Denksport ft ft VRIJDAG 2 APRIL 1993 puzzel schaken Nummer 13 Horizontaal: 1. Bezetene: 5. koel: 8. plaats in Zwitserland; 12. oud; 14. kauw; 15. vis; 18. dierenverblijf; 19. knaagdier; 20. voegwoord; 21. knaagdier; 22. koffer; 23. bladvezels van de agave; 25. bloem; 27. insekt; 29. dwaas; 30. de oudere; 31. delf stof; 33. japon; 35. proef; 37. vo gel; 38. kubieke meten 40. getij de; 42. deel van een schip; 45. traag; 47. jong dier; 49. gele verfstof; 50. nat rijstveld; 52. ge vangenis; 53. af; 56. schaaldier; 58. momenteel; 59. kleinigheid; 61. elecfrisch geladen deeltje; 62. rijstbrandewijn; 64. klip; 65. overblijfsel; 67. heilige; 68. fa milielid; 70. een zekere; 72. gang; 74. populier 76. aanvoer der; 78. vierhandig zoogdier; 80. voorzetsel; 81. bijb. figuur; 82. voorzetsel; 83. deel v.e. vlieg veld; 86. bijb. figuur; 88. deel v.e. camera; 89. hoog bouw werk; 90. geschreeuwde leuze; 91. middel. Verticaal: 1. Bijbelse naam; 2. ontkenning; 3. bloeiwijze; 4. gierigaard; 5. rijwiel; 6. vertra gingsmiddel; 7. persoonlijk vnw.; 8. raaigras; 9. bijwoord; 10. hinderen; 11. hekeldicht; 13. voormalig Russisch heerser; 14. draaierig; 16. schattig; 17. kan delaar; 18. centrum; 22. dicht vorm; 24. filmdecor; 26. slok; 28. elfenkoning; 30. ent; 32. stoomschip; 33. dierenverblijf; 34. zuivelprodukt; 36. categorie; 39. driekroon; 41. uitbouw; 43. mannelijk dier; 44. ambacht; 46. foefje; 48. bloedgetuige; 51. huiduitwas; 54. lokspijs; 55. re kening; 57. apebroodboom; 60. de oudere; 61. rivier in Duits land; 63. herkauwer; 64. ver zoekschrift; 66. deelbaar door twee; 67. dunne paal; 69. meis jesnaam; 71. slingerplant; 73. klepper; 75. jaargetijde; 77. dubbele schijf; 79. lol; 83. mu zieknoot; 84. brandgang; 85. 87. lidwoord; 88. persoon- Oplossingen, per briefkaart, dienen uiterlijk dinsdag a.s. in ons bezit te zijn. Indien per post wordt ingezonden, als volgt adresseren: Redactiesecretari aat, Uitgeversmaatschappij Leidsch Dagblad b.v., Postbus 54. 2300 AB Leiden. Winnaars De handdoeken gaan deze week naar mevrouw U. Vesseur, Kerkstraat 76, 2377 AX Oude Wetering (kruiswoord) en me vrouw C. van Zoen. wb 'Jacoba', Sweilandpolder, 2362 XE War mond (cryptogram). Cryptogram nummer 13 Horizontaal: 4. Onderwijs aan een jongen en een meisje; 6 Van een lintje houdend?; 7. Grappige column over een klap- sigaar; 11. Stapelkopje; 12. On gewenste toeschouwer in de keuken; 13. Hij weet heus wel dat het niet echt is!; 16. Bij deze omgang rollen er koppen; 17. Grote gekke stok; 18. Rond de eerste in de familie; 20. Verzot op koffie. Verticaal: 1. Ongewenste gas ten; 2. Snelheid waarmee het opborrelt?; 3. Plezier bij Abcou de; 4. luist in staat zijn; 5. Wijd voor het grijpen en aantrekke lijk voor astronauten; 8. Wassen is een aansporing om wat te pakken; 9. Doe je plicht weg!; 10. Kanjer van een koe; 13. le gaat er op in je eentje; 15. Ach ter- en opvolger; 19. Oplossing in drievoud. Oplossing cryptogram 12 o-v- -k-m- poetsartikelen -g-r-e-o-n—u-s- herderin-wales- -w-e-v-d-e-e- ver.duistering k-i-c-e-kg- tegoed-spykers proefpersoon -s-r-i-i-k-d oliekoek -e-g-d-e ongemeen -i-1- index -g-i- filatelie VERZAMELAARS, die de jongste tak van de filatelie, de zegel- meerlingen. hebben