Gibraltar rukt aan
koloniale ketenen
Voedseldroppings door VS zijn al eerder mislukt
Politiek dier Keating
weigert rol underdog
Feiten &Meningen
Schadevergoeding redelijk bij dubbel ontslag in weekeinde
„VIITH
it*!
franco mittó bi m
""SU, NUTS
WOENSDAG 3 MAART 1993
2
SYDNEY ROBERT MILLIKEN
THE INDEPENDENT
Australië gaat op 13 maart
naar de stembus om een nieuw
parlement te kiezen. Volgens
de laatste opiniepeilingen zit
de Labor-regering van premier
Paul Keating weer in de lift,
nadat de liberaal-conservatie
ve oppositie onder leiding van
John I lewson eerst een schier
onoverbrugbare voorsprong
had genomen. De zwaar door
de recessie getroffen Australië
rs lijken na tien jaar Labor-be-
wind iels anders te willen.
Vandaag een portret van Paul
Keating.
De Australische premier Paul
Keating gebruikte een imposant
theater in Sydney als decor voor
de introductie van het nieuwe
culturele beleid van zijn rege
rende Labor-partij. Het voorna
melijk uit kunstliefhebbers be
staande publiek gaf Keating een
staande ovatie, toen hij in het
kader van de verkiezingscam
pagne een extra bedrag van 47
miljoen gulden aan subsidies
beloofde.
Keating (49) dreef de spot met
de oppositionele liberaal-natio
nale coalitie, die hij afschilderde
als een bedreiging van de cul
tuur door haar starre vrije-
markt ideologie. „De schone
kunsten zijn voorde Liberale
Partij wat een houten kruis is
voor Dracula", zei hij.
De acteurs en kunstenaars
smulden, maar met hun steun
alleen zal Keating de verkiezin
gen niet kunnen winnen. Hij
vecht om Ubor een vijfde ach
tereenvolgende regeringsperio
de te bezorgen. Dat zou een hu
zarenstukje zijn. want het is in
de Australische geschiedenis
nog geen enkele partij gelukt.
Bovendien heeft tien jaar Labor
geleid tol de diepste recessie in
zestig jaar. en de meeste van de
1 miljoen Australische werklo
zen houden Keating persoonlijk
verantwoordelijk voor hun situ
atie.
Minister
Keating was gedurende het
grootste deel van Labors rege
ringstijd minister van financiën
onder premier Bob I lavvke.
Veertien maanden geleden
stootte Keating in een paleisre
volutie de ruwe I lawke van de
troon. De Hawke-Keating tan
dem produceerde een bonte
reeks hervormingen, waaronder
deregulatie van ae financiële
wereld en het bankwezen, een
meer open economie en een
verstandhouding met de vak
honden die uitmondde in een
periode van industriële rust.
Als premier riep Keating op tot
een heroriëntatie van de Austra
lische nationale identiteit, door
grotere betrokkenheid bij Azië
en de gebieden rond de Stille
Oceaan en door de monarchie
ti' vervangen door een repu
bliek. Zijn nationalisme raakte
een snaar, maar zijn econo
misch beleid heeft de gewone
man het uitzicht op een roos
kleurige toekomst ontnomen.
Faillissementen nemen hand
over hand toe en de werkloos
heid is gestegen tot 11 procent.
Het is de middenklasse die de
zwaarste klappen krijgt.
Kleine voorsprong
Hoewel verschillende politieke
commentatoren Keating al heb
ben afgeschreven, blijkt uit opi
niepeilingen dat de strijd nog
open is. Vorige week gaven vier
belangrijke peilingen de opposi
tie een voorsprong van 12 pro
cent, genoeg voor een comfor
tabele overwinning. Maar bij
een opiniepeiling die maandag
werd gehouden, was deze voor
sprong tot 1 procent geslonken.
Zowel Keating als oppositielei
der Hewson zijn van beschei
den komaf, maar meer hebben
ze niet gemeen. Sinds Keating
op 15-jarige leeftijd zijn school
in de arbeidersbuurt Bankstown
in Sydney verliet, heeft hij zich
helemaal aan de politiek gewijd.
