As
wipillli
Hlotorl
faria
Op afstand bediend autoslot kraakgevoelig
Weg en wiel
Elektrisch aangedreven Volvo
wordt bijgestaan door turbine
BMW zet sportieve M-traditie voort
A /f
Mooi ATB-boek, maar niet nuttig
BMW
VAN DER PLAS
KATWIJK
Ambachtsweg 14, Katwijk,
tel.:01718-26161
DONDERDAG 31 DECEMBER 1992 187 16
BOEKEN
Multikleppers
Even heeft het er naar uitgezien
dat meerkleppentechniek de
toepassing van (turbocompres
sors zou gaan vervangen.
De turbo's verdwenen en de ci
linders werden voorzien van
drie, vier en soms wel vijf klep
pen. Zelfs een fabrikant als Mer
cedes, die lange tijd niets moest
hebben van de kleppen-rage
(buiten het circuit althans), ging
overstag en kwam met meer-
kleppers in serie-auto's.
Maar inmiddels is een nieuwe
trend ingezet en dat is de com
binatie van beide systemen.
Toepassing van een turbo èn
meer kleppen biedt meer moge
lijkheden op het gebied van
soepelheid van de motor, ver
mogen, verbruik en beperking
van schadelijke uitlaatgassen.
Uitgeverij Kluwer haakt in op
deze ontwikkeling met een inte
ressant boek dat geheel gewijd
is aan het fenomeen meerklep-
penmotor. Historie, ontwikke
ling, technische bijzonderheden
en de toekomst komen hierin
uitvoerig aan de orde.
Er wordt een vergelijk gemaakt
tussen motoren met twee, drie,
vier en vijf kleppen en ook tus
sen race- en seriemotoren.
Want, net zoals veel andere
technische ontwikkelingen, is
de meerkleppentechniek af
komstig uit de racerij.
In het laatste hoofdstuk wordt
de hele kleppen-ontwikkeling
nog eens op een rijtje gezet aan
de hand van een overzicht van
multiklepsmotoren die in de
loop der tijd door uiteenlopen
de fabrikanten in produktieau-
to'szijn toegepast.
MEERKLEPPENMOTOREN;
door Gert Hack/Fritz Indra;
uitgeverij Kluwer, Deventer;
309 blz.; 69,50.
Voor elektronisch onderlegde
autodieven is het kraken van au
to's met een op afstand bediend
centraal vergrendelingssysteem
geen probleem.
LONDEN SUSAN WATTS
THE INDEPENDENT
Het nieuwste elektronische inbraaksnuf
je is een handzaam apparaatje dat het
geluidssignaal waarmee een auto wordt
afgesloten of geopend, registreert. Ver
volgens reproduceert het apparaatje dit
signaal, zodat de auto wordt ontgren
deld.
Het eenvoudige apparaatje bestaat uit
een oscilloscoop en een signaal-genera
tor, elektronische onderdelen die ge
woon in de winkel verkrijgbaar zijn. Het
werkt tot op ongeveer 200 meter afstand
en is dus gemakkelijk vanuit een gepar
keerde auto te gebruiken.
Eerdere versies van het inbraakapparaat
namen het signaal niet op, maar pro
beerden in een razend tempo verschil
lende frequenties achter elkaar, todat ze
op het signaal stuitten waarop de auto
reageerde. Autofabrikanten pasten hier
op hun vergrendelingssystemen aan. Het
gecodeerde signaal moest twee secon
den lang worden aangehouden, waar
door de autodieven niet meer de tijd
hadden om alle verschillende frequen
ties uit te proberen.
Met behulp van de nieuwe generatie ap
paraatjes, die zes maanden geleden voor
het eerst door de politie in Londen in be
slag werden genomen, zijn autodieven er
in geslaagd dit probleem te omzeilen. De
apparaatjes worden door illegale postor
derbedrijven op de markt gebracht en
zijn tevens verkrijgbaar in sommige
kroegen in Londen. Hoewel de appa
raatjes nog niet wijdverbreid zijn, is de
autoindustrie voldoende gealarmeerd
om het vergrendelingssysteem opnieuw
aan te passen.
De gebruikelijke op afstand bediende
vergrendelingssystemen zenden een in
frarood of radio-signaal uit dat uit een
reeks korte en lange pulsen bestaat,
zoals de punten en strepen van morsete
kens. Deze code is voor iedere auto ver
schillend, maar bevindt zich altijd bin
nen een smalle frequentieband die door
de overheid is goedgekeurd. Meestal is
de code voor het vergrendelen en ont
grendelen van een auto hetzelfde.
