'Mijn muziek is
heel Europees'
Eindigt moederdag
dit jaar inde
Alpen?
PHILIPS
Cultuur&Kunst
'Con Amore' mist
overtuigingskracht
Eindelijk museum in kunstenaarsdorp Bergen
Fuchs wil 'park' in Stedelijk
WOENSDAG 5 ME11993
CHEF ANNEMIEK RUYGROK. 071 -161423. PLV -CHEF JAN Rl
Theaterregisseur Jo Dua overleden
Antwerpen De Belgische regisseur Jo Dua is in Antwerpen over
leden. Dua is 67 jaar geworden. In de jaren '70 kwam Dua naar
ons land voor regies bij Globe en het Publiekstheater. Maar Dua
was nog het meest actief bij de toenmalige Haagse Comedie,
waar hij onder meer 'Verraad' van Harold Pinter regisseerde.
Ook vond Dua emplooi in het vrije circuit, waar hij onder andere
'Maskerade' van Jos Brink en 'Jan Rap en zijn maat' van Yvonne
Keuls ensceneerde.
Foto's Teun Voeten bij universiteit
leiden Fotograaf en cultureel antropoloog Teun Voeten expo
seert van 6 mei tot 4 juni foto's uit Latijns-Amerika op de facul-
teitder sociale wetenschappen aan de Leidse Universiteit. Het
werk bestaat uit drie series: een reportage van de Nicaraguaanse
verkiezingen in 1990, foto's van het Ecuadoraanse goudzoekers
dorp Bella Rica en een serie over vluchtelingen en chaos op Haï
ti. De tentoonstelling is ingericht in het Pieter de la Courtge-
bouw, Wassenaarseweg 52.
Stichter Catharijneconvent overleden
utrecht De stichter van het rijksmuseum Het Catharijnecon
vent te Utrecht, dr. D.P.R.A. Bouvy, is maandag op 77-jarige leef
tijd. Na zijn studie werkte hij als conservator van het Aartsbis
schoppelijk Museum in Utrecht, waar hij al snel directeur werd.
Het museum was gevestigd op een verdieping van het Centraal
Museum, waar een zeer rijke collectie werd opgebouwd. Toen in
1979 het Aartsbisschoppelijk Museum samen met het Bisschop
pelijk Museum te Haarlem, het Oud-Katholiek Museum en de
stichting Protestantse Kerkelijke Kunst samengevoegd werd tot
een rijksmuseum voor kerkelijke kunst Het Catharijneconvent,
werd Bouvy hier directeur. Dat bleef hij tot 1981.
Pinkpop volledig uitverkocht
Amsterdam Het jaarlijkse Pinkpopfestival dat op 31 mei in het
Limburgse Landgraaf plaatsvindt, is volledig uitverkocht. Nog
nooit waren zo vroeg en zo snel alle entreekaarten verkocht. Ook
is de verkoop van 60.000 entreekaarten een nieuw record. De
meeste festivalgangers -26.000- komen uit de Randstad. Het
popfestival wordt dit keer voor de 24ste keer gehouden.
Kees Epskamps 'Kroelen' in première
amsterdam/leiden» Van de Leidse theatermaker Kees Epskamp
gaat vrijdag 7 mei in het Amsterdamse Fijnhouttheater de pro-
duktie 'Kroelen' in première. Epskamp zorgde voor regie en
montage van dit stuk dat is gebaseerd op de geschiedenis van
'De schoonheid en het beest'. Voor meer informatie over speel-
data: 020-6184768.
RECENSIE LIDY VAN DER SPEK
Requiem van Verdi, door de Chr Oratori
umver. 'Con Amore', dirigent Piet Kiel jr.
m.m.v. Ingnd Kappelle, sopraan, Rachel
Ann Morgan, mezzosopraan, Ludwig van
Gijsegem, tenor, Huub Claessens, bas, het
'Aalsmeer Koor' en het Randstedelijk Be-
geleidmgsorkest. Gehoord 4 mei in de Pie
terskerk te Leiden.
