Staatsgreep van bovenaf in Guatemala
Miskleunen Witte Huis creëerden 'Travelgate'
Buitenland
Nieuwe tegenslag voor
Spaanse socialisten
Koninklijke inspectie
Eland op avontuur
Nederland: Niet alleen met
de VS moslims beschermen
ANC eist ontslag minister
na arrestatie leden PAC
"WOENSDAG 26 ME11993
Pres se ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agenlur CPD Gemeenschappe^e Persdienst
Ind The Independent IPS Inte» Press Service RTR Reuter
UPi United Press Ir
Chinese dissident vervroegd vrij
peking Xu Wenli, een vooraanstaande Chinese dissident ten tij
de van de 'Muur van de Democratie' eind jaren '70, is vandaag
vervroegd vrijgelaten na twaalf jaar gevangenschap. Xu werd in
1981 gearresteerd en wegens contra-revolutionaire misdaden
veroordeeld tot vijftien jaar cel. Volgens zijn echtgenote verkeert
Xu in een slechte gezondheid. Hij zou ondervoed zijn en veel te
weinig lichaamsbeweging hebben
Zambia heft noodtoestand op
lusaka De Zambiaanse president Chiluba heeft gisteren de
noodtoestand opgeheven die hij dertien weken geleden instelde
wegens een vermeend komplot van de oppositie om zijn rege
ring ten val te brengen. Onder de noodtoestand zijn meer dan
twintig oppositieleden gearresteerd, onder wie drie zonen van
oud-president Kaunda. Negen arrestanten zijn beschuldigd van
verraad en moeten volgende maand terechtstaan.
Vijfling bleek zesling
indianapolis» Een 27-jarige Amerikaanse heeft gisteren een zes
ling op de wereld gebracht. De vier jongens, twee meisjes en de
moeder maken het goed. De behandelende arts had een vijfling
voorspeld. „Baby nummer zes was een verrassing'', aldus een
woordvoerster van het ziekenhuis in Indianapolis.
Rusland helpt Tadzjikistan
moskou De Russische president Jeltsin heeft gisteren een ver
drag ondertekend dat Rusland verplicht mee te helpen met de
verdediging van de grenzen van Tadzjikistan. De voormalige
Sovjetrepubliek voelt zich bedreigd door Afghanistan. Het nieu
we verdrag verstevigt de reeds gemaakte afspraken over samen
werking op het gebied van defensie en verlengt die tot vijf jaar.
EG trekt geld uit voor Afrika
brussel De Europese Gemeenschap heeft gisteren besloten
honderd miljoen ecu (ongeveer tweehonderd miljoen gulden)
beschikbaar te stellen om Afrika te helpen zich te herstellen van
oorlogen en natuurrampen. Voorstellen van de Europese Com
missie voor een ambitieus herstelprogramma ter waarde van
één miljard ecu werden echter op de lange baan geschoven.
Aardbeving in zuidwesten van Bolivia
la paz Een krachtige aardbeving met een kracht van 6,6 op de
schaal van Richter heeft maandagavond het zuidwesten van Bo
livia getroffen. Het getroffen gebied, aan de grens met Argentinië
en Chili, ligt op een hoogte van vierduizend meter en is afgezien
van enkele lama-herders en landbouwers onbewoond.
Republikaner in Duitse Bondsdag
bonn» De rechtse Republikanér hebben weer een zetel in de
Duitse Bondsdag. Die danken zij aan het parlementslid Rudolf
Krause die gisteren besloot van de CDU naar de Republikaner
over te stappen. Krause werd in zijn oude partij buiten spel gezet
wegens zijn zeer rechtse denkbeelden. Het is de tweede keer dat
de Republikaner in het Duitse parlement zijn vertegenwoordigd.
Beide keren gebeurde dat doordat een parlementslid van een
andere partij naar hen overliep.
President Serrano ontbindt parlement en stelt Grondwet buiten werking
President Asturias stapt op na misleiding
barcelona ruud de wit
correspondent
Het blijft de Spaanse spcialisten
van premier Felipe Gonzalez te
genzitten in de campagne voor
de verkiezingen van 6 juni. Bij
de tegenvallende opiniepeilin
gen en aanhoudende beschul
digingen van corruptie is nu
ook nog het ontslag van de soci
alistische president van Asturi
as, Juan Luis Rodriguez-Vigile,
gekomen.
Rodriguez-Vigile nam ontslag,
terwijl Gonzalez op de televisie
in een grimmig debat was ver
wikkeld met oppositieleider Jo
se Maria Aznar over zijn om
streden regionale politiek. Poli
tici en media riepen na afloop
Aznar uit tot winnaar van het
debat.
