'We moeten altijd positief zijn'
Studenten Kamerkoor op toernee
Cultuur Kunst
Elvis Costello en Brodsky
Quartet: moedige muziek
Veel onbekende Russen
bij Residentie Orkest
Supertrio behoudt eigen stijl: experiment geslaagd
WOENSDAG 3 MAART 1993
CHEF* ANNEMIEK RUYGROK.071 -161423. F
Reizend gedicht in Hoogmade
hoogmadeDe dichter René Seghers doet op zijn wereldtournee
vrijdag 5 maart Hoogmade aan. Om 10.00 uur wordt in het huis
van oud-cultuurwethouder Theo van Wieringen aan de Fene-
malaan 34 zijn reizend gedicht 'Onbestemd' voorgelezen in het
Hoogmadees. Seghers reist met zijn kunstwerk de wereld door
en laat het vers steeds in het plaatselijk dialect voordragen. De
dichter wil hiermee aantonen dat er een band is tussen alle we
reldbewoners.
Amerikaans weekend in Splotsz
roelofarendsveenSplotsz goes west. Onder die werktitel krijgt
het jongerencentrum in Roelofarendsveen aankomend weekein
de een Amerikaans tintje. Vrijdag 5 maart draait de film Flodder
in Amerika. Zaterdag is er het jaarlijks ledenfeest met de groep
TD 7. Zondag loopt er een stier rond in het jongerencentrum die
de plaatselijke cowboys mogen temmen. De winnaar krijgt de
Splotsz cowboy hoed 1993-onderscheiding. Hot dogs, pop com
en Bud beer ontbreken niet.
Expositie Christian Boltanski
leiden» De kitsch van de alledaagse werkelijkheid. Dat toont de
Franse kunstenaar Christian Boltanski met zijn expositie die
vanaf 16 maart te zien is in de Leidse universiteitsbibliotheek.
De Fransman gebruikt doodgewone foto's en alledaagse objec
ten. Zijn werk is daardoor een mengeling van een familie-album
en een inventaris van gevonden voorwerpen.
Workshop jongleren
leiden Theatergroep circus De Blauwe Eend is zondag 14 maart
in cultureel centrum de X in Leiden voor een workshop jongle
ren. Beginners kunnen zich aanmelden maar ook mensen die de
eerste beginselen al onder de knie hebben, zijn welkom. De
workshop begint om 14.00 uur aan de Haarlemmerstraat 52.
Aanmelden van te voren is gewenst. Liefhebbers kunnen op
werkdagen tussen 12.00 uur en 16.00 uur bellen met telefoon-
123568.
Feestje in Leeuwenhorst
noordwukerhoutMarijke Ketting stelt nu al vijftien jaar lang de
exposities samen voor de Leeuwenhorst in Noordwijkerhout.
Het congrescentrum viert dat door de nieuwste tentoonstelling
op zaterdag 13 maart extra luister bij te zetten. Zo is er muziek,
een demonstratie bodypainting en staan er een aantal objecten
van de Belgische kunstenaar Eduard van Giel. De opening be
gint om 16.00 uur. Exposanten zijn onder meer Jan Boer, Joke
Langendorff en Joe Xuereb.
Simon Garfunkel weer samen
los angeles Voor het eerst sinds ruim tien jaar stonden Simon
Garfunkel deze week weer samen op het podium. Het om zijn
samenzang zeer vermaarde folkpopduo scoorde in de periode
tussen 1966 en 1970 een groot aantal wereldhits waaronder 'The
Sound of Silence' en 'Bridge over Troubled Water'. Het tweetal
zong voor één keer weer samen om geld in te zamelen voor
straatkinderenproject in Los Angeles.
Simon Garfunkel.
recensie john oomkes
Concert The Juliet Letters, liederencyclus
uitgevoerd en gecomponeerd door Elvis
Costello The Brodsky Quartet (bestaan
de uit de violisten Michael Thomas en lan
Belton, altist Paul Cassidy en celliste Jac
queline Thomas). Gehoord 2 MAART,
Concertgebouw Amsterdam
In veel opzichten is popmuziek
slachtoffer geworden van de
zelfde normen en dogma's als
die in de wereld van de klassie
ke muziekbeoefening gelden.
Waar elektrisch versterkte mu
ziek en grote volumes als be
dreigend worden gezien in de
klassiekE, zijn rijke harmonieën
en kunstzinnigheid verdacht in
de pop.
Als die normen kenmerkend
zijn voor de mate waarop we
aan het eind van de twintigste
eeuw open staan voor andere,
mogelijk nieuwe geluiden dan
staat het er niet best voor met
onze flexibiliteit, laat staan ons
vermogen om nieuwe waarde
volle bijdragen te herkennen.
