
ke omroep te vinden, bestaat
nog niet. NOVA is tot de belang
rijkste nieuwsfactor in Neder
land uitgegroeid. De kijkcijfers
ontwikkelen zich goed. Het is
een stabiel en sterk blok. Rela
tief het sterkste blok van de hele
avond. Drie a vier avonden per
week halen we goede kijkcij
fers."
In oktober komen er wat or
ganisatorische -veranderingen.
Wat precies is niet duidelijk.
„Talenten moet je zo maximaal
mogelijk benutten. Wat dat be
treft zijn er wat fouten gemaakt.
Want nu zitten niet de sterkste
mensen op de beste plaatsen."
Het afnemen van interviews
door twee presentatoren
sportjournalist en 'gewone'
journalist' valt volgens Witte
man onder de categorie kinder
ziektes. Niks haat en nijd. Niks
ondeskundigheid richting de
sportjongens. „Er is een sfeer
geschapen alsof er een»dédain
bestaat jegens de sportredac
teuren. Mart Smeets vind ik bij
voorbeeld een van de beste pre
sentatoren. Ik vind gewoon dat
je niet met z'n tweeën een goed
interview kunt afnemen, als je
maar vijf minuten de tijd hebt.
Nogmaals, dat heeft niets te
maken met dédain."
„Er zijn mensen die denken
dat ik spijt heb dat ik naar NO
VA ben gegaan", zegt de ad
junct-hoofdredacteur van de
rubriek, „maar dat is absoluut
niet waar. Ik vind dat we een
goede rubriek op poten hebben
gezet. Vergeet niet: het is niet
zomaar een clubje, maar een
hele organisatie als je zes keer
per week uitzendt. Ik ben er
trots op dat dat is gelukt. De
enige echte fout die we hebben
gemaakt, is dat we bij aanvang
te hoog van de toren hebben
geblazen. Nee inderdaad, ik heb
als presentator niet meer 'de
macht' van een geheel eigen ru
briek zoals ik dat bij 'Achter het
Nieuws' bij de VARA had. Maar
goed, macht is een relatieve
vreugde in de journalistiek."
Paul Witteman: „Tussen soap en ballet zijn nog tal v
Henny Huisman te zijn."
KRO laat in
comedy jaren
vijftig herleven
DEN HAAG CPD
Bij de KRO is begin volgend jaar
een nieuwe Nederlandse come
dy te zien. 'Toen was geluk heel
gewoon' is de titel van de serie,
die op dit moment in de stu
dio's van John de Mol jr. wordt
opgenomen. De KRO heeft
twaalf afleveringen aangekocht.
Als de serie aanslaat zal er een
vervolg komen.
'Toen was Gelük heel ge
woon' is een bewerking van de
Amerikaanse serie 'The Honey-
mooners', die in de jaren vijftig
zeer populair was. Gerard Cox
en Sjoerd Pleysier vertaalden en
bewerkten een aantal afleverin
gen, en zij spelen ook de hoofd
rollen, samen met Joke Bruijs
en Manou Goeman-Borgesius.
Peter Romer was betrokken bij
de ontwikkeling van het script.
'Toen was geluk heel gewoon'
speelt zich af in het Rotterdam
van de jaren vijftig, en draait
om twee echtparen: buschauf
feur Jaap en zijn vrouw Nellie
Kooiman (Cox/Bruys), en hun
bovenburen Siem en Zus Stok
vis (Pleysier/Goeiman-Borge-
sius).
Siem werkt bij een riolerings-
bedrijf. Jaap wil graag hogerop
komen, maar de pogingen daar
toe mislukken jammerlijk. Jaap
wordt in zijn tevergeefse klim
partijen op de maatschappelijke
ladder altijd trouw terzijde ge
staan door zijn vriend Siem.
De originele serie 'The Ho-
neymooners' was van oor
sprong een radiocomedy: The
Bickersons, waarin een ruziënd
echtpaar optrad. Showmaster
Jackie Gleason liet de serie voor
TV bewerken en vanaf 1952 was
deze te zien als vast onderdeel
van de 'Jackie Gleason Show' bij
de Amerikaanse zender CBS.
