Verfrissende kijk op jeugdcultuur anno 1990
Barokke fantasieën beheersen Leolo
Cultuur&Kunst Film
X toont lichtvoetige film
over Duitse emigranten
Lawnmower Man kan
wel wat kunstmatige
intelligentie gebruiken
Jane Campion doet greep naar Gouden Palm
WOENSDAG 19 ME11993
FILMS IN LEIDEN
FILM
Melige en smakeloze Frankenstein in LVC
oplossing: Shezad moet een vies
klusje voor hem opknappen in
Oost-Berlijn, waarmee veel geld
gemoeid is. Shezads missie
slaagt en het restaurant kan ge
opend worden. Op de dag van
de opening komt echter de
Duitse politie langs en neemt
Shezad mee...
Ondanks het serieuze thema
heeft regisseur Jan Schütte er
een lichtvoetige Film van ge
maakt: op sommige momenten
wellicht zelfs iets tè luchtig. Op
vallend is, dat Schütte alle Duit
sers als hardvochtig, bereke
nend en louche karakteriseert
en de vluchtelingen als sympa
thiek en sociaal. Hun enige fout
is wellicht dat zij soms wat al te
naiëf in het leven staan.
De pop-kunstenaar Andy War
hol maakte in totaal zo'n tachtig
films. De meeste daarvan zijn
dodelijk saai en duren veel te
lang. Maar de films die hij sa
men met regisseur Paul Morri-
sey maakte,
hebben wel
enige kwali
teit. Toch
zijn ook deze
films tijdge
bonden: in
het begin
van de jaren
'70 wist hij
met zijn
woeste voor
stelling van
seksualiteit
en drugsge
bruik flink te
Rockstad Seattle mondain maar intiem decor voor sympathieke Singles
OVERZICHT WILFRED SIMONS
Drachenfutter X, Haarlemmerstraat 52,
Leiden, wo 26/5, aanvang 21.00 uur.
Warhol's Frankenstein LVC, Breestraat 66,
Leiden, do vr, aanvang 20 45 uur.
De manifestatie 'Leiden, stad
van vluchtelingen' houdt de
Leidse filmhuizen nog steeds
bezig. Voor komende week
heeft de krakersbioscoop 'X' de
film Drachenfutter naar de
Haarlemmerstraat gehaald.
De film gaat over Shezad
(Bhasker), een Pakistaanse emi
grant die in Hamburg zijn geld
verdient door 's avonds rozen te
verkopen in cafés en restau
rants. Een werkvergunning
heeft hij niet, zodat hij moet op
passen voor de politie. Shezad
i woont samen met zijn vriend
Rashid in een pension dat
wordt gedreven door de heb
zuchtige pensionbaas Herder
j (Wolf-DieterSprenger).
Veel ver-
1 koopt She
zad niet en
j daarom
neemt hij er
j een baantje
bij als bor
denwasser
1 en soepko-
i ker in een
Chinees res-
1 taurant. Ook
hier treffen
we weer het
zelfde pa
troon aan:
Een bloeiende alternatieve rock-scène zette Seattle enke
le jaren geleden op de kaart als de stad waar het gebeur
de. Bands als Nirvana, Pearl Jam en Alice in Chains ver
kregen in korte tijd wereldfaam, hun nonchalante kle
ding werd gecopieerd door grote modehuizen (de grunge
-look) en Seattle werd synoniem voor tegendraads en
avontuurlijk. Wanneer een grote Hollywood-produktie
dan juist Seattle kiest als decor voor een romantische ko
medie, is voorzichtigheid geboden. Inspelen op een rage
is nooit een goed uitgangspunt voor interessante cinema
geweest.
Alle vluchtelingen
zijn bij Schütte
sympathiek en sociaal
Singles geeft echter een verfris
sende kijk op jeugdcultuur anno
1990, is op een prettige manier
ongedwongen, maar valt tege
lijk op door het scherpe obser
vatievermogen van haar regis
seur/scenarist. Cameron Crowe,
ooit begonnen als rookjournalist
bij Rolling Stone, schetst hier de
pogingen van een zestal twinti
gers om naast hun dagelijkse
beslommeringen een bevredi
gende relatie op te bouwen.