Verschillende autofabrikanten willen
nieuwe auto's vanaf volgend jaar stan
daard uitrusten met een nieuw type cen
trale vergrendeling, waarvan de code
wordt veranderd zodra hij één keer is ge
bruikt. Een door een autodief opgeno
men signaal wordt onbruikbaar, omdat
het systeem niet meer op die code rea
geert. Zowel de vergrendelingseenheid in
de auto zelf als de afstandsbediening
veranderen van code.
Een fabrikant van auto-beveiligingssys
temen wil de nieuwe vergrendeling met
'roulerende code' zo snel mogelijk op de
markt brengen, maar is nog in onder
handeling met een van de grootste ver
zekeringsmaatschappijen om klanten 25
procent korting te kunnen bieden als ze
het nieuwe vergrendelingssysteem laten
installeren. Het door deze fabrikant ont
wikkelde systeem maakt een willekeuri
ge keuze uit meer dan vier miljard codes,
maar zal rond de 600 gulden gaan kos
ten.
Met name infrarood systemen hebben
ook nog wel eens de neiging 'per onge
luk' geactiveerd te raken. In de autoin
dustrie is algemeen bekend dat sommige
auto's met behulp van een televisie af
standsbediening kunnen worden ge
kraakt. De nieuwste generatie vergrende
lingssystemen moet ook hier een eind
aan maken.
Momenteel is slechts een klein percenta
ge auto's uitgerust met een op afstand
bedienbaar centraal vergrendelingssys
teem, maar dit aantal zal naar verwach
ting in de komende jaren sterk toene-
Experimenteel hybride-voertuig voldoet aan strenge milieu-eisen
De Volvo Environmental Concept Car (ECC) heeft een Britse
milieu-onderscheiding gekregen: de Autocar Motor Award
1992. De jury beoordeelde de experimentele Volvo als volgt: de
ECC combineert nieuwe technologie en goede, praktische mil
ieutechniek in een prototype van een attractieve gezinsauto.
De Volvo ECC is een zogenaam
de hybride auto, ofwel een auto
die de beschikking heeft over
twee verschillende aandrijfmo-
gelijkheden. Er zit een elektro
motor in, een set accu's en ook
nog een gasturbinemotor.
De bestuurder kan kiezen: elek
trische of hybride-aandrijving,
waarbij de turbinemotor volau
tomatisch voor het opladen van
de accu's zorgt en bijspringt in
dien extra vermogen nodig is.
Als de ECC in de stad alleen op
de energie van de accu's rijdt is
het een auto zonder uitstoot
van uitlaatgassen en voldoet
dan aan de Califomische ZEV-
eisen (Zero Emission Vehicle).
Als de gasturbinemotor mee
doet, op de snelweg bij voor
beeld, voldoet de ECC aan de
strengste milieu-eisen voor ver
brandingsmotoren op dit mo
ment, de zogeheten ULEV-eisen
(Ultra Low Emission Vehicle).
De motor verbruikt volgens de
fabrikant gemiddeld een liter
brandstof per 19 kilometer.
De gas-turbinemotor loopt op
bijna elke soort vloeibare of gas
vormige brandstof. De uitlaat
gasemissie is gemakkelijk onder
controle te houden, omdat de
motor met een constant toeren
tal van 90.000 toeren per mi
nuut draait. Er speelt zich dan
een optimaal verbrandingspro
ces af dat niet steeds wijzigt
door wisselende toerentallen en
belastingen. De motor draait
nagenoeg trillingvrij, omdat er
uitsluitend draaiende delen in
zitten en geen op en neer gaan
de zuigers zoals bij een conven
tionele verbrandingsmotor. Het
geluidsniveau is bijzonder laag
en lijkt een beetje op dat van
een zeer stille straalmotor.
De ECC is voorzien van een
tweetraps automatische ver
snellingsbak. Daarmee is een
acceleratie van nul naar 100
km/uur mogelijk in 13 secon
den. De topsnelheid bedraagt
175 km/uur. De actieradius (de
afstand die gereden kan worden
tot de accu's leeg zijn) bedraagt
tussen 85 en 146 kilometer.
De Volvo ECC is voorzien van
een fraai, realistisch koetswerk
dat met een Cw-waarde van
0,23 weinig weerstand van de
lucht ondervindt.
De gezins-Volvo voor de toekomst rijdt op een elektromotor die, Indien gewenst, hulp krijgt van een gasturbinemotor. foto volvo
Exclusieve Lotus Esprit in produktie
In het voorjaar brengt Lotus deze fraaie Esprit Sport 300 op de markt
De exclusieve sportwagen is gebaseerd op de Esprit Turbo SE, maar
heeft een 300 pk sterke motor en een veel lichtere carrosserie. De
Sport 300 is geen pure racewagen, maar kan op eenvoudige wijze
voorde racerij geschikt worden gemaakt Daartoe is een speciaal
Sport Competition Pack ontwikkeld. Er zullen slechts vijftig exempla
ren worden gebouwd. foto kroymans
Inkoop Verkoop Reparatie alle merken motoren
Utrechts Jaagpad 2b achter v/h Automeer
Honda CBR 900RR Motor van het Jaar
AMSTERDAM GPD
Voor het vijftiende achtereen
volgende jaar organiseerde Ne
derlands grootste motortijd
schrift MOTO 73 de verkiezing
van de populairste motor en
motorsportman van het jaar.