De president van Asturias
nam met zijn ontslag de verant
woordelijkheid op zich voor een
van de grootste canards die de
Spaanse politiek sinds de dood
van dictator Franco te zien
heeft gegeven. Vorige week
maakte zijn naaste medewer
ker, Victor Zapico, bekend dat
er een nieuwe petrochemische
industrie zou komen bij de As-
turische hoofdstad Vigo. De in
vestering van 366.000 miljoen
lM
Leiders van Middenamerikaanse
landen hebben hun hulp aange
boden bij een snel herstel van de
democratie in het buurland Gua
temala. Daar heeft president Jor
ge Serrano gisteren het parle
ment ontbonden en de Grond
wet buiten werking gesteld. In
Peru pleegde president Fujimori
vorig jaar een vergelijkbare coup.
WASHINGTON/GUATSMA LA-STAD
Rtr-AFP-DPA-IPS
Serrano, die in 1991 president werd,
besloot tot zijn staatsgreep van boven
af onder druk van ontevreden militai
ren nadat in de hoofdstad onlusten
waren uitgebroken uit protest tegen
het economische beleid van de rege
ring. Hij herhaalde de beschuldigingen
aan het adres van de parlementsleden
over corruptie. Volgens hem moeten
de nu afgekondigde maatregelen de
democratie in het land verstevigen.
Serrano kondigde aan binnen zestig
dagen een nieuw parlement bijeen te
roepen om een nieuwe Grondwet op te
stellen.
Serrano beschuldigde niet nader ge
noemde „elementen" ervan het land te
willen destabiliseren. Verder verweet
hij de maffia en de drughandelaren „de
zwakke plekken van de democratie"
voor hun eigen nut te hebben mis
bruikt.
Gisteravond hielden soldaten en po
litie in Guatemala-Stad nog steeds
strategische plekken in de hoofdstad
bezet. Een woordvoerder van het leger
President Serrano. foto epa
beklemtoonde dat de soldaten slechts
de bevelen van de president opvolg
den.
De door het parlement benoemde
procureur-generaal voor de mensen
rechten, Ramiro de Leon Carpio, parle
mentsvoorzitter José Lobo Dubon en
president Juan José Rodil van het op
perste gerechtshof staan nog steeds
onder huisarrest. De ambassadeurs
van de EG-staten konden hen echter
wel bezoeken.
In een gezamenlijke verklaring spra
ken de regeringen van de regio hun
diepe bezorgdheid uit over de gebeur
tenissen in Guatemala. De presidenten
van Costa Rica, El Salvador, Honduras,
Nicaragua en Panama boden verder
hun hulp aan om de normale toestand
in hun buurland te herstellen. De Or
ganisatie van Amerikaanse Staten
(OAS) heeft besloten op 3 juni een ver
gadering te wijden aan de situatie in
Guatemala. De Amerikaanse president
Clinton riep president Serrano op terug
te komen van zijn beslissing.
Uit protest tegen de ingrepen van de
president zijn volgens Mexicaanse me
dia twee ministers afgetreden. De uit
Guatemala afkomstige winnares van
de Nobelprijs voor de Vrede. Rigoberta
Menchu, drong er bij de president op
aan de besluiten terug te draaien. Een
woordvoerder van de vakbonden
klaagde dat de democratie in Guate
mala, die na jaren van dictatuur in
1986 begon met president Vinicio Cer-
zo, maar kort had geduurd.
De regering haalde een televisiezen
der uit de lucht die kritiek uitte op Ser
rano's staatsgreep. Verder zijn bij drie
dagbladen functionarissen geposteerd
die namens de regering moeten toe
zien op toepassing van de censuur.
peseta (ongeveer vijfhonderd
miljard gulden) die hiermee was
gemoeid, werd aangeduid als de
grootste uit de Spaanse geschie
denis. Voor deze investering
zou de Saudi International Bank
garant staan.
Asturias is een van de Spaan
se regio's met het hoogste per
centage werklozen en de socia
listen konden in de verkiezings
campagne wel een opsteker ge
bruiken. Maar al snel kwamen
de twijfels.
De minister van industrie van
de regering in Madrid liet weten
'verrast' te zijn. Een directielid
van de Saudi International Bank
in Londen zei te betwijfelen of
sprake was van zo'n project.
Uiteindelijk gaf de ambassade
van Saudi-Arabië in Madrid uit
sluitsel: „Er bestaan geen plan
nen in die richting. Het is alle
maal onzin."