Een samenwerking tussen het
hoog aangeschreven Engelse
Brodsky strijkkwartet en de be
gaafde songschrijverElvis
Costello heeft in elk geval een
opvallende compositie opgele
verd. In The Juliet Letters schrij
ven hopeloos verliefde zielen,
wanhopige schurken en lieder
lijke amechtige erflaters hun el
lende en hoop van zich af in
brieven aan Juliet Capulet,
Shakespeare's Julia.
Wie vooraf zich een voorstel
ling had gemaakt hoe Costello's
scherpe, soms bits-knerpende
stem zich een weg zou vreten
door het warme, slavische spel
van het Brodsky Quartet zou
een veel grotere botsing van
twee werelden voorzien 1 eb
ben.
The Shamen leidt de mensheid naar het derde millennium
Fuchs:Kritiek
ongenuanceerd'
amsterdam.
Dansmuziek heeft vele onverwachte gezichten. Neem
nou The Shamen: ooit een gitaarband uit Glasgow, die de
aloude psychedelica van de jaren zestig in ere hield, en
onderweg wat hedendaagse dansritmes oppikte. Maar
sinds het duo, oprichter Colin Angus en rapper-program-
meur Mr. C, zich op de hi-tech elektronica stortten en de
nieuwe cd 'Boss Drum' lieten verschijnen scoort The
Shamen de ene na de andere hit.
sjamaan die de psychedelische
reis onderneemt, niet zijn stam.
Hij keert terug om zijn stam te
genezen en ze te helpen om een
andere staat van bewustzijn te
bereiken. Er zijn verschillende
manieren om dat te doen: dro
men, meditatie, intense hitte,
intense kou, honger, ritme,
leeuwarden jacob haagsma
'Boss Drum' staat in het teken
van de herleving van het sja
manisme. Met als meest opval
lende nummer het acht minu
ten durende 'Re-Evolution',
waarop de Amerikaanse denker
Terence McKenna (auteur van
de boeken 'Food Of The Gods'
en 'The Archaic Revival') de
oeroude sjamanistische rituelen
verbindt met de hedendaagse
danscultuur en met de toe
komst van het mensdom. „Tij
dens een ontmoeting in Londen
vertelden we hem waar we mee
bezig waren. Hij had natuurlijk
nog nooit van ons gehoord. We
namen hem mee de studio in,
namen zijn conversatie op en
maakten er vervolgens muziek
bij."
De titel 'Boss Drum' verwijst
naar het sjamanistische gedach-
tengoed: de sjamaan is bij vele
oude natuurvolkeren de midde
laar met de geesten. Boss
Drum' is een woordspeling op
'bassdrum', en verwijstnaar
'the boss', het beste. De drum
heeft altijd centraal gestaan in
de sjamanistische rituelen. De
sjamaan geneest zijn stam met
behulp van zijn trommel, met
ritmes. De mensheid danst al
sinds de prehistorie. Dansen
brengt je in een veranderde
staat van bewustzijn. Daarom is
house zo populair, het zijn
'tribal drums'."
Realiteit
The Shamen is altijd in verband
gebracht met drugs, probate
middelen om een andere reali
teit op te roepen. Maar Mr. C.
ziet daar niets in. „In de sja
manistische cultuur is het de
Een Shamen-concert, of 'Pro
geny' zoals dat bij de heren
heet, kunnen we dan ook zien
als een hedendaags sjamanis-
tisch ritueel. Niet alleen muziek,
maar ook geavanceerde licht
en lasershows, videoprojecties
en andere visuele fratsen moe
ten de toeschouwer meenemen
op een reis die hij niet vergeet.
Maar riekt dat niet naar esca
pisme, naar naïeve jaren-zestig-
romantiek? Heeft de mens aan
deze ene werkelijkheid -niet ge
noeg? „Wat is deze werkelijk
heid? Constant luisteren naar
de 96 Megaherz-band op de
FM. Het is goed om zo nu en
dan een ander station op te zet
ten, om andere realiteiten on
der ogen te zien. Dan kun je de
ze beter te lijf. En er zijn inder
daad raakvlakken met het ge-
dachtengoed van de jaren zes
tig, maar wij zijn veel minder
naïef, veel apocalyptischer. We
gebruiken de technologie en we
gebruiken de ritmes, dat ge
beurde toen amper. Het idee
dat heden, verleden en toe
komst één zijn, dat hadden ze
toen ook nog niet."