omarmd, kunnen weer enkele zegels aan hun collectie toevoegen. Op 24 maart hebben Monaco en de Verenigde Staten de Ameri kaanse filmster en latere prinses van Monaco, Grace Patricia Kel ly. geëerd met een zegel (29 c. en 5,00 fr.); op 15 mei komen Duitsland. Oostenrijk en Zwit serland met een beeldgclijke ze gel die in het teken staat van de Bodensee 100 pf.. 6 s. en 60 rp.) en op 15 maart hebben België en I longarije een blokje en een zegel uitgegeven die zijn gewijd aan het Missale Romanum van de Hongaarse koning Matthias Corvinus (1458-1490). Het Belgische blokje en de ze gel maken deel uit van een serie die onder de titel 'geschiedenis' werd gelanceerd. In het blokje zit een zegel van 28 frank. Afge beeld wordt een prachtige re- produktie van een van de bla den uit het Missale, dat in het bezit is van de Koninklijke Bi bliotheek Albert I. Van het blok je zijn 1 miljoen exemplaren aangemaakt. De zegel in het Hongaarse blokje heeft een waarde van 40 forint (oplage; 200.000 genummerde exempla- Op de Missalezegel staan por tretten (in de vorm van een munt) van koning Matthias en zijn vrouw, Beatrix van Aragon. I let beeld stamt uit de versie ring aan de voet van een van de bladen. De Belgische zegel heeft een waarde van 15 frank (opla ge 7,5 miljoen) en de I longaarse van 15 forint (oplage 500.000 stuks). Verder bestaat de 'geschiede nis' serie nog uit twee zegels. Met een 11 fr.-zegel (oplage 3 miljoen) wordt het Concilie van l.eptinus herdacht, dat 1250 jaar geleden werd gehouden. Tot slot worden met een 30 fr.-zegel (oplage 3 miljoen) de veldslagen gememoreerd die respectieve lijk 300 en 200 jaar geleden bij Neerwinden woedden. Dp 29 juli 1693 versloeg hel 70.000 man sterke franse leger bij Neerwinden de troepen van de I i A A A A A A i. A 1111 lli'lPl lil O a g 111 V III A A A A A A A 0 111 Ill A III 111 Ill III A Ill 111 111 A A A A A A 111 0 <b 111! ill 111 !E A A III n Stelling na 16.Ld7 Het bleek in 1990 een goede ge dachte te zijn van de Eindho- vense uitgeverij Schaaknieuws een boek uit te geven, dat een mooi overzicht gaf van de moeilijke weg die Jan Timman had af moeten leggen op weg naar de wereldtop. Na zijn suc cesvolle matches tegen Salov, Portisch en Speelman was het tenslotte Karpov die onze land genoot destijds de voet dwars- zette. Voortbordurend op deze er varing verscheen onlangs het tweede deel van het Timman matchboek, dat geheel gewijd is aan zijn kandidatenmatches te gen achtereenvolgens Hübner, Kortsjnoi, Joesoepoven Short. Ook nu is men er bij Schaaknieuws in geslaagd een alleraardigst boek uit te geven, dat eigenlijk in geen enkele schaakboekenkast mag ontbre ken. Meerdere nationale (sub toppers namen de analysear- beid voor hun rekening en dat deden ze, naar het zich laat aanzien, zeer gewetensvol. John van der Wiel spant met zes vol ledige pagina's de kroon met zijn commentaar op de sensa tionele 9de matchpartij Tim man-Short. Dat betrof die merkwaardige partij, waarin Timman de Spaanse ruilvariant toepaste en op de 14de zet een nieuwtje bracht dat hij, samen met Jeroen Piket, tijdens een trainingskamp in Otterlo had voorbereid. Helaas ging deze partij voor Timman verloren en kreeg hij geen kans meer zich te herstellen. Maar