'Samplen is een nieuwe kunstvorm'
Cultuur&Kunst
Caribische calypso en reggae
in Wassenaarse galerie Bianca
Cheek by Jowl knap,
maar niet superieur
Brieven Garbo geveild
ZATERDAG 17 APRIL 1993
Meteorietenregen in museum
leiden In het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Leiden is
vandaag en morgen een belangrijk deel van de meteorietenre
gen te zien die vorig jaar neerkwam op de Oegandese plaats
Mbale. Van de ruim 500 stenen die er toen vielen, zijn er 103 aan
de Raamsteeg te zien. Daar zitten exemplaren tussen van 27,12
en 6 kilo. In het kader van het museumweekeinde zijn er ook
aquarellen te zien van C. van Herwaarden. Deze kunstenaar
schilderde vorig jaar skeletten en geconserveerde dieren in de
magazijnen van het Natuurhistorisch Museum. Eveneens zijn er
fototentoonstellingen van expedities naar de Seychellen en het
tropisch regenwoud.
INXS op toernee
Amsterdam INXS komt voor drie concerten naar Nederland. De
groep treedt 25 mei op in Paradiso in Amsterdam. 26 mei staat
de band in het Muziekcentrum in Eindhoven en 29 juni spelen
de mannen in de Evenementenhal in Groningen. De kaartver
koop gaat zaterdag 24 april op de bekende voorverkoopadressen
van start.
Koorzang in Hartebrugkerk
leiden Het Hartebrugkoor, het koninklijk mannenkoor Die Hag-
he Sanghers en het Loveny Male Voice Choir uit Cornwall zijn
zondag 18 april te beluisteren in de Hartebrugkerk in Leiden. Op
het programma staan werken van onder meer Gounod, Janacek
en Stallybrass. Organist Anton de Boer en pianiste Elizabeth
Tamblyn ondersteunen de koren. Het optreden begint om 15.00
Jazz in Warmond
warmond In Dekkers tennishal in Warmond spelen zondag 18
april Bernard Berkhout met zijn Swingmates en het Jaffo Gate
Quartet. Berkhout, een al vele malen gelauwerde klarinettist,
treedt tevens op als spreekstalmeester. Het optreden begint om
15.00 uur aan de Veerpolder 14.
Japan in de bibliotheek
leiden Handboogschieten, origami, spelletjes en het leven van
alledag komen zondag 18 april aan de orde in de bibliotheek aan
de Nieuwstraat in Leiaen. Beeldend kunstenaar Kees Buurman
vertelt vanaf 13.00 uur over kyundo, Japans handboogschieten
met een boog van 2,10 meter. Buiten bij de Burcht geeft hij ver
volgens een demonstratie. Mevrouw Kurakawa vertelt vanaf
14.00 uur over het leven van alledag in Japan. Tussen 12.00 uur
en 16.00 uur geeft de Leidse afdeling van de Nederlandse Go-
club demonstraties van diverse Japanse bordspelen. De activitei
ten vinden plaats in het kader van de Japan-maand in de biblio
theek.
Wajangspel in museum
leiden In het Rijksmuseum voor Volkenkunde is maandag 19
april een opvoering van een wayangspel uit Bali. De voorstelling
vertelt het Hindoe-epos Ramayana. Twee musici op het traditio
nele gender-instrument begeleiden het spel. Dr. Hedi Hintzier,
specialiste van de Balische cultuur aan de Leidse universiteit,
verzorgt de inleiding en speelt de voorstelling. Het wayangspel
begint om 20.00 uur.