Deze show werd later, in het
seizoen 1964-1965 door de KRO
uitgezonden.
In 1955 werd 'The Honey -
mooners' een half" uur durend
TV-programma van 39 afleve
ringen.
De serie was in Amerika
enorm populair: er kwamen
boeken uit en werd een fanclub
opgericht. De karakters van
'The Flintstones' zijn eveneens
op .'The Honeymooners' geba
seerd.
'Kunt u me de weg naar Hameien vertellen, meneer?' op video
De onstuitbare opmars van interactieve televisie
Y7~
osten noch moeite
zijn gespaard om de
_JL. Jafcfc.complete televisie
serie 'Kunt u mij de weg naar
Hameien vertellen, mijnheer?'
op video uit te brengen. De eer
ste twee exemplaren met afleve
ringen en compilaties van jaar
gangen werden onlangs ten
doop gehouden op een reünie
van deelnemers aan de succes
volle jeugdserie. De happening
had plaats bij de KRO te Hilver
sum, de omroep die de serie
tussen 1972 en 1976 uitzond.
Aanvankelijk werd veronder
steld dat slechts zes afleverin
gen bewaard waren gebleven.
In 1989 herhaalde de IQIO deze.
De rest was tot verbijstering van
velen gewist. Onlangs werden
echter bij tekstschrijver Harry
Geelen thuis de nummers 6 tot
en met 45 aangetroffen. Met
een oud type videorecorder had
hij de beelden opgenomen in
zwart-wit. De bedenker van de
serie beschikte bovendien over
de mastertapes van alle 125
liedjes.
I-ater werden nog enkele
compilatie-tapes en een com
plete live-opname aangetroffen
in de archieven van KRO en
NOB. Ten slotte bleek Rob de
Nijs de laatste twintig afleverin
gen te bezitten. De KRO gaf toe
stemming voor het uitbrengen
van de koopvideo's in een opla
ge vari vijfhonderd stuks. Het
materiaal werd door Barry van
der Sluis opgeknapt. De koopvi
deo's zijn verkrijgbaar bij het
Nederlands Artiesten Museum
te Appingedam.
Gejuich
Op de reünie waren veel leden
van het jeugdkoor Henk van de
Velden aanwezig en talloze ac
teurs, actrices en andere mede
werkers. onder wie hoofdrolspe
lers Rob de Nijs (Bertram Bie
renbroodspot) en Loeki Knol
(Udwientje Walg). John Lan-
ting, RudiFalkenhagen, Rita
Corita en Bueno de Mesquita.
Rob de Nijs had eigenlijk be
dankt voor de eer. Hij heeft ru
zie met de directeur van het re
cent opgeheven Rob de Nijs-
Terug in de tijd, toen Martin Brozius nog geregeld op televisie te zien was. In 'Kunt u mij de weg naar Hame
ien vertellen, meneer' was hij Amout Koffy. Margreet Heemskerk (prinses Madelein) was zijn tegenspeelster.
Museum, de heer Arie Moltma-
ker. Er klonk gejuich toen De
Nijs alsnog de zaal betrad, ge
tooid met zonnebril en gedraai
de baseball-cap. Hij noemde
Hameien „de beste kinderserie
ooit gemaakt".
Aan de muren hingen foto's
en er stonden vitrines met daar
in elpees van Hameien en Oe-
bele en decortekeningen van de
onlangs overleden decoront
werper Jan P. Koenraads. Aan
de serie werkten in totaal 84 ac
teurs en kinderen mee. Om pro
blemen met de arbeidsinspectie
te voorkomen, mochten de
jeugdigen in die dagen slechts
beperkt repeteren. Ze hebben
overigens nooit een financiële-
vergoeding ontvangen voor het
werk.
Dubbele lading
Emmy Lopes Dias (koningin
Madeleine van Bambergen) liep
op de reünie langs de vitrines.