ook in enige minder tot de verbeelding sprekende par tijen valt nog het nodige te on derzoeken. Als voorbeeld moge dienen de 6de matchpartij Kortsjnoi-Timman. Het com mentaar bij deze partij wordt in het matchboek verzorgd door Johan van Mil en Rini KuijfNa de 16de zet van zwart (Tim man) was de volgende stelling ontstaan, (zie diagram 1). Kortsjnoi vervolgde met 17. a4, hetgeen van een wordt voor zien. Aangegeven wordt dat 17. b4 de juiste zet was geweest. In deel 52 van.de Schaakinforma- tor geeft Timman daarop als mogelijk vervolg: 17.Dc8; 18. Pxa7 Txa7; 19. £xe5 Pg4!; 20. hxg4 Lb5, met compensatie. Hetzelfde commentaar geeft Timman in zijn eigen New in Chess magazine, 1991/6. In het matchboek komt het duo Van Mil/Kuijf tot de conclusie dat een en ander op een vergissing van Timman moet berusten aangezien wit volgens hen met 21Le3 groot materiaal wint. Ook de slotstelling van de partij roept bij de onderzoekers vragen op. De stelling, zoals af gebeeld in (diagram 2), had vanuit de slotpositie vrijwel ge forceerd kunnen ontstaan. Het schijnt dat Timman hier geen reële winstkansen zag met zwart. Veelzeggend is daarente gen dat Kortsjnoi verklaarde dat hij het als zwartspeler nog wel even had willen proberen. Vol gens Van Mil en Kuijf is het niet duidelijk hoe wit zich kan ver dedigen tegen een eenvoudig winstplan zoals: koning naar d6, Pd5, gevolgd door een aanval op b5. Het paard kan op d5 niet geruild worden omdat zwart het pionneneindspel wint. Verder is na een vroegtijdig Lb3 de ma noeuvre Pf6-e8-d6 sterk. 'Een raadselachtig remiseaanbod, zelfs met twee punten voor sprong in de match', aldus de schrijvers. Wellicht dat een en ander verband houdt met een fout die Timman maakte, kort voordat de eindstelling was be reikt. DE COMPOSITIE VAN HET EINDSPEL Eveneens bij Schaaknieuws rolde het lang verwachte eind- spelwerk van Schaaknieuws- eindspelredacteur Teun Bale mans van de persen. De schrij ver was in zijn jeugdjaren reeds een voortreffelijk hoofdklasse schaker, maar keerde het wed strijdschaak al vroeg de rug toe om zich geheel op de eindspel compositie te werpen. En met succes! Balemans beschrijft op boeiende wijze welke proble men een eindspelstudiecompo nist kan tegenkomen, met an dere woorden: hij gunt ons een blik 'achter de schermen'. Het boekje bevat al zijn composities plus een instructieve selectie uit het werk van anderen. Van groot belang lijkt me het hoofd stuk waarin de auteur systema tisch de ingewikkelde materie van de oppositie en de daarmee verbonden theorie van de cor responderende velden behan delt. Met behulp van een flink aantal speciale diagrammen wordt het de lezer duidelijk ge maakt. Alleen al om die reden verdient Balemans een compli ment. Ik wil zulks toelichten met een voorbeeld van de schrijver zelf. (zie diagram 3). Oplossing: d4 correspondeert met c6, e4 met d6, h5 met g7 en f3 met e7. De overige corresp onderende velden kunt u zelf uitknobbelen. Wit wint de slag in de achterhoede. 