Met deze denkbeelden heeft
de groep de hitlijsten alom ge-
infiltreerd. Sjamanen in de top-
veertig. Wat kan de eenvoudige
sterveling leren van de hit 'LSI'
(Love Sex Intelligence)? „In
'Move any Mountain' zongen
The Shamen: Het is goed c
we over de mogelijkheden van
het individu, in 'LSI' hebben we
het over het paar, over de part
ner in een relatie. Liefde, sex,
intelligentie: het hoort bij el
kaar, een ideale relatie kan niet
zonder. Dan is het alsof-je een
zevende zintuig hebt: comin'on
like a seventh sense. En het is
een commerciële popsong na
tuurlijk, bedoeld voor de pop-
dan een ander station op te zetten, om andere realiteiten onder ogen te
FOTO CPD
het derde millennium in leiden,
evolueren naar een
beschaving. Het is aan
het individu om uit te maken of
hij daarvan deel wil uitmaken."
Grote woorden. Twijfelt Mr.
C. nooit? „Twijfels zijn negatief
en verwarrend. Het kan niet an
ders, we moeten voorwaarts.
Anders overleven we niet. Altijd
positief zijn."
markt."
Maar uiteindelijk gaat het bij
de nieuwe sjamanen om het
redden van de wereld zoals wij
die kennen. „Laten we niet zo
naïef zijn om te denken dat we
met zijn allen naar een andere
planeet kunnen verhuizen als
we deze naar de verdommenis
hebben geholpen. De nieuwe
sjamanen moeten de mensheid
De directeur van het Stede
lijk Museum in Amsterdam.
Rudi Fuchs. vindt dat de
schuld voor het miljoenen-
tekort bij het Haags Ge
meentemuseum op on
genuanceerde wijze bij
hem is gelegd Hij wil de
verantwoordelijkheid niet
van zich afschuiven, maar
zegt eerst de resultaten te
willen afwachten van het
onderzoek naar ontstaan,
omvang en aard van de
overschrijdingen.
Fuchs reageert daarmee
op de in de afgelopen week
door tal van personen geui
te kritiek op hem. De
maandag afgetreden Haag
se wethouder van financi
en, cultuur en mediabeleid
mevrouw Van den Berg liet
er geen twijfel over bestaan
dat zij Fuchs, tot voor kort
directeur van het Haags Ge
meentemuseum, bis schul
dige voor het grote tekort
ziet. „Een directeur is me
deverantwoordelijk voor de
tekorten van zijn dienst
Dan past enige schaamte
De resultaten van het on
derzoek naar het ontstaan,
omvang en aard van de
overschrijdingen worden
op 10 maart bekend. Pas na
nadere analyse van de rap
portage zal de Haagse Ge
meenteraad haar oordeel
geven over de verwijtbaar
heid van de overschrijdin
gen. „Ik wacht de resultaten
van die procedure verder
af', aldus Fuchs in een
schriftelijke verklaring.
Fuchs trad op 1 februari
aan als directeur van het
Stedelijk. Zijn financiële
uitgangspositie in Amster
dam is niet gunstig. Onder
leiding van voorganger
Wim Boeren heeft het mu
seum vorig jaar een aantal
kostbare tentoonstellingen
en manifestaties georgani
seerd. waardoor de begro
ting vrijwel zeker is over
schreden. Het tekort moet
binnen de volgende begro
tingen worden gecompen-
erd.
Onbekende hedendaagse composities in de Waag
De rol van het kwartet mani
festeert zich vooral in arrange
rende zin. Met veel pizzicato-
spel, strijkstokken die soms os
tentatief over de snaren dansen,
wordt versierend gespeeld. In
de vaak korte songs - het me
rendeel beslaat drie minuten -
steekt net als in de rockwereld
de mogelijkheid om korte soli te
spelen. The Brodsky's kwijten
zich met flair van die rol.
Het kwartet speelt, de celliste
uitgezonderd, staand. Costello,
plechtstatig een map met tek
sten open- en dichtslaand,
prijkt er tusSen. Hij declameert
zingend, spreekt puntige, grap
pige en ontroerende tussen-
tekstsen uit. en ontpopt zich als
komisch acteur van het zuiver
ste water door hier en daar het
triviale karakter van sommige,
wel heel kleffe tekstfragmenten
te neutraliseren met een enkel
gebaat
Misschien wel door die kleine
impromptu's kent het amper
versterkte en terughoudend be
lichte optreden korte, hevig
beladen fragmenten. First to
Leave, maar ook The Birds will
be Singing heeft die werking li
ve. De mooiste momenten blij
ven bewaard tot de encores.