Hun wegen lopen sterk uiteen,
en ook hun methodes verschil
len van het uitwisselen van
afstandsbedieningen en het pie
keren over borstvergroting tot
het maken van een videoclip
contactadvertentie. Wat hen
bindt is een gevoel van saamho
righeid en natuurlijk het leven
in Seattle, de stad die zich hier
laat kennen als mondain maar
toch intiem.
Crowe koos een losse struc
tuur, waarbij de hoofdpersonen
zich om beurten tot de kijker
wenden voor begrip. Tussenti-
teltjes kondigen telkens een
nieuw hoofdstuk aan. Het ont
breken van een duidelijke lijn
draagt bij aan de ontspannen
sfeer van Singles, en geeft de re
gisseur de mogelijkheid het ver
haal in te kleuren met diverse
niet direct noodzakelijke details.
Vanzelfsprekend is de sound-
Singles' aangename ensemble-cast: Campbell Scott, Matt Dillon, Bridget Fonda en Jim True.
track eersteklas, en wordt han- tergrond voor de gebeurtenis-
dig gebruik gemaakt van trendy sen. Erg diep gaat Singles niet,
clubs en live-optredens als ach- de dramatische momenten
doen zelfs wat geforceerd aan.
Maar het plezier waarmee de
film gemaakt is en de aangena
me ensemble-cast zorgen voor
anderhalf uur kijkgenot.
de Duitse chefkok is een tiran schokken, nu winden we ons
die bovendien niet kan koken, daar niet meer zo over op.
maar met zijn lotgenoot Xiao In 1973 maakten Warhol en
(Ric Young), die kelner is, raakt Morrisey Andy Warhol's Fran-
hij meteen goed bevriend. kensteindie de komende dagen
Xiao en Shezad vatten de ge- in het LVC te zien is. Met het
dachte op om samen een res- oorspronkelijke verhaal heeft de
taurant te beginnen. Alleen over film wejjiig te maken. Baron
de vraag wat voor restaurant het' Frankenstein probeert een
moet worden, zijn ze het niet nieuwe, verbeterde Adam en
eens: Xiao wil een Chinees res- Eva te creëren. Het uiteindelijke
taurant, Shezad wil natuurlijk doel is een verbeterd menselijk
liever Pakistaans koken. Ze be- ras. Maar door het toedoen van
sluiten een kookwedstrijd te een anarchistische huisknecht
houden met de pensiongasten ontaardt het experiment in een
als jury. Shezad wint. bloederig drama, de ledematen
De vraag is natuurlijk: hoe vliegen de toeschouwer om de
krijg je als arme vluchteling oren. De film is melig en sma-
zonder goede papieren het geld keloos en daardoor eigenlijk al-
bijeen voor een echt restaurant? leen geschikt voor liefhebbers
Pensionbaas Herder heeft de van het underground-genie.