1. Kb2! Kb8 (zetdwang) 2. Kc2 Kc8; 3. Kd2 Kd8; 4. Ke2 Ke8; 5. Kd3! Ke7 (5. Kd7; 6. Ke3 Kd6; 7. Ke4) 6. Kd4 Kd6; 7. Ke4 a6 (moet) 8. Kf3 Ke7; 9. Kg4 Kf7; 10. Kh5 Kg7; 11. h4 IGi7 (moet; zwart heeft geen pionzet meer) 12. Kg4 Kg7; 13. Kf3 Kf7; 14. Ke4 Ke7; 15. Kd5 Kd7; 16. h5 en Het Timman Matchboek 2 kost 18,90; De compositie van het eindspel 24,95. Beide boe ken zijn te verkrijgen bij de boekhandel of door overschrij ving van vermeld(e) bedrag(en), plus 3,- porto op gironummer 3424094, ten name van Schaaknieuws te Eindhoven. OPGAVE VORIGE WEEK: (Wit: Kei, Dhl, Pc8, a6. Zwart: Ka8, Tg2, h2, h3. Wit aan zet wint). Oplossing: 1. a7! Kb7; 2. Kdl Ka8; 3. Kcl Kb7; 4. Kbl Ka8; 5. Kal Kb7; 6. Dbl+ en wint. Men merke op dat het al leen in deze volgorde gaat. Na 1. Kdl Kb8; 2. a7+ Kb7! komt wit een tempo te kort! NIEUWE OPGAVE: Min of meer vanzelfsprekend is de opgave van deze week af komstig uit het nieuwe boek van Balemans. Zelf noemt de auteur de opgave, zoals afge beeld in (diagram 4) een 'vinge roefening'. Toch denk ik dat menige liefhebber de oplossing als een nuttige oefening voor de wedstrijdpraktijk zal e dammen door William Austin Burt weer een schrijfmachine-octrooi aan gevraagd. Daarna werden nog tal van machines uitgevonden, waarvan de meeste nauwelijks in produktie werden genomen. De opmerkelijkste onder deze vindingen waren echter wel de machines van de Oostenrijker Peter Mitterhofer (1822-1893), die van hout waren. Het is deze Mitterhofer, voor Oostenrijk dè uitvinder van de schrijfmachi ne, waaraan ter gelegenheid van zijn sterfdag op 19 februari hon derd jaar geleden een 17 s.-ze- gel is gewijd. Op de zegel (opla ge 2,7 miljoen) een schrijfma chine van Mitterhofer. De derde en laatste 19 februa- ri-zegel (5 s., oplage: 2,9 mil joen) herdenkt het 25-jarig be staan van de artsenradiodienst in Oostenrijk. Op de zegel een zwaailicht met daarin een escu laapteken. Alvorens ik met u ga kijken naar de laatste twee ronden van de clubcompetitie krijgt u eerst de oplossingen van de eindspelop- gaven uit de voorgaande ru briek. Met de bijbehorende cij- ferstanden. OPGAVE 1: wit 27, 33, dammen op 20, 21; zwart 36 en 44. Op lossing: 1. 20-15 36-41 gedw. 2. 21-16 41-46A 3. 15-10 46x5 4. 33-28 met winst. A. 44-50 15-4 50x36 16-27 36x18 4x47. OPGAVE 2: wit 10, 26, 30, dam op 22; zwart 37 en 38. Oplos sing: 1. 22-27 38-42 2. 10-5 42- 48 3. 5x46 48x25 4. 46-28 met niet te pareren dubbeldreiging. OPGAVE 3: wit 24,30, dammem op 1, 17; zwart 37 en 38. Oplos sing: 1. 17-21 38-42 gedw. 2. 1- 29 42-48 (42-47 21-26) 3. 21-26 48x25 4. 26x48 25-14 5. 24-20 en 29-34 met winst. Een min of meer verrassende ontknoping! OPGAVE 4: wit 10, 25, 29. dam op 1; zwart 37 en 38. Oplossing: 1. 10-5 37-4 2. 5-28 42-47 (an ders 28-39) 3. 28-33 en nu op 47-42 29-23 en op 38-42 29-23 42-48 33-38 of 23-18 met dub bele vangst. OPGAVE 5: uit 34, 35, dammen op 22, 40; zwart 37 en 38. Op lossing: 1. 22-28 37-42 2. 40-49 42-48 3. 49x21 48x25 4. 21-3 met een korte maar krachtige OPGAVE 6: uit 26, 35, dammen op 2, 8; zwart 37 en 39. Oplos m m m m 4» m Pi O Q\ P O, P: o a P 1 O 9 9 m 9 9 9 9 9 9 9 b 3 3 is - 11 I Q 111 111 III I:11:1 y Sj: 3 sing: 1. 8-17 39-43 2. 2-19 37-42 3. 