Hij sloot zich aan bij Jong La
bor. bouwde een politieke
machtsbasis in de rechtervleu
gel van de Labor-afdeling van
de deelstaat New South Wales
en veroverde op 25-jarige leef
tijd een zetel in het federale
parlement.
Als arbeidersjongen die het ver
heeft geschopt, wordt Keating
niet altijd even gemakkelijk
door zijn landgenoten geaccep
teerd. Voor sommigen rieken
zijn dure Italiaanse pakken, zijn
liefde voor Frans antiek en zijn
aanpapperij tijdens de jaren
tachtig met bankiers en zaken-
magnaten (die zich nu opval
lend afzijdig houden) naar klas
se-verraad.
Uit moeras
Maar Keating heeft een sterk in
stinct voor politiek overleven en
hij is druk bezig zichzelf uit het
moeras te trekken. I lij heeft de
aanval geopend op de door de
oppositie voorgestelde invoe
ring van een GST (GeneralSales
Tax, te vergelijken met de Ne
derlandse BTW) en het lijkt er
op dat zijn campagne vruchten
begint af te werpen. Daarnaast
stelt hij miljarden Australische
dollars in het vooruitzicht in de
vorm van allerlei aanlokkelijke
staatssubsidies voor vrouwen,
kinderopvang, gezondheidszorg
en de zakenwereld.
I lij vecht tegen een nationaal
anti-Labor gevoel, dat in een
jaar tijd al drie deelstaten ertoe
heeft gebracht zich van hun La
bor-regering te ontdoen. Hij
heeft niet alleen verkiezingsbe
loftes gedaan, maar zich ook
verontschuldigd voor in het ver
leden gemaakte fouten. Als hij
het tij weet te keren en met de
hakken over de sloot het pre
mierschap binnenhaalt, zal dat
niemand meer verbazen dan
Keating zelf.
Dit is het tweede verhaal uit
een tweeluik over de Australi
sche verkiezingen. Gisteren ver-
scheen een portret van John
Hewson.
VERTALING: MARGREET HESLINGA
De behandeling van een aantal voor
malige DAF-werknemers is uitgedraaid
op een tragi komedie. Ten minste 25
personeelsleden van het in surséance
van betaling verkerende DAF Special
Products, kregen het afgelopen week
einde behalve hun ontslagbrief per
abuis een aanstelling bij het nieuwe
bedrijf DAF Trucks, om 24 uur later te
vernemen dat het een vergissing was
en dat zij toch op straat komen te
staan. F.en akelige gang van zaken, die
misschien wel tekenend is voor de
nonchalante wijze waarop met de
werknemers is omgesprongen in het
DAF-drama.
Sommige betrokkenen hebben een ad
vocaat in de arm genomen om te be
reiken dat zij aangezien zij nu een
maal een aanstellingsbrief hebben ont
vangen een baan bij DAF Trucks be
houden. Dat zou na alles wat gebeurd
is wel een vorm van gerechtigheid be
tekenen. maar de kans erop is gezien
de toestand bij DAF gering. Hen andere
vraag is echter of er nu wel of niet door
DAF Trucks onbedoeld een nieu
we arbeidsovereenkomst met de
slachtoffers van de vergissing is afge
sloten. En zo ja, welke rechten zij daar
eventueel aan kunnen ontlenen.
Voor het tot stand komen van een ar
beidsovereenkomst gelden in principe
de gewone regels van het overeenkom
sten recht. Een overeenkomst komt tot
stand door aanbod en aanvaarding.
Dus als beide partijen toestemming
hebben gegeven mondeling, schrif
telijk. per fax, dat maakt allemaal niet
uit dan is het arbeidscontract
rechtsgeldig tot stand gekomen. De
werknemers die zaterdag een aanstel
lingsbrief ontvingen, konden dit be
schouwen als een aanbod. Als zij daar
op zijn ingegaan, dan is de overeen
komst gesloten en zouden ze inder
daad in dienst zijn getreden bij de
nieuwe .onderneming DAF Trucks.