De regionale regering van As
turias blijkt het slachtoffer te
zijn geworden van oplichting
door een Fransman, Maurice
Jean Lauze, die zich bij de rege
ring van Asturias aandiende als
een intermediair van de Saudi
International Bank en daarvoor
vervalste bewijsstukken over
handigde. Rodriguez-Vigil trap
te er met open ogen in.
Oosteuropeanen
de markt op
met organen
genève»afp
Oosteuropese organisaties leu
ren op de Zwitserse markt met
organen. Diverse ziekenhuizen
in Zwitserland hebben aanbie
dingen ontvangen om in con
tact te worden gebracht met do
noren die een nier, een long of
een deel van de lever willen af
staan. Dat meldden Zwitserse
kranten gisteren.
Een kliniek in Genolier ont
ving twaalf dagen geleden een
fax van een Pools bemidde-
linsgbureau dat aanbood de kli
niek in contact te brengen met
donoren die bereid zijn een or
gaan af te staan. De donoren
zijn bij hun volle verstand en
staan de organen vrijwillig af,
aldus het bemiddelingsbureau.
Ook zijn zij zich bewust van de
risico's. De ontvanger van het
orgaan moet op de dag van de
operatie betalen en moet de
kosten van- medische nazorg
van de donoren op zich nemen.
Niet alleen ziekenhuizen, ook
individuen worden door het
Poolse bemiddelingsbureau be
naderd.
Ook Italiaanse
ex-premier De
Mita beschuldigd
rome eelco van der linden
correspondent
Opnieuw is een Italiaanse ex-
premier in staat van beschuldi
ging gesteld. Ciriaco De Mita,
ook ex-president van de chris
tendemocratische partij, is gis
teren door de Napolitaanse on
derzoeksrechters beschuldigd
van heling. Hij zou geld hebben,
aangenomen van ondernemers
die werkten aan de wederop
bouw van het in 1980 door een
aardbeving getroffen Irpinia,
het berggebied ten oosten van
Napels dat ook het politieke
thuisland van De Mita is.
De Mita was premier van
april 1988 tot mei 1989. Hij is de
vierde oud-premier naar wie
een onderzoek wordt ingesteld,
na Andreotti, Craxi en Forlani.
De Mita verklaarde gisteren
afstand te doen van zijn parle
mentaire onschendbaarheid en
direct te willen praten met de
rechters. Eerder is al tegen vijf
tien personen ondernemers,
vakbondsleden, bankiers en lo
kale politici in Irpina een ar
restatiebevel uitgevaardigd. On
der hen bevindt zich Corrado
Forlairio, de voorzitter van de
voetbalclub Napels.
Ook tegen de tweede man
van het Fiat-concern, Cesare
Romiti, wordt een justitieel on
derzoek ingesteld.
Worcester Een vrouwtjeseland heeft agenten en jachtopzieners In Worcester, in de Amerikaanse staat Massachusetts, gisteren uren beziggehou
den. Het dier had het veilige bos verlaten en liep rond in de buitenwijken van de stad. Na enkele uren hield de eland haar avontuur voor gezien en
trok zich terug in het bos. foto ap m robert
Turkse Kurden
maken met aanval
einde aan bestand
ANKARA Rtr-AFP
Kurdische strijders hebben gis
teren met een bloedige aanval
in het zuidoosten van Turkije
een einde gemaakt aan een
twee maanden geleden door
henzelf uitgeroepen eenzijdig
bestand. Bij de aanval kwamen
33 Turkse militairen en twee
burgers om het leven.
De Kurden, lid van de Kurdi
sche Arbeiderspartij PKK, had
den in de zuidoostelijke provin
cie Bingol een bus in een hin
derlaag gelokt. De 49 inzitten
den werden gegijzeld. Voordat
het Turkse leger hen kon bevrij
den, hadden de Kurden 35 in
zittenden omgebracht.
De bloedige aanval maakte
een einde aan het op 20 maart
door de PKK afgekondigde be
stand. Als reactie op de aanval
schortte de Turkse regering de
uitvoering van een decreet op
waarmee Kurdische opstande
lingen een gedeeltelijke amnes
tie kregen aangeboden.
In een verklaring vanuit de Li
banese hoofdstad Bayrut noemt
de PKK vijf voorwaarden waar
onder het staakt-het-vuren van
20 maart alsnog zou kunnen
worden verlengd. De Turkse re
gering moet de staat-van-beleg
in het zuidoosten opheffen, op
houden met militaire aanvallen,
gevangenen vrijlaten en de Kur
dische identiteit erkennen.
de burgeroorlog in Bosnië wer
den gemaakt door Rusland, de
VS, Groot-Brittannië, Frankrijk
en Spanje.