Ze zag er de nachtjapon han
gen, waarmee ze in de serie in
bed lag. Verderop was haar
pruik tentoongesteld en de bij
passende kroon. Het is volgens
haar absoluut ondenkbaar dat
een serie van de omvang van
Hameien in deze tijd opnieuw
werd gemaakt. „Veel acteurs
deden mee; er was eigenlijk nie
mand die 'nee' zei, alleen Ko
van Dijk", vertelt ze. „We had
den zo'n plezier onder elkaar
over de dubbele lading die er
vaak in de teksten zat, waardoor
de kinderen en de groten er ver
schillende betekenissen aan ga-
Hameien was een van de eer
ste grote produkties die in kleur
op het scherm werden ge
bracht. Bijzonder was verder
dat de makers de 'chroma key'-
techniek toepasten, waarmee
de suggestie werd gewekt dat
alle koorleden en acteurs bij
voorbeeld op een wolkje vlogen.
De totale kosten van de 45 afle
veringen waren destijds bijna
vijf miljoen gulden.
„Herhalen die hap", riep mu
ziekleider Joop Stokkermans
vanaf het podium. Regisseuse
Tineke Roeffen herinnerde aan
de teksten die ze van Harry
Geelen ontving. „Vaak onbegrij
pelijk, vond Joop. Ik dacht ook
vaak: wat moet ik ermee. En
dan zei Harry doodleuk: O, dan
schrijf ik toch gewoon wat an
ders."
Geelen werd een „unieke pro
fessor" genoemd, aan wiens
brein de meest merkwaardige
verhalen ontsproten. In diezelf
de periode werkte hij aan de
kinderserie Q en Q. Barry van
der Sluis is met de KRO in ge
sprek over het uitbrengen van
de overige afleveringen.
AMSTERDAM
De scheidsrechter fluit en wijst
naar de penaltystip. In de huis
kamer schuift een man naar het
puntje van zijn stoel. Hij zou
het liefst in de TV kruipen. Het
is de laatste kans in de wedstrijd
om een voorsprong te halen. De
camera zoomt in op de man die
de strafschop gaat nemen. Bo
venin beeld verschijnt een
meerkeuzevraag: vanuit welk
standpunt wilt «u de penalty
zien? A: de keeper, B: de rech-
terzijlijn, C: de linkerzijlijn, D:
de strafschopnemer. De man
grijpt de afstandbediening van
zijn JackPack en drukt op A. Hij
wil wel eens zien hoe de keeper
de bal op zich af ziet komen.
Het klinkt nog onwerkelijk,
maar binnen een paar jaar is
het realiteit. De kijker kan zich
daadwerkelijk gaan bemoeien
met wat hij op de buis ziet. Het
televisiescherm is dan geen
starre scheidingswand meer
zijn tussen kijker en de omroep,
maar een deur waardoor de kij
ker 'in' de TV kan stappen. De
kijker hoeft piet langer passief
naar het scherm te kijken.
Interactieve televisie is het to
verwoord en vanaf 1 oktober
kan iedere Nederlander die een
telefoon, een televisie en een
JackPack (decoder en afstand
bediening) heeft er gebruik van
maken. Vanaf die datum gaan
Nederlandse omroepen en de
STER onder de naam Telejack
interactieve televisieprogram
ma's uitzenden. De program
ma's worden gemaakt in sa
menwerking met het Amster
damse bedrijf Veil Interaktieve
Televisie. Nederland is daarmee
het eerste land in de wereld
waar op zo'n grote schaal inter
actieve televisie wordt geïntro
duceerd. Eind september begint
Veil met een grootscheepse pu
bliciteitscampagne om Jack-
Pack onder de aandacht van de
kijker te brengen. Wie 's mid
dags belt kan 's avonds al inter
actief naar de buis kijken.
Lingo
Met interactieve televisie kun
nen kijkers onder meer mee
doen aan spelletjes als 'Tri-
viant', "Twee voor Twaalf en
'Lingo'. Daarnaast kan de kijker
De interactieve televisie komt eraan; Caspar Keller demonstreert.
informatie opvragen over on
derwerpen die hij op televisie
ziet en vanuit de luie stoel voor
de buis produkten kopen via
STER-commercials.
Om de omroepen en de STER
kennis te laten maken met de
mogelijkheden van interactieve
televisie heeft Veil bij program
mamakers, omroepdirecties,
adverteerders en reclamebu
reaus een JackPack geïnstal
leerd en een flink aantal televi
sieprogramma's en recla
mespots interactief gemaakt.