Het Requiem van Verdi wijkt af
van zijn voorgangers op dezelf
de tekst, doordat het méér ge
componeerd is in een dramati
sche dan in een religieuze stijl:
in geen enkel fragment verbergt
de opera-componist Verdi zijn
identiteit. Bijzonder indrukwek
kend om juist deze dodenmis
op 4 mei uit te voeren.
Jammer echter, dat vooral het
openingskoor èn het slotkoor
door 'Con Amore' noch verhe
ven, noch dramatisch of indrin
gend werd gezongen. Het goed
opgestelde koor, met de weinige
mannen verstandig in het mid
den, miste hier overtuigings
kracht en de volwassen klank
die verwacht kan worden
zo'n omvangrijke oratoriumver
eniging met versterking uit Aal
smeer. De woorden als 'libera
me, Domine, de morte aeterna'
hadden iets kinderlijk losjes en
oppervlakkigs.
Veel beter weerklonk het
'quantus tremor', alhoewel nu
de akoestiek weer de doorzich
tigheid belemmerde. In het 'Ag
nus Dei' voor mezzosopraan en
sopraan kreeg het koor zijn
mooiste toon en een impone
rend evenwicht in stemmateri-
aal en uitgebalanceerde 'voor
drachtskunst'.
Dit Requiem biedt alle kansen
voor solisten en orkest, en Con
Amore had schitterende solisten
en een uitstekend begeleidings
orkest uitgekozen, zoals de bas
Huub Claessens die in 'mors
stupebit natura' liet horen hoe
hij in alle rust zeer genuanceerd
en bewogen kan zingen. Ook
Ludwig van Gijsegem zong zijn
rol huiveringwekkend mooi en
De dik aangezette romantiek van Mystery Slang
De Schot Latif Gardez, alias Mystery Slang, een typische
individualist binnen de rockmuziek, laat zich niet in een
modieuze stroming inpassen. Twee jaar geleden baarde
hij opzien met zijn debuutplaat 'Venus Grove'. Onlangs
verscheen de opvolger 'River Towns' en binnenkort is
Mystery Slang ook live in ons land te zien.
AMSTERDAM PETER BRUYN
De romanticus. Hij heet Latif
Gardez. En alsof dat nog niet
exotisch genoeg is voor een
Schotse zanger, gitarist en song
schrijver, treedt hij op onder de
naam Mystery Slang. Zijn inspi
ratiebronnen zijn ondermeer de
boeken van Rimbaud, Boudelai-
re en Bukowski, meldt het
schrijven van de platenmaat
schappij. „Ik ben dus niet het
type romanticus dat met bon
bons en een bos rozen op de
stoep staat," zegt hij. Ja, dat be
grepen we al, Latif.
Zijn voornaam is islamitisch.
Die heeft hij te danken aan zijn
schotse moeder, die ooit mos
lim was geworden. „M'n vader
was het daar niet mee eens en
noemde me nooit Latif. Zelf
vond ik het als kind ook niet
leuk, maar ach. Je went er aan."
En Gardez? De Schot haalt z'n
schouders op. „Weet je, de
stamboom van mijn familie zit
nogal ingewikkeld in elkaar. Dat
is eigenlijk alles wat ik er over
wil zeggen..."
Het levensverhaal van Latif
Gardez is doorspekt met veel
ambachten, ongelukken en zelf
kant. Het soort leven waar z'n
favoriete schrijvers hun boeken
mee vullen. En de muziek van
Mystery Slang sluit daar feilloos
bij aan. Donkere rioolblues, vet
te slide-gitaren en smerige
mondharmonica's. Grotestads
blues van de jaren negentig,
waarin de pijn van het zijn ge
schilderd wordt tegen een decor
van fastfood-restaurants, peep
shows en automobielen die de
APK niet doorkomen.