Achteraf bleek het aanbod op een ver
gissing te berusten. Maar de vraag is of
het aan de betrokkenen van tevoren
duidelijk was dat hier een abuis in het
spel moest zijn. In dat laatste geval
kunnen ze geen rechten ontlenen aan
de aanstellingsbrief. net zomin als ie
mand die per ongeluk een bedrag op
de giro krijgt bijgeschreven daarvan
mag profiteren. Met andere woorden:
als het voor de werknemers van Special
Products kenbaar was dat DAF Trucks
een kennelijke vergissing maakte, is er
geen overeenkomst tot stand geko
men.
De mededeling na 24 uur: Sorry, maar
jullie zijn toch ontslagen, zou'Ook kun
nen worden opgevat als een nieuwe
opzegging. In dat (theoretische) geval
is er wel een arbeidsovereenkomst tot
stand gekomen, maar werd deze vrij
wel onmiddelijk weer eenzijdig door de
werkgever beëindigd.
De mensen die een advocaat in de arm
hebben genomen, gaan daar blijkbaar
van uit. Zij vechten het nieuwe ontslag
(hun tweede ontslag in een weekeinde)
aan. Dat betekent uitstel van executie.
Als een werknemer tegen een eenzijdi
ge beëindiging van een arbeidsover
eenkomst verzet aantekent, is het ont
slag niet rechtsgeldig. Dan zou er dus
eerst een ontslagvergunning bij het
Gewestelijk Arbeidsbureau moeten
worden aangevraagd door DAF Trucks,
dat tevens de wettelijk voorgeschreven
opzeggingstermijn van minimaal een
maand in acht moet nemen.
Een ontslag in strijd met de voor op
zegging geldende bepalingen leidt tot
schadeplichtigheid. De betrokkenen
kunnen in dit geval een schadeloos
stelling eisen, gelijk aan het loon over
de niet in acht genomen opzeggings
termijn (in de praktijk zou dal bedrag
overeenkomen met het salaris tot eind
april). Er bestaat ook de mogelijkheid
herstel van de dienstbetrekking te ei
sen, maar als de banen niet meer be
staan, kan men nu eenmal niet meer
voor die baan worden aangenomen.
Een schadeloosstelling of afkoopsom
lijkt echter gezien het gehannes met
mensen in dit geval een redelijke eis.
Labor-leider Paul Keating heeft de
gen gemaakt.
Bij het referendum in 1967 kozen de inwoners van Gilbraltar massaal voor behoud van de banden met Lon
den. ARCHIEFFOTO
aan bestreden. Groot-Brittannië
veroverde het territorium met
behulp van de Nederlanders in
1704 tijdens de oorlog om de
Spaanse opvolging. Spanje
moest krachtens de Unie van
Utrecht van 1713 afstand doen
van Gibraltar.
In 1993 vragen de Gibraltarezen
zich af hoe lang ze nog moeten
buigen voor een koloniale
macht. „Hoe kan een^verdrag
uit 1713, toen slechts weinig
landen onafhankelijk waren,
nog geldig zijn in de twintigste
eeuw, waarin bijna alle landen
onafhankelijk zijn?", vraagt
Poggio zich af.
De kolonie heeft zijn beste tijd
als bastion van de Britse marine
wel gehad, vinden de bewoners.
De militaire aanwezigheid van
Londen is de laatste tien jaar in
derdaad sterk verminderd.
Daarmee is ook de Britse injec
tie in de economie van Gibraltar
uitgewerkt. Die economie was
grotendeels afhankelijk van de
vijfduizend gezinnen van mari
niers die zich er hadden geves-
tigd.
„Tien jaar geleden was 70 pro
cent van de bestedingen in Gi
braltar afkomstig van het Britse
ministerie van defensie", zegt
Poggio. „Nu is dat aandeel ge
daald naar 15 procent, en het
daalt nog steeds." Daarom wer
den de plaatselijke inwoners ge
dwongen alternatieven te zoe
ken. Het gat dat de Britten ach
terlieten. werd pijlsnel opgevuld
door investeerders.