19-37 42x31 4, 26x37 met winst. Dit soort eindspellen toont aan, dat met voldoende kennis van zaken menig zogenaamd 'remise-eindspel' alsnog in winst omgezet kan worden. Het gaat dan vooral om de vaardig heid in het omgaan met vang- stellingen, dwangzetten en op- sluitmotieven. Voor de partij speler komt daar nog zo iets als uithoudingsvermogen of condi tie bij. Want veel eindspellen komen in het vijfde of zelfs zes de speeluur op hel bord, met al le gevolgen van dien. DAN NU het slot van de na tionale clubcompetitie. Ik be perk mij vandaag vanwege de resterende ruimte tot twee frag menten uit de voorlaatste ron de. De wedstrijd Drents Tiental- Diagram 2 Huissen gaf aan het vierde bord het duel tussen Alexander Balja- kin en Erna Wanders te zien. Ik las ergens dat laatstgenoemde het de Witrus zeer lastig had weten te maken. Zelfben ik een andere mening toegedaan na het naspelen van die partij.. Oordeelt u echter zelf vanuit de volgende stand (zie diagram 1). Baljakin gaat hier verder met: 25. 50-44 14-20 26. 34-29 20- 25 27. 29x20 25x14 28. 31-27 4-10 29. 44-40 19-23 30. 40-34 11-17 31. 37-31 17-22 32. 31- 26 22x31 33, 36x27 14-19 34. 26x17 12x21 35. 43-39 10-15 36. 48-43 8-12 37. 33-28 15-20 38. 30-25 20-24 39. 34-30 23- 29 40. 39-33 3-9 41. 25-20 24x15 42. 33x24 9-14 43. 38-33 6-11 44. 43-38 21-26 45. 33-29 11-17 46. 38-33 17-21 47. 30- 25- 19x30 48. 35x24 12-17 49. 42-38 17-22 50. 28x17 21x12 51. 27-22 18x27 52. 32x21 16x27 53. 24-20 15x24 29x7 en zwart capituleerde. Bent u het met mij eens of niet? Ter afsluiting een leuke partij uit de wedstrijd Maas van 't Hoog-VAD. bord 1. De groot meesters Wiersma en Bastiaap- net stonden op scherp en lange tijd lijkt laatstgenoemde met zwart de beste kansen te heb ben: 1. 32-28 17-22 2. 28x1 11x22 3. 37-32 6-11 4. 41-37 12-17 5. 46-41 1-6 6. 34-29 19- 23 7. 31-26 23x34 8. 40x29 8- 12 9. 36-31 14-19 10. 32-27 16- 21 11. 27x16 22-28 12. 33x22 18x36 13. 37-32 12-18 14- 41- 37 7-12 15.16x7 2x11 16.39-33 10-14 17. 44-39 5-10 18. 45-40 3-8 19. 39-34 20-24 20. 29x20 15x24 21. 34-30 18-23 22, 43- 39 17 23. 26x17 11x22 24. 30- 25 12-18 25. 40-34 8-12 26. 34- 30 6-11 (zie diagram 2) 27. 49- 44 10-15 28. 44-40 11-16 29, 32-27 22x31 30. 37x26 18-22 31. 39-34 13-18 32. 50-45 23- 28 33. 33-29 24x33 34. 38x29 28-32 35. 25-20 en de Amster dammer gaf het op. Tijd: 1,44/1.43 uur. Volgende week de hoogte punten uit de slotronde van de clubcompetitie van '92-'93. bridge Verbondenen (de Verenigde Nederlanden, Engeland, Bran denburg, Hannover, Denemar ken en Spanje). Het was de meest bloedige slag uit de 17de eeuw: op één dag vielen 30.000 doden. Een eeuw later, op 18 maart 1793, woedde opnieuw een slag bij Neerwinden. Ge schokt door de onthoofding van koning Lodewijk XVI en be vreesd voor de revolutionaire Fransen, sloten Oostenrijk, Spanje, Engeland, Piemont en de Nederlanden een coalitie te gen Frankrijk. Bij Neerwinden kwam het tot een confrontatie. Opnieuw 6.000 doden. Gevolg: de Zuidelijke Nederlanden kwa men opnieuw onder Oosten rijks bewind. Na Athene, Florence. Amster dam. Berlijn, Parijs, Glasgow, Dublin en Madrid is dit jaar Antwerpen de culturele hoofd stad van Europa. Om daar ook postaal de aandacht op te vesti gen heeft België op 22 maart flink uitgepakt. In een oplage van elk 7,5 miljoen exemplaren verschenen vijf 15 frank-zegels: 1. Een panorama van Antwer pen; 2. De voorgevel van het Antwerpse stadhuis; 3. Detail van een schilderij van Jacob Jor- daens; 4. Detail van de St. Jobs altaar in Schoonbroek; 5. Een kerkraam van de Antwerpse gla zenier Eugeen Yoors (1879- 1975). Op 19 februari heeft Oosten rijk zijn sedert 29 juni 1984 lo pende reeks 'Naturschönheiten in Osterreich' uitgebreid met een 6 s.