Snelle hit
Een muzikale atmosfeer zoals
die ook wordt gecreëerd door
Nick Cave, Tom Waits en soms
Leonard Cohen. Stuk voor stuk
artiesten die het niet van een
snelle hit moeten hebben, maar
langzaam bouwen aan een oeu
vre. En als het aan Latif ligt,
geldt dat ook voor Mystery
Slang. Na zijn debuut 'Venus
Grove' uit 1991, verscheen zo
juist zijn tweede album 'River
Towns'.
Hij beschouwt zichzelf als een
bluesmuzikant en dat past heel
goed in zijn Schots-Keltische
traditie, vindt hij zelf. „Country
en blues liggen heel dicht bij el
kaar. De blues wortelt in de
Afrikaanse folk en de country in
de Europese en dan met name
de Keltische folk. Daarom be
schouw ik mijn muziek ook als
heel Europees."
Op de hoes van 'River Town'
foto's van video-'stills'. Beelden
die associaties met een under
ground-film oproepen. Latif
wilde de plaat in eerste instantie
'Chance' noemen. „Omdat za
ken als 'geluk' en 'noodlot' me
nogal bezighouden. Maar dat
woord klonk gewoon niet goed,
vond ik. En omdat de songs
spelen in steden als Amster
dam, Londen, Parijs, Dublin,
besloot ik het album 'River
Towns' te noemen. Plekken die
zich ontwikkeld hebben door
het water dat er doorheen
stroomt."
„Er zijn natuurlijk zoveel
mensen die zoals ik allerlei
baantjes gehad hebben. Dat on
derscheidde mij nu eenmaal
van die bouwvakker die als met
selaar werd aangenomen toen
ik opstapte: hij stapelde die ste
nen wellicht beter op elkaar,
maar ik had nog altijd m'n mu
ziek en ik geloofde erin dat dat
mij ooit zou lukken."
Circussfeer
Nog zo'n baantje en zeker niet
het minst romantische: Latif
Gardez reisde een zomer mee
met een circus. Niet voor niets
zingt Nick Cave daar ook over,
trekt Tom Waits zijn videoclips
graag in een circussfeer en
Latif Gardez, alias Mystery Slang: „Vincent Van Gogh heeft tijdens z'n
leven ook maar één schilderij verkocht" foto gpd
speelt in de film 'Himmel über
Berlin' van Wim Wenders - ook
een van Latifs inspiratiebron
nen - het circus een cruciale rol.
„Ik was geen artiest. Ik hielp
de tent opzetten. Maar de mys
teries die in het circus gecreëerd
werden, die alchemie, die sprak
mij aan. Er was ook een waar
zegster, die zei dat ze er eigen
lijk niet in geloofde. Dat ze het
alleen voor het publiek deed.
Maar 's nachts, als we bij elkaar
zaten, dan ging ze toch ook
voor ons en zichzelf de kaarten
leggen. Heel interessante men
sen. Ze jagen niet het snelle
geld na, maar gaan er vanuit dat
als je je in iets vastbijt, je op een
goede dag het fortuin wel op je
pad moet vinden. Daar heb ik
van geleerd. Kijk maar wat er
gebeurt met die popartiesten
die vanuit het niets een 'groot'
contract tekenen. Een jaar later
werken ze weer gewoon in een
modeboetiek of bedienen ze
weer in een restaurant. Ik kies
voor de lange adem. Vincent
Van Gogh heeft tijdens z'n leven
ook maar één schilderij ver
kocht."
Optredens Mystery Slang: 7
mei Rotterdam (Rotown); 8
mei Amsterdam (Melkweg).
Kunstenbond
FNV en BBK
gaan nauwer
samenwerken
AMSTERDAM GPD
De Kunstenbond FNV en de Be
roepsvereniging van Beeldende
Kunstenaars (BBK) gaan nau
wer samenwerken. Een volledi
ge fusie in een later stadium
wordt niet uitgesloten. „Maar
op dit moment zijn de verschil
len tussen onze organisaties
nog te groot", aldus Sigrid Ra-
ben van de Kunstenbond FNV.
De wens van het BBK-bestuur
om nu al te fuseren is daarmee
voorlopig van de baan.