BIOSCOPEN AMSTERDAM
ALFA 1
I Leidseplein tel. 6278806
I Sound of music a.l., do vrza zo 12
Un coeur en hiver a.l., dag. 16,
19.30, 22, wo ma di wo ook 13.30
ALFA 2
Bewogen koper a.l., dag. 13.30,16,
19.30, 22
ALFA 3
Daens 12 j„ dag. 13,15.45,18.45,
21.30
ALFA 4
Jungle Book a.l., dag. 13,15.45
Henry 16 j., dag. 18.45,21.30
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel. 6233192
The crying game 16 j., dag. 13.15,
I 16,18.45,21.30
ALHAMBRA2
Unforgiven 12 j., dag. 18.45, 21.30,
ma di ook 13.15,16
BELLEVUE CINERAMA
I Mamixstraat 400 tel6234876
The Lawnmower Man, dag. 13.15,
I 16,19.15,22
CINERAMA 2
Scent of a woman a.l., dag. 13.15,
16.45,20.30
CALYPSO 1
Marnixstraat 402 tel. 6234876
Singles, dag. 13.15, 16, 18.45,
21.30
CALYPSO 2
Consenting Adults 16 j., dag. 13.15,
16,19.15,22
CINECENTER-CINEMACORALINE
Lijnbaansgracht 236 tel. 6236615
Arizona Dream 16 j., dag. 14.30,
19.15,22.15
CINECENTER-CINEMA PEPPE-NAPPA
Simple Men a.l., dag. 14.30, 17,
19.30, 22
CINECENTER-PIERROT
II ladro di Bambini a.l., dag. 14.30,
17, 19.30,22
CINECENTER-CINEMA JEAN VIGO
Les nuits fauves 16 j., dag. 14.30,
17, 19.30, 22.15
CINEMA 1 INTERNATIONAL
August Allebèplein 4 tel. 6151243
Fortress 16 j., dag. 19, 21.45
CINEMA 2 INTERNATIONAL
Accidental hero a.l., dag. 18.45,
21.30, wot/m zo ook 13.15,16
CITY 1
Leidseplein tel. 6234579
Fortress 16 j., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 2
Passenger 57 16 j., dag. 13.15,16,
18.45,21.30
CITY 4
Hellraiser3 16j. .dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
CITY 5
Forever Young a.l., dag. 13.15, 16,
18.45
Bodyguard a.l., dag. 21.30
CITY 6
The distinguished gentlemen a.l.,
dag. 13.15,16, 18.45,21.30
CITY 7
Nowhere to run 12 j., dag. 13.15,
16. 18.45,21.30
DESMET
Plantage Middenlaan 4a tel.
6273434
Samba traoré dag. 19.30, 21.15
La chasse aux papillons dag. 22
C'est arrivé prés de chez vous zo t/m
wo 20
La chêne wo t/m za 20
Late night movie dag. 23, zo 16
Gay Cinema za 24, zo 16.15
KRITERION 1
Roetersstraat 170 tel. 6231708
Raise the red lantern dag. 17.30
Léolo dag. 20.15,22.15, di alleen
20,15
Sneak Preview di 22.15
KRITERION 2
Sacred Sex dag. 17.45,19.45, ma
alleen 17.45
De commissaris ma 19.45
Bitter moon dag. 21.45
RIALTO1
Ceintuurbaan 338 tel. 6623488
Alphavilledag. 20, 22, zo ook 15
De cinema van Centraal Azië wo t/m
zo 18
Ik hou van lawaai ma t/m wo 18
RIALTO2
Een vehaal van de wind dag. 18
Bratan dag. 20, 22
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk 161 tel. 6386016
Arizona Dream dag. 18.45,21.30,
do zo ook 14.15
THE MOVIES 2
The crying game dag. 17.30, 19.45,
22, do zo ook 15
THE MOVIES 3
Howards End dag. 17,21.30, do zo
ook 14.30
Orlando dag. 19.30
Vals Licht dag. 17
THE MOVIES 4
Indochine dag. 2115, do zo ook
14.30
Kafkadag 19.30
De Noorderlingen dag. 17.15
TUSCHINSKI1
Reguliersbreestraat tel. 6262633
Sommersby a.l., 13.15, 16, 18.45,
21.30
TUSCHINSKI 2
Accidental hero a.l., dag. 13.15,16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 3
Alive 16 j., dag. 13.15, 16,18.45,
21.30
TUSCHINSKI 4
A few good men a.l., dag. 13.15, 16,
18.45,21.30
TUSCHINSKI 5
De kleine blonde dood a.l., dag.
13.15, 16, 18.45,21.30
TUSCHINSKI 6
A river runs through it a.l., dag.