RUYGROK. 071-1
Nieuw album van commerciële pop-rappers PM Dawn
De groep PM Dawn wordt binnen de gestaalde kaders
van de hiphop niet altijd serieus genomen en dat stoort
rapper Prince Be behoorlijk- Goed, zijn muziek mag dan
op het eerste gehoor de smaak van fondant hebben en
op het nieuwe PM Dawn-album zingt hij zelfs het mooie
Beatles-liedje 'Norwegian Wood'. Maar ondertussen
voelt Prince Be zich nog altijd nauw verbonden met
hardcore hiphop zoals die door rappers als Public Enemy
wordt gemaakt.
londen peter bruyn
Rapper Prince Be, alias Attrell
Cordes, en zijn broer Jarett, die
zich DJ Minute Mix noemt,
hadden als PM Dawn eind 1991
een gigantische hit met het
nummer 'Set a Drift on Memory
Bliss'. Een melodieus deuntje
'pophop', dat zwaar leunde op
een sample uit Spandau Ballets
klassieker 'True'. Goed voor een
top-10 hit in Nederland en
nummer één in de Amerikaanse
Billboard-lijst. Toen ook het al
bum met de ononthoudbare ti
tel 'Of the Heart, of the Soul and
of the Cross: The Utopian Expe
rience' een commerciële klap
per werd, zat het wel goed voor
de volumineuze Attrell en
broertje Jarett.
Geen wonder dat ook de
nieuwe single 'Looking through
patient Eyes' gebaseerd is op
een sample uit een bekende hit,
ditmaal 'Father Figure' van Ge
orge Michael. Omdat, zo ver
klaart Prince Be, dat zo'n prach
tig spiritueel nummer is. „Toen
ik George vroeg of ik het mocht
gebruiken voor onze plaat rea
geerde hij meteen enthousiast,"
vertelt de rapper en trekt tijdens
het praten een doos volkoren
crackers open.
Sarcastisch
De tweede PM Dawn-cd, 'The
Bliss album? (Vibrations of Love
and Anger and the Ponderance
of Life and Existence)' - pffff,
wat een titel weer - sluit naad
loos aan bij het debuut. Weder
om staat de muziek van de twee
broers uit New Jersey met an
derhalf been in de mainstream-
pop. Geen wonder, want de va
der van Attrell en Jarett was één
van de oprichters van de jaren
zeventig pop-funk formatie
Kool and the Gang.
„Toch moet je de titel van de
ze plaat in eerste instantie sar
castisch opvatten," zegt Prince
Be, terwijl hij een crackertje
kaas naar binnen werkt en met
een slok diët-Coke wegspoelt.
„De muziek blijft misschien
mooi en lief, maar in de teksten
is op dit album veel meer oog
voor de realiteit. Ik zie CNN. We
hebben het afgelopen jaar veel
rassenrellen in Amerika gehad.
Maar eigenlijk leidden die de
aandacht alleen maar af van de
echte tegenstelling: die tussen
arm en rijk. Zelf zie ik dat on
derscheid blank/zwart niet zo.
Ik zie mijzelf in de eerste plaats
als 'mens'. En als we allemaal zo
met elkaar omgaan krijgen we
op de duur ook wel dezelfde
huidskleur."
Zondebokken
„We schreeuwen niet zo als veel
andere rappers. Ik zeg niet: je
moet het zo en zo doen. Ik zeg:
hier ben ik en ik leef op deze
manier. Als ik ergens voor pleit
dan is het tolerantie."
Hij blijft zich echter hiphop
per voelen, benadrukt Prince Be
en hapt nog een cracker met
kaas naar binnen. Ja, ook nu hij
een Beatle-liedje als 'Norwegian
Rapper Prince Be (rechts) en zijn broertje DJ Minute Mix: „Als ik ergens voor pleit dan is het tolerantie."
Wood' op z'n nieuwe plaat ge
zet heeft. Geen wonder dat
Chuck D van Public Enemy en
die andere harde jongen, Ice-T,
de softe 'pophop' van PM Dawn
als 'sell out' betitelen. Artistieke
uitverkoop. Prince Be maakt er
zich kwaad over. „Wij zijn de
zondebokken. Daar gaat het
nummer 'Plastic' op ons nieuwe
album ook over. Maar als ie
mand als ik, of een hitparade-
rapper als Hammer, nu werke
lijk houdt van de muziek die hij
maakt, hoe kun je zo iemand
dan van 'uitverkoop' beschuldi
gen?"