„JackPack moet je vooral zien
als iets heel leuks voor de kij
ker", meent Casper Keller, sales
manager bï\ eerdergenoemd be
drijf. „Met die benadering gaan
we het in september op de
markt brengen. Mensen die al
jarenlang voor de buis zitten te
vloeken en te schelden omdat
ze de antwoorden van 'Twee
voor Twaalf al lang weten, kun
nen nu met hun 'JackPack'
meespelen. Ze kunnen tegen
het studiokoppel spelen."
Met JackPack wordt een aan
tal dingen ook makkelijker voor
de kijker, zegt Keiler. „Neem
nou het programma 'Dat Willen
We Even Kwijt' van Wim Bos
boom. Bij de TROS komen na
de uitzending honderden brie
ven binnen van mensen die de
volledige tekst van het pro
gramma opvragen. Met Jack-
Pack bestelt de kijker de tekst
met een druk op de knop. Je
hoeft niet meer je vrouw aan te
sporen om snel een pen te pak
ken om het adres te noteren.
Geen gedoe meer met postze
gels die je net niet in huis hebt."
Verkiezingen
Volgens Keiler geeft interactieve
televisie de kijkers het gevoel
dat ze echt iets te vertellen heb
ben over programma's. „Voor
programmamakers is één van
de belangrijke mogelijkheden
van interactieve televisie dat ze
hün kijkers rechtstreeks vragen
kunnen stellen over de inhoud
van het programma. Of ze kun
nen de kijkers vragen hun me
ning te geven over een onder
werp. De gasten in de studio
kunnen daar bijvoorbeeld direct
op reageren. De kijker heeft dan
het idee dat er daadwerkelijk
naar hem wordt geluisterd. Hij
telt mee. Zijn mening is ineens
belangrijk."
De manier waarop interactie
ve televisie werkt is in feite heel
eenvoudig. Keilers bedrijf levert
met ingang van september de
televisiekijker een decoder
(huur 10 a 15 gulden per
maand) met daarin onder meer
een modem en een computer
geheugen. De decoder met een
registratienummer wordt aan
gesloten op het telefoonnet. De
opdrachten die de kijker via
JackPack verstrekt, bij voor
beeld het opvragen van schrifte
lijke informatie bij een omroep,
worden in het kastje opgesla
gen. 's Nachts, als de meeste
mensen geen gebruik maken
van hun telefoon, zoekt het ap
paraat contact met de moeder
computer en worden de op
drachten doorgegeven. Alleen
als mensen hun mening via
JackPack moeten geven in een
live-programma, wordt het
kastje direct uitgelezen door de
computer. De telefoonlijn is dan
enkele seconden bezet.
Bij elke JackPack wordt tevens
een elektronische krediet van
maximaal 500 gulden via de
CMV-bank geleverd. Zo kunnen
kijkers via de televisie recht
streeks produkten kopen. „Ad
verteerders kunnen in hun
spotjes ook producten aanbie
den die alleen JackPackers met
korting kunnen kopen via hun
TV. Of McDonalds kan twee
hamburgers voor de prijs van
één aanbieden. De klant moet
dan een bonnetje dat na een
druk op de knop uit zijn deco
der rolt inleveren bij de kassa.
Zo kan McDonalds tevens di
rect meten hoe groot de res'-J
pons is op zijn spotjes. Daar zijn
geen uitgebreide marktonder
zoeken meer voor nodig."
Casper ^Keller is ervan over
tuigd dat voor het eind van vol
gend jaar in 1,2 miljoen huis
houdens een JackPack staat.
Dat is zo'n twintig procent van
alle Nederlandse huishoudens.
„Sinds er televisie bestaat zijn er
slechts een paar grote innova
ties op TV-gebied geweest: de
intrede van de kleuren-TV, de
komst van de videorecorder en
nu de start van interactieve tele
visie. De kijker heeft nooit méér
invloed kunnen uitoefenen op
zijn TV dan het toestel harder of
zachter of uit te zetten. Dat is
definitief voorbij. JackPack is de
sleutel om in de programma's
te kunnen doordringen."