13.15,16, 18.45,21.30, maalleen
13.15, 16
TUSCHINSKI CINEAC
Alien 3 12 j., doorlopende voorstel
ling dag. 11, 13.10, 15.20,17.30,
19.40,21.50
DE UITKIJK
Prinsengracht 452 tel. 6237460
Léolo 16 j., dag. 20, 22
The story of Qui Ju 16 j., dag. 18, do
zo ook 15
Het programma van de Leidse
en Haagse bioscopen staat op
de pagina 'Info'.
Precies een jaar geleden ging op
het festival van Cannes de film
Leolo van de Frans-Canadese
regisseur Jean-Claude Lauzon
in première. Een nogal curieu
ze, surrealistische film over de
dromen en fantasieën van een
jongen van 11, doorspekt met
de jeugdherinneringen van de
regisseur. Geen alledaagse koek
en zo eigenzinnig vormgegeven
dat het lang geduurd heeft voor
er in ons land een distributeur
te vinden was die de film dorst
uit te brengen.
In de verte doet Leolo wat
denken aan de films van de En
gelsman Terence Davies Mo
ving Pinctures, Still Lives en The
Long Day Closesdie eveneens
gaan over de herinneringen van
een jongen uit een volksgezin in
de grote stad. Maar de stijl van
Lauzon is veel losser, veel bana
ler en ook humoristischer. Ver
geleken bij Davies is hij een ba
rokke filmer, die met veel ver
baal en» visueel geweld zijn
jeugd in herinnering brengt.
Hij maakt het de toeschouwer
daarbij niet gemakkelijk, want
ondanks het gebruik van een
verteller valt het niet mee om
greep op het verhaal te krijgen.
Dat komt omdat droom en wer
kelijkheid regelmatig in elkaar
overlopen, er steeds sprongetjes
in de tijd worden gemaakt en er
soms geen echt verband lijkt te
bestaan tussen de hallucineren
de beelden die Lauzon soms
Bizarre scenes in Leolo
oproept. Voortdurend bestaat
het gevaar om te verdwalen in
de droomwereld van de regis
seur die in flarden zijn jeugdbe-
levenissen in het Montreal ver
telt, in een familie waarin de
één na de ander in het gekken
huis terecht komt omdat ze al
lemaal getroffen worden door
'de ziekte van de melancholie'.
Door te dromen schept de
jonge Leolo zijn eigen wereld,
stijgt hij uit boven zichzelf en
zijn omgeving. Dat wordt nog
eens versterkt door zijn liefde
voor de taal, die het hem moge
lijk maakt de werkelijkheid een
eigen inkleuring te geven, zoals
blijkt uit de literaire teksten van
de verteller. Aan de hand van
Leolo vertelt regisseur Lauzon
het verhaal van een familie vol
obsessies, een zuster die stie
kem insecten verzameld en ver
bergt in de kelder, een opa die
zich voor geld laat verwennen
door het buurmeisje Bianca,
een broer die besluit om body
builder te worden uit angst voor
zijn omgeving, een moeder die
als een matrone over haar
kroost waakt.
Naarmate Leolo ouder wordt
blijkt seks en zijn verliefdheid
voor zijn buurmeisje Bianca,
een steeds belangrijker rol te
gaan vervullen in de film. In een
aantal bizarre scènes zien we
hoe de jeugdige puber zijn fan
tasie te vrije loop laat en samen
met zijn vrienden van alles en
nog wat uithaalt om de nieuws
gierigheid te bevredigen. Maar
als hij erachter komt wat voor
streken zijn grootvader uithaalt
met Bianca, wordt hij zo furieus
dat hij een wrede poging doet
hem te vermoorden, met als ge
volg dat 'ie zelfbij zijn familie in
het gekkenhuis terecht komt.
tuinman Jobe (gênant vertolkt
door Jeff Fahey) kunstmatig op
te pompen. Natuurlijk loopt hel
experiment volkomen uit de
hand, wordt Jobe veel te slim en
probeert Angelo zijn creatie te
vergeefs in de hand te houden.
Maar daarbij wordt hij terugge
floten door zijn rijke opdracht
gever, die mogelijkheden ziet
voor militaire toepassingen. In
het hoofd van de simpele tuin
man spelen zich ondertussen
de meest wilde taferelen af.