Het BBK-bestuur dringt aan
op een samengaan van beide
organisaties omdat daarmee de
belangenbehartiging van kun
stenaars beter wordt gediend.
„Er wordt veel dubbel werk ge
daan", motiveert BBK-voorzit-
ter Frits Linnemann het voorstel
in de BBK-krant. Tegelijkertijd
wijst hij erop dat het op het ge
bied van ledenwerving voorlo
pig onmogelijk zal zijn samen te
werken.
Linnemann vreest overigens
dat de BBK met ledenverlies zal
worden geconfronteerd als de
plannen van staatssecretaris
Elske ter Veld (sociale zaken en
werkgelegenheid) doorgaan om
kunstenaars na een jaar bij
stand te verplichten te sollicite
ren. „Als de voorstellen door
gaan wordt het heel moeilijk
voor kunstenaars nog lidmaat
schapsgeld op te brengen." In
afwachting van de ledenverga
dering van 17 mei wilde Linne
mann geen nadere toelichting
geven.
Raben wijst er in haar reactie
op dat beide organisaties de af
gelopen jaren al een vruchtbare
samenwerking tot stand hebben
gebracht bij de beleidsbeïnvloe
ding van de overheid. Dat ge
beurt samen met de Federatie
van Kunstenaarsverenigingen.
De Kunstenbond FNV heeft
op dit moment 5900 leden, de
BBK 1800.
BERGEN «GPD
intens. Ingrid Kappelle heeft
een gigantisch volume en stern-
bereik: haar interpretatie is dra
matisch en helder tegelijk. De
mezzosopraan Rachel Ann
Morgan dwong respect af met
haar stralende en beheerste
toon, ook in de duetten met
Kappelle. Het versterkte 'Rand
stedelijk' had een zware maar
zeer dankbare taak, soms hero-
isch, soms teder in de cellopar
tijen bijvoorbeeld, hoewel daar
één heel vreemd moment was
alsof er iets doorheen speelde
uit een versterker.
Werk van Bergense schilders en
beeldhouwers uit de periode
1910-1940 markeert de opening
van Kranenburgh, het langver
wachte Museum Bergen. Zus-
tergemeenten en toeristenhaar
den weten het al lang: het trotse
briefhoofd van de gemeente
vermeldt immers 'Bergen-Kun-
stenaarsdorp'. Ook de inwoners
van de Heerlijkheid roffelen
zich al decennia op de borst: in
Bergen woont sinds jaar en dag
een kunstenaarskolonie. Maar
waar kon je hun kunst zien?
Waar was het permanente on
derkomen waar de vrucht hing
van schilders uit Bergen en om
geving?
„Onttrokken aan het openba
re oog in de kelders van musea
en in particuliere collecties", al
dus Nicoline Koek, conservator
van het pas geopende museum.
De nieuwe conservator liep sta
ge bij Museum De Wieger in
Deurne en deed bij het Singer
Museum in Laren de verkoop
tentoonstellingen, waar zij ook
de inzet van vrijwilligers coördi
neerde. Die laatste taak is van
levensbelang voor Museum
Bergen, want voor de surveil
lance en kaartverkoop zal het
Mannen van het eerste uur Karei Colnot, Kees den tex en David Kouwnaar (vlnr) voor een olieverfschilderij
van Piet Wiegman. foto joop boek/gpd
goeddeels drijven op een fors aan de Bergense Hoflaan, staat
met zijn neo-classisistische
aanzicht op de provinciale mo-
aantal vrijwilligers.
Monument
Het werk aan het Museum Ber
gen is gedaan. Huize Kranen
burgh, de 110 jaar oude voor
malige burgemeesterswoning
numentenïijst. Daarom is het
gebouw zo min mogelijk aange
tast, zo sober mogelijk ver
bouwd. Een nieuwe vleugel is er
zonder breekwerk simpel tegen
aan gezet.
Het sterke persoonlijke karak
ter dat de vorige bewoonster, de
beeldend kunstenares Ans Wor
tel, aan het huis had gegeven
heeft plaats gemaakt voor een
no nonsense interieur. De ver
diepingen zijn in kleine zalen
verdeeld: in de gemoedelijke
sfeer van de voormalige salons
en slaapkamers hangen de 'Col-
nots', de 'Filarski's', de 'Gestels'
en de 'Wiegmannen'.
Het Museum Bergen is in het
begin van de jaren tachtig in de
steigers gezet door onder ande
ren Karei Colnot, Kees den Tex
en David Kouwenaar. Deze drie
beeldende kunstenaars ontwik
kelden plannen om de Collectie
Bergen te herbergen, een collec
tie die is bijeengebracht door
het Noordhollands Kunst Cen
trum.
De collectie bestaat primair
uit kunstenaars van de Bergen
se School, waar Leo Gestel een
centrale positie innam. Ook zijn
de namen van Else Berg. G.W.
van Blaaderen, Amout Colnot,
Henri le Fauconnier en Dirk Fi-
larski met de Bergense School
verbonden.
De naam Museum Bergen is
niet meteen de noemer voor de
schilders van de 'Bergense
School'. De Collectie Bergen
omvat schilderijen, tekeningen
en beelden uit een gebied dat
loopt van Den Helder tot aan
het Noordzeekanaal. Niet aan
een bepaalde stijl, noch aan een
vastomlijnde periode gebon
den. In de collectie is prachtig
werk ondergebracht van Sluy-
ters, Kruyder, Kuyten,
Weynand, Ten Holt; geen Ber-
gense-School-kunstenaars, wel
mensen die binding hadden
met Bergen of van betekenis
waren voor de ontwikkeling van
de beeldende kunst in deze
streken.
De Bergense School is een ge
wild onderwerp voor studenten
kunstgeschiedenis, die een doc-
toraalsriptie willen schrijven. Er
is reeds een literatuuronderzoek
gepland over alles dat is gepu
bliceerd over de stroming. Het
stage-project 'Maaltijd der
vrienden', gemaakt naar aanlei
ding van een schilderij van
Charley Toorop, ligt al kant en
klaar in de la. Er hoeven alleen
maar de schilderijen voor te
worden geleend, onder meer uit
het Stedelijk Museum van Alk
maar.
De huidige tentoonstelling is
tot 5 september te zien. Voor
1995 of '96 is een grote presen
tatie over Bergen als kunste
naarsdorp gepland: beeldende
kunstenaars, musici, schrijvers,
architecten, alle disciplines van
het kunstenaarsdorp worden
dan belicht.
Philips tracteert moeder op een rondje Europa.
Geef haar bijvoorbeeld het stoomstrijkijzer
HD 1526 voor de Finishing touch.
Dan heeft Philips straks een leuk extraatje vooi
u. Da's altijd prijs... en misschien wint u wel
Altijd prijs en misschien zelfs op reis!
AMSTERDAM «GPD
De huidige collectie van het Ste
delijk Museum in Amsterdam
moet volgens directeur Rudi
Fuchs een structuur krijgen die
past bij een museum van de 20e
eeuw. „De collectie is nu nog
fragmentarisch en pluriform",
aldus Fuchs gisteren bij de pre
sentatie van zijn eerste grote ex
positie als opvolger van Wim
Beeren. Hij sprak van „een
braakliggend terrein, dat de ko
mende jaren moet uitgroeien
tot een mooi, overzichtelijk
park".