Het gebruik van 'samples',
framenten van andere platen, is
ook zo'n kwestie waar de voice
uit New Jersey zich graag over
uitlaat. De mensen moeten
eens gaan beseffen dat het wer
ken met samples ook een
kunstvorm is, meent hij. „Als ik
de Mona Lisa in kleine stukjes
knip en van die snippers leg ik
dan mijn naam. Wiens werk is
dat, het mijne of van Leonardo
da Vinei? Dat soort vragen die
nen nodig eens opgelost wor
den."
In de toekomst zal het samp
len volgens hem een steeds gro
tere rol in de popmuziek gaan
FOTO CPO
spelen. „Luister maar naar de
platen van Paul Weller
Mick Jagger. Dat is één en al
"nple-werk. En als dat soort
zich ermee bezig gaan
houden, dan zullen er ook ein
delijk wel eens goede regels en
wetten op het samplen komen.
Mainstream-pop. Hiphop. Ei
genlijk komt het gewoon neer
op wat meer respect voor el
kaar."
Rondtheater
met grappig
avontuur
theater
recensie wunand zeilstra
'Het geheim van Tweebeenseiland'
naar Guus Kuijer door het Rondthea
ter Regie Eric Pul. Spel Bart Rijsber-
gen, Paul van Pelt, Sabien de Bruijne,
Robert Strijk, Erik Jarvsonius, Menno
Bentveld en Nick van Leeuwen. Ge
zien: 16/4, aula Vlietlandcollege Lei
den. Aldaar nog te zien: 17 en 18/4
(aanvang: 15.00 uur).
Het aardige van spelen voor
kinderen zit voor een groot
deel in de vormgeving. Een
spannende aankleding moet
hen ertoe verleiden om mee
te gaan in een of andere fan
tasiewereld. Op dit punt
heeft het Rondtheater kleur
rijk uitgepakt. Voor de to-
neélbewerking van.'Het ge
heim van Tweebeens-eiland'
van Guus Kuijer heb je onder
meer een eiland, een veer
pont en een piratenschip no
dig. Stuk voor stuk zijn hier
voor met zorg en humor op
lossingen gevonden die on
getwijfeld tot de verbeelding
spreken.
Om losse scènes aan elkaar
te plakken, kan muziek een
zeer geschikt middel zijn.
Dat weet het Rondtheater
natuurlijk ook, en daarom
hebben zij een orkest uitge
nodigd, bestaande uit leer
lingen van de Streekmuziek-
school afdeling Leiden en
Voorschoten. Men kan dan
ook gerust spreken van een
vrij groot opgezette theater-
produktie.
De toneelbewerking van
het verhaal van Guus Kuijer,
die de groep zelf maakte, zit
handig in elkaar. Van een ge
woon dagje uit met oma in
Amsterdam belanden we ge
leidelijk in een wereld van
onbewoonde eilanden, ver
borgen schatten en brutale
zeerovers. Een enkele keer
overheerst enigszins het ver
halend element waardoor
het stuk iets wegzakt. Geluk
kig zijn er ruim voldoende le
vendige speelscènes die
voorkomen dat de aandacht
verslapt. Bovendien zal het
stuk door het ingespeeld ra
ken steeds aan tempo win
nen. 'Het geheim van Twee
beens-eiland' duurt ongeveer
twee uur en is bestemd voor
kinderen vanaf groep 3 van
de basisschool. Het Rondthe
ater maakt er een grappig
avonturenverhaal van.
beeldende kunst
12-17
i in 't Klooster. Kerkstraat 27,
Wassenaar
De metropool heet de plaats te
zijn waar verschillende culturen
met elkaar worden geconfron
teerd. Maar wat te denken van
de Caribische archipel, waar
een mengelmoes van verschil
lende rassen leeft? Van origine
Afrikaanse negers, Nederlandse
joden, Zuidamerikaanse india
nen, allerlei Europeanen en
Amerikanen, de populatie van
de eilanden is kakelbont. Welke
invloed zoiets op de beeldende
kunst heeft? Galerie 'Bianca in 't
Klooster' poogt een antwoord
op deze vraag te geven door vier
Antilliaanse kunstenaars te la
ten exposeren.