Bij de motoren viel in 1992
Honda's CBR 900RR Fireblade
de hoogste eer ten deel, op rui
me afstand gevolgd door de
Yamaha XJ600S Diversion.
De derde plaats werd opgeëist
door de BMW KI 100 LT. Vierde
werd de Ducati 888 SP 4. De
winnaar van 1991, Honda's CBR
600 F gooit ook nog steeds hoge
ogen. Deze supersportieve mid
denklasser behaalde dit jaar een
vijfde plaats.
In het humane vlak was sprake
van 'stuivertje' wisselen.
Sportman van het jaar 1991,
wegracecoureur Wilco Zeelen-
berg, behaalde dit jaar de twee
de plaats. De wereldkampioe
nen zijspancross Eimbert Tim
mermans en Eric Verhagen
volgden hem op als sportduo
van het jaar. De derde plaats
werd dit jaar behaald door Luuk
Bodelier, debutant in de Grand-
Prix-wegraces.
BMW heeft met zijn M3-serie in
korte tijd een roemruchte histo
rie opgebouwd. Een geschiede
nis die gekenmerkt wordt door
motoren waarvan de sportiviteit
als het ware afdruipt.
Het twintig jaar geleden opge
richte BMW Motorsport intro
duceerde de hoofdletter 'M' in
de inmiddels legendarische Ml.
Met deze 470 pk sterke auto
met middenmotor, die al wat
op de huidige 850i leek, begon
de indrukwekkende sportcarriè-
re van BMW's M-serie.
In '87 startte de niet te stuiten
triomfmars van de M3, de
meest succesvolle rally- en toer-
wagen van BMW. De auto's ex
celleren net zo makkelijk op
straat als op een circuit en rij
den menig record aan flinters.
Nu is er een nieuwe M3 die eer
doet aan de eerste naam van de
autofabrikant, Rapp Motor Wer-
ke. Want rap is hij beslist, met
286 pk en een koppel van 320
Nm komt dit opmerkelijke mo
del razendsnel voor de dag.
Technisch vernieuwend in deze
speciale BMW 3-serie coupé is
VANOS. Dit staat voor variabele
nokkenas-sturing, die voor
meer koppel in het middenge
bied zorgt. Met de vermogens-
afhankelijke traploze verstelling
van de nokkenas is ook de sta
tionaire motorloop beter, de
uitstoot bij een koude start ge
ringer en het brandstofverbruik
Razendsnel en peperduur: BMW's nieuwste M3.
minder, aldus BMW.
Hoewel de nieuwe drieliter M3-
motor het zonder turbo moet
stellen, is de trekkracht vanaf de
stationaire loop al gelijk aan die
van de vorige M3. Die 230 Nm
aan koppel is door de een derde
grotere motorinhoud dan het
oude model heel soepel op te
vijzelen tot maximaal 320 Nm
bij 3.600 toeren per minuut.
Voorwaar een krachtbron die
over meer dan voldoende pres
tatiedrang beschikt.
De 24-kleps 6-cilinder motor
heeft een verbruik van 111 zo
meldt de fabriek met enige
trots. Maar dan moet er nimmer
het onderste uit het blok ge
haald worden, want wie veel
vuldig in 6 seconden sprintjes
naar 100 km/u trekt, hóórt de
benzinetank slurpen. Wat het
langdurig aanhouden van de op
250 km/u begrensde topsnel
heid voor een effect heeft op het
verbruik laat zich raden.
De identiteit wordt naast het
markante rood blauwe M3-logo
op de grille bevestigd door spoi
lers en skirts, aparte spiegels en
lichtmetalen wielen met 235/40
ZR banden.
Goedkoop is de M3 bepaald
niet met een prijs van 130 mille.
En dan is men er nog niet, want
voor zaken als metallic lak, le
deren bekleding en elektrisch
verstelbare stoelen komt daar
nog eens ruim 22 mille bij.
Off.
Lei(
fOLVO
derdorp
Jealer
e.o.
BAARS PERSONENWAGENS
LEIDEN B.V.
/j» Rietschans 70,
Leiderdorp
"r. tel. 071-899307.
WEGWERKZAAMHEDEN
Overzicht van werkzaamheden. Wijzigingen te beluisteren via
ANWB-infonummer: 06 - 9622 (50 ct/min).