-zegel die ons een blik gunt op de bekende Wilder Kai ser (oplage: 4,4 miljoen). Met deze uitbreiding bestaat de hele reeks uit 12 zegels. De eerste schrijfmachine wordt toegeschreven aan de Brit Henry Mill, die op 7 januari 1714 octrooi op zijn uitvinding kreeg. Meer dan een eeuw later, op 23 juli 1829, werd in Amerika Dat het verschil tussen r en vrouwen aan de top klein is, bewezen Zenkel-Von Amim al bij het Gap Gemini-toernooi door moeiteloos tot het eind in de top mee te draaien. Bij het onder Philip Morris-vlag gehou den Europees (open) paren- kampioenschap bewezen Marij ke van der Pas en Elly Schippers dat opnieuw door knap zesde te worden in een veld van 346 pa ren, waaronder de complete Eu ropese top. Carol van Oppen en Max Rebattu deden het nog be ter; zij veroverden brons. Twee Franse paren legden beslag op beide topplaatsen. Geen toe valstreffer; lean Christophe Quantin en Michel Abecassis w onnen de vorige keer ook al. De Fransen zijn typische paren spelers die hun tegenstanders steeds weer voor problemen zetten. Denkt u eens mee met de vvestspeler, die mocht uitko- k V 1052 f 1063 8632 A "V98 *1* 0 B 7 Wat dacht u van Sch-B972 Ha-A 108 RuV83 KI-1098? Wordt het Ha8, Ru3 of KI 10? Een aardig staaltje van Frans a B 8 3 A H 9 7 6 j V98 H^0,_ a B 9 8 5 4 Z AA kunnen (diagram 1) van Jean Paul Meyer en Francois Stretz, de runners-up. Meyer opende de zuidhand (niemand kwets baar) met 2Ru, waarop west 4K1 bood. Noord zei doublet en Martens als oost die 5K1 al in de mond had, vroeg eerst aan Meyer wat dat doublet beteken de. „Sterk zeker?" „O nee", zei Meyer, „mijn 2Ru-bod is man- cheforcing en doublet betekent dat hij een hod in iedere kleur a A H V 10 6 »V9 B742 aB2 *8972 a 'A108 n V 8 3 w *ir 0 k 1098 B 6 4 2 109 A H 7 6 3 r H 7 5 3 AH65 V54 kan verdragen, maar verder heel zwak is". Martens paste vervolgens en zuid besloot de bieding met 4Ha. Zuid troefde de tweede klaveren en sloeg HaA. Toen daaronder bij west HaB viel ging hij er van uit dat die kleur vier om één verdeeld zou zijn en dat oost SchFl had. Om een aantal rede nen: het was bekend dat west een lange klaverkleur had en Martens had hem wat te veel om uitleg gevraagd. Hij vervolg de met RuA enH (diagram 2): Hij speelde ook RuV en oost mocht troeven. En zat vervól gens in de problemen. Klaveren na is in de dubbele renonce. Harten na kost een troefslagm schoppen na laat zuid naar SchV lopen. Hebt u in het eerste spel de kla verstart gevonden? Dan deed u het beter dan west in de praktijk die met ruiten startte. Dit was het spel (diagram 3): Een slim 2Kl-bod van Abecassis. dat in de praktijk nog wel e^ns wil werken. Voorwaarde is wel dat partner dat niet mag weten. Zou zuid zoiets vaker doen, dan is het in de huidige toernooi- praktijk gebruikelijk dat noord de tegenpartij erop attendeert dat het bod op een driekaart ge baseerd kan zijn. 199313b) Rob SUYTAEPT •Erfinder der Schreibmasctiine-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 28