Uit cijfers van het Gibraltar In
formatie Bureau in Londen
blijkt dat het aantal banken is
toegenomen van 5 in 1980 tot
33 in 1991. Met deze proeve van
zelfredzaamheid voelen de
plaatselijke bewoners zich in
een sterke positie om zich los te
weken van de overzeese over
heersers. „Vroeg of laat zullen
de marktkrachten Spanje en
Groot-Brittannië tot een over
eenkomst dwingen", meent
Poggio. „Als de kwestie allerlei
EG-overeenkomsten in de weg
gaat staan, zullen ze wel moe
ten."
Londen laat nog niet blijken de
greep op Gibraltar los te willen
laten. Er zit ook geen enkele be
weging in de benadering van
Spanje, zo bfeek tijdens het
stroeve overleg. „We zullen
geen enkele overeenkomst ac
cepteren, als die niet tegemoet
komt aan ons recht op soeverei-
niteitover dit gebied", aldus
minister Solano.
Premier Bossano, die zijn even
tuele deelname aan het Spaans-
Britse overleg als „onafhankelij
ke vertegenwoordiger" als een
wassen neus beschouwt, geniet
grote populariteit onder de be
volking vanwege zijn compro
misloze pleidooien voor de on
afhankelijkheid. Vorig jaar werd
hij herkozen met 73 procent
van de stemmen. Dat zei toen al
genoeg over de drang van de
Gibraltarezen om een einde te
maken aan de Britse overheer
sing die nu al 289 jaar duurt.
Britten en Spanjaarden geven geen haarbreed toe
ISTANBUL NADIRE MATER
IPS
Flet zal de Kurden die de voed
seldroppings van 1991 inoost-
Turkije hebben meegemaakt
niet verbazen dat het afwerpen
van voedsel ook in Bosnië is
mislukt. De droppings voor de
Kurden lenigden weliswaar de
grootste nood, maar er vielen
ook zestien doden door de
loodzware pakketten zelf, of
door de gevechten die bij de
verdeling van het voedsel uit
braken. En dan konden de
vrachtvliegtuigen boven Kurdis
tan nog laag overvliegen. Dat is
in Bosnië onmogelijk.
„Naast de doden en gewonden
door de pakketten zelf, heeft de
uitgebroken paniek ook veel
geestelijke schade toegebracht",
zegt de Kurdische politicus Or-
han Dogan, die destijds twee
maanden bij de Kurden ver
bleef. ,,De lage vluchten waren
het gevaarlijkst. De mensen be
gonnen meteen te rennen naar
de plek waar ze dachten dat de
pakketten zouden neerkomen."
Na de Golfoorlog vluchtte in het
voorjaar van 1991 een half mil
joen Kurden voor de troepen
van de Iraakse president Sad
dam Hoessein naar Turkije, na
dat ze vergeefs tegen Saddam in
opstand waren gekomen. In
april besloten de Verenigde Na
ties tot voedseldroppings in het
gebied.
„Ik hoop dat de VS in Bosnië
meer respect zullen tonen voor
de waardigheid van mensen in
nood dan tijdens de Kurdische
operatie", zegt de Finse journa
list Leena Reikko, destijds getui
ge van de chaos in oostelijk
Turkije. „Het was verschrikke
lijk om te zien hoe de mensen
eerst moesten rennen voor hun
leven om niet door de pakket
ten te worden verpletterd, om
vervolgens te rennen voor hun
leven om iets te eten te krijgen."
Deze Kurdische vluchtelingen in oost-Turkije wachtten in 1991 gespannen op de komst van Amerikaanse vliegtuigen met hulpgoederen.