Amsterdam - Den Haag (A 4)
T.h.v. de Schipholtunnel, in beide richtingen, dagen nacht.
Rotterdam richting Den Haag (A 13)
Ter hoogte van knooppunt Ypenburg, avond en nacht.
Amersfoort - Zwolle (A 28)
Tussen Epe en knp. Hattemerbroek, beide richtingen, dag/nacht.
Hoogeveen richting Groningen (A 28)
Tussen Haren en Groningen, dag en nacht.
FIETSSTROOK redactie .Theo van der Kaalj BLIK IN HET VERLEDEN
De Italiaanse autoconstructeur Ettore Bugatti, die
eer en roem vergaarde in zijn tweede vaderland
Frankrijk, bouwde van 1909 tot 1956 rond de 9.000
auto's. Deze Bugatti Royale Type 41 wordt gezien
als hèt meesterwerk van de eigenzinnige Italiaan en
is zo'n beetje de grootste en duurste auto ter we
reld. De 6,30 meter lange Royale verscheen in 1929
maar was veel te kostbaar voor die tijd en er wer
den tot 1933 dan ook slechts zes exemplaren van
gebouwd. De motoren (8-cilinders met een inhoud
van 13 liter) die overbleven, werden gebruikt in
Franse treinstellen. De huidige veilingwaarde van
de Bugatti Royale (op de foto een exemplaar uit
1931) ligt rond de 30 miljoen gulden. foto»anp
1/1 ountain-
I I bike&ATB-
techniek is
de titel van een nieuw fietsboek
van Kluwer Technische Boeken.
'Frame, componenten, werking,
onderhoud en reparatie', zo
vermeldt de kaft met veel pre
tentie. Helaas wordt al snel dui
delijk, dat dit voornamelijk een
mooi boek is. Als handboek
voor sleutelaars heeft het weinig
nut. De eigenaar van een ATB
die met dit boek kennis hoopt
op te doen om zelf te knutselen
kan beter naar bestaande werk-
plaatsboeken omzien. Een
voorbeeld. Anderhalve pagina
wordt gewijd aan de fictsket-
ting. Keurig is de werking ver
meld, hoe de ketting in elkaar
zit en uit wat voor delen die is
samengesteld. De laatste alinea:
„Wanneer deze meer dan vijf
milimeter kan worden opge
licht, moet de ketting absoluut
worden verwisseld." Einde
hoofdstuk. Met geen woord
wordt de lezer uitgelegd hoe dat
dan moet en wat voor hulpstuk
daarvoor nodig is.
De All Terrain Bike wordt in dit
boek voornamelijk verheerlijkt
door de Duitse schrijver Her
man Seidl: „Er is nauwelijks een
industrieel produkt te vinden
dat in de jaren tachtig zo'n op
leving ondervond en zoveel in
gang heeft gezet als de moun
tainbike. Het vrijetijdsplezier
van enkele Califomische cross
freaks heeft een gigantische we
reldomspannende massabewe
ging aan het rollen gebracht."
Seidl beschrijft uitvoerig de ge
schiedenis van de mountain
bike en de daarvan afgeleide ty
pen ATB en citybike. Een reeks
actiefoto's begeleiden de duide
lijke teksten. Elk onderdeel
wordt tot in de finesses bespro
ken. Alle denkbare materialen
en technieken worden ge
noemd, maar, nogmaals, ner
gens vindt de lezer bruikbare
informatie om zelf eens bijvoor
beeld een bal hoofd te verwisse
len of versnellingen te repare-
Misschien is dat ook niet de be
doeling van het boek. Vreemd is
dan wel, dat alle hoop nog
wordt gevestigd op het laatste
hoofdstuk 'Verzorgingen on
derhoud'. Dat beslaat echter
niet meer dan één luttele pagi
na met algemene gegevens die
elke fietser zelf kan bedenken.
Wel vinden we daar toch nog de
ontbrekende gegevens over de
ketting terug: „Met de ketting
pons kan men de ketting ver
wisselen, verkorten of repare
ren." Uiterst magere informatie,
waar niemand iets aan heeft.
'Mountain bike ATB-techniek'
door Herman Seidl; uitgever
Kluwer Technische Boeken, De
venter; prijs 29,50.
Niet te kraken
Het lukt fietsendieven helaas
om een beugelslot van honderd
gulden te kraken. Ook daar
heeft weer iemand iets op be
dacht. 'Bad Bones' is de naam
van een extra beveiliging om de
ruimte in zo'n slot op te vullen,
zodat de dief zijn kraakappara-
tuur er niet in kan zetten. Een
Amerikaanse vinding, nog zon
der prijsvermelding. Waarom
bedenkt de maker zelf van het
beugelslot eigenlijk niet zoiets,
zodat de koper van een duur
slot niet op extra kosten wordt
gejaagd?