Costello zingt prachtige bewer
kingen van zijn eigen Almost
Blue, Tom Waits' Grey Skies
Now en Kurt Weills Lost in the
Stars. Een oud music-hall kJas-
siekertje (They never believe
Me) is hoogst charmant.
De mooiste toegift is een
nieuw stuk dat als titel King of
the Unknown Sea draagt. Daar
in verhaalt de zanger hoe zijn
voorkeur uitgaat naar die
durfals die liever telkens de
ocean en daarmee het onbe
kende trotseren. Costello moet
niets hebben van bangeriken
die zich nooit ver uit de buurt
van een veilige haven wagen.
amsterdam gpd
Het Nederlands Studenten Ka
merkoor (NSK) brengt de ko
mende weken, zoals ieder voor
jaar, in een achttal universiteits
steden verschillende onbeken
de, hedendaagse composities
ten gehore. Dit jaar is de keuze
gevallen op 'Transparence' van
Ton de Leeuw, 'Two Rosetti
Songs' van Lowell Dijkstra, 'Sal-
mos' van Carlos Michicans en
'Das tiefe Lied' van Huub Ker-
stens. De laatste twee composi
ties zijn speciaal voor het koor
geschreven. Aanstaande zater
dag staat het koor in de Leidse
Waag aan de Aalmarkt.
Het NSK neemt al 19 jaar een
bijzondere positie in binnen de
wereld van Nederlandse ama
teurkoren. Het studentenkoor
wisselt elk jaar van bezetting en
is slechts twee maanden per
jaar actief. Elk najaar worden in
verschillende studentensteden
audities gehouden, waarna er
uiteindelijk 32 deelnemers over
blijven. „Het animo is behoor
lijk groot", vertelt bestuurslid Ir-
een van Bijnen trots. „Welk an
der amateurkoor kan het zich
permitteren om bij audities
tweederde van de groep weg te
sturen?" Na drie weekenden en
één intensieve week repeteren
worden de deelnemers 'klaarge
stoomd' voor de reeks van acht
concerten.
Geen verkoop
steun-aanvragen
amsterdam t
Boekhandel De Slegte zal de
aanvragen van literiare subsi
dies door Nederlandse schrij
vers niet te koop aanbieden.
Het bestuur van de stichting
Amsterdams Fonds voor de
Kunst had eerder deze week bij
de boekhandel beslag laten leg
gen op de documenten.
Volgens een woordvoerder
van boekhandel De Slegte zijn
de papieren in 1982 al gepubli
ceerd door de student P. Vlees-
ch Dubois in diens doctoraal
scriptie over literaire stipendia
en in diens boekje 'Het Gehei
me CRM-dossier'.
Van Bijnen, studente muziek
wetenschappen, zingt zelf ook
mee. Een unieke ervaring, vindt
ze. „Bij geen enkel ander koor
ben je in de gelegenheid om in
zo'n korte tijd dit hoge niveau te
bereiken". Die mening wordt
gedeeld door deelnemer Adri-
aan van der Spoel (29). „Ik zing
het liefst met andere studenten,
wij klinken gewoon veel beter.
Dat komt omdat onze stemmen
jong zijn en we de verschillende
talen goed spreken. Bovendien
hebben we als studenten over
bepaalde zaken nagedacht, we
weten wat we willen en dat
klinkt door in onze stemmen."
Het studentenkoor oefent de
ze week, voorafgaand aan de
optredens, maar liefst twaalf
uur per dag. Van der Spoel kan
niet ontkennen dat zijn studie
lijdt onder de deelname aan het
NSK, maar wat geeft het. „Het is
het waard", zegt de tenor be
slist. De groep studenten be
staat overigens maar uit enkele
muziekstudenten; het overgrote
deel volgt een 'normale' studie.
„Van rechten, natuurkunde tot
tropische plantenteelt", aldus
Van Bijnen.
den haag» anp
Het komend seizoen zullen er bij het Residentie Orkest in Den
Haag veel onbekende Russische composities ten gehore wor
den gebracht. Dat is het gevolg van het aantreden van de nieu
we chef-dirigent, de Rus Evgenii Svetlanov. Hij streeft ernaar
zoveel mogelijk Russisch werk, voor zover nodig, aan de
ergetelheid te ontrukken.
Zo worden komend seizoen onder meer uitgevoerd het Eer
ste pianoconcert van metner. de Vierde symfonie van Tanejev
en de op zich ook totaal vergeten Concertfantasie voor piano
en orkest van Tjaikovski. Het enige echt bekende Russische
werk van het seizoen '93/'94 is de Vuurvogelsuitc van Stravins-
ky.