Anton Vreede heeft een sterke
voorkeur voor het schilderen
naar en over de natuur, al kan
men zijn werk zeker niet realis
tisch noemen. Hij houdt van
ruige schilders als Penck, Bas-
quiat en Guston die hij verge
lijkt met primitieve holenmen-
sen. Hun mythische tekens lij
ken hem beinvloed te hebben:
de olifanten, toekans en neus
hoornvogels die zijn schilderij
en bevolken zijn meer dan hun
afbeelding. In 'Poetry Park', een
olieverfschilderij, krijgen de ge
stalten een tijdloos, universeel
karakter. In het werk van Vreede
is ook een zekere muzikaliteit te
herkennen: de Caribische ca
lypso-, reggae- en merengue-to-
nen klinken door in kleur en
De maker van 'Moeder Rots'
in het Amsterdamse Vondel
park, beeldhouwer Nelson Car-
rilho, is aanwezig met brons. De
vaak ijle, fragiele figuraties
doen, hoewel ruimtelijk,
enigszins denken aan het pre
historische tekenschrift zoals
dat in Spaanse en Afrikaanse
grotten is aangetroffen. Zijn
beelden zijn net als deze afbeel
dingen verhalend van karakter,
maar in tegenstelling tot het ge-
noemde tekenschrift met hu
mor beladen.
De meest traceerbare repre
sentant van de affo-Antilliaanse
cultuur is Nel Simon. Zijn kera
misch werk bestaat hoofdzake
lijk uit sterk gestileerde, in zich
zelf gesloten vrouwenfiguren.
Het zijn ronde, ruimtelijke por
tretten van landgenoten, die
sterk naar abstraktie neigen.
Tot slot de schilderijen van
Rudy Martina: de beweging en
het ritme op zijn transparante
doeken zijn nog het beste te il
lustreren aan de hand van een
citaat van de op Curasao gebo
ren schrijver Marugg: en al
de Caribische eilanden, waar
van de geologen altijd al ver
moed hebben dat zij de vorm
hebben van een paddestoel,
zullen *afknakken van de aard
schors en drijvend worden
voortgesleept in de woest kol
kende maalstroom, om daarna,
het een na het andere, te ver
dwijnen in de neerzuigende
wieling van de waanzinnige
Michel de Ghelderode en Don't Fool with
Love van Alfred de Musset Vertaling en
regie: Dedan Donellan Gezien op 16apnl
in de Leidse Schouwburg
Er zijn heel wat mensen die vin
den dat eigenlijk alleen Britten
toneel kunnen spelen. Vaak zijn
ze een tikje, of een tik, anglofiel.
Zie bijvoorbeeld de eerste zin
van het programma van de
schouwburgvoorstelling van
gisteren: 'Het gezelschap Cheek
by Jowl maakt theater zoals we
het alleen in Engeland vinden;
een groep zeer getalenteerde
acteurs onder begeleiding van
een kundig regisseur die het
theater tot leven weet te bren
gen.' Een dubbele punt ging de
schrijver kennelijk nog net iets
te ver.
Gisteren was een proeve van
dat superieure Britse theater te
zien. The Guardian schreef er
over dat 'Groot Brittannië zich
geen betere vlag voor het Britse
theater kon wensen'. Cheek by
Jowl stoeide met On ne badine
pas avec I'amour van De Mus
set, en presenteerde dat met Les
Aveugles van De Ghelderode als
een soort voorfilmpje van een
kwartier. In dat miniatuurtje
gaan drie blinde Vlaamse pel
grims op weg naar Rome, maar
ze lopen alleen rondjes om
Brussel. De raad van een man
met één oog weigeren ze te
aanvaarden, waardoor ze een
sloot inlopen en verdrinken.
In het stuk van De Musset
hebben een welgestelde neef en
nicht het zo druk met interes
sant doen, dat ze elkaar pas op
het laatst hun liefde toegeven.
Dat leidt tot de dood van een in
hun spel misleid dorpsmeisje,
waardoor de nicht alsnog voor
het klooster kiest. De vormge
ving van het stuk is simpel,
maar fraai: gespeeld wordt op
een ronde houten vloer, doeken
met projecties geven de plaats
van handeling aan. Het spel is
gestileerd, met subtiel overdre
ven gebaren en mooi geïroni
seerde clichés, zoals dat van de
hyperromantische jongeling.