Tussen de vele idiote scènes
door kun je nog een beetje op
maken wat de oorspronkelijke
bedoeling van The Lawnmower
Man moet zijn geweest. De
mens ontwikkelt in zijn ijdel-
heid krachten die hij zelf niet
meer in de hand heeft. Hij pro
beert God naar de kroon steken,
maar wordt met waanzin be
straft. Alleen de naam van de
tuinman (Job) lijkt deze visie
nog te weerspiegelen, voor de
rest is de film Hollywood-pulp
met wat aardige trucage. De
computer-animatie waarmee
de wereld van de kunstmatige
intelligentie tot leven wordt ge
wekt is inderdaad spectaculair,
met als hoogtepunt de eerste
sex-scène in virtuele werkelijk
heid. Afgezien daarvan kunnen
we volstaan met de terechte ob
servatie van Angelo's vrouw: 'It
may be the future to you, Larry,
it's the same old shit to me.'
RECENSIE MARK VAN DEN TEMPEL
The Lawnmower Man Te zien: Odeon 1,
Den Haag
In Amerika mochten de produ
centen van The Lawnmower
Man niet langer adverteren met
de naam van Stephen King als
lokkertje. De film was weliswaar
gebaseerd op een van diens ver
halen, maar de schrijver kon
zijn werk niet meer terugvinden
in het eindresultaat. En inder
daad, zelfs temidden van de ve
le matige King-verfilmingen is
The Lawnmower Man een uit
schieter naar beneden. De film
moet het voornamelijk hebben
van enkele minuten virtual rea
lity, maar de kijker moet daar
voor zoveel onzin voor lief ne
men, dat een geavanceerd com
puterspelletje meer genoegen
biedt.
Eigenlijk is The Lawnmower
Man een traditionele b-film,
compleet met een geniale pro
fessor, een gewetenloze indus
trieel en een zielig monster. Er
zit zelfs een naargeestig verlicht
laboratorium in, waar compu
ter-wetenschapper dr. Angelo
(Pierce Brosnan) werkt aan
kunstmatige intelligentie-verbe
tering. Zoals alle geniale gekken
overschrijdt ook Angelo de
grenzen van de medische ethiek
door het I.Q. van zijn achtelijke
CANNES PIETER VAN UEROP
Ruim voor het 46-ste Filmfestival van
Cannes van start ging, was al de mare voor
uitgesneld dat Jane Campions film De Pia
no van dusdanig hoge kwaliteit was dat een
bekroning met de Gouden Palm onvermij
delijk zou zijn. Het werkstuk is thans ver
toond en De Piano is inderdaad een magni
fieke film en Holly Hunters hoofdrol is te
vens de beste acteerprestatie tot nu toe.
Campion vergast de kijker op een even
bizarre als fascinerende vertelling over een
'stom' Schots postorderbruidje dat eind vo
rige eeuw samen met haar piano wordt af
gezet op een barre kust van Nieuw-Zeeland.
Haar nieuwe echtgenoot bezit in de moei
lijk doordringbare bush een houthakkerij
en ziet geen kans de dierbare piano van het
strand af te halen. De vrouw is ten einde
raad.
Harvey Keitel speelt een sinistere buur
man die het muziekinstrument wel naar
zijn woning weet te slepen. Holly Hunter
mag dan bij hem thuis komen musiceren
en krijgt de kans haar piano terug te verdie
nen in ruil voor seksuele gunsten die sym
bolisch in zwarte toetsen worden afgeme
ten. Zo ontstaat een 'amour fou' die des te
pregnanter overkomt omdat Jane Campion
het verhaal weet te vervatten in hoogst oor
spronkelijke beelden van sensuele oer
kracht. Niemand zal meer het superieure
talent van deze Nieuwzeelandse cineaste
kunnen ontkennen.