De Kurden noemden de opera
tie 'Provide Comfort' (Lenig de
Nood) dan ook spottend 'Ope
ratie Dodelijke Amerikaanse
Suiker'. De Amerikaanse Cl30-
vliegtuigen die in 1991 opstegen
van verschillende bases in Tur
kije. worden ook nu boven Bos
nië ingezet. Twee jaar geleden
dropten de vliegtuigen 11.000
ton voedsel, medicijnen en an
dere hulpgoederen. De toestel
len werden toen gedekt door
gevechtsvliegtuigen. Daardoor
konden de C130's boven het af-
werpgebied dalen tot 1.000 tot
1.800 meter hoogte. In Bosnië is
dat uitgesloten vanwege het
Servische afweergeschut. Daar
om kunnen de vliegtuigen niet
lager komen dan 3.000 meter.
De kans dat de voedselpakket
ten op onbereikbare of verkeer
de plaatsen terechtkomen, is
daarmee levensgroot.
zig zijn bij de onderhandelin
gen. „Eén van de belangrijkste
punten van de Britse benade
ring is het respect voor de ver
langens van de Gibraltarezen",
verklaarde Hurd.
In een referendum in 1967 kre
gen de inwoners van de kolonie
de keuze lussen de Britse of de
Spaanse heerschappij. De uit
slag was overweldigend pro-
Brits: 12.138 stemmen tegen 44.
Maar recente verkiezingsuitsla
gen wijzen erop dat de burgers
nu in meerderheid voorstander
van de onafhankelijkheid zijn.
Premier Joe Bossano, die in
1987 op die post werd gekozen,
ziet geen andere optie dan de
totale onafhankelijkheid. Bossa
no zei dat het overleg in Madrid
hem niets interesseerde, omdat
de onafhankelijkheid, die zal re
sulteren in „de dertiende
lidstaat van de Europese Ge
meenschap", daar niet eens aan
de orde was gekomen.
„Misplaatst", zo oordeelde de
Spaanse minister Solana over
de uitlatingen van Bossano. „De
inwoners van Gibraltar zijn van
daag Brits, maar zullen in de
toekomst Spaans zijn." Die op
merking deed Bossano weer in
woede ontsteken. „Spanje moet
accepteren dat ik Engels noch
Spaans ben, maar het produkt
van driehonderd jaar Britse ko
loniale overheersing in het Mid-
dellandse-Zeegebied. Spanje
moet accepteren dat mijn volk
een realiteit is."
Spanje heeft de Britse soeverei
niteit over Gibraltar van meet af
Groot-Brittannië en Spanje blijven touwtrekken om Gi
braltar, maar de bevolking wil met geen van beide landen
veel te maken hebben. Over het mislukte overleg tussen
Londen en Madrid van afgelopen maandag halen de
plaatselijke bewoners slechts hun schouders op.
Het verlangen naar zelfbeschik
king is de laatste tien jaar vooral
gestimuleerd door de onderne
mers. Zij zagen in Gibraltar een
belangrijk financieel centrum,
het 'Hong Kong van Europa'.
Daarom nodigden ze buitenlan
ders uit te investeren in het ge
bied. ,,In die tijd is Gibraltar uit
gegroeid tot een offshore finan
cieel centrum van formaat",
zegt Albert Poggio, directeur
van de Gibraltar Informatie Bu
reau in Londen. „We kunnen
uitstekend in ons eigen onder
houd voorzien."
Maar dat idee vindt weinig
weerklank in Londen en Ma
drid, die het rotsachtige schier-
eilandje aan de uiterste zuid
punt van Spanje, met een be
volking van dertigduizend, voor
zichzelf opeisen. Maandag be
spraken de ministers van bui
tenlandse zaken van Groot-Brit
tannië en Spanje de kwestie
voor het eerst sinds twee jaar.
Maar de autonomie van Gibral
tar is nog steeds een onderwerp
dat angstvallig uit de agenda
wordt gehouden.
De Spaanse minister Javier So
lana gaf na afloop toe dat hij en
zijn collega Douglas Hurd het
alleen eens waren geworden
over „procedures om door te
gaan" met de gesprekken. Over
het lot van Gibraltar waren de
meningen onverenigbaar. Later
dit jaar zal ook een vertegen
woordigervan Gibraltar aanwe-
TO
SPAIN
latest
-0NG live Qua