Alleen Duitsland en Turkije
uitten kritiek op de nieuwe aan
pak van de burgeroorlog. Vol
gens de Duitse minister Ruhe
doet de wereldgemeenschap te
weinig voor de zwakste partij in
Bosnië, de moslims. De Turkse
minister deed het actieplan af
als 'tijdverlies'.
EG-onderhandelaar Owen
overweegt zijn rol als bemidde
laar op te geven nu het vredes
plan dat hij samen met Vance
in elkaar heeft gezet, aan de
kant is geschoven.
Ook na overleg met de Russi
sche bemiddelaar Tsjoerkin
blijft de Servische president
Milosevic tegen de stationering
van VN-waarnemers langs de
Servisch-Bosnische grens. De
VN willen er op toezien dat
Klein-Joegoslavië (Servië en
Montenegro) geen wapens en
munitie meer levert aan de Ser
viërs in Bosnië.
brussel/belgrado gpd-ap
Nederland voert er niets voor
om slechts samen met de Ame
rikaanse luchtmacht te worden
belast met de bescherming van
de 'veilige gebieden' voor mos
lims in Bosnië. Den Haag is in
principe bereid F-16 straaljagers
te leveren voor zo'n operatie,
maar eist dat aan de actie ook
wordt deelgenomen door lan
den die blauwhelmen op de
grond in het voormalige Joego
slavië hebben. Dat bleek giste
ren in Brussel tijdens een verga
dering van de NAVO-ministers
van defensie.
Waarschijnlijk zal ook Groot-
Brittannië straaljagers leveren
aan de operatie. Groot-Brittan
nië, de VS en Nederland contro
leren nu al samen met Frankrijk
met straaljagers het VN-vlieg
verbod boven Bosnië. Ook Tur
kije heeft vliegtuigen aangebo
den.
De NAVO oordeelde gisteren
'gematigd positief over de af
spraken die het afgelopen
weekeinde over de aanpak van
Serviërs bergen
lichamen van
vermoord paar
SARAJEVO »Rtr
Servische soldaten hebben gis
teren de stoffelijke overschot
ten van de 25-jarige Serviër
Bosko Brckic en zijn evenoude
moslim-vriendin Admira Ismic
geborgen. De stoffelijke resten
zijn overgebracht naar Grba-
vica, een voorstad van Saraje
vo.
Het stel werd vorige week
woensdag door een sluipschut
ter doodgeschoten toen het
een stuk niemandsland tussen
de door Serviërs en moslims
beheerste gebieden doorkruis
te in een poging weg te komen
uit de Bosnische hoofdstad. Ze
stierven in eikaars armen.
Sindsdien ruzieden de Servi
sche en moslim-autoriteiten
over het feit wie de lichamen
mocht bergen. Afgelopen zon
dag probeerden Bosnische re
geringssoldaten de geliefden te
verwijderen. Maar zij moesten
hun poging opgeven toen Ser
viërs het vuur op hen openden.
Het ANC heeft gisteren het ont
slag geëist van de Zuidafrikaan-
se minister van politie, Hernus
Kriel, wegens de arrestatie van
49 leden van het radicale Pan
Africanist Congress (PAC). De
PAC-leden, onder wie zeven be
stuursleden, werden gisteroch
tend vroeg opgepakt.
Kriel zei gistermiddag in het
parlement in Kaapstad, dat de
arrestanten zich moeten verant
woorden voor moord, poging
tot moord, brandstichting en
verboden wapenbezit. Het PAC
en zijn gewapende vleugel APLA
worden in verband gebracht
met de recente serie moorden
op blanken.
ANC-onderhandelaar Cyril
Ramaphosa noemde de politie
actie „een persiflage op het
recht". „Het doet denken aan
vroeger, toen Gestapo-metho-
des en massale arrestaties sche
ring en inslag waren." Hij eiste
het aftreden van Kriel en be
schuldigde de Zuidafrikaanse
regering er van de onderhande
lingen over een nieuw politiek
bestel in gevaar te brengen.
Over de positie van het PAC
ontstond gisteren grote verwar
ring. Een woordvoerder veroor
deelde de actie in scherpe be
woordingen en zei dat zijn or
ganisatie onmiddellijk uit de
onderhandelingen zou stappen,
maar bleek voor zijn beurt te
hebben gesproken. Het PAC zal
zich nog beraden over nadere
stappen.
De actie tegen het PAC bracht
gisteren ook de verdeeldheid in
het regeringskamp aan het licht.