Dat wil niet zeggen dat ze de buit al bin
nen -heeft, want zeker Jane Campion zelf
moet nog akelige herinneringen hebben
aan wat haar drie jaar geleden overkwam
tijdens het festival van Venetië. Volgens ie
dereen moest toen haar An Angel At My Ta
ble de Gouden Leeuw winnen, maar ze
moest onder groot protest van de aanwe
zige journalisten genoegen nemen met
de Speciale Jury-Prijs (de op een na hoogste
eer).
Wenders
Eén ding is zeker: Wim Wenders is als con
current uitgeschakeld. De Duitser grijpt in
Faraway, so close terug naar de formule die
hij vijf jaar geleden al toepaste met Der
Himmel Ueber Berlin. Het feit dat Oost- en
West-Berlijn nu zijn verenigd, werd als alibi
aangewend om nogmaals een bewaarengel
sterfelijk te maken doordat hij het niet laten
kan in te grijpen tijdens een bijna noodlot
tig ongeval. Bijna drie uur zeurt Wenders
voort over de problematiek van de gevallen
engel die nooit had begrepen hoe erg een
zaamheid kan zijn en derhalve fluks aan de
drank raakt. Pseudo-poëtisch geneuzel,
bulkend van onoprechte sentimenten en in
zijn sprookjesachtigheid nog te flauw om er
kinderen mee lastig te mogen vallen. Een
raar gastrolletje van niemand minder dan
Gorbatsjov ten spijt.
Het hoofdprogramma vertoonde achter
elkaar drie films die zich uitgebreid bezig
houden met folkloristische rituelen van
voorbije culturen. Magnificat, van de Itali
aan Pupi Avati, speelt in de elfde eeuw en
veegt krasse staaltjes bijgeloof en onmense
lijkheid op een hoop als alledaagsheden in
het leven van simpele middeleeuwers. De
film heeft onmiskenbare integriteit maar te
vens een dodelijke saaiheid. Een van de cu-
riósiteiten betreft een publieke baring. Dat
motief komen we ook tegen in de twee an
dere films.
Louis, Enfant Roi, vervaardigd door Roger
Planchon, speelt zich volledig af aan het hof
van de latere Zonnekoning die zich als
knaapje teweer heeft te stellen tegen razend
ingewikkelde intriges. Planchon fourneert
soms beelden van overrompelende schoon
heid, maar de historische basisinformatie
wordt zo slordig en summier op het doek
geslingerd dat volgens mij zelfs behoorlijk
opgeleide Fransen er geen touw aan vast
kunnen knopen.
Het derde spektakelstuk heeft de Hage
naars Kees Kasander en Denis Wigman als
producenten, met de roemruchte Peter
Greenaway als regisseur. The Baby of Ma
con speelt eveneens in het Frankrijk van de
Zonnekoning en gaat over een 'verzonnen'
religieuze uitspatting die symbool zou moe
ten staan voor de contraformatie. In Macon
wordt (en plein public) een baby geboren in
geur van heiligheid. Het kindje wordt aan
beden en vooral zwaar geëxploiteerd. Zelfs
zijn urine en afgetapt bloed wordt bij op
bod verkocht. Greenaway's vaste bouw-ele-
menten (sex, bloed, dood en verderf) drin
gen aan alle kanten ook deze film binnen
die de wereld toont als een voyeuristisch
schouwtoneel. En de katholieke kerk als
broeinest van bijgeloof, manipulatie en hui
chelachtigheid. Een film als een geperver
teerd kerstspel met sterk anti-klerikale ten-
denzen. Het geheel is voorzien van een
oogverdovende vormgeving (geheel getrok
ken in rood, zwart, wit en goud) waarmee
de Nederlandse decorateurs Jan Roelfs en
Ben van Os en de Nederlandse kostuum
ontwerpster Dien van Stralen andermaal
bijzondere eer inleggen.
The Baby Of Macon is opnieuw zo'n over
weldigend barokke Greenaway-film waarop
de term geniaal stellig van toepassing is.
Pierce Brosnan In The Lawnmower Man