Naast de bedoelde effecten was
er ook wel eens sprake van
overacting: ik had soms het ge
voel dat er gespeeld werd voor
mensen die twintig meter ach
ter me zaten. Heel anders dan
in die prachtig ingetogen geac
teerde Britse tv-series.
Rolbeheersingen tekstbehan
deling waren uitstekend, som
mige effecten waren aan de gro
ve kant. De enscenering (de
spelers blijven naast de vloer
aanwezig; soms treden ze even
uit de theaterwerkelijkheid om
iets te vertellen) is goed door
dacht en vraagt weinig aan
dacht voor zichzelf. Knap was
het zeker, maar Cheek by Jowl
sleepte mij niet aan m'n haren
de voorstelling in. Kortom, geen
reden voor de betere Neder
landse theatermakers om een
minderwaardigheidsgevoel te
hebben tegenover die onaan
tastbare Britten.
Amerikaan ontwerpt nieuw
hoofdkantoor ABN-AMRO
amsterdam anp
De Amerikaanse architect Henry N. Cobb van het bureau Pei
Cobb Fred Partners, dat onder meer de glazen piramide voor
het Louvre museum in Parijs ontwierp, gaat het ontwerp maken
voor het nieuwe hoofdkantoor van de ABN Amro-bank in Am
sterdam. Bij de bouw van het pand gaat Cobb samen werken
met het Nederlandse architectenbureau Architecten Cie in Am
sterdam.
Volgens een woordvoerder van de gemeente Amsterdam heeft
Cobb vier ranke torens ontworpen, die als een soort taartpunten
worden neergezet, maar niet in dezelfde richting wijzen. In Ne
derland is de Amerikaanse architect ook verantwoordelijk voor
het ontwerp van het Beatrixkwartier in Den Haag, een futuris
tisch kantorencomplex aan de Prinses Beatrixlaan.
Cobb is één van de oprichters van het architectenbureau Pei
Cobb Fred Partners. Dit internationaal vooraanstaande archi
tectenbureau ontwierp de afgelopen decennia gebouwen voor
veel grote bedrijven, instellingen en musea.
Greta Garbo bevestigt in haar brieven het beeld w
drietige vrouw. A
londen gpd
„It is sad to be alone..." is een
van de zinnen uit brieven die
filmster Greta Garbo aan de
Poolse actrice Salka Steuer-
mann Viertel schreef. De zesen
zestig brieven, die soms wel ze
ven kantjes tellen, worden op
acht juni bij Sotheby's in Lon
den geveild.
De twee actrices speelden
voor het eerst samen in de Duit
se versie van de film 'Anna
Christie' in 1930. In brieven
noemde Greta haar vriendin
'Darling Salka', 'Salka lilla', 'Sal
ka liebe' en 'Geliebtes Mensch'.
Garbo is de geschiedenis inge
gaan als een verdrietige en een
zame vrouw. In de brieven be
vestigt ze zelf dat beeld door
aan haar vriendin zinnen tc
schrijven als The world is abso
lutely mad...', It is sad to be alo
ne but sometimes its even more
difficult to be with someone...'
en '1 have no lovers but I have
Iniuhlrs just tho same...', l.arbo
was dan ook blij met de aanwe
zigheid van Viertel in Holly
wood en met de brieven die zij
elkaar schreven.
Behalve over haar sociale le
ven schrijft Garbo ook over haar
films, ratoan naar Europa, regis
seurs en de studio's. De brieven
voor de veiling komen recht
streeks van de familie van Salka
Steuermann Viertel, die in 1978
stierf. Naar verwachting leveren
de brieven 60.000 tot 90.000
gulden op. De veiling is de eer
ste in de reeks 'Film Memorabi
lia and Animation Art'.
I Spiegelwanden
I Spiegels op maat
I Spiegels met lijst
I Glazen meubelen
I Vitrines
I Tafels volgens model
GLAS EN SPIEGELS
Volmolengracht 4
2312 PH Leiden (NL)
I Alles uit eigen atelier Telefoon 071 - 21 80 55
