Twin Peaks met bijzondere boeren
Joost Belinfante: 'Nu ben ik die oude man'
Plaatjes uit een
toverlantaarn
Louise Schamper
speelt Goeie Mie
Cultuur&Kunst
Eenvoud bij Juriën
Vox Humana met Jan Vayne: slagroomtaartenmuziek
MAANDAG 21 DECEMBER 1992
RECENSIE NICOLE ROEPERS
Tentoonstelling Marco Juriën bij Catena
Proptba, Nieuwe Rijn, Leiden. Tot 10 janu
ari, waarschijnlijk verlenging. Openingstij
den: do t/m zo 13-18 uur
'Meningen zijn vergankelijk, al
leen het kunstwerk blijft'. Deze
uitspraak die in een lichtbak in
de foyer van het LAKtheater
hangt schoot mij te binnen toen
ik het werk van Marco Juriën bij
Galeria Propitia zag en de tekst
in de catalogus over zijn werk
las.
Marco Juriën maakt beelden
en schilderijen waarbij de
vluchtigheid van momenten
centraal staat. Elke gebeurtenis,
elke ervaring is van voorbij
gaande aard. Beelden ontstaan,
blijven bestaan, maar zijn even
eens onderhevig aan verande
ring en afhankelijk van een om
geving en samenhang. Het is dit
proces dat Juriën fascineert. Hij
gebruikt elementen die steeds
in wisselende samenstellingen
terugkeren. De serie kleine
bronzen beeldjes laat dit in de
ze tentoonstelling het duide
lijkst zien: soms beschilderd,
soms onbewerkt keren verschil
lende elementen als de cirkel in
elk exemplaar terug, zonder een
herhaling van het voorafgaande
beeld te worden.
Ook in de serie litho's met de
titel 'Le Manége' past hij dit
principe toe. Hier gaat het om
het beeld van een televisie
scherm waarop een ruiter met
paard te zien is.
De eenvoud en surrealistische
geestigheid die uit deze serie
spreekt is ook aanwezig in het
monumentale werk van Juriën,
dat helaas niet op deze tentoon
stelling te zien is. Wel aanwezig
is een aantal monotypieën en
collages, waarin eenvoudige
vormen, veelal in blauw, rood of
geel geschilderd, terugkeren,
maar die wat mij betreft de zeg
gingskracht van de bronzen
beeldjes en litho's missen.
RECENSIE MONICA SCHIKS
Concert door Kamerkoor Mikrofoon o.l.v.
Anton Montagne mmv Chnstiaan Mau-
genest, piano Gehoord op 19/12 in de
Lokhorstkerk. Leiden.
In de donkere dagen voor kerst
bloeien niet alleen de kerstbo
men, maar ook de zangkoren.
En zoals met bomen is het ook
met koren: je hebt van die hele
grote, maar klein en fijn komt
óók voor. Het is maar de waag
of de negen zangers van 'Mikro
foon' (klein geluid) nog onder
de titel 'koor' vallen. Elke stem
telt; niemand kan nog wegkrui
pen in 'het grote geheel'.
Deze negen zangers hebben
voor een plezierige en heel
boeiende avond gezorgd. Zel
den heb ik overbekende Christ
mas Carols als 'Ding, Dong' en
'Once in Royal David's City' zó
spannend horen uitvoeren.
Het gebeurt nogal eens dat je na
drie nummers al weet hoe de
rest van het concert gaat klin
ken; je hebt het dan wel ge
hoord en je zit je tijd uit. Zo niet
bij Mikrofoon.
Eenstemmig gezang lijkt me
een aanrader voor alle koren.
Zeker zijn van je eigen partij,
heel goed luisteren naar de an
deren èn tegelijkertijd de diri
gent in de gaten houden, zijn
onmisbare eigenschappen voor
een goed koorzanger. Bij Mikro
foon was dit alles in ruime mate
voorhanden.
Niet alle liederen echter kwa
men er ongeschonden vanaf.
Hoe goed er ook was gestu
deerd, tóch bleken bijv. Poulen-
cs motetten een struikelblok. De
prachtige momenten die er wa
ren, werden ontsierd door onze
kere sopraaninzetten. Ondanks
deze perikelen bleven deze en
andere liederen tóch juweeltjes
van voordrachtskunst, plaatjes
uit een toverlantaarn!
Eccentric Steady Stand brengt 'kerstthriller'
Het borrelt op theatergebied in Leiden; het gezelschap
Het Arsenaal onderzoekt de mogelijkheden om een pro
fessionele groep te worden, seksbioscoop Rex is omge
bouwd tot De X, een podium waar van alles kan, en er
zijn plannen om ook in de Meelfabriek een theatertje te
starten. Er zijn ook nogal wat mensen en groepen actief
die een ander soort theater willen maken dan nauwkeu
rige opvoeringen van het klassieke repertoire, blijspelen
en thrillers.
Een van de groepen die welge
moed worstelen met het wezen
van het theater heet Eccentric
Steady Stand. Het gezelschap
repeteert in een lokaal van
voorheen de Kaasmarktschool.
Vroeger klonken daar de tafels
van vermenigvuldiging en de
belangrijkste plaatsen van Fries
land. Nu werken er schilders,
beeldhouwers, musici en thea
termakers. Een inspirerende
omgeving dus, zeker voor een
groep die voorstellingen maakt
met veel beeldende kunst en
muziek.
Eccentric Steady Stand be
staat op een paar weken na vijf
jaar en viert het jubileum met
een nieuw stuk, de 'boerenthril-
ler' Kiem lustige knol komt in ge
spreid bedje, op 22 en 23 de
cember in De X aan de Haar
lemmerstraat.
Droomvoorstellingen
Klaas Bolhuis, die je van deze
groep zonder leider wel de lei
der kunt noemen, kijkt eerst
een tijdje vertwijfeld als hem de
waag wordt voorgelegd hoe hij
het soort theater dat de groep
maakt zou beschrijven voor
mensen die het nog nooit heb
ben gezien.
,,Eh... we maken associatief,
poëtisch... we maken droom
voorstellingen. Ja, dit jaar ma
ken we droomvoorstellingen,
geloof ik. We willen ingewikkel
de voorstellingen maken en iets
in werking proberen te stellen
bij de toeschouwer. Die moet
alleen maar kijken en luisteren
en het niet erg vinden om even
af te haken, hij kan toch niet al
les volgen. We doen een zwaar
beroep op de toeschouwers,
maar die moeten blijven kijken.
We willen ze heel veel geven."
Op de logische waag 'wat
dan?' is het weer even stil. „Het
beste wat theater nog te bieden
heeft. Als we repeteren, zijn we
gezamenlijk bezig ons los te la
ten op een idee. Dan gebeuren
er dingen met ons, en die laten
we zien aan de toeschouwer. En
zo ontstaat een soort droomwe
reld. Maar af en toe zijn we ook
zeer banaal bezig."
Snap jij je eigen stukken hele
maal?
„Eh, jahaa... nou, nee, niet
helemaal. Sommige dingen wil
ik ook niet snappen. Soms staat
er iets, dat klinkt gewoon mooi,
en daar neem ik dan genoegen
mee. Het heeft allemaal met rit
me te maken, met poëzie,
beeldtaal. We gebruiken effec
ten om snelheid te winnen.
Theater is veel sneller, meerdui-
diger dan televisie. Je kunt ook
snelheid winnen door heel lang
zaam te gaan spelen, dat is
mooi."
Boodschappen
Vijf jaar is een hele leeftijd voor
experimentele theatergroepjes.
Meestal schieten die uit de
grond, bloeien veelbelovend en
overleven de winter daarna niet.
Eccentric Steady Stand heeft
een harde kern van spelers
(vooral wouwen) die alleen in
die groep spelen en daarnaast
regelmatige en incidentele gas
ten, vaak met heel wat podium
ervaring. Wat is er veranderd in
vijfjaar tijd?
„Het geloof in boodschappen
Klaas Bolhuis (midden, zittend met hoed) temidden van cast van 'Kiemlustige knol komt in gespreid bedje'. foto henk bouwman
is overgegaan. 'Mensen, be
weeg!' wilden we eerst altijd
zeggen. Mensen zitten altijd zo
stil in het theater, die staan nog
op als ze het helemaal niks vin
den. Dat geldt ook voor het da
gelijks leven. Maar dat bood
schapperige is er af. Vroeger
maakten we vooral theater om
het theater zelf, nu zijn we veel
meer publieksbewust. We zijn
nog steeds een heel eigenwijze
groep, superonafhankelijk,
maar we zijn steeds meer een
collectief geworden.
Dat collectieve geldt zelfs bij
het schrijven van nieuwe stuk
ken: Kiemlustige knol komt in
gespreid bedje werd geschreven
door musicus en beeldend kun
stenaar Frank Berbée, maar
misschien kun je die beter eind
redacteur noemen van frag
menten van Klaas Bolhuis, Erik
Jan de Kuiper (nog een kunste
naar) en hemzelf. „Dat was
soms wel lastig", zegt Klaas, „Ik
leverde stukken waar hij niks
mee kon. We hebben er veel
over gepraat. Maar nu is er dan
ons kersthoorspel, de boe-
renthriller. Dat 'thriller' sugge
reert een duidelijke lijn en er
vallen ook zeker doden, maar
we raken nogal op zijsporen.
We suggereren vooral een boe-
rensfeer, het zijn boerendro-
men. Nu kan het nog, over vijf
tig jaar zijn er misschien geen
boeren meer. Ik ben zelf niet
van het platteland, maar ik heb
wat met die primitieve hande
ling van iets in de grond stop
pen en wachten tot het eruit
komt. Frank wilde in een puur
Nederlandse omgeving heel
raadselachtige dingen lagen ge
beuren, een soort Twin Peaks,
met bijzondere boeren. Ze dro
men constant en spreken daar
ook over. Ze zijn behoorlijk
spraakzaam, onze boeren. Er is
veel gekwaak en gekwek en er is
veel te zien en te horen: boeren-
dia's en boerenmuziek. Mis
schien ook boerenzang. Maar
ja, ik heb het stuk ook nog maar
tweeëneenhalf keer gelezen, ik
weet ook nog niet wat het
wordt."
Louise Schamper omhelst regisseur Han Prins in de a
LEIDEN* JAN RIJSPAM
De 39-jarige Louise Schamper
uit Leiden gaat de hoofdrol spe
len in de film over het leven van
de Leidse gifmengster Goeie
Mie. De opnamen voor de
speelfilm beginnen komend
voorjaar. Eind '93 gaat 'Goeie
Mie' in première in een Leidse
bioscoop.
Afgelopen zaterdag maakte
filmregisseur Han Prins bekend
wie de belangrijkste rollen in de
film zullen spelen. Er waren 19
rollen te verdelen. Naast de
hoofdrol waren dat ook andere
belangrijke rollen zoals die van
de ouders van Goeie Mie. Alle
kandidaten kwamen zaterdag
bijeen om üit de mond van Han
Prins het verlossende woord te
vernemen. Het meest werd ui
teraard uitgekeken naar wie was
uitverkoren om de rol van Goeie
Mie te spelen. Louise Schamper
reageerde dolblij toen de regis
seur meedeelde haar te hebben
gekozen om in de huid van de
Leidse gifmengster te kruipen."
„Ik vind het grandioos," zegt
de geboren en getogen Leidse.
„Dat ik een goeie kans maakte
om de rol te krijgen wist ik wel
een beetje. Ik hoopte het ook
van harte. Maar tot de laatste
seconde heb ik in spanning ge
zeten of ik het echt zou worden.
Het was uiteindelijk toch een
grote verrassing. Ik ben er ont-
'Vox Humana' o.l.v. Sander van Marion. M.i
van onder anderen Jan Vayne (piano), Katinka
Hartkamp (sopraan), Ted Koninkx (tenor), Hans de
Vries (bariton) en Pieter C. van den Bos (declama
tie). Gehoord: Stadsgehoorzaal, 19/12, Leiden. Al-
•daar nog te horen: 21/12, aanvang 20.00 uur.
Het Rijnlands Chr. Mannenkoor Vox
Humana' specialiseert zich in lichte
muziek met een klassiek randje. Die
mengvorm kan weliswaar bevredigen
de artistieke resultaten opleveren,
maar meestal weten componisten voor
het genre zich niet te beheersen en het
resultaat is dan een soort banale,
schaamteloze en behaagzieke edel
kitsch. Is dat erg? De bezoekers van de
bomvolle leidse Stadsgehoorzaal von
den van niet en genoten zaterdag
avond van de klanken die het koor en
het gelegenheidsorkest over hen uit
stortten.
De meer dan honderd i
Vox Humana' zingen het liefst hard,
snel, zonder articulatie en heel enthou
siast. Een dirigent die zo'n koor leidt,
moet dus een overheersende persoon
lijkheid zijn, anders gaan de koorleden
met de muziek op de loop. Sander van
Marion is een harde aanpak wel toe
vertrouwd. De koorleden zingen pre
cies op zijn slag, articuleren helder (zij
het erg Leids) en zingen zacht als het
werkelijk moet. De schaduwzijde hier
van is een zekere afgemetenheid en
schokkerigheid, terwijl Van Marion ze
tijdens dramatische of triomfantelijke
muzikale passages toch niet goed in de
hand kan houden. Maar daar staat een
prachtige, orgelende koorklank tegen
over; mooi afgerond in de diepte, hel
der en krachtig in de hoogte.