Regeringsonderhandelaar
Meyer (minister van grondwets
zaken) zei van te voren niet op
de hoogte te zijn geweest van de
actie waaraan zijn collega Kriel
zijn fiat had gegeven. Een ande
re minister zei „ernstig m u-rle-
genheid" te zijn gebracht.
londen De Britse koningin Elizabeth II inspecteert in Londen de ere
wacht van de koninklijke cavalerie tijdens de onthulling van het stand
beeld van veldmaarschalk lord Alanbrooke. foto reuter paul hanna
washington hans de bruun
correspondent
Het wordt al 'Travelgate' genoemd, het
eerste schandaaltje waarin het Witte
Huis van Bill Clinton verwikkeld is ge
raakt. En dan niet het reisje waarbij hij
zich in Los Angeles voor tweehonderd
dollar door ene Christophe van een
nieuwe coiffure liet voorzien, maar het
gesjoemel rond het presidentiële reisbu-
'Vermeende fraude, vriendjespolitiek
en een schrijnend amateurisme van de
Witte-Huisstaf gaan hierbij hand in
hand. Vorige week werden plotseling de
zeven werknemers van het reisbureautje,
dat de vliegreizen van met de president
meereizende journalisten en ambtena
ren verzorgt, op staande voet ontslagen.
De zeven - van wie de meesten dit
werk al meer dan tien jaar deden - zou-
den zich schuldig hebben gemaakt aan
fraude en een slordige administratie
hebben gevoerd. Een accountantsbureau
had een reeks onvolkomenheden gecon
stateerd en de federale politie FBI werd
gevraagd te onderzoeken of strafbare fei
ten waren begaan.
Maar ook zonder de zeven moet wor
den gereisd en dus zocht het Witte Huis
snel vervanging. Die werd gevonden in
een pas 25 jaar oude, onervaren verre
njcht van Clinton, die tijdens de verkie
zingscampagne kennelijk goed de trips
van de Clinton-karavaan had georgani
seerd. Tevens werd een reisbureau -
World Wide Travel - uit Clintons eigen
Little Rock ingehuurd. Riekte de benoe
ming van het nichtje al naar vriendjes
politiek, het werd erger toen bleek dat de
eigenares van World Wide Travel een
gulle contribuante van Clintons campag
ne was geweest.
Maar het kon nog gekker. Het ontslag
van de zeven was het gevolg.van een bo
ze brief van een naaste adviseur van Bill
Clinton, de Hollywoord-producer Harry
Thomason. Die zit behalve in de TV-
business ook in het charteren van vlieg
tuigen en vond dat hij door het Witte-
Huisreisbureau te kort was gedaan. Dat
zou stelselmatig dezelfde, nota bene Re
publikeins georiënteerde, vliegmaat
schappij hebben gebruikt voor de vele
reisjes. En dus moesten de werknemers,
hoewel niet vaststond dat zij iets on
rechtmatigs hadden gedaan, inrukken.
Geen wonder, zeiden de critici. Want
de man die voor hun ontslag verant
woordelijk .was, ene Watkins, bleek weer
dikke maatjes te zijn met diezelfde Tho
mason. En zo was de cirkel gesloten. Het
afgelopen weekeinde stortten de media
een golf van kritiek uit over dit gesjoemel
van naaste medewerkers van de presi
dent.
Die schijnt van dit alles niets te heb
ben geweten, maar dat bewijst slechts
dat hij zich met de verkeerde mensen
heeft omringd. Met het schaamrood op
de kaken probeerde het Witte Huis de
schade te beperken, werden de banden
met World Wide Travel verbroken en het
nichtje van de president weer naar huis
gestuurd.
Het aloude a-politieke American Ex
press mag nu voorlopig de reisjes van
het Witte Huis verzorgen, terwijl de FBI
met zijn onderzoek bezig is. Maar parle
mentariërs en de media vragen zich be
zorgd af waarom het zolang heeft ge
duurd voordat het Witte Huis in de gaten
had dat het zich op een wel heel glibbe
rig pad had begeven.
Voorzitter van
IG-Metall legt
functie neer
FRANKFURT AP
Franz Steinkilhler. de voorzitter
van de Duitse metaalvakbond
IG-Metall, is gisteren afgetre
den. De vakbondsleider, die is
beschuldigd met voorkennis te
hebben gehandeld in Merce
des- en Fokker-aandelen, had
gisteren al aangekondigd te wil
len opstappen.
Voorlopig wordt zijn functie
overgenomen door tie tweede
man van de bond, Klaus Zwic-
kel. Binnenkort wordt een nieu
we voorzitter gekozen.
Stcinkühler was sinds oktober
1986 voorzitter van de IG-Me
tall. Hij werd in oktober '92 voor
een nieuwe termijn van drie
jaar herkozen.