Het 89 jaar oude Residentie Orkest gaat zich dit seizoen ook
weer storten op de jeugd. Daarmee wordt een oude traditie in
ere hersteld. Op donderdag 18 en vrijdag 19 maart verzorgt het
orkest al zes kinderconcerten die in schoolverband bezocht
kunnen worden. Op 20 maart is er een vrije kindervoorstelling.
Uitgevoerd wordt Petroesjka van Stravinsky, met een vertelling
door de acteur Willem Nijholt.
Het Residentie Orkest blaakt weer van vertrouwen in de toe
komst. De kaarten worden beter verkocht, de sponsors staan te
dringen; er is nieuw elan en de-artistieke prestaties gaan om
hoog, aldus directeur B. van den Akker. Er is nog maar één
donkere wolk aan de hemel, ze» Van den Akker: de salarissen
van de musici. Een full time orkestlid van 40 jaar verdient 5.000
gulden bruto, terwijl hij als leraar 7.850 gulden zou kunnen
verdienen. „Dat is gênant, zeker als je de eisen van de orkest
leiding en van het publiek in aanmerking neemt."
De nieuwe chef-dirigent verdient goed. meer dan de vorige,
maar alle geruchten over een exorbitant hoog salaris zijn uit de
lucht gegrepen, aldus Van den Akker. „Bovendien zal Svetlanov
zichzelf terug verdienen." Zijn aanwezigheid helpt het Resi
dentie Orkest naar de „ere-divisie", waarin bij voorbeeld ook
het Concertgebouw Orkest en de Berliner Philharmomker zit
ten. In het seizoen '95/'96 kan het Residentie Orkest dan ook
belangrijke buitenlandse toemees gaan maken, verwacht Van
den Akker.
recensie dick hermsen
Concert Raymond van het Groenewoud. Harry Sacfc-
stoni en Frank Boeijen Gezien 2/3, Schouwburg. Lei-
De verwachtingen waren hoog gespan
nen. Het initiatief kwam van Harry Sack-
sioni. Raymond van het Groenewoud en
Frank Boeijen stapten graag in. Een mu
zikale verbintenis voor een theatertour
nee aoor Nederland en Belgie. Speciaal
voor deze gelegenheid werd een pro
gramma in elkaar getimmerd. Nieuwe
stukken werden geschreven om niet te
vervallen in een greatest hits' avond.
Voor de instrumentale ondersteuning
werden nog drie muzikanten ingescha
keld. Het resultaat was gisteravond te
zien en te horen in een uitverkochte
Leidse Schouwburg.
De samenwerking blijkt een geslaagd
experiment. Het programma bestaat uit
Nederlandstalige liedjes die worden af
gewisseld met instrumentale stukken.
Opvallend is dat de muzikanten gekozen
hebben voor het behoud van ieders ei
gen stijl. Een eenheid in het programma
ontbreekt volkomen. De zoet gevooisde
zangstem van Boeijen vormt een schril
contrast met het direkte. harde stemge
luid van Van het Groenewoud. De in
strumentale tussenspelen van meestergi-
tarist Sacksioni roepen weer een totaal
andere sfeer op. Juist deze afwisseling
geeft een heel speciaal karakter aan dit
optreden.
De liedjes, allemaal van de hand van
de drie voormannen van het gezelschap,
worden bij toerbeurt door hen vertolkt,
maar wel steeds met vokale en instru
mentale ondersteuning van de rest. De
composities van Van het Groenewoud
zi|n dB muzikale hoogtepunten van de
avond. Bizarre, vaak humorvolle teksten,
steeds voorzien van een onconventione
le begeleiding, zorgen ervoor dat je als
toeschouwer voortdurend geboeid blijft.
Frank Boeijen. zeker de helft van de
zaal was gekomen voor zijn verschijning.
I Cl*
verstaat zijn vak als' vertolker van g<
lige liedies. Mooi zijn ze. maar wc
voorspelbaar. Een beetje te veel van
zelfde. Dat Sacksioni gerekend mag wor
den tot de top van de 'finger-picking' gi
taarwereld bewijst hij ook bij dit optre
den Originele stukken in een virtuoos
jasje met veel gevoel voor detail in de af
werk mg
Het supertrio had zichtbaar plezier op
het podium. Dat de samenwerking ge
slaagd is, werd door door het enthou
siaste publiek met een staande ovatie
onderstreept. Het wachten is nu op de
CD om alles nog eens rustig voorbij te
kunnen laten komen.