Vanuit muzikaal oogpunt gezien
vond ik Die Vesper (L. van Beethoven),
Zurii Credo en het Gloria uit de Deut
sche Messe van F. Schubert het aan
trekkelijkst. Maar Love Transcetiding
van John Peterson en The Promise van
Dan Burgess is heel andere koek. Beide
stukken hebben een sterk evangelise
rende inslag, geschreven door Ameri
kaanse componisten die meer werken
vanuit christelijke bevlogenheid dan
uit artistieke integriteit. Het resultaat is
showmuziek, imponerende en zelfin
genomen hoempapa waaraan meer
dan een vleugje christelijk fundamen
talisme kleeft.
In dit barokke kader kwam de piano
begeleiding van Jan Vayne uitstekend
tot zijn recht. Hij stoffeerde deze slag
roomtaartenmuziek bekwaam met pa
relende riedeltjes en loopjes en impro
viseerde voor de pauze twee maal op
technisch virtuoze wijze over traditio
nele kerstliederen. Vayne werd daarbij
gered door de schoonheid van het mu
zikale materiaal, want van de man zelf
gaat niets uit. Het is niets anders dan
clichématige vingervlugheid la Ri
chard Clayderman; soms beslist impo
nerend, maar nooit ontroerend.
Over de kwaliteit van de solisten
geen kwaad woord; zowel Katinka
Hartkamp (sopraan), Ted Koninkx (te
nor) en Hans de Vries (bariton) be
schikken over een mooie, goed ge
schoolde voordracht. Opvallend was
het verschil in achtergrond: Hartkamp
en Koninkx lijken hun wortels te heb
ben in de lichte muziek, terwijl De
Vries overduidelijk een klassieke scho
ling heeft. Het is dan ook niet verras
send dat hij als enige van de drie niet
goed met dc microfoon overweg kon.
CCC Inc. viert 'jubileummet eenmalig concert
foto hielco kuipers
zettend blij mee."
„De keuze was eigenlijk niet
moeilijk", vertelt de Oegstgeest-
se filmregisseur Han Prins.
„Louise Schamper heeft precies
het gezicht dat we zochten. Ze
heeft een ruime spelervaring
opgedaan bij het musicalgezel
schap Pluimage waar ze rollen
vervulde in de musicals My Fair
Lady, South Pacific en binnen
kort in Foxtrot. Louise is heel
goed in het spelen van typetjes.
De rol van Goeie Mie is haar op
het lijf geschreven."
Twee andere belangrijke rol
len in de speelfim zijn die van
de ouders van Goeie Mie. De rol
van de vader wordt gespeeld
door Leidenaar Joop Segaar. Hij
vervulde al meer dan 50 rollen
in stukken van het amateurto
neelgezelschap Litteris Sacrum.
De moeder van Goeie Mie
wordt gespeeld Judith Maassen,
woonachtig in Veghel, maar ge
boren in Leiden want de acteurs
en actrices moeten de Leidse
taal wel beheersen.
Binnenkort worden nog 35
bijrollen verdeeld. Daarnaast
zullen nog zo'n 75 kleine rolle
tjes te vervullen zijn. Regisseur
Prins hoopt in januari de rolver--
deling helemaal rond te hebben
en met de filmrepetities te be
ginnen. In maart zullen de op
namen beginnen. Die zullen
grotendeels gemaakt worden op
Leidse locaties.
BUSSUM KEES GROENENBOOM
In de hoek staat een deernis
wekkend drumstel, met op het
krukje een stapeltje aan elkaar
geplakte telefoonboeken. Overal
staan instrumenten, van plastic
tot duur: een batterij blokfluiten
in alle maten, een speel
goedsaxofoon, een aantal trek
zakken, gitaren, mondharpen,
een tuba, een trombone, een
mandoline en nog wat ondefini
eerbare snuisterijen die onge
twijfeld ook geluid voortbren
gen. „Ik heb iets met geluid",
zegt Joost Belinfante, de verza
melaar van al dit moois. .Altijd
al gehad. Als kind maakte ik al
een drumstel van kopjes en
schoteltjes en zat daar net zo
lang op de tikken tot de bodem
eruit viel. Er is niks mooiers dan
daar je beroep van te maken."