Voor zijn zomeropstelling
„Het Materiaal" heeft Fuchs
een ontdekkingstocht in depots,
handgeschreven collectielijsten
en catalogi gemaakt. „Er schuilt
echter geen duidelijke ideologie
achter deze expositie. Dat kan
ook niet met zo'n gevarieerde
collectie, maar de getoonde
werken zijn wel op alle mogelij
ke manieren in elkaar ge
knoopt", motiveerde hij zijn
keus. Een sterke visuele combi
natie vormen bij voorbeeld de
heldere kleuren op de grote
doeken van Willem de Kooning
met de plaatijzeren grondsculp-
turen van Carl André in de ere
zaak
Fuchs noemde het schilderij
van Lovis Corinth uit het begin
van deze eeuw een van de ver
rassingen van zijn zoektocht:
„Ik las in een Duitse recensie
dat het Stedelijk een van zijn
mooiste werken in de collectie
heeft. Ik toon het nu tegenover
een onbekende Breitner". Bij de
inrichting van de zalen heeft
Fuchs vooruit gekeken naar de
geplande nieuwbouw. „Het
museum is straks twee keer zo
groot. Daar moeten we ons vast
op instellen. Deze expositie
wordt daarom zorgvuldig vast
gelegd, zodat we straks over een
soort grammatica voor de
nieuwbouw beschikken."
Het Stedelijk moet volgens
Fuchs geen kunsthal voor de
avantgarde zijn, maar ook geen
statisch museum voor de kunst
van deze eeuw. Zijn tentoon
stellingsprogramma combineert
daarom de overleden schilder
George Hendrik Breitner met
kunstenaars van rond de veertig
als de Duitser George Herold.
Op zijn lijst voor dit jaar prijken
verder gevestigde oudere kun
stenaars als Jannis Kounellis en
Donald Judd.
Conservatoren zijn op dit mo
ment op reis voor een expositie
van kunstenaars die net hun
opleiding hebben voltooid. Zo
wil Fuchs de komende jaren
ook de jonRste generatie aan
bod laten komen. Vanwege zijn
groeiende afkeer van de witir
wanden, heeft hij de muren in
middels licht blauwgrijs, zacht
roze en zachtgeel laten schilde
ren en is het licht in de centrale
hal gedempt. „Het Materiaal"
duurt tot en met 29 augustus.
Nieuwe prijs
voor literatuur
BERGEN GPD
Volgend jaar zullen er twee gro
te gesponsorde literaire prijzen
worden uitgereikt. Behalve de
huidige AKO-prijs wordt er nog
een nieuwe literaire prijs inge
steld waarvan de naam op dit
moment nog niet bekend is.
De stichting AKO-literatuur-
prijs die in maart aankondigde
zich los te maken van de boek
handelketen AKO (en het moe
derbedrijf Audax) heeft een
nieuwe sponsor gevonden. De
naam van de nieuwe geldschie
ter en de hoogte van de prijs
worden echter pas bekendge
maakt op 18 mei, een week na
de uitreiking van de AKO-prijs
op 11 mei.
Het bestuur van de stichting
AKO-literatuurprijs heeft zich
van het AKO-concern afgekeerd
omdat de boekhandelketen de
prijs te veel een commercieel
karakter wil geven. Het AKO-be-
stuur maakte destijds bekend
het prijzengeld van 50.000 naar
100.000 gulden te willen verho
gen.
'Kunstenaar zou
bedrijfsplan
moeten hebben'
AMSTERDAM ANP
Beeldend kunstenaars die vol
gens een ondernemingsplan
werken, maken meer kans op
economische zelfstandigheid.
Hierdoor zullen zij op termijn
minder vaak een beroep hoeven
doen op de sociale voorzienin
gen. Dit blijkt uit een onderzoek
van het Management Advies
Centrum (MAC) onder twintig
beeldend kunstenaars, uitgc
voerd met steun van onder
meer het ministerie van wvc.
Volgens het MAC moet dc
overheid de ontwikkeling var
ondernemingsplannen vooi
kunstenaars financieel en be
leidsmatig stimuleren. Daarbi
zou moeten worden gestreeft
naar het maken van een onder
nemingsplan „op maat" vooi
de beroepsgroep van beeldend
kunstenaars, aldus het MAC.
De twintig kunstenaars kre
gen „meer zicht en greep op dt
bedrijfsmatige aspecten var
hun beroepspraktijk," aldus hc
onderzoek. „Gebleken is dat he
ondernemingsplan een zeer in
dringende confrontatie tcweej
brengt tussen wat de kunste
naar is. wil en kan en wat de on
derzoeker hem als spiegel voor
houdt"