Belinfante was 25 jaar gele
den de oprichter van CCC Inc.,
een groep die furore maakte in
de hoogtijdagen van het hippie
dom. De emigratie van Amster
dam naar het Brabantse platte
land in 1970, waar CCC een
commune stichtte, baarde des
tijds nogal opzien. De groep
streek in 1974 het vaantje, maar
sindsdien komen Joost Belin
fante, Huib Schreurs, Ernst
Jansz, Jaap van Beusekom en
Jan Kloos nog geregeld bij el
kaar om samen te spelen. Ge
wapend met instrumenten en
een bandrecorder trekt het vijf
tal een weekeinde in een huisje
om daar 'nieuwe nummertjes
op te nemen'.
Vanavond is de groep voor
het eerst sinds jaren weer live te
horen. Met een concert in De
Melkweg wordt het CCC-jubile-
um gevierd.
Belinfante (46) blijft vrolijk
opduiken in de Nederlandse
pop- en theaterwereld. Zo luis
terde hij destijds Doe Maar
concerten op met zijn smeuïge
trombonepartijen. Later maakte
hij deel uit van The Magnificent
Seven en ook bij concerten van
pretband Pater Moeskroen is hij
weieens van de partij. Op het
ogenblik repeteert hij met De
Mexicaanse Hond. „Ik hou van
de combinatie van theater en
muziek. Ik zie mezelf als een
soort muzikale clown."
Leuk muziek maken met een
paar vrienden'. Dat was het uit
gangspunt toen Belinfante CCC
Inc. in het leven riep. Pretty
Things diende als voorbeeld.
Met de wisselingen in bezetting
wisselden ook de muzikale in
vloeden. „In die tijd had je de
delta-blues. Oude-mannetjes-
muziek, blues en country.
Woody Guthrie was van grote
invloed. Ernst had heel veel met
The B^rds. Later vonden we The
Band erg goed, maar of dat nou
direct te horen was in de mu
ziek weet ik niet."
„Waren wij goed? Wat is
goed? Live waren we goed, dat
wil zeggen, we hadden er altijd
ontzettend veel plezier in. Maar
het is ons eigenlijk nooit gelukt
dat goed op de plaat te krijgen."
„Ons optreden was in elk ge
val heel echt. Het was zo dat We
op het podium soms ellenlange
disputen hielden over wat voor
nummer we nu eens zouden
spelen. In de begintijd lag er ab
soluut niets vast. Tegenwoordig
zouden ze denken: wat zijn dat
voor idioten, maar in die tijd
werd dat menselijke aspect juist
gewaardeerd."
„Dingen waar ik trots op ben...
Dan schieten me twee dingen te
hinnen. Ik herinner me een keer
in Paradiso. We waren het ge
luid aan het testen en zaten een
beetje te oefenen. Ik speelde
drums en dat was toen zó goed.
Er was niemand bij, maar het
ging zo goed dat ik op dat mo
ment dacht: dit is wereldwijd,
groots, dit is zo goed dat ze het
in China horen.
En een keer met de Slumber-
land-band. We speelden in Tiel,
met veel Molukkers in de zaal.
Het was de eerste keer dat we
daar waren en we hadden daar
meteen contact mee. De reggae
bestond nog niet, maar we
speelden iets wat daar heel erg
op leek. Het publiek was laaiend
enthousiast, we moesten een
toegift geven en nog een toegift,
totdat we dachten: dit eindigt
nooit. Toen er echt helemaal
niks meer te spelen viel zijn we
ermee opgehouden, maar toen
stroomde het publiek de kleed
kamer in. Daar zijn we nog tot
vier uur in de nacht doorge
gaan, rammelend met alles was
daar voorhanden was. Het ein
digde ermee dat ik op een tafel
twee deksels tegen elkaar stond
te slaan, de deksels naar bene
den smeet ze kwamen pre
cies op het goede moment op
de grond en van de tafel
sprong. Ik werd opgevangen
door het publiek, een perfect
einde van het
heel mooi.
Glinstering
„Hoe het later moest, als je
veertig was, daar had je in de
hippietijd helemaal geen voor
stelling van. Ik maakte me er
ook geen zorgen over. Er was
wel één voorbeeld. Daryll
Adams, een Amerikaanse ban
jo-speler en zanger die in België
woonde. Hij heeft nog meege
speeld op platen van Donovan.
In die tijd was dat iets prachtigs,
zo'n oude man hij was toen
42 die nog swingde. Daarbij
lag mijn eigen toekomstbeeld in
de buurt. Of mij dat is gelukt?
Dat is moeilijk te zeggen over
jezelf. Maar toen ik vorige
maand met Pater Moeskroen op
het podium stond, dacht ik op
eens: verdomd, nu ben ik die
oude man."
Joost Belinfante van CCClnc.
foto henk van